장음표시 사용
11쪽
M. Cr imitara quadam simulachra. bene agi putat ,s erisimilitudinem conseruatur. 3 Moera parabilogismi iampridem explosam damnatam 1ententiam Drrhonas attιπι qui censebat nihil essesuapte natura bonum aut malum, ed vilegibu/, A consuetudine hominum diu et ιμlud tale ideri: quod omnino falsum est nee enim si in γιt iis Q mmunibus hominum malia μnt tenebrae, arasyue errores, ideo non constans ercerta quaedam beatae ita irtutis natura ea, quam deteres philosophi humana σιntone Q co rarione non comprehenderunt: nee Christiani homines suo ingenio, sed diuina consilia er monitu freti ad illius invulgationem er silentiam peruenerunt. 4 iaciter erra inruit Aristoteles in bonis est,rtiod aliquari γιλοῦ-tur obesse homιnibus :quo argumento Stoici diuitias er commoda corporis a bonis reiicιunt: diuitιa enim nutrimenta sunt libιdιnum er flagitiorum: in robur detrimeatum attulit Miloni Crotoniata, qui cum arborem disiopere He ab eadem interceptus in intertritus interiit. s Complexio ero HE. Quare cum nihil sit in qua tioncs est de γιυ CV moribus,certa eritate definitum in exploratum,sed omnis ita dogendae ratιo opinionibus hominia cr institutis teneatur satis erit nobis pingui , quod aiunt, μιnerua de felicitate irtutum generibus philosephari. ς Relabatur autem dentio ad rationem proximi silogismi de ratione docendi: quam ilitudine oratorum er mathematri oru ιllustrat. suo in loco oratores causidicos appellat, quι aut apud iudices,aut quis prae stres, aut apud populum causas dicunt, quales nostis temporibus ιn fors
aduocatos appellamus: qui tamen space philosophi dixerim Q ρύμαι
abfuando. Q nonnunquam Iolent dra necessanis rationibus: fuemari modum ex Ciceronis in Demosthenis orationibus apparet. Itaque bustariser sicholastica magis quam eras opinis: quam iaristoteles in rhetoricis suis ium a eteribus accepisset,ampti cauit,er posteris in hac re,sicut in a-5is,erranssi occasionem praebuit.
T quarta quaestio sequitur de auditore phil sophiae moralis,quis sit donem, quis n.nfit: de duos gismi existunt: primu si
Wam quisque rem nouit, de ea bene iudicatemr bonus longo su ditae peratus mores nouιt: quare ir bonus de moribus recte iudicabit. Secundus autem scr8 Qui gnarus ditae cupiditatibus seu obseruitur , is non es ido
Iuuenis expers officiorum cupiditates seruitur: Iuuenis igitur non es idonein auritor.
12쪽
sed tamen hae argumentum male ad iuuenem accommodatur,abudque est rem nosse e - Ηιudicare,abud tiliter audire in disicerer nec artes traduntur rictu in peritis ,sed indoctis: er inuenta est medιcina, aegrorum causa philosophia autem est medicina animorum. Itaque praeviare Oc.eu; Tu'Ly ero.ιnruit, probara poteΠ, t sibi animus mederi non psit, cum ipsem dicinam corporu an ιmus inuenerri' cumque ad corporsi sanat ιonem, multat a corpora in natura aleant,nec omnes qui securara paD sunt. continuo etiam conualesian anιmι autem qui sanara oluerant, pracvis uesapientium Druerant, fine ila dubitatione sanentur, sprofecto animι medicina philoseph , cuius auxitium non t in morbis corporu tetendum est foris,ommbusque σιbus γιribusue, t n. rejs nabu medera possim ei barandum est.iaque ipsum Horatius confirmari In epist. Feruet auarana m eiaIue cupidine pectus' Sunt erba in ores,quibus hune lenare dolorem PsM,Cr magnam morba depanere partem. Laudis amore tumessunt certa 8Iacula, qua te Ter pure lecto potersit recreare libella. Et quid Euangelia Christia. m. f era Hιlosophiaerositetur aliud aut pollicetur,quam medela C anationem ansmorum' en Christus se ad oeadas rustos, non potius ad consolandos in m iam reducendos iniustos ex illa eale ita in hane sumanam msse confirmat quid de legumlatorιb- antifuis,qua primi fuerunt magistrι morum,dodore ue ita,dicam'sonone somιnιbus eos tutisse leges arbitramur 'at ιν bene moratus legibus er praeceptis omnino non eget. quib- Ptur' malis, τιnor, M hi laude in praemιο ad honestate adduceretur igneminia Q supticio ab omni improbιtate Cr γιtras arceren
tur. non potest,inruιes, Iuvenis de moribus δudicare. nec aegrotus de moris .
boso potest ammare: aecedet tamen nιhilominus t 1lle ad medicum, ita hic ad ρ8 dosophum. o perdιtus Q dissilutus s.siue tu ne adeo dissolutu n putas, i nulla ratione colligi ysite Nam, x ait Horatius. In epist.
Nemo adeo ferus est, M non missere psit,
si mari culturae patιentem commodet aurem. Polemo Atheniensis.iuuenis aetate Cr moribus,adolesientiam KAat in
13쪽
latin est, γt mox ab hisie cupiditatibus adolemtia adfudiu irtutist a
ductus fuerit . qualem ero medicum eum putaremus,qui ranua cr domo sua aegratis interdiceret' Praeterea cum philosephia moratis na in eadem CUngulorum hominum in niuersarumsiue in selitudine sue infamialia, sue Huitate,aut quavis omnino secietate luant, i ta ristoteles irae in Politicis docet, meum morales ciuilissiue leges niuerso hominum in tauia tale iuertumgeneri a legi tore,id αε,musro Huitatis doctore,p-mi e Cr communiter tradantur, ridiculum est quaerere, quisnt in Auia tute legum idonei auditores,quasi non nast communis omnιum in bonariam in maIorum doctrina,non naschola. 7 nin magisteri uamobrem iuuenes a philosephia non satis rusta ratione reiicit cristoteles. Hacten Min CHLIOtetiamfelicitatem quadripertita prolusi uit, quam magna ex parte itiosam esse ostendimu .Puἄuu enim primum quaestιonis caput apta ratione in argumetatione coclusem sit: tamen )itissa tu partiti.ne Crminus idoneis exuta inelegater est expletu, in secundi. caput de doctrina rivilitari. LIIincte recluditur atque exponitur. tertiu aut e magis tolerabile,quod μή utelis ignorantiam de natura bonorum in malorum testata prodit: sed quartum de idoneo auditore philos hsa moralis adeo diana crabsurdam est, i non tantum ab opinione omnium abhorreat, sed cum exemplis ita sicuis, cum iis eritate manifellissime pugnet.
CV, 4. Vt igitur ab ipso capite repetitam rem prosequamur, cum omnis Icientia σ deliberatio ad aliquod bonum referatur, dicendum nobis est,quidsit scientiae ci
uili propositum, quodue sit rerum agedarum extremum summumque bonum: ' de cuius nomine fere inter omnes conuem cum beatitudo ab eruditis pariter cre imperita multitudine appellitur, oe hominem bene Diu
re refleque agere, idem quod beatum m foeticem esse existimetur:at vero quana sit beatitudo, magna sane dubitatro oe controuersia inter vulgus oe doctos homines existit. Alis enim beatitudinem re quapiam illa ibi, in clarissima omnium luce posita definiunt,ut ῆ vo-
Iuptate, Τ diuitiis,gloria. Alst aliud esse arbitratur: s e
14쪽
IN PRIMUM ET HIC. etiam unus atque idem mutata opinione modo bosimodo illud Fummum bonum statui ut cum est infirma valetudine, sanitatem:cum pauper est oe egenus diuitias.' iuri vero mentem babent suae ignorantiae testem σconficiam, hominem magnifice m sapienter ea dicen- rem,qua ingeni, captum longe superan satis admirari
nonpossunt. Τ Alus etiam beatitudo,praeter alta multa,
,ridetur aliquid esse siua vi naturaque bonum,quod omnibus caussit,cur bona dicantur. ε Herum si omnes de summo bono sententias exquirere,perscrutarique veli massuperuacuum S inanem laborem suscipiemus.S tis eritpraeclaras m insignes recitare, cy' quae aliqua probabiti ratione defendi posse videbuntur. 7 Nec illud nos lateat iuersas esse distulationes, S qua aprincipiis oriuntur,m quae ad principia progrediutur. Praeclare enim Plato dubitaui atque hanc quaestionem attulit,utra via tenenda esset in explicandis tradendis artium praeceptis: an quae a primis initus ad fines, an quae ab iis ad prima initia duceret: quemadmodum in stadio ab iis qui praemia cursoribusproponfit ad me
tam aut contra a meta ad illos curritur. Nam distu
tationis mitium a rebus notis oe persticuis ducendum
est,quam duo funigenerarabae siquidem sunt notae no- si aliae suapte natura. Ingressiedum autem est in hanc de Ammo bono distulationem ab iis rebus quaesiunt cognitae S exploratae nobis: ob eamque causam,si quis de rebus honestis O iusti omninoque ciuilibus accurate S diose audire cupiat, is ingenus moribus institutu S
15쪽
1s AVD TALAEI EXPLIC.υμ virtutis excultus esse debebit.Fundamentum enim
percipi dae doctrinae est rem esse quae Desecta cognitaque fuerit audito vici mobrem sit, oe quibus causis probari demonstrariquet it,no admodum illi requi
rer : talis enim aut iam bonitate naturae quodammodo in mente consignata dissiplina principia continet, aut
facile percipere complectique potegat cui neutrum horum mest, audiat Hesiodum, Omnia cui pandit mentis solertia, 'lix, Qui videt ad finem via quae nos optima ducit Et bonus in recte sequitur qui verba monentis: Mi hebes msurdus, qui nec fit recita, nec ullum Audit doctorem vir inutilis hic sit S amens.
Absoluto proaemio, prima totius distulationis parte expedita plex argumentatιonis genus Misoteles ad exquιrendam hominis finiuitatem seriatur,refutationem in confirmationem. t ilia quidem,quid nost=mmum bannm,hae ero quid sit, facilius m planius ostendari. re tamen omns perstem cognita, eritas i a clamabιt omnes eum detersi aliorum exiscepto no Platone,qui in illis caecis seorum temporum tenebris atiquid era diuina beatitudini costentanea iderit tum etia cris.teia fasti omnino, ex damnatis sicholis profectas essesententias. Aggrediamur igitur ad refutationem huius instιtuti partem secudam,quam idcirca Ara toteles confirmationi praeire aluit, t reiectis Cr explosis non modio plebeis opinionibus,sed his etiam quae atiquam illumem authoritatem habere identur, audacius ipse tanquam in arcem eritatis Ucendat: ἔ.e enim AGIIoteli statu fait t ex eius scriptis cons ut quicquid alii dixerint' istatae, cuιuscunque modi id esset, non modo ιmprobare, sed enam dehementer oppugnare, Pidelicet t hac arte plus inter philosepsos sapiens haberetur. I eu.d ea igitur huius reprehensonis,quam instituit,initium'Cum de filmmo bono, inruit, agitur, in nomine i a nulla, in re,magna silet essedi sensio: ustus enum Cr homines eruditi communiter ωδωμονίαν, id cffelicitatem nominant.Sed cum quid ea res st,quaeritur,magna contentioue,Cr Vinionu altercatione inter se communιter omnes rixasur. Tuum-
16쪽
malim ruidem docenda gratia sententiae desummo bono ad duo genera re- Macara pessunt: quaedum enim fuerunt ignobiles in obscurae, quaedam rizu-
Lbes in celebrata, in magnis argumentis defensae. larisoneris AZ, Gam ,suae aegroto: t diuitiae,suae avaris: t eruditιo,quae indoctis summum bonum detur. nde Horatius ex opinione ulgi ait, Lib. I.Epist.2 G entri bene, si lateri Foedibu rue tuis ulDιuitiaepoterant regales addere maius. Item, - omnis enim res, satν a lib. 2.3 Virtus,sama,decus,diuina humanarue pulchrisDiuinis parent quas qui confisuxerit,ille Clarus eri ortis ustas apiens tiam rex: Et quieruid Pole hoe eluta irtuteparatum
Sperabit magnae laudi fore. Philsophi ero quondam apud Graecos fiamma in admiratione fuerunt, sicut Magi apud Perso, sacerdotes apud suaptias,cἰm ea sentirentcs dicerent,suae longe essent ab imperitorum seminum intelligentia si sique disiuncta . Posse oris generas sententiae, quae in aliquo honore fuerunt, tres memorantur: ima oluptatis,fecunda honoris, tertia ideae. s quam Plato multis locis appellat bonum per se, causam omnium bonorum, in earu articitatem hominis ponit, cum animus in .eulis corporis solutus, in caelo aeterea sapientiae contemplatione perfuitur. 6 Et Iguratim quidem , ait Aristitetis,sententias hominum colligere recensere infinitumst,fortasse etiam mane: quot enim homines,tosea tentia QM qui que est assectus raskis moribus Auenientem felicitatem
, Charra m amare, Gnato in entre,Thraseo in honore,Craeses In Hui. tiis,Dιogenes In mendIcitate. Itaque quae Lo ιlta definibus bonoi si Cr malorum, ιnter homines adeo controuersa fuit, t Marcus Varro dilgens antiquitatis inue Ieator animaduerterit ad ducetas octoginta octo sectas, no
elsam de tanta confusione Q anstate opinionum erba seunt. Innumera--n;
17쪽
confusior nec interea diaboli, qui rex est eius ciuitatis, quam contrarus intersi rixentur erroribus, quos merato multa anas impietatis homines pariter psidet ramonet iritur hoc loca dium Augustiniu, quod nos postea etiam clare docebimus, philosephorum felicitatem, diabolicam faelicita tem esse: nde parum conuenit Christianmeum eram beatitudinem a Deo diuias ae libris declaratam Crexpositam intellexerint, prephana istam, , t ait Augustinus,diabolicam faeticitarem cum diuina permisere atque confundere. Sed pergamus ad alia. γ Deinceps facit digressione de his, quae in arte dialectica praeripi δε- ceresque,m philosophia morati, sicut reliquis artibus,non docera quidem, sidferi tantsi debuersit. uaerit de Methodo totius huius operis Euici,quae in qualis futura sit . cuius institutionis declaradae gratia Methodus 2uplex ex aut horitate Platonis confirmaturona a principiis ad fines,id est, ait AH- sotelei interpretes aisi a causis ad res effectas: alte superiari contraria a ibus ad principia, id es,ab effectis rebin adsiari causis: in diraque conficitur ilitudine sudiodromorum, qui carceribus ad calcem, Q atalce ad carceres decurrunt. Plato autem de ratione docendi in Philebo, Crin Phaedra hoc praeripit,ab niuersis generalibus rebus ad subistias partes progrediendοῦ es, ia facilius tota res doceri perci que p. t. quibus tamen in locis neque Pius. Methodi,nque ιι δε ista est.
8 Gluit autem floretis propositam quaestionem di tinctione rerum notarum, quarum aliae dissitur notae in persti a nobis, disingulares, quae adsienses nairros perueniunt. aliae natura in simpliciter, t genera crsteries,quaesti mente Q cogitatione continentur. ia 1lta autem priore genere rerum, quaesunt notae nobis, se austicara Arepo tiretur,cum tamen contra amnino faciat summum enim bonsi primum ex causis inquirit, id eis, mente humana Cr amone Pirtutis, in quibus maxima dis ad beate tuendum sita siti Pidetur: deinde steries irtutum, tuae nos ad beatam itam ducunt, ia m ordine ex uitur: m a generalibus ad flectatia desiendit Quare ne dubitent cristotelei et definitiones illas rerum notarsi huic L-ra repugnarites retractare: eis pertinacius tueri ac defendere dolen exemplo totius operis autherem hunc inconsideratae leuitatis condemnare, qui rotrouersus, ac prorsu aliter auue m lituit, docello processerit, in ageneraliabus causis principi que beata ita ad res steriales niuersam distulaserionem deduxerit. s sed nesiis quιmoda tacristoteles a digressione in digressionem digressu re litur in severiorem errorem de idones er non
idoneo auditare huius artis.Idoneum autem duplicem describit tribus pria
18쪽
ωit,aut recte consulentibus facile obsequitur: cr reliquis duobus re usquis non sit idoneus, excontrariis ιndιcat,fur idelicet neque rem tuendi iam noui nec bene monentibus paret: ius meta sentent ιam T.Duius exprewt his erbis, Saepe ego audim,milites,eum primum esse Mru,qui tesse Libra M Uulit, 'uid in resit, secundum eum quι bene monent pareat, fuι nec Vse Decia.yco uiare, nec altera pareresci eum extremι ingemit esse. Et Cic. pra Cluetis. Sapient simum duili esse eum, cui quod opus sit,ibi eniat ιn merem,matame accedere iliam,'ur alienus bene snuetιs obtemperat. Zeno autem Stoicus hanc sententiam per antiLDephon sic ιmmutami. ς Di mei ait, Isb. I.
Illa quidem optimus, qua recte monenti paret. Sanu/ in ιι .fuι per se muιt omma. Hiantrarem enam eum putabat, quι rectis aliorum mortis obtemperaret, quam νι suopte ingenio quid optimu esset,in quaque reperi=ιceret ιn hoc enim tantum que Diadem intelligentιa n illo etia praeclaram cupιδω- tem merta em do ima: hoe igitur quarto capite apparatus fuιdam est ad proxιmam refutat=onem, Q duae digresiones: na demethodo Abena,mμι proprius ιn Halecticas praeceptis locus est altera de auditore plane absumda,in cursensus, ratis, Minas ima dem1ue reclamat.
Sed nos ad id unde sumus egrem redeamus: i ratio Cap. degendae vitae a multis hominibus inducta non abs re vulgus cν otiosissimos homines in eam opinionem adduxit ut voluptatem sium mum bonum esse putent. Itaque vitam deliciis affluentem, voluptatum pleniss- mam diligunt: sunt enim tria genera vita, quae digna videntur esse maxime, in quibus homines studium ponant, hoc primum voluptarium, cuιπι modo metionem
fecimus: secundum ciuile: tertium, quod in silentia σcognitione versatur. Ac imperita multitudo fastis oe
moribus ad mancipiorum conditionem proxime tradu
sequarum more σ ritu sensivum m corporis voluptates immanissime consectatur,' hac potissimum in-
19쪽
,i AVD. TALAE I EXPLIC. dum ratione, quod plerique principes in imperio connituti, eadem mollitie dimunt, qua quidem rex Uuriorum Sardanapalus: ' vrbam vero γ' ciuili bus officiis implicati, gloria oe bonore beatam vitam metiuntur,propterea quod in obeundis muneribus Rei eonfidia studiaque clarorum hominum ad laudem, ut amplisiimam rerum bene geniarum mercedem reuocantur: sed tamen latius patet gloria,quam id siummum bonum , quod quaerimus: ' neque enim solum ad eos peruenit,qui coluntur, sed multo magis ad eos, qui colunt Summum autem bonum ut opinori proprium en hominis beati, atque ita constans flabile , ut ab eo vix auferri quean praeterea ciues ingenui ιdeo cupidissimi sunt laudis oe gloriae,ut aliis se viros bonos esse persuadeant.Itaque t limomo sapientium laudatorumque hominum propter virtutes celebrari cupiunt: ex quo satis constat eorum iudicio, virtutem esse laude praestantiorem, in qua constituentas potius videreturciu lis vitae finis: 'sed σ ipsa multo imperfectior est, quam vi siummum o absolutum bonum appellari δε- beati feri enim potest ut is , in quo virtus insit, dommiat,aut honesta rationis officia penitus invita deserat ' multa etiam acerba σ grauia patiatur,Sin maxim 3 calamitates incidat: at qui uis ita fuerit assectus, eum nemo, nisi qui propositum aliquod in schola
altercado tueatur,farticem, beatumque dixerit.Sed haec ipsa nunc omittamus: de his enim copiose di putatum
20쪽
nus ruita positum in contemplatione σ Icientia rerum deinceps nobis considerandum est: nam quod ad quaestuosiorum,m lucro deditorum hominum vittam attinet,hi solent aliis auferre per viam,atque undique rapere : nec in diuitiis sita est, quam quaerimus,beata villarhus enim solis emolumetis homines metIuntur: nec pro
pter ste,sed propter adiunctam steciem utititatis expetunt. Quare potius in praedictis rebus voluptate, gloria, virtute, quas propter se diligimus, quam in diuitiis,
quas propter utilitarem optamus, is bonorum quaerendus nobis esset. nec tamen in illis est,quanuis ad ea confirmationem multae rationes assatae fuerant.
sententia de summo bono sicut paulo ante monώλμι sic commode Crapte ad intelligentiam diuidι possunt. talia duantur gnοιιles: sua qua is niam erudιtu homιnibus ιmprobabilessunt,m per se leuitate sua refelta tur, ab Ocristotele sine γsta reprehensione neglecta praetermissaeisunt: alia ero magis probabitis Cr illustressint,m a multis retentae in defensae,quam authontate triplicis ita tripartito diuiduntur, t prima sit 3oluptans, quae γoluptuosorum: secunda gloria, quae ambitiosiorum: tertia contemplationis, qua Platonicorum patrocinia defenditur. I Voluptas multos patronos habet, qui existimant hae nobis insitam inesse natιanem. t oluptatem natura duces uamur, dolorem fugιamus: hi snt plebei in imperiri. qui cum sensus Q corpore tantummodo a lea quasi sint experres animorum,solam corporis curam gerunt. Magnum sae fuidem en argumentum,fiad a tramis inuitamentis natura ad amo. rem oluptatis rapiuntur: 2 sed eandem quoque opinionem magιs auget Q co mat authoritaι clararum m illustriumprincipum, quas m δε-ticiis,m ιn conferti ma omnium boluptatum arietate iram degere identilia exemptis horum facile se an eandem erraris Amititudinem illabi deduci patiuntur: t koe resime a Platone fit dinum, quales in Republica principes sint,tales reliquos Iolere existere eives Taiffuit Sardanapalus Mnaondaradis, A t Arscribunt Mnabararis Atur, postrem- rex Asoriorum π muliere corruptior, fuem inter domesticosartorsico