De peripatetica docendi atque addiscendi methodo, Hieronymus Borrius Arretinus

121쪽

r- D oc ENDI ET ADDUsCENDrPermutatio ex quiete in motum nulla erit Prima, quam non prior aliqua antecesserit motio:quoniam hunc primum incipere motum, absque amolitione impedimenti, ni hil potest: at impedimentum,per quod stat, quo minus mobile moueatur, & motor moueat, absque motu, amoueri non potest: ante primum ergo motum praefuit alius Prior motus, quo impedimentum ablatum fuit: qua ratione mobilium, & mouentium infinita series necessario constituitum. quam infinitatem natura odit, cane peius , &angue. Hac prima demonstratione propositio. ab Aristotele demonstratur prima. Nullus ergo est apud Aristotelem locus,in quo haec. methodus statim non appareat.' Peroratio. cap. XXXVII

QVaestio de Methodo, quae nobis propo

sita erat ad explicandum, uniuersa pro fligata iam videretur, egregieque ad exi tum perducta, si prius peroratum fuerit: Ergo si a scriptoribus, si a publicis omnium bonarum artium professoribus, si ab orato ribus, si ab alijs omnibus, qui ad aliquod litterarium opus obsoluendum aggrediuntur, haec Methodiis, omni ex parte, serua retur, tot; tantaque librorum, & orationum , & disceptationum, aliarumque Om

. nium

122쪽

nium retunt, ad litteras pertinentium, horrenda, atque ingentia monstra, portenta que, nec legerentur, nec audirentur,nec viderentur . Huius Methodi ignoratio, & negligentia, monstrorum omne genus, Omnemque multitudinem generat: necessariamque rerum omnium ignorationem parit. Perfecta vero, numerisque omnibus

absoluta, eiusdem cognitio, illiusque amor,& frequens usus, ad scientiam, atque peritiam via terminata, breui, recta, certa, facili, & una, quam citissime ducit: illam tamen, illiusque necelsarias praeceptiones nouisse sat non erit: nasi 1lli, illiusque praeceptionibus , diligentem exercitationem, &nunquam intermissum usum, adhibuerimus: nam, N Pictor, ut ad illum reuert mur, a quo exorsi sumus, licet de Virgine proprijs coloribus ad viuum exprimenda, multa legerit, viderit, audiuerit, meditatus. que fuerit: nisii tamen ipse tabellat manum admouerit, nisi multa tentaverit, nisi mul tam operam impenderit, multaque non raro pinxerit, vel etiam improbanda, spongiaque delenda , ne pinget quidem vn uam Virginem, quae aliquando sit probana, & quae digna sit, quam integerrimi iudici j spectiitores, aspicere, ingenti cum de

lectatione, aueant. Nisi etiam quis semetipsum in exuenda virgine vestita, ornamen iisque nudanda, abluendaque, di Matiuae formae

123쪽

DO CANDI ET ADDIsCENDI formae reddenda, enervanda etiam, atquci

exossanda, magna, immo,' dubio procul , maxima, & Ionga cum diligentia exercuerit, virginem nunquam vestiet. Diligentia, ine temporis longitudine, ac temporis longitudo absque diligentia, minime sufficit:

utraque coniungenda est ei; qui, in re, litteraria, magnos progressus facturus est. Hac in re, diligentia cum longitudine, & longitudo cum diligentia, recipracantur. Quod festinanti ad terminum, nonnunquam prae cipitium ell, atque ineuitabilis ruin ad id fensim, ocu IiS maximopere, adapertis, per singula sequenti vestigia, magna, non raro cum felicitate, parique cum securitate, perueniri contingit.

Sicut hi nostri Iabores: humiliores esse

videantur, quam ut maturae aetatis homunem, qui se totum Phylosophiae addixit,d ceant, hunc meminisse oportet, disceptationes iIIas non esse, ut humiles nihiIi s ciendas, qaibus ignoratis, alia omnia ignorantur, & quibus intus, & incute cogniti integra, atque expleta illarum omnium rerum , quae ab Aristotele scribuntur, percipitur scientia. Has Methodos ego, & Plurimi feci,& adamavi semper.His duci,is,tanquam in portum, vela deflectere, & pleno cursu contendere, immo in imo met tutissimo, Aristoteleae doctrinae portu nauigare licet.

124쪽

M 1 TMo Dus. io rettuliri omnia', quae ad expletam Metho dum Aristotelis, integramque illius cognitiquein & usum litteris consignandam, spectarent, in breuam hanc, & maxime ape tam discetationem contraxerim, hunc scribendi finem, immortali Deo auspice facio. Quam quidem ad rem, ego ut mihi videor non vulgare attuli addi umentum auditoribus meis; in quorum gratiam haec omnia scripta fuerunt,ut aliquantulum se arbitrentur adeptos, & ad docendum & ad discendum, & ad intelligendum, ea quae ab alijs scripta suerunt, ac etiam ad discendum,atque scribendum, & adiudicandum tum dualienis, cum etiam de proprijs laboribus ratque,vtvno verbo dicam, & eruditionem, atquς peritia,& quan libet illarum par. tem, profecto his nostris vigiliis legendis,atque accurate ria . . mandis ni fallor ef

. t . I. .' cient pleniorem,

125쪽

INDEX CAPITUM, QUAE HAC

tota disputatione continentur. Vcthoris consilium CV. Ιω

De huius disputationis utilis te, nec tale ac docuitate.

l Methodum non esse ordine sedi cu ordine coniunctam. Cap.3 . uastiones de methodo e uitaura proponti

tura

Capu' i l vox methodisti mpcet. cap. F. Methodi definitio. Cap. 6.

uaenio soluitur, qua ex praecedenti capite n scitur. Gq. I. lexandrum AmmoMiti, inalios veterrimos Philosi bos hanc metia tu non agnouisse Cap. 8. De momodorum generibua . CV. 9. De trio, utriuia metbodorum definitionibus . Cay. Io. Auabsis definitio inuoluta euoluitur. Cap. II. Diaeresis definitio explanatur. cap. I 2. nthesis definitio manifestatur. Cap. II. uibus ex locis Aristotelis baec methodorum genera flut haurienda. CV. I Α-D mei dorum νβ. Cap. Contra ea, quae ab Arctotele ripta fuerunt grauis, quaestiones mouentur. cap. I 6. Exitus superiorum argumentorum explicatur is IT. Utrum bac tria me odorum genera ab Aristotele

126쪽

semper, σ νbiqu.eseruentur. cap. 18. De Aristotelea momodo in parte. CV. I s. De methodo inueni diprimu copum Cap. a Q. Memodus principis propositiouis miliandae.

Me Isis demonBrante priscipis propositioni

Methodi exercitatio in libris de physico auditu. cissi. 3 Q. Methodi exercitatio ex capite primo libri primip sicorum. II. uae qu otionis exitus explicatur. Cap. 33. Methodus exuendae illius virginis, quae bactenus vestitafuit. Cap. 33. Gua methodo omnia, quae ab Aristoteles ribuntur: tDaeforma reddenda Cap. 3q- Exercitatio suprascripta methodi. Cap. 3 3. Exercitatio mectodi in octauo libro p u orum.

- . 36.

127쪽

tota disteptatione continentur.', 'b-Bsurdum est smul qu rere scientiam, & modum sciendi

Agens naturale , ta natura agit, popter finem. ' 23. Agens a fine ad agendum ina ..pellitur, . qAgens a fine me thaphorico motu sietur, χῖ Agens dum suam materiam versat, finem aBe- 'quitur.

Agens ab imperiecto , ad perfectum progredia

tur . . δε

An lusa definitio. 26 . Analus intuenimus , synthes componimus i diaeresidefinimus. ' I. Analvsis a Synthes inuertitur. 3I.32. Antiqui, quod methodum ignorarint, ab Arisi

tele notantur. s. Ars naturam imitatur . 22. Aigumentationes, quando multae. 8 Architectψs, qua methodo utatur inter aedificania. dum . 33. s. 7. 3I.

Aristotelis est hic methodus . 3. Aristotelis methodum illi soli eruere possunt, qui illam didicerunt. 2. 84. 99. Aristoteles in quolibet principio suorum librorum& in qualibet principi parte,siue magna, siue parua, scopum sibi ipsi constituit, primam propo tionem, & princeps argumentum. 68. 72. Auditior in auditorum gratiam animum λd scribe dum appulit. Aucilioris consilium . . Balneum

128쪽

B Alneum in anima mouetvtessicem. 23. Balneum estra animam mouet ut sinis. Budeo, quid vox Methodi quid significeta a s. Breuis ratio addiscendi est method . 13.

C Ontinuum in ea diuiditur, quae semper diuidi

potant. . at Corpus est omni ex parte diuiduum. 2IL Corpora, ut aedificis partes , quaedam sunt indiuidua, sed non ut corpora . Corpus naturale, naturalis philosophiae subiectum is

DEmonstrationes,a priori,& aposteriori 6i .di, Demonstrationes, Inductiones,exempla,Enthimemata non sunt methodi. I ri II I9. Definitiones multae ex multis diisendi)s,nullo ordine conflantur. qq. Differentiae omnes vltimq' diuisione minime inuenientur. Discipulus & Docetor, qui methodum tenet magnos progressus facit. Discipulus & Doctor,qui hanc methodum non seruant, in magna rerum omnium ignoratione ver-

Discipulus, qui discere cupit, prius methodum tenure debet Diaeresis definitio . 26. Diaeresis methodorum omniu imperfectissima. Diaeresis est dissicilis, & ini)s, quae absolui nequeunt . Oci

Diaeresis unanis per duo membra non fit. 2. a Diaeresis

129쪽

Dia resis omnis ad duo membra redigenda non

est. ε*-qq. Diaeresi non omnes vltimae disseientiae inueni

untur.

Diaeresi una differentia, qua unum genus diuiditur ,& una species constituitur, semper inueniri nequit. 4Pixtes ad ultimam differentiam, non semper descendimus. Φλ. Diaeresis ab Aristotele notatur. 37.4o. ΑΙ . Diaeresis no est ad demonstiandum necesaria. 78. Doctus minor est quam peritus. II. Doctor a sua dignitate non cadit, si methodum docet. 8.Doctores initio explanationis librorum, quos explanandos suscipiunt, methodum, quam tenere volunt, tradere coiluntur. 3. q. 6. Doctores, qui confuse docent, a doctorum numero arceri debent. 6.

Doctor, qui terminum viae docet; quam ignorat , discipulos perdit. s. 6 Doctus quis. 17. Doctrina, quae . 7. AEdificium nostium ex aliorum ruinis non com

Errores antiquorum, in methodi ignorationem Aristoteles transtulit. 4 s Exemplum morionis. 8. Exercitus habet ordinem, in quo uniuersa victoriaposta est. 7. Exercitus sine ordine, a parua consentientique militum manu funditur. 8. Exercitus minime numerosus,si methodum teneat, magnos, in re bellica, progressus facit. 7. Exei citatio methodi in tota Philosophia nat rati. 6 Exercitatio

130쪽

Εxercitatio methodi in libris de Physico auditu et . Exercitatio methodi ex capite primo libri primi Physicorum. Exercitatio methodi, ex particula prima libri primi Physicoruml. 88. Exercitatio methodi ex libro octauo Physcorv. 96. Exercitatio methodi ex capite primo libri octaui

Physicorum. Io 2.

Exuendae illius virginis quς hactenus vestita fule artificiosa exercitatio. 79. FFacilitas addiscendi ordinem inuersit. Facile illud fit, quod sine labore fit. 4o. I. Facile decipitur,qui ignorat,quid vox significet. a 4. Finis in anima mouet ut efiiciens, d extia animam

ut finis. 23. 24. 2o

Finis in nullam quaestionem Vocatur. D. S AH Finis media quaeruntur si S i SIL Finis loco omnium primo desideratur. 24. ae. 26. Finis ultimo loco comparatur. 24.

Finis actionis est principim cognitionis. Finis cognitionis est principium actionis. 33. GGalenus Platonem secutus diaeresim plerunque

tenuit. '

Genus a duabus differentijs oppostis non semper diuiditur. 42. 46. Genus per multas pares disserentias nullo ordine distributas, non raro diuiditur. a Genus cum una tantum differentia coniunciunt, speciem aliquando constituit. ΑΣ. Α .

HHomericus thersites inhumanus 1 I. gr. Homines nasci quasi belluas.