장음표시 사용
81쪽
DE PHΥTHONE sEPTIMO DAEMOGOR sgonis filio. Cap. VII. 1Hython Pronapidis testimonio Daemogorgonis filius fuit Sc Terrae, ex mi liuitate cuius ipse talem recitat fabulam. Dicit enim Daemogormne con tinuae caligi ε affectu tedio Acroceraunios conscendi me montes Sex eis ingentem nimium Sc ignitam evulsisse molem, ranal primum tuns
data Micipibus, deinde in Cauciso monte malleo solidata. postharculasta Taprobanem dem lisse, 6c globum illum lucidum sexies undiς mersisse, totidem
circula rotata per auras, dc haec ideo ne ulla unquam posset circuitione diminui aulaeui labefactari rubigine,& ut agilis ferretur undit qui confestim se tollens in altum domu intrauit poli pamci sedem omnem compIeuit sulgore. Ex immersionibus autem eius aquae ante dulces amaritudinem sumpsere salsedinis, Maer ad percipiendos lucis radios ex rotationibus aptus factuSest. Orpheus uero, qui sere poetarum omnium uetustissis Litaxe. - mu suit, urtactan. in libro diuinatum institui. scribit, opinatus est phythonem hunc primum maximum &uerum deum esse, 6c ab ipla cuncta suisse producta ali creata, quod forsan hoc in opere locum illi premum quaesitat, tanto afferente teste, ni ipsemet Orpheus minus adiuertens reor, seu quia nequiretanimo concipere quenquam fuisse ingenitum, scripsisset, Wrem γνω ςαε3-- ιι κεκQuod in latinu uersum sonat. Principio genitus phytilion, longo aere natus. Et sic nota primus uidixerat, si aere genitus est. Hunc prserea Lactantius ubi supra, phanem uocat
Sed iam sumptus expetitordo, ut uideamus quid contegat fictio, quod explicato senssu nominum sere apparebit liquido. Hucio in libro uocabulorum dicit Pliythouem Solem esse, & hoc illi quaesitim nomen a Phyllione serpente, ab eodem superato. Sic de Paulus in libro, quein collectionu in titulat.dicit phanos seu phaneta idem esse quod apparitio. Sic enim phythone hunc Lactantius uocat, quod quidem nomen Soli opus
rite competit. ipse enim est qui strigens apparet, eo enim cessante nullaetit caeteratu ac turarum moralium apparitio, seu etiam syderum. Ergo solis creationem uult ostendes re Pronapides, circa quam ut eorum consequatur opinionem, qui ex terra omnia uos lunt condita, inducit deum, seu terrae diuina mentem ex Acrocerauniis montibus sum psisse materiam, ratus ignitam terram ad componendum lucidum corpus aptiorem
Quod a sit hanc molem forcipibus ronidasset. in telligo diuinam artem, qua a deo solis globus adeo sphericus factus est,ut nulla superfluitaterius superficies gibbosa si Aequomodo & malIeus dici potest summi arn scis inuentum. quo in Caucaso monte, id est in caeli summitate adeo corpus illud solidum formauit, ut nulla ex parte dissolui, aut minui uideatur. Inde dicit eum delatum ultra Taprobanem, ut ostendat ubi creatumarinisgeti opinetur. Est enim Taprobane Orientalis insula hostio Gangis fluminis opposita, qua ex parte nobis in aequinoctiis sol oritur, sc sic in oriente uidetur compositum uesIe. Metium enim ibi sexies undis dicit imitatus fabriles actus qui ad durandum serrum seruidum aquis immergunt,ic in hoc arbitror Pronapidem uoluita persectionem Scaeuae nitateni corporis huius designasse. Est equidem sedi per us numeruς se ex sitis panishus omnibus conficiens, ex quo uult intelligamu RS artificis 6c artifician persectione Quod autem sexies rotatum si puto per numerum persectum rationis uoluerit eius iracularem Scindescientem motum describere,a quo nunquam exorbitam, aut demuse
compertum est. Quod ob ingentis 8c igniti corporis demersionem aquae primo dulces amarae factae liliat, non ob aliud dictum puto, nisi ut ostendatur quod ob continuam radiorum solis seruendum percussionem aquarum maris aquae su perficietenus ulli factae sint ut approbant physici. a Lanus est Boc ubis PhIthonem,pro phaetbonte ponit. tam arce tacta οπῖξmbo staphaethon lagitatiui succi π ratio homnu Polliatu.
82쪽
LIBER PRIMVs. terra ex filiis Darmogorgonis octaua, quiae ex incognitis parentibus quinq; genuit
liberos quom prima Nox, secundus Tartarus, tertia Phama. quartus Tages, quintus Antheus. Cap. V .
Erra, ut supra patet, Daemogorgonis suit sedes&filia, de qua Statius inThesi baide scribit sic. O lion inu diu um Q aeterna creatrix. Quae fluuios sylvas si an iniam semina mundi Cuncta, prometheas i manus pyrrheal saxa Gii ignis, & impastis que prima elementa dedisti,Mutast a uiro'quae pomum
Mambici uehici, Te penes N pecudum gens mitis,&ira serarum, Et volu σcrum requies firmit atq; immobile mundi Robur,&occidui te uelox machina caeli Aere pendente uacuo te currus uteri Circuit, o rem media indiui sal magnis Fratribus, ergo simul tot getibus alma, tot altisVrbibus ac populis subter l,S desuper uia a Susticis astri serum domos Atlanta supernos Ferre laborantem nullo uehis ipsi labore, &e. In quis - . bus profecto carminibus latis ter opus Sc laudes ostenduntur. de cuius generatione, quoniam supra ubi de litigio dictum est, resterandum non censeo. Eam tamen ueteres Titanis dixere coniugem, eam lex patris concubitu, utp monstratu est, quosdam susscepisse filios, Nex Oceano nepote. atl ex Acheronte in sernali fluuio, necnon εἰ alii
incognitis, ut decenti monstrabitur loco. Uocauere eam p terea mulas nominibus . liquita Terram, tellurem, tellumetrem, humum, aridam, bonam deam, matrem mas ana, faunam fatuam. Habet & praeterea haec cum quibusdam deabus comunia iam nam . . dicitur em Cybeles, Berecynthia, Rhea, Opis, Iuno,Ceres, Proserpina, esta. Ista,
Maia & Medea. Sed quid circa presim theologi uoluerint ueteres, uidendum est. dicunt eam Titanis qui sol est coniugem, eo quod in eam sol agat tanquam in dispositam mastinam ad producendum animantia quaecunt, ait metalla, & preciosos lapides & hus
itismodi. nonnulli uolunt Titanum hominem ingentis potenuae fuisse,& terrae uirun dictum, eo quod inultum terrae possidet et, &filios suscepisse tanta praestantes tartitudia re, M corporis mole, ut non ex muliere, sed ex ingentiori corpore, utputa terne suscepit uiderentur. Et ut ad nomina ueniamus, dicit Rabanus, in libro de originibus retu, te ram nuncupari, eo quod aeratur, quod ad superficiem solam spectat. Tellus aut ut idem testatur Rabanus,dicta est, quia sti ictus ex ea tollamus. Servius aut dicit eam terram esse, quae teritur, tellurem uero deam. Et alibi dicit tellurem deam esse, terram aut elementum. sed quandocti tellurem pro terra poni, sicut pro igne Vulcanum. & Cererem pro stu mei M. illumenem uero, ut ego colaiectura positim percipere, eam term partem dixere,quae nec teritur, nec graminum radicibus, aut arborum usui est. eo quod longe sit tellure ina serior. Humus uero, ut asserit Rabanus,ea pars term dicitur, quae plurimum habet litinii ditatis, ut puta palustris S propinqua fluminibus Aridam autem terram uocauere, non
quia sic illam a creatione, creator nuncupauerit, ut eius ueram coplexionem ostenderet.
sed eo quod aretur. Bona autem dea, teste Macrobio saturnaliorum ideo dicta est, quod Lib. nobis ona ilium bonoru ad uictum causa sit, cum ipse gemainantia nutriat, fructus alat, escas auibus, & pabula brutis exhibeat ex quibus N ipsi n uuimur. Mareem autem masgnam ut Paulus ait, uocari uoluere qui arbitrati sunt eam rerum omnium creatricem Ego equidem arbitror, quia tanquam pia mater, & maxima sua ubertate nutriat cuncta mortalia, Sc suo gremio morientia cuncta suscipiat. Cur autem Dunam dixerint, Mascrobius saturnalioru libro describit diceias, quod omni usui faueat animantium, quod adeo manifestu est ut lite is explicati non egeat. Fatuana uero a sando dictam dicit idem Macrobius ueteres uolitisse, eo quod infantes patra editi non prius uocem habeam uelem transiquam ipsana contigerint. atrae uero ex nominibus cum aliis coniumunia sunt, ubi de illis in sequeu bus mentio fiet, intelligenda diacent ut,&ad explicandum de filiis quos ex incerto Pasite genuisse dixerui ueteres, ueniemus.
83쪽
DE NOCTE PRIMA TERRAE FILIA. cI P. I r. x X incerto patre dicit Paulus noctem terrae fuisse filiam, de qua Pronapides talena in Protocosmo sabula scribit eam scilicet a Phanete pastore dilectam, cui petenti cum mater uellet copulare connubio dixit se ignotu habere hos minena, nec unquam uidisse. audiuisse tamen illum suis aduersum moris hus,& ideo mori malle ci; illi nubere. Quamobrem indignas Phanetes ex
amatore hosti gactus dum illam occisurus sequeretur, illa se copulavit Herebo, no aula ubi Phanetes esset apparere. Dicit insuper Theodontius huic a Ioue concessiam quadriogam eo quod illi fautrix suisset, dum ante lucem accederet ad Alcmenam. Hanc insuper quantu cunq; susca sit picta ornauerunt chlamyde.&intius laudem,&ut ius propat Liba. M te demonstraret effectus, Statius hos in Thebaide cecinit uersus. Nox quae terraru caelus complexa labores, Ignea multivago transmittis sydera lapsu, Indulges reparare animu dum proximus aegris Infundat Titan agiles an inrantibus omis &c. Sed nunc quid fas Expono sa/ bulae ueri tegant uideamus. dicunt igmirante aliaeana ab a cognito patre terra filiam, bulae. quod ob id arbitror dictum, quia terra densitate sui corporis operatur, ut radii solates nesqueant in partem opposita penetrare, & sic causam dante terra, umbra tam grandis em citur, quantum spatii a dimidio corporis term occupatur. quae quidem umbra nox dicitur,& sic tanqua a terra εἰ non ab alia re causata ab si cognito patre nox terrae tantum selia arbitratu r. Quod aut a Phanete pastore dilecta st,hoc modo intelligendii reor.Phanetem ego solem puto ideo pastorem dictum, quia suo opere uiuentia cuncta pascuntur. eum aut adamasse noctem fictum existimo. quia tanin dilectam sibi uidere cupiens rapi docursu sequi Sc illi uidetur appetere copulari. Illa uero renuit, nec minus uolucri palam fugit quam sequatur, quod sbi mores aduersos habeat, cum illuminet ille, ipsa aut obscurum faciat. nec stustra se, si illi iungatur, moritura dicit, cum sol luce sua omnem ditatuat obscuritate, Sc sic eius hostis efficitur. Demum nox Herebo iungitur, id est insferno,in quem cum nuta solares pericum tradu mox uiget a Ri citra consistit Quod autem Ioui fauerit, fabula manifestat, ut patet per Plautu in amphytrione. Nam cum ac cessisset in diluculo Iuppiter ad Alcmena. nocui illip staret obsequium tanquam acrepusculo troclunio inchoasset, perseuerauit in longii ex quo quadrigam meruit, per qua circuitionem ter continua, quam facit in telligo. Perquatuor asit rotas, ex quibuS qua driga constat, quattior arbitror fgnificari noctis tempora, solii nocturnae quieti seruien Lib. 1.tap.2. tia. Diuiditur aut noxa Mactobio in lib. Saturnalium in septem tempora, quo tu prima
sole intrante incipit 8 dicitur crepusculum a crepero, quod est dubium, eo quod dubistari uideatur dies p terim,an uenienti nocti attribuendii sit, & hoc modo non deleniit quieti. Secundum aut cum iam obscurum sit, sex prima dicitur, eo quod tunc faces acincendatur, nec hoc quieti accomodum. Tertium uero cum iam nox densior sit nocte cos
cubia nuncupatur, eo quod quieturi vadamus concubitum. Quartum nox dicitur instempesta eo quod nulli operi tempus aptum sit. Quintum auigallicinium uocitatur eo quod a inedio sui nocte in diem tendente galli canten CSextum uero dicinit concitatum iam auromptoximum,&ideo sic dictum, eo quod tunc uideatur ut plurimum grata quies, de ob id omnia conticescunt &haec quatuor quieti pmstantur. Septimii appella tui diluculum a die iam lucente, in quo solertes assurgunt operi, quod minime somno
aptum est. Et sic totidem rore sunt currui noctis quot in ea sunt tempora quieti tantum modo seruienna.Seu uolumus more nautaru&castreia sum uigilum noctem in partes
quatuor diuidere, in primam scilicet εί secundam & tertiam ato quartam uigiliam, Msic quadrigae rotas quatuor ex madem uigiliis coponemus. Quod aut picta palla amicta sit, ticile uideri potest illam si ornatum significare quo reginalir. Nox aut, ut ait Papias, ideo dicitur quia noceat oculis. Aufert enim illis uidendi officium cum nil nocte cerna mus. Nocet insuper quia male agentibus apta est,cum legamus, ut male agit, odit liis Lib.I.epip. cem, ex quo sequitu I u ςuςb I anac. Lancy malo Opeti aptiores, ta dicit eua Horatius.
84쪽
LtBER PRIMVs. t ut iugulent homines surgunt de nocte latrones. Homerus praeterea in Iliade eam Domi
Vicem deorum uocitat, ut sentiamus quonia nocte magnanimes ingentia pectoribus iteriant, tamen nox minime talibus apta ebullientes opprimit spiritus, eost Linquant domitos in lucem usi coerceat. Fuerunt insuper huic tam ex uiro quam ex aliis filii plures, ut in sequciuibus describetur.
Homerm autem Iliados H, divisit noctem in tres partes,de quibus vide eommentariam eo Ioeo.
ligilio coelestis ingenii poem placet Phamam term fuisse filiam dum didi i
in Aeneide. Itham terra patens ira iritata deo tu Extrema, ut perhibent Cato 'Enchelado i sororem Progenuit Sc. De hac ut appareat originis suae causu, talis a Paulo recitariat sabula,quod cum ob regni cupidinem bestii in te Titanos gygantes Terrae filios S Iouem esset exortu,m itum est, ut omnes Tettae filii qui Ioui aduersabatur, occiderentur,& i Ioue Sc diis aliis. Quo dolore Tetrairitata Scuindictae auida, cum sibi aduersus tam potentes hostes arma deessetit, ut illi quibus poterat uitibus aliquid mali ageret, coacto utero Phamam emisit scelerum suprarum relattice. Huius autern incrementum re Mimam describetis.Virgi. ait sic. Phama 4malum quo non aliud uelocius ullum Mobilitate uiget uires o acquirit eundo. Parma iametu primo, mox sese tollit in auras. Ingreditur Blo,&caput inter nubila condit. Ei a paulopost haec ait. Et pedibus celerem Sc pernicibus alis. Monstrum liotrendii ingens, acui quot sunt corpore plumae,Tot uigiles oculi subter mirabile dictu, Tot litiguae, totidι ora sonant, tot subngit aures. Nocte uolat medio Culi terrael per umbra Stridens, net Adulci declinat lumina somno. Luce sedet custos aut summi culmine tecti, Turribus aut ἀaltis, & magnas territat urbes. Tam ficti praurip tenax quam nuncia ueri. Sentis optim. 4rex, quanto uerborum Ocnasu,quanto lepore quain succi pleno quam sindustriola mctione virgilius quidem eius opus conetur osteiadere, &ostendat. selitis equidem, sed ut qui te praeter,iecturi sunt ampliuscule uideant, libet explicare paululum, premitariamen quid uelit fabula Pauli. Dicit ergo primo incita Terram ira deorum. Circa quos pro iratis diis syderum opus circa quaedam intelligo. Sydera enim seu super canestia eo pota proculdubio in nos agunt, potenda eis a creatore concessa, secundu dispositiones suscipiennum eorum innuentias. 5 hinc sit quod puer uel adolescens augetur eorii opere, cum diminuatur senescens, Se cum nunquam a ratione gubernatoris optimi separe tur, nonnunquam aliqua laciunt, quae mortalium repentino, saltat iudicio tanquani irata fecisse uidentur, utputa dum iustum regem, dum selicem imperatorem, dum sti nuum militem in finem suum deducunt. Et ideo iratos dixit deos Paulus, quia occid rint illustres uiros, quos perpetuandos rebantur homines. Sed quid ex hoc sequitur finiatur ab hoc opere, quod deoru itam uocan Terta, id est animosus homo, nam tera rei sumus omnes. 8c ad quid iritatur sui pariat Phamam ultricem sunt mortis, id est ut id agat, propter quod Phania sui nominis oriatur, ut dum deoru ira ceciderit, illius nomen agente meritorum phama superstes sit, etiam nolentibus his,qui hominem oecidendo eum omnino auferre conati sunt. ad quod nos ide hortatur Virgilius dum di. it. Stat sua cuit dies, breue 8c irreparabile tempus Omnibus est vim, sed Phamam exatendere factis Hoc uirtutis opus Sta. Hanc autem Phamam ideo malum dicit Virgilius, quia non aequo passia ad eam perquirendam tendimus omnes. Nam per fraudes ut plurimum summa occupati sacerdotia cernimus, dolo uictorias obtineri, principatus possideri uiolenda, Sc ra quaecunq; per fas 8c nefas, quae nomina solent in lumen extollere. Nam si per uirtutem agatur, tunc non malum uiuere dicitur phama. Verum improprie locutus est auctor, usus pro infamia uocabulo phamae, cum lic fictionem inspiciamus,
situ potius fictionis causam latis aduertamus, ex ea infamiam non famam secuta. Hanc
insuper dicit metu ecimo patuam. sic est Nam quantumcuns glandia sint facinora,
85쪽
ex quibus octur, a quodam tamen audientium metu uidetur incipere. mollem ut quicdem auditu primo rei alicuius.& si placet,ea falsam esse timemus. si uero displicet, inuomodo ne uera sit extimescimus. mox sese attollit in auras id est in ampliationem locutiGonis gentium evolat, seii mediocribus miscetur uiris & inde se solo infert, hoc ost in uulgus S plebeios.&tunc caput inter nubila codit,cum se ad reges atq; maiores effert. Persnix enam est, idest uelox, nil enim ut ipsemet dicit uelocius est. Monstru autem ingensa Terit, εc horrendum ratione corpo iis quod illi describi quolens in hoc quod omnes eius plumar, cum auem ditat propter eius celerem motum, habeant hominis effigiem. ad hoc ut pet hoc intelligatur unum queml de aliqua re loquentem, pennam unari addere Phamae, & sic ex multis cum multae sint auiu pennae, non ex paucis Phama corascitur. Seu potius monstrum horrendum hanc uocat, quia sere nunquam superara pse test. nam quato magis quis illa conatur opprimere, tanto magis exinde fit maior, quod monstrosum est. Dicit insuper omnes oculos eius uigiles esse. eo quod non nisauigiolantibus personet Phama. nam si in sonatriam tendit locutio, Phama uertitur in nihilii Nocte eam e medio cui uolitantem ob id dicit, quod saepissime contigisse compertu est. sero scilicet factum aliquid. Sc mane enana in rei nonssimis partibus cognitum, non alis ter quam si nocte uolauerit. Seu id dici*ut ostendat uigilandam garritionum.In die austem eam sedere dicit custodem, ut ostendat quod ad eius relata custodes porris terra arum ac urbium apponantur, & in turribus ad excitandum uigiles, ues speculandum a longe. Et cum inter ueritatem Smendaciu non distinguat, contenta est pro ueris quasculup audita referre. Cuius praeterea domum in maiori suo uolumine, scdescribit Ouiuia dius. Orbe locus medio est inter terras i istum , Caelestes Q plagas, triplicis confinia is mundi.Vnde quod est usquam, quamuis regionibus absit inspicular, penetrast cauasia uox omnis ad aures, Phama teneti summas locum sibi legit in arce,tia numeros'; adi- tus, ac mille foramina tectis Addidit, & nullis indust limina portis. Nocte die i patet. - tota est ex aere sonanti, ta fremit uoces refert itera Ap quod audit. Nulla quies intus. - nullsi flentia parte. No tantu est clamor, sed paruae murmura uocis, Qtialia de pelagiis si quis procul audiat undis Esse scient, qualem De sonum cum Iuppiter atras Increpuitia nubes extrema tonitrua reddunt. Attia turba tenet, uenituit leue uulgus eunt l, Mi - ta cum ueris passim comenta uagantur, Miltia rumorum confusa V uerba uolutant.
- Ex quibus hi uacuas replent sermonibus aures. Hi narrata serunt aliis, mensura ficti - Crescit, Sc auditis aliquid nouus adiicit auctor. Illic credulitas, illic temeratius error. Vastasi laeticia est costernaso timores. Seditio ιν recens dubio Q auctore susurri. Ipsa quid in cito rerum pesago geratur, Et tellure uidet. totum inquirit in orbem &c. Safis hse etiam minus erudito patentia sunt, & ideo quid sibi uelit Paulus dum addidit fabulae, famam genitam, ut turpia deorum facta narraret, uidisse superest. quod nil aliud austumo praeter quod, cum minores in maiores nil uitibus possunt, illata uerbis maiorisbus infamia conantur ulcisci.Terra: autem ideo filiam uoluere, quia non aliunde quam ex gestis in terris Phama siti quod autem patre careat non absurde dictum est, cum inisspissime rerum a Phama gestarum, quae ut plurimum salsissimae sunt, ignoretur aucton
qui compertus loco patris describi posset.
De Tartaro. iii. terrae silio. Caput Ni Artarum asserit Theodon fius absq: patre terrae fuisse filium, hunc Barlaam dicit inertem aio torpentem matris adhuc ita utero iacere, eo quod inuocasta Lucina fauere partui noluisset, ob id quod Phamam in deorum ignomianiam peperisset. Πgmentum hoc ab effectu causam sumpsit. Non erat enim
Lucina non nascitum, seii partui non futuro praestatura fauorem. At bitrati sunt quidem ueteres circa terrae centrum locum esse concauum, & in eodem sontium
animas pomis amigi, ut satis in descensu Aeneae ad inferos ostendit Uirgilius. Hunc
Tatiatum dici uolui, & hoc secundum Isidotum ubi de etymologii a tremore sngoris dictuim
86쪽
dictum. Nam ibi nec solis unquam potuit penetrare radius. nec a fis motu .est aliquis,
constitatione cuius calefieri possit. Quod autem in utero matris torpeat lans apparet, noenim ad tu petiora potest ascendere. 6c si ascendat, non erit amplius tartarus. Tem; autem filius improprie dicitur. Nam quantumcunq; conceperit mulier nili in lucem conte ius uenerit iure filius dici non poterit. Dicitur autem abit patre conceptus, eo quod creadamus tetne corpus concauitates habere. non tamen laus certi sumus,an a creatione, an
a lectato post creationem euentu habuerit. In testimonium autem praedictoru dicit Viragilitis Tartarus ipse Bis patet in praeceps tantum tendit i sub umbras, Quantus ad aethereum csti suspectus Olympii 8cc. Nec multo post ait Hic genus antiquum teuc Titania pubes, Fulmine deiecti fundo uoluuntur in imo Sc. De Tage iiii. Terrae filio. Cap. XII. Ages ut asseruere gentiles,&potissime Thusci ab i cognito genitote, tertistius habitus est. De quo refert Paulus Peria silaus, quod cu apud Etruscos in agro Tarquiniensi aliquatulum tellus intumuisset. is uillicus cuius erat agellus, nouitate rei permotus auidus i uidere quid esset ostenti mostratu. ta turgiditas aliquandiu expectauit, tandem impatiens more ligone sumpto locum coepit sensim effodere, nec multum etadit,&ecce ex glebis prosiluit infantu lus. Quo mostro perterritus rudis homo uocauit amnes. nec diu & is qui modo infanserat crate prouectius uisus est Sc inde senex Sc cum incolas auruspicina docuisset. repente nusquam copatuit. Auditores autem arbitrati numen, S terrae credidere filium, Sc nominauere Tagem, quod ide olim lingua sonabat Etrusca,quod latine deus eum Q postea hi. oui Ioco summi numinis coluere. Isidorus uero ab aratore gleba uomere submota infante Li1, 'compertum dicit, nec amplius ab Etruscis uisum,&in illa eos auruspicinam docuisse, '' 'εί ex ea libros etiam reliquisse, quos postea Romani in linguam propriam transtulete. Cuius figmenti talem fuisse sensum existimo. auendam scilicet esse potuisse qui diu studens circa aut uspicinam, Mob contemplationis commodum consortia hominum asspernatu doctus repente, unde minime credebatur, comparuit Et quia Brsan ex an tio aliquo exire uisus est, terrae puerperium fictum eri uel in oculos agrum colentis inopinatus affuit,quasi prodisset ex glebi a rudi uulgo terrae filius dictus est.& ideo ab in patre quia . incognita eius fuerit origo. Consueuere praeterra uGeres exteros ignotos terrestri itinere terras .
ad se uenientes terrae filios uocitare, uti Neptuni qui adueherentur nauigio. Infans austena dictus quia nouus, & confestim prouectus & senex, eo quod eruditus & prudent, quod senum est, coperitis sit. quod in agro Tarquiniensi contigerit, seu quia aut sic fuit. ibidem scilicet Tagem primo cognitum, seu quia Etrusci auruspicina clarissimi fuere
In breui autem termino morae designatur affectio grandis incolarum ad eum. Nam dialectae rei mora etiam si longissima sit, diligenti uidetur breuissima. Eum autem deum habitu ob id contigisse puto, ut doctrina quam summe colebant, deo auctore nobilitaret De Antaeo quinto terrae filio. Cap. XII t. Noeum omnes terrae dicunt filium, &quia nemo illi patrem designat, instet genitos incerto patre eum apponere necesse suit, de quo sic sibit Lucas nus. Nondum post genitos tellus effoeta gigantes Tertibilem Libycis partu O . concepit in antris. Nec tam iusta fuit tetrarum gloria Typhon, Au t Tityos Briareus φ ferox,caelo pepercit Quod non Phlegrcis Antaeum sustulitatu uis. Hoc quoi tam vastus cumulauit munere uires Tetra sui laetus quae cum tetigere pa tentem Iam defccta uigent renouato robore membra. Haec illi spelunca domus, latuisse sub alta Rupe set uia epulas raptos habuisse leones. Ad somnos no terga ferae p berecu bi te Assuerunt non sylva torum, umesi resumpsit In nuda tellure iacens, petiere coloni A tuorum Libyae, pereunt quos appulit a cluor. Auxilio i diu uirtus non ausa cadendi, Terrae spernit opes inuictus robore cunctis. Quamuis staret erat &c. Apparet ergo per Lu
cani carmen quam grandis quam in sociis, & serus suetit Anisu ad quem ut ide testatu tb 1 Lucanus
87쪽
υ. DE GENEALOGIA. DE OR v MLucanus, ut cum eo lucta iniret accessit Hercules labora uictor. & cum in agone essene eum t tapitis prostratum robustiorem resurgetatem cerneret, aduertens quod a terra ui res recuperaret, iam sessum ulnis in altu extulit, tant i diu tenuit donec spirauit. Fabulae
huius sensus duplex est, historicus S moralis. Videtur enim Pomponio Melae in libro cosmographiae placere, hunc regem in extremis Mauritaniae fuisse,asseretis apud Ampe elusiam promontorium in oceanum Athlanticum tendens,esse specum Herculi sacram, S ultra Tingen oppidum peruetustum ab An ro, ut serunt, conditum. & in tessimosilium ostenditur ab incolis parma ingens ex elephante, Nob magnitudine nulli nunc habilis, quam ab eo gestatam asserunt & summe colunt. Nec non mostratur ab eisdem collis modicum resupini hominis iacentis habens imaginem,quem eius tumulum suo isse confirmant. Aduersus hunc dicit Theodontius Dionysium Thebarum qui ob insiganem eius uirtutem Hercules appellatus suit, bellum habuisse. ει cum aduertisset euna laepius in Mauritania prostratum, &euestigio exercitus restaurantem, ficta suga eum ad se persequendum in Libyam usi traxit ibi eum uero superauit & occidit. Leonnus uero dicebat hunc H&culem suisse Nili filium, quem ego unum dc idem cum supenori puto. Eusebius autem in libro temporum dicit hunc Antaeum palaestricae attis suisse doctissismum,&quorumcunq; certaminum, quae exercerentur in terris,&ob id ostendit se albitrati fictum, quod terrae fuit filius, Sc quod uiribus rellaia raretur ab ea. Fulgennus quies moralem sensum fictioni subesse dem onstrat, dicens Antaeum de terra nanim libidine eme qui sola ex carne nascitur, qua tacta Sc si fessa sit in uires resurgit. Uerum ab homine uirtuola, canais denegato tactu superatur. hunc suisse dicit Augustinus regnante Argis Danao, Eusebius aute regnante Athenis Aegeo, Leontius regnante apud Argivos Argo DE HEREBO IX. D A E Alo G Ο RQ ON is FiLIO, CUI FUErunt filii. 2 i. quorum primus Amor. et Crana. 3 Labor. 4 Inuidentia. Metus.6 Do lus. V Flaus. 8 Pertinacia. y Egestas. o Miseria. ι Fames. in auerela. t 3 Motbus. tqSenectus. l, Pallor. io Tenebra. t Somnus.18 Mors. is Charon. 2o Dies. 2l Aether Cap. π IIII.ὶ Xpeditis Terrae filiis ad Herebum stilus reuocandus est, qui ut Paulus ait a, Chrysippo traditu. filius fuit D ogorgonis& terre. Huc ego arbitror unit& idem cum Tartaro,cum eum omnes ueteres existimare uideantur in re
t moti sIimis terrae uisceribus esse, & in eodem, uti de Tartam diximus, laps pliciis sontes puniri De hoc tamen multa scribunt ut ab antiquis, &ponissime a Virgilio in sexto Aeneids libro quae sub compendio pertransibo, eo quod fere de omnibus fiet in sequetibus prolixior mentio.Dicit ergo Virgilius, quod in saucibus hus ius sunt terribiles uisu hae larma'. uidelicet Luctus & ultrices clirae, morbi pallentes, & tristis senectus atl metus & fames, estas i tertibilis,& horribiles uisu, letum, labor l, soror,& mala mentis gaudia, bellu p letiferum S eumenides, &discordia, & ulmus
somnior una sedes.Cen tauri,Scylis, Briareu Lemaeus Q serpens. & flammis armata Chimaera tinacu Cossionibus. Harpyis, S tri corporeo Cerione, & trifauce Cerbero limis ita seruante Ditis. Praeterea hunc Herebum quatuor figari fluminibus, Acheronte scilicet& Phlegeton te Styge qato Cocyto. Acherontis nauta dicit esse Charontem moriens tilina animas ad proin diora Herebi transserentem. Insuper Minoem, Rhadamantum Aeacum qi uersantes urnis merita intrantium inesse describit, Sprostratos fulminibu et Titanos gigantes,& Salmoneum ac Tityon discerptua uulture. Iliona perpetua circumuolutum rota. nec non Sc Sisyphum in altum ingenua pectore inpingeni saxa, ac Tantalum inter undas & poma si a fame perema te, & Theseum perpetuo damnatu ocio,' alios hos omnes intra Ditis serrea moenia sub ultrice Tisiphone cruciari. Similitet&hunc item p Pter Herebum multis uocauere nominibus, ut puta Tartarum, Orcum, Ditem Avernum, Barathrum,& In femum. Sic & eundem multorum filiorum patrem
iaciunt. Caetetum his praemissis ad detectiose abscondi uςucias ueniendu eae Volunt
88쪽
LIBER PRINVs rii tui eum Daemogorgonis 5 terrae filium, eo quod D ogorgonem rerum omnium
creatorem arbitrati su ni Terrae autem, quia ut patet, in eius utero conditus est. Verum ea
locum esse poenarum non solum gentiles, sed nonnulli illustres Clinitiani existimaueare, hac forte ducti ratione. Nam cum summa bonitas deus sit,&qui peccatu committit, quod forte malum est,&sic malus effectus sit,ut a deo tanquam a suo couatio remotissimus sit, necesse est. nos deum in caelis habitare credimus,&a cclo nulla remotior pari est centro terrae, Scob id tanquam in loco a deo remotissimo, ibide poenas luant impii, istolan non inepte creditum est. De hoc tame Tullius ubi de quςitionibus Tusculanis, aper Lini. τώ te trussatur. Ex quo satis existimari potest, aliud eruditos ueteres sensisse.&ideo cum uo, ' ' 'iuerunt duplicem esse mundum, maiorem,scilicet S minore. maiore eum quem geneataliter mundum dicimus. minorem autem hominem, asserentes omnia in minoti esse,
quae in maiori describuntur ab eis. credo eos hunc Herebum. 6d hos cruciatus intra mistiorem mundum, id est homine esse existimasse,ac uoluisse illas horribiles Drmas, quast in uestibulo Herebi describit Virgilius,esse causas exteriores, persuas introrsum illa lup plicia causantur, seu Ca quc ab init in secis creata apparent extrorsum. quemlonge metio, rem sensum existimo. Deinceps quidem, ut praedictorum seriem exponendo praeuerinnecesse est. Fictum igitur puto in prosundii huius Herebi Ditem esse ferream ciuitateram ut peream intelligamus profundam obitinati cordis parte, in qua uere pertinaces ii oris
nunquam sumus Scserrei Titanes id est homines terrenis dediti, &gigantes id est superbi prostrati,ideo uexari dicuntur, ut cognoscamus circa hoc anxiati terreos. Se superbos P μ ' er homines animo. qui dum semper extolli cupiunt, co suo iudicio deprimi & vilipem
di arbitratur. 6c ab excelso deiiciuntur aliquido quod illis est acre tormentu. Per Tityoirauteln discerptum a uulture, mens cuiuscunq; laborantis, ut ea quae ad eum spectant ag hq Mnoscat,accipienda et seu illius,qui in cumulandis thesauris continua cogitatione agita Ti,,uinin Ixion autem perpetua Crcumuolutus rota,circumagitationes Optanus regi Mostens ilibis 'dit. Sic &Sisyphus saxa reuoluens,inefficacibus ac laboriolis conatibus uita ducetis des clarati Pet Tantalum autem inter undas, poma fime pereuntem, auarorum hominii Sistpbu. curas Sc agones circa infamem parsimoniam intelligere debemus.Theseus autem ocios Tantalus. sus, temerariorum friuolos conatus ostendit,quibus misere cruciantur. Dicunt aute hos Theseos. subinfestatione uexari Tisiphonis. quod sic reor accipiendu . interpretatur aut e Tisiphos Furiae. Des irarum uox. M sic patet qui a talibus cruciantur, in taplas irasci,& iratum uoces nos Iudic nunqua emittere. Per illos autem tres iudices hoc intelligo, tres enim personas male ageta Cerberundo laedere possumus,deum, proximum,S nosinetipsos, ct sica triplici conscientiae iudicio redarguimur Sc damnamur. Per ianitorem autem tricerbetu canem, cuius officium est uolentes intromittere,-exitum intrannbus plohibere, tres causas intelligedas puto. dentes acti morsu deceptorum mentes, letales icilicet assentatorum blandiciae, lalsa isticitaris opinio,&inanis gloriae sulgor quae quidem counue nouis discipulis detrahens
tesignatos, miseras curas augent, S minuere auctas non permittunt. Circuitur seu inundatur Herebus aquatuor fluminibus, ut per hoc senuamus,quia hi qui sera uone deicta rastvoF pia ab inceptis concupiscentiis trahi permittunt,t primo recti iudicii perturbata laeticia Ache mitia.
rontem transest, qui carens gaudio ita terpretatur, ε sic pulsa laetitia, ut eius occupet moesticia locum necesse est. ex qua ob bonum laeticiae perditum perispe uehemens nascit ita, a qua in furorem impellimur, qui Phlegeton est, id est ardens.ex surore etiam in massiciam labimur,qus Styx est.&extristicia in luctum,&lachrymas, per quas Cocytus accipiendus est quartus fluuius. Et sic miseri mortales agimur, caeca concupiscibilis appetistus opinione seducti, intrat gerimus quod in uisceribus terrae a poetis stolidi arbitratui inclusum. Herebus aute dicitur, ut ait raucio,quia nimis haereat illi quem capiti Dis aut dicitur a Dite rege suo, qui apud poetas diuitiatu dicitur deus, Sc hoc ideo quia diues sit, id est abundans locus iste,eo quod in eum desceiadant, ut plurimum morientes hodie, olim omnes.Tartarus aute dicitura tortura, quia torqueat quos abistbeti Ueru Tartarus
89쪽
is DE GENEALOGIA DEORUM est profundissimus infernorum locus, ex quo ut opinati uidetur Ugucio, Christus taenii
Dem eduxit. Orcus au te dicitur quia obscurus Barathrii uero a Brma dictus creditur. Est autem Barathesuas ex uiminibus consectum a parte superiori propatulum, ab insertosti autem acutum. quo utuntur agrestes campani, dum ex uitibus arboribus annexis uindemiantes uuas colligunt 8c hoc ideo dictum, ut intelligamus in semii amplissimas fauces ad suscipiendum damnatos habere. ad eos uero seruandum artissimum, locum atq; prolandum. In sernus autem dicitur, quia omnium terrae partium inferior sit. Auernus autem ab a quod est sine, S uet nos quod est gaudium dicitur, eo quod gaudio careat, de tristiua lugeat sempiterna. et Fortasis ita legendum, Labimur ex furore in Oria que est Sin , ex odio in tristiciam, qui est Acte ron x tristicia in lactam Cylacis mas. Descriptio inferorum est apud Virg. Lib. s. Aeneidos er Homeram OdU. A .apud Si tum ualita, II. Ouidium. q. II eis. Non minus autem elegans,quanquam breuis apud clavdianum quos secundo Iobro in Rufinum,elaea finem qui incipit. Est locus infaustis quo eociliantur in unu, Cootus Flegetho vadis. erc. Ea viro quae est apud Lucretium lib. 3. totum illud de inferis commentum explicat, quem Ios m, quia non Milgaris is author est, nes pasim obvius, hic ascribendum putaui. Atqui animarum etiam quaecuns Acheronte profundo Prodita sunt esse, in uita sunt omnia nobis. Nee miser Impendens magnum timet aere saxum
Tantalu ut fama est a cassa formidine torpens,
Sed magis in uita diuum metus urget inanis mortales, ea aras timent, quem cuis serat sors. Nee Tityon volucres ineunt Achcronte iacentem, Nee quod sub magno scrutentur pectore quicquam, Perpetuam etatem poterunt reperire profecto, Quanti bet immani proiectu eo oris extet, Qui non sola nouem distersis iugera membris, Obtineat,sed qui terra totius orbem. Non tamen aeternum poterit perserere dolorem. Nee praebere cibum proprio de corpore semper. sed Tilaus nobis hie eston amore lacentem Quem uolucres lacerant, dis exest anxius angor, Aut alia pauis sicindunt turpedine curae. Sibphus in uita quos nobis ante oculos est,
insi petere a populo fasces, senasq; secures
Imbibit, ν semper victus,tristus recedit. Nam petere imperium, quod inane est, nec datur unquam
Ais in eo semper durum suferre laborem,
Hoc est aduerso rixantem trudere monte Saxum,quod tamen a summo iam uertice rursum Voluitur, er plani raptim petit equora eampi. Deinde animi ingratam naturam pascere semper Ais explere bonis rebus, satiares nunquam, Quod faciunt nobis annorum tempora,circum cum redeunt, foetuss ferunt,uarios s lepores, Nec tamen explemur,sivi Auctibus unquam:
Hoe ut opinor id ist aeuo florente puellasmod memorant,latirem pertusum congerere in vas, Quod tamen explari nulla ratione potestur. cerberus o furiae iam vero, o Iuris egenus
Tartarus horriberos eructans saucians aestas, aed
90쪽
LIBER PRIMVs. nee ties sint usquam,nes possunt esse profecto tSed metus in vita,peraurum pro malefactis
Eist insigni bis insignisseelmss luela,
carcer er horribilis, de saxo iactus eorum,
Verbera, rnifices ,robur,pix, lamina,tedae.
Praemetuens, adhibet stimulos,torreis stageris. Nee videt in terru,qui terminus esse malorum
Posit, nec quae sit poenarum denis finis.
Ris eadem metuit, magis bo ne in morte grauescunt, Hine Acheructu fit stultorum denis uiis. In eandem sententiam cr Macrob. i. Desom. Scip. de Erebo A putat.
Fuit ex beatorum locus apud inferos, Elysius eumpus nomine, ab Elysio Eleutheri filio ἰυθε ei τατω ut inquit Diom.in Odyβ. δ'. alij aput insulis Μακάρων,quas latini fortunatas ricunt,esse bane uoIut. De Amore primo Herebi filio. Cap. xv. 'l X filiis Herebi primus occurrit amor, quem ab eo ex nocte susceptum, ubii de natu iis deorum Tullius assent. Quod Milan regu serenissime uideretue. ubi monstruosum, ni uerum monstraretur talione possibili. Antiquorum . sententia fuit amorem esse animi passionem. Et ideo quicquid optamus id δ amor est. Vetum quoniam in diuersum nostrs affectiones finem feruntur. ut amor non idem circa omnia sit, necesse est Sob id in paru iam n uinem redactis moetalium desideriis, triplice illu maiores dixere. Et ante alios Apuleio teste, eo in libro quedrdogmate Platonis scripsit,asserit Plato tres non amplius amores fore. Quorum primit dixit esse diuinum,cum incorrupta mente,& uirtutis ratione conuenientem. AIterudes genetis animi cottuptii uoluntatis passione. Tertium ex utrol permixtum. Post quem auditor eius Aristotcles, mutatis fere potius uerbis quam leti tenua, ae t triplicem uoluit, primum dicens propter honestum, secundum propter delectabile, ternum proptet utile mouente captos a se.Sane quonia necis de quo sermo diuinus,aut propter honestu est nec ex duobus aliis permixtus,aut propter delectabile, uerum degenetis animi, Spro Pter utile, merito eum iuxta sententiam Ciceronis, filium Herebi noctis o dicemus, id est
caeci mentis&obstinati pectoris. Ab hoc enim in execrabilem auri famem impellimur. ab hoc in cupidine impent inexplebilem. ab hoc in stolidum periturae gloris desiydemia
ab hoc in funestim amicorum caedem ab hoc in periclitationes urbium. surta, fraude uiolentias.&dolosa coia silia miseri trahimur. Hac peste afficiuntur gnatonici, histriones , assentatores. &huiusmodi perniciosi manus hominum ridentem insipientium sequestes fortunam, & eo utuntur ad denudandos blanditiis,&falsis laudibus milites gloriossos. Eum igitur fite pensatis omnibus non amore, quin immo odiu rectitis uocaremus.
De Gratia Herebi Sc Noctis filia. Cap. XVI. Erebi Sc Noctis Gratia esse filiam scribit Tullius, ubi de natu is deoru. Ego Lib.3. tamen alibi legisse memini Gratias seu Ioiris & Autonoes, seu Liberi patris HGodus bH ac Veneris fuisse filias. Uerii ut habeamus quid in hoc senserint, qui finxm Ditu is i
ritiat, est sciendum gratiam esse quandam liberae mentis affectione, malos tum potissime in minorem,qua nullo praecedente merito indulgentiae bes reficia Mobsequia etiam non petentibus impendulatur. Harum tamen multiplices esse species reor. Aliae quidem dei sunt immortalis quibus amotis nulli sumus. Alis uero hominum inter se, &hae in bonum possunt tendere&in malum,quanquam semper inhon u sonare uideatur grana. Has omnes Herebi Sc Noctis filias, uariatis tamen parentiusensibus possemus ostedere, sed ut ad hac omissis in suu tempus reliquis ueniamus. reor ergo hanc eam gratiam esse, quae ob aliquod insandum lacinus, uel turpes alicuius hos ninis mores in peruerso aliquo ac detestibili uiro causatur,&sic Herebi, id est obstinas
si pectoris . de Noctis, id est cecae menus erit filia graua talis.