Regni Hungarici historia, per Nicolaum Isthuanffium Pannonium, ejusdem regni propalatinum, libris 34 exacte descripta

발행: 1685년

분량: 651페이지

출처: archive.org

분류: 전쟁

531쪽

Hictoriarum Liber XXXII. m

ico . cidere iustulissetis .ita nune quoque quum vos

belli culpa vestra contracti, tadium caepisse videatur, pacis aut belli arbitilum investia potetate esse sinamus. itaque certiores vos .,elle volumus,Caesalem ita es te animatum, ut si ,, pax inter ipsiim & vos mutua nostra opera ,,redintegrali postir,eam haud invito animost accepturus: ex adverso si vobis cuia belli&, inserendae iniuriae potior & praesentior sit , ,,quod ex hac, qua modo instituta sit prauentis, actionis fine constabit, tum vero eius propul- ,, candi, suaque tuendi eas rationes ineat, qui bus nec aequa faedera aspematum esse, nec ad , arma capienda invitum, aut imparatum de-

.icendi te palam sit ; pax de induciatum p

,.stulatio,ut scitis,antea quoque vivente Ibraia ino purpuratorum vestro in principe, u eius legato Menemete nuper vita functis tentata es m Melaemete satergi .postea a vobis ium que pari io licitudine: sed quum ad rem ven.

tum est , sit da semper , ne dicam minus

M ua,ac plane non ferenda dilationis resim Lia reduidistis Neque nos primi faedera ab avispmavis horum potentissimorum princi-ripum icta rescidimus , ut nos culpam eius rei, sustinere,& iniquioribus propterea conditi rinibus subeundis obnoxii esse diei queamus; ,,vesbaea culpa omnis suit. ut a pane vestra initium belli iactum est: Nam munera, quae

Mimperatori vestio mittet avitiaeve honoratia purpuratis promissa erant, in promptu omnia, habebantur: Legati in procinctu naves. cu Aru vehicula, resque omnes ad iter necessariae Dparata eaque a vestri, Chaucis visa pellustia-

,.taque sunt g quum bello opinione maiori &, atrociori a vobis illato petiti stimus, quod pro,,aequitate caHsae ita propulsavimus,ut annuei ,,tibus Diis immortalibus.& Mai te iudice aia...ctores & incitatores eius melitas inploriam

sadeium paenas piimi persolvisse videamini. ., scontra fas&iura legatum Caesaris, nihil tale meritum, aut ii quid metitus esset, tutum

tamen communi omnium gentium iure tutu-

ritum, captum in vinculis mori coegistis: voa, familiam eius insontem ad triremes de erga- stula condertinalbe ; a vobis Veiptimium& Palina,millo piaetoriano duce & exercitu By- antio italia multa taceam, contra inducias, . pugnata sunt. Ea quae postea sequuta sunt, Miicuti in recenti memoria hominum versan

tur,ita nos fateri ea haud piget. Utrinque sa , .ne Mars belli&fortuna lat supeique saeviit; ,,nec saevire in posterum desinet, nisi nune ope.,nostra,qui huc convenimus, ae summa nim..delatione vestra, diutumo se ancipiti bello, , quiete & pace superinducta, exoptatus finis imponatui .Quapropter hortamur vos & in emus. ut tam pio salubrique ossicio, quo & Deus Optimus Maxamus placari queat, &, i seta agricolai uni plebs, quae belli calami-,aates& incommoda sustinuit.& intollerabis

, aerumnarum multitudine sere ad internecio

nem deleta est.aliquando sublevetii dilige ,,ter & sincero animo, incumbendum putetis, , depositaque animorum serocia ita in medium ,,consitati, ut nos aequioribus viniis postulati, , acquiescere possimus.Postulate aqua .de acci- pite: nam alias de hausiendus & dandus uti in

,,que sanguis erit . non sine ingenii omnium

rerum divinarem,atque humanarum, uti ha e

ctenus evenit contuli blae. '

Ad ea Mutates placido mitξque in enio uatespondit. ut causas & initia belli ab se ipG asinarii prosecta elie minime negaret; sed ie 5 colles ,

ad hoc saltem collimitium eo animo ea ue

mente accessisse diceret , ut si quis sui uiti, ad de publica commodast. meliores pacis auctores. quam belli duces este velint . dummodo ipsaequis postulatis aures praebeant. Nec diib ove te plui imi eum cupidine pacis plui imum teneri , quem nempe satietas armotum de belli iam pridem cepisset, saturemque operam iuic se.utea stabilitetur nisi fatalis & occulta sol ru-nae vis infestior paci & concordiae obstitisset. et ista Quum postea in consultando ad verba piosus --lia sissent. Strisonium &Jaurinum repetere. mu' η, .nera retroactis annis praetermissa legatorum Byχantium mittendorum cuiam uigui cepe' h i, is

vini. Nostes nihil tam iniquas conditione, ad

coalescendam amicitiam pertinere, quin ania

mos ad alienandum stimulare ; si Cantia iii btractatu pacis abibiaimo capta reddatur , α Agria, tum fore spem concordiae aliquam, de muneribus & legatis aut hactenus praetemus

sis, aut in posterum mittendis, ne ment onem

quidem faciendam, idque ea latione, quod ipsi primum iniquiori bello occasoiaem subminia

strassent. Jaurinum concitato serventeque bello recuperatum'. quod etiani ante bellum ii

stium fuisset , nullo iure ab ipss repeti posse.

um m hune modum diu multumque diste plassem,ietumque diei esset, I urcae Budam tepetivei e Postea quum a nostris Nigronus inte pies ad Muratem & alios in urbem missus ellet, qui eos cia aequiore, postul Diones adduceret. reminciavere elato animo se reserente riui tio eam, quam ex mutuo colloquio intellexi csent,esie non tam suam, quam principis sui potentissimi mentem .animumque. Cui s accede re haud cunctentur,pose conveniti; sti in pro

positis conditionibus repetenda Agriae & nisi persitant, sublatam spem esse concordiae

omnem,quandoquidem eorum oppidotum altiterum ab ipso Mehemete principe capti meciet; ideoque nec repeti, Meque rescii posset; de altero reddendo nihil in ιγngrapha ipsi, data contineti; proinde vim publicae i dei iam expiaiasse.&ipsbs, nisi cedendo as aequiora descen dant.eaqtra pollini via levetti xo G.Itaque no-ibi,mutuo habito consilio,ne a barbaris, tum fidem iti spectam habebant, circumveni iratur areve nimis solicite pacem irigendo sese aut metuere. aut penaeses belli elle indicarent, . eadem nocte, qua fiumine adverso, continentem vaciam & postea siligonium te μη bus infe istis re ierunt Cum dies illuxhlet.Tu canostrorum discessum mirati .nihil fuisse ipso tum animi, nisi sciet e & siticeium iurasti ; a Nigrone non sat bene intellecta ipsorum ver

ba.aut male interpretata esse; aibiti s ut rediarent,nec incepto desistendum putarent, peterea

Althamium imprimis, ut caeteris redeundi auia ut esse peculiaribus literis hortati. Velum ii, quod Hannem etiam Belgi ado castra movisse,& eum ingenti exercitu progredi cognovicient,in proposito periti: eae: sicque Dei, es con coidiae negotium hac quoque vice optato si ctu ac fine caruit.

M a Post

532쪽

Nicolat Isthuanssi pannoni

Canoni

histiam Danubii ripam descendit.& ad Parca- . .

num cotitedit. suosque pontes, unum inulte liore insulae tipa, ad civitatem usque istaci- Duercam.qux vacua desertaque erat,alteram vero a ρ nera

Parcano ad oppidum Aqua una conmui iussiti ad xiii eorumque exti emas partes vallo follaque & r . -- praealtis crastisque aggeribus munivit, ta tor- si uir μ

' sed ea omnia piinceps ad aliud comitiorum positi. inae etiam ex alee eminus defendi po- iri terant; ira quam praeter Althamum. & Frideticum eius Caroli Mansselati, qui si minus Ger 'citiis imperator fuerat, agnatum, & multi alii clari bello duces militesque erant impositi. Junitionem quoque sub arce non procul a Thermis extruit , cui Casmirum Comitem

Hollachium Fiideriei fiatrem p este iussi.

Caeterum Hasanes cum exercitu ad diem decimum Septembris, in Pestanos campos per venit Q Cuius adventu nequaquam expectato Jagenialterius. qui praesidio praera metu perculsiis, relictis in oppido tormentis ae magno eorum apparatu, came item latita, suecidit, in .sale eguminibus ac id genus multo corti-

- 44 3 - 1- meatu, ana cum sociis strigonium 'velius pro

non sine laudem ius fuerat, sese abdicavit. lim fugit oppidumque quod diutius conteruari pota 4 eius loeum sistitas loni eius iam pridem tetat Mecensium hostibus reliquit. Reais quum in Ungaliae civem receptus, ipso commendan- Strigonium pervenisset, ab Althamo compte hensus simul cum aliquot centurionibus ae militibus, ad tuendam degeneris intempesti.ique facti paenam in vincula & carcere, coniectus est. Eius exemplum sequuti ii, qui Hathuanti erant . incensasmilem in modum at O. sese illinc in tutum proripuerunt, &Tute aeutium que locum, restinctis ignibu facili negotio oecuparunt: iisque rebus confestis, exercitus h stium,in quo LXX. millia hominum esse die bantur, XIX. septembris Strigonium dii has

est, castraque ad montem, quem olim Lai nem, nunc a militibus Carolinum nuneupari diximus,collocata sunt:& Hasanes aggeres,ex quibus oppidum simul cum arce vel betalem

duobus, iii locis fieri iustit, ripa nempe dexte V riore Danubii, ac campo, quem viridem sis posthraum te litum breui a Matthiapi in λ eipe rasonis comitia celebrata sunt non sine . sui. multa Verborum contentione ac tumultu. pro . . u. civitate Calloviensi emito ; a qua templum c. t. ἡ ne a ius ademptum. ac Collegio Agriensum cerdotum, qui capta urbe Agria eo se recepsiant, iussu Caesaii traditum erat.tumultuatumque est haud leviter : sectariis pro religione, sed ea omnia piinceps ad aliud eonaitioniti tempus distulit.Acciderat autem,ut eo die quo s. nium veniret, ortum fortuito in urbe in .eendium aliquot asses & tecta ac contignati nes turris porta Laurentianae supereminentis absumeret;& quando absoluti, comitiis revertiviennam vellet, alio ad potiam Maltinianam loco subitus iterum ignis e domo cuiusdam fa

bri lignarii erumperet ; sed paul4 pina acut

ientibus vicinis extingueretur: ni ultique inde rerum saturarum augui ia captatent, ac incendia reipublicae ominarentur : quae paul6 post cum insigni rerum omnium perturbatione se, quuta sunt de quibus infra agemus. Hi silam in comitiis Ceorgius Turro praesemata restit ultra da nubiana . qua in locum Palilii si emi, rosa te Turnane, suceessit, quamquam non Mensent, qui ex indigenis creandum aliquem censerent. Nee multo post Plagani,d caesarem rura sto venit seivelliane, persa, ab Rege H abandes. I missus legatus . facto per Moscos 3d Polonos.

ratia ad ac maritimas Cermaniae partes longo Solis Casa'. itioso itinere: cuius legationis ea summa erat, ut τι . Caesarem etiam atque etiam hortaretur , ne quid in continuando Persas I uicas com

munes hostes bello remitteret . sicuti i te in maloie A sia, Armeniaque eosdem assiduis a in is petere & fatigato nequaquam cessaret: iamque ab iis vanum, Tauriirum, & Revanum. ac alia quaedam loca magni momenti, amplasque regiones patrim vi &bello, partim vi &ὰ i . tione extorsiget. Eum Caesar, Eum de responto deliberat,quiescere iussum, ac lautiis & hospitio exceptum, eadem, qua Casinali begum di. misierat,amuitiae.&continuandi belli imone

ratum ac muneribus excultum dimisit. Intereaquum ad Caesarem certo esset per

latum, hostes magna vi ad obsidendum Stiis nium ventulos iam in itinete esse, Bastam tho exercitui in locum Rosbuimii, quos is apud is tum semel atque iterum negligentei sustraqin Uppugnata Buda minime prioiem gratiae imcum teneret, praefecit, eumquecitato itinete hSancti Georgii vocant; tertium vero, eX quo Castellum in monte satini Thomi a nostri, extructum dilui posset Quibus mi istis summa vi arx simul cum oppido oppugnari 1 3 uitis expia est .cum quibus Stephanus Cutronus. lui Ungari, praeerat . acre pro aggerum soliti piae dium contraxit in quo quum uti inque nonnulli essent vulnerati, sese in urbem iecepit. Octavo die obsidionis nostii ex alta & oppido east icque valido agmine egressi , in suo duo millia peditum,ac D equites mete, ad castra hostium,

pasta i Τranssilvania excivit, ae ad exercitum profi- . ubi Muraces purpuratus consederat , iiiiii -

et oris cisci ius4t , interim vero provinciam ab iis ,

Ανania quos si pia nominavi,arbitiis, quorum nonnulis Meliust, si iam eo pervenerant, atque adeo a Ioanne Ja-eobo Balbiano Comite Belgiorosi Casso viae prasecto gubernari voluit. Basta eum ad exe citum proficiscerenit. Colanietum in Nouam arcem Arelii piseopatus praesectura nempe suae locum , una cum Stephano Tuhaio Episcopo cum Io Agitens,in locum Turponis introduxat .ae mi. Tura litibus & Nobilitati,ut ei parerent, nomine ista in saris iniunxit ; ipse vero curam & imperium ram exercitus siuscepit. castraque inter aurinum Maum Comatonium collocavit. Sed postea commu- iatriam nicato cum calci ducibus cocisso, peno u

scitur. l. ni.

runt,ac Turcas,t lucidatis iis, qui praesidio to

mentis erant , cateros in fit gam eoniecerimi.

sed litiates celerrime suis subsilio superi enit,

contractumque est acerrimi & cruentum certamen; ita ut consuentibias in mutilum auia esilium hostibus . plurimi uti inque occumberent. ac vulnera tentur. Desideratus est eo in

praelio ex nosti Casmim; Comes Hosachius cum l. iliciis,ac Amone Hoisquillitani se gionis legato, ex Turcatum vero numero DC. cecidere. vulnerato graviter in sinistio humeio Murate. Caput Casmiri praecistim, ac vulneribus faedatum nostri, quodam Turca,qui ab Uri

satis pilore in pugna captus erat , simul cum

trunco

533쪽

Historiarum Liber XXXI II.

iunt. Butam una cum castris rediisset, aegrotare e

Post hane pugnam Hasanes. missis ad Ba- pit , paucisque post diebus morbo senioquestam lite iis, it iuriis de ineundis induciis arbi- conse ius h vivis excessi, eiusque Od .er ita ρ in utrinque eonvenirent,postulavit; ne tot viri cundo amne Belgradum, indeque in pati iam '.' Dites & bello clari , ae commodius ad alias delatum est. IV iuri mecellitates se ivandi utrinque interirent, facta- Eodem tempore & iisdem sese diebus. sue paee ab atmis discederetur. Et quamquam 'uibus Strigonii obsidio coluta est, Stephanu, si ibi

spe, earum nulla hoc tempore appareret .lamera noscasias in partibus ultra Tibiscum sumen is s.s cessatum uti inque a tormentis est, ileique unus turbulentos de penaici ossis motus concitavit, calis negotio eonsultando attributus. Ad quem me- qui confluentibus ad eum puncto temporis se riridio inter castra Tuicatum , α nostiolum loco, diciosissimis quibusque. & telum novatum ci pene, Civitatem a Thracibus denominatam, a pidissimis .nonnullis veron etia coactis, totum Tureaitim parte eonvenere Hasanis legatus,& sere regnum vehementer conturbavere. &DJanice toni mitibunus, ae Alis pulpuratus Asiae tum abfuit, quin funditus everteient : quem mori senex a nostris Althamus, ae Ortho Rheni Co- paucis etiam ante annis in Transsilvinia astrimes,Ftidelicus Hollae hius, ac Perdinandus elati regni cupidine exaisne,3e suum id mini .ha, si, Colonicius. Qinam Turcae silicitis animis de- me succederet, revocandi . silesia sigi sinundiditionem strigonii peterent , ae pro eo Cam- auctorem extitisse docuimus. Cuius quidem i. h. h. iam esset rent nosti ne vicissim Agriani super- atrocillimae seditionis initia de progressu, paulo is oti addi postularent, re insecta reditum in castra altius repetendo, pro instituto opeii, mei, qua Cest, & oppugnatio ab hoste eoactius instituta. potero brevitate, explicate eonteudam. Cum p

Turca Tentavete tam arcem Mnam Montis Divid ho- ille a sigi undo ad Casarem legatione sui acrib. nix munitionem effossi, cuniculis . dc iniecto geretur, isque interim Andreae idin. Bath rem ιγ pulvere sulphureo eoque incenso, pias in po- ito,quamquam paci ueli , sed inimieo ae hosti pugna teliatem redigere; d re a nostris animadversa, paul6 ante siro provinciam Transsilvaniam deri. rum contraitisque actis euniculis nihil prosecere. cepto Casare de manu tradisistit. seque in i instit. Nec multo post irruptio quoque tentata est, loniam recepisset. post diuturnam in Aula Critirit, tam in arcem, quam montem: sed utrobique satis mansionem , iub qua de obiecti, crimini Sia γα hostes repulli,terga ue dare coacti .cuna magna bus sese purgare debebat,domum . quam extia ρυψ ori suon strage, in castra reversi fiant. Postero die Transsivania fines habebat, discessit, nequedunt, Cosaci. qui inter Testatos in hostilibus castris ausiis in Transilvaniam redite .ex sita factioni cssuri militabant,de nocte,citas Turrarum excubiis, busChaquianis exclusin, proseliptusque erat, adnis i marinium ac Tatam,deinde in castra veram diu in suis arcibus circa Gradinum erilium to 'a ι, nint; sed turmae unius equites circiter LX. bis teravit, Casaria natumque pallium in seditos a vitari iis compendio in Danubium sese deiece- tem ostenditῖquum tamen ingens esset suspicii,

iram vi iunt eoque transnatato. ad Colonicium vene- apud omnes. interea eum ambitione atque ava

elahi. iunt; de ab eo comiter excepti sunt, Ab iis c ritia piocul ab aquo dehonesto deductum Eo gnitum est, hostes desperata loci expugnatione brevi castra Gluturos, psius tamen, quam discedant. periculum fabulos, ut tum a copugnari queat: quod postea brevi eventus comprobavit. Sed priusquam quicquam aggrederemur . iterum Althamium ad insulam miram rem inita Strigonium sitam sub fide accedius ctandi regni consilia 3e cogitationes in oeculto coquere,&agitare. Postquam Moy ses Siculus, quem ipse ante se regnaturum nunquam put verat, armis Valae horum ad ni astanem caesu, estit. & eius factionis exules Transsilvani, ad Tureas se contulissent .d uicae Gabrielem Berh- ilenium, qui aliis simul cum Mose intei secti,nuit, ac ad concordiae amplectendae studium inter cateros eminebat,ad tepetendum illa ope cohortati. pro strigonio Agriam se reddituros & auxiliis regnum incitate non detinebant. polliciti sint aut si nee ea permutatio placuis- Cum eius rei Bosea ius certior esset redditus. ad pH. Miatallecum, Secenium,&Nogradum pioAstia Bellenium clam omnibus literas dedit, opera Nil reddi postulab mu quum tamen neque se con- que I braimi cuiusdam eaptivi, cui libertatem nitim uia veniri potuisset, te insecta discessum sitit. Se- promiserat, pei serendas curavit. hortatusque teruquenti die, qui dies Octobiis mensis decimus eum est.ut potius provincia,cui administrandae rogat, si it, quum validam in areis maenia, qua parte impar esset .sibi cedendum existimaret, ae cum tormentis diluta erant,oppugnationem institu- Tui cis Temesuarianoque ae Ciulano praese utrum issent, die duabus sere holis actitet dimicatum ctis,agendi pollicitando,multa te obsequia carum esset. postquam te insecta in castra repulsi sunt, de olscii studia deseiendo aditum sibi ad th auxili eadem nocte tormenta in naves collocare ce- stium parat ei. Qie pollicitus, ut simul ac proia ri in iunt,ac die, tua sequuta est .castra versus Bu- vinciam adipisceretur, ea sub imperio & clien p ua dum redueserunt. Nostri hostium vestigiis insti- tela principis Turcatum administrata,ipsi, pro TransetEre, & praesettim Ungari. locorum & viaium navata opera cunctis grati animi testimonii, petitia fieti, multiique retractis aut exss, ne tota vita solet devinctissimus. Huic petitioni

noti eontemnenda praeda capta rediere. Et ii, Bellenius suae imbecillitatis minimε ignarus, illinere qui in areeae castris erant, in laetitiae signum, haud gravatim assensit, seque nihil praeteimis .

& bubaiolum contumeliam tormenta om- sianam respondit quo ille voti de desiderite . nia cum ingenti reboatu de si agore displos pos redderetur: contra Boiearis gratias et I runt, Deoque Optim. Maxim. si alias egerunt. buit, rescripsitque,ne quid in hinee rebus omis uisuis ab extremo dite mine liberatis, om- tendum putaret..em hostibus destinata misciendi saeuitatem Ultro citioque in hune modum e me

eripuisset. Ali, Asa purpuratus, qui secundas antibus literis,accidit,ut Turcae, ac Bectes le d bio..tii lori tax a mesetis,

534쪽

1 Nicolat Isthuatis j pannoni

metienss piu ratus, communicato cum Be lenio ac exulibus Transsilvanis consilio, occupandae Lippae rationes consitaque inirent. --aelii e copiis haud procul cinia ad fluvium Temeitim metarentur ; ut ea sve deditione. quam Bellenius successuram rebatur, sue armis in ptitestatem thdam facilior in Tiansiuvantini aditus pararetur. QEa quum ad Lucti vieuin Ra cocium,ac Henricum Duvallum mitem Dampletium idoneis nuntias perlata essent, qui tunc Lippa tuendae munere iungebantur, communi habito consilio oecurren lumhostibus, &eos nocturna ideoque necopinata irruptione & pugna adoriri decreverunt. Nec mora, Blasio Lippalo peditum,quos etiam Hai- dones vocant.tribuno dedete in mandatis, ut prima noctis vigilia paratu, eum sitis impe rium expectaret ς is autem ad quinque millia

se ilium sub sui, signis liabebat s & equites

quoque accessere satis valido numero. Igitur m= idoneis viae ducibus usi , obscura noc ea 3 l ra o cum . ubi Rectes & net lenius in castris erant,

Ra oravi perveniunt,&. excubias. antequam adventum

I A , nostrorum ad castra perferre pollent fundunt &O ses fugant ; simulque tergis fugientium instantes,

I una in castra irrianapiant,omnia caede . Riga, tu-

piri multu complent, nectes & net lenius vix arre futidum sti, equis, seminuat& semisomnes, trasnatato fuerit. flumine Temeso, profugiunt; caeterorum stra qui. ses puncto temporis ingens ea. r. nostrique castris,lentoriis,ae omnibus impedimentis hostium potiuntur S ita ut etiam vectes Bellenii, quibus eo die usus erat, in eius tabernaculo te

peltae nostiis peditibus piadae cederem signa militati a duo eximii operis & magnitudinis.&equi amplius mille, & multa alia si pellex capta est. Nec ea contenti praeda, ad Ciulanosci l/- quoque insidiis excipiendos animum adiicino q*ρ uni, 3c cum in eorum conspectum venissem, P pr. cum ii, egressis acre proelium contraxerimi , figam, nulliisque exsis&captis .eos in oppidum Iepi ieiunt; qua in pugna X. vexillisae equis & c, ptivis soliti , incolumes Lippam redierunt. Quae duplex praeda, quum per auctionem utio p. i. fieri solet divideretur,literae noscati& Bellenti tintili mutuo scripta , in marsupio vestimenti eius

Drat sepe Itae, ad Barbianum eo tempore copias eminuitia gentem, dc in oppido Racamasso prope Tibis. a Mil. cum castra habentem, pellatae sunt. Quae res h. . eius de Boicati inconstantia sus*kionem auxit, , misi, & ille a Bellenio admonitus literas cum ueste es sis, a petiisse,& in manus Caesaria nim incidisse. eo

Ea ι .nia magis capta proditionis maturan ae viam quaesivit e nee in castra a Balbiano vocatus ,r,odtim mordicante eum elatis conicientia, venire ausus est.

Ddm Interea dum Cyprian Concinius varadi- iram ni legatus privati negotii causa Saemarium conci a proficisceretur , ac castellum s. Jobi ditioni, amisi- Boscaianae piaeteriret, a Franeiseo si lo loci stru sa- praefecto rogatus fuit, ut se de rebus gravissimi,

selido secretos cum eo sermone, collativum paulisper tuum expectaret. Cum is se expectaturum dixisset Si--r. , culus cum duobus aliis , quos Boscatus om- , senium consitorum suorum arbitros partici ,,pesque habebat, Laetam Diaco. ac Stephano cognomine Fratre prodiit , dc eum in proxi-

,.mam silvam longius seductum Trater de ten-,tata, tereque iam ad finem perducta Boleati proditione,ac ad Tureas desemone his Hibi, edocuit: scatus nos magnis & multis bene ficiis, in nos multi aliam eollati, sibi obstitia ctissimos habet; meque imprimis, quem ab sineunte aetate optimis literis erudiei uni curavit. latifundiis & facultatibus amplitieavit, 'puellam sibi languine iunctam mihi in com iugem dedit, de ni dies in nos pariter omnes ma benefacta cumulat i pro quibus ossetia statam illi memoriam ; atque acleo si non pa rem.tamen pro vi ili singularem gratiam nos 'debere ingenue fatemur : nis Dei primum

sequium , debitaque ei fide, aliud suaderet: squae illi omnia singulari stelete de impietate posthabere, & immania eum principe Tui

carum consilia adversus communem patriam sinite,de reipsa iam sere ad summam comple vise videtur. Itaque quamquam ei bene cupi- mus, eumque veremur&timemus; plus t men Deum immortalem vetendum. limen. dumque existimamus,atque eo animas nostras ab aterno intelim, coniuges Deci libro

ros .ac patriam a barbarorum tyrannide vii d atos malimius. qtiam ut huic enotini fa, sitio&deeleii consentiamus. Eo iam ies de- dum est, ut quum ab amicomescio quo seri, num ei ex casti is sit, Caesari. piast in par 'sbianum .s in Ostiast cisti nolit. vim ei adhibitur una, teiritus tantis conscientia stimulis agitetur, ut auxilia a Ciulanis emes a. nis I uicis expectet, quibus etiam arces suas tradete constituit cui facultatibus ac auro S pecunia,ad purpuiatun, n adum trans. figere quo pronitastis ei a rani silvati ix prin- capatu, est. Ante paucos hosce dies tintim e 'nobis legatum ad vestrium mittete in animo 'habebat . ut copias ec auxilia Meupanda Transsilvania ab eo peteremus; sed nos neqtanto scelete contaminatemur . excusata quantum honeste poteramus legatione , ut sceleris, flagiti que plena ad Sancti Jobum divellimus, ex saceiddiem doctum divinique uris optime petit consuli initi Aurinultis rationibus e saetatum literanim piacepti,dc renetialibus deprompti, dissuasi id quod eo siam nostrapte irati ira ae instin tii liotiebamus' exequi.Quod iam tinum testat, te cuius pia 'ientiam non sine numine divum nobis obve 'mille putandum est, pei omne fas fidemque. ω

omnia sacra oramm,S cbtestamtit,haec, tum sium a nobiseertior redditus es.sine mora Da mbiano patefacias, ae etiam atque etiam velim menter hortere, ut huic extinguendo igni, prius quam in si avem emergat flammam, agendo de providendo operam diligentem' adhibeat, ne si oportuna remedia in tempore negligantur, totum regnum aeeibissino isto incendio conflagret pro iis εἰ concidat: maia stute autem iacto opus est , quicquid statuere splacuerit. Nostium fuit e licet ne haec imma. snia facinora neteiretis, vestium erit ea decer-nere & e equi, qua optima vobis reique pub.

C ei mus collaudatis iis te spondit se s auium sedulo de diligenter , ut ea omnia ad

Balbianum sine mora perferanturictimque Va-iadinum ei reipub. causa redeundum esset .

Mauritium viennelium Architectum ad Ba bi um

535쪽

Historiarunt Liber XXXIlI

bianum in st, eaque quae a Fratie dc sociis a x- ceperat,ei fideliter renunciavit. Eum isabaice, ob. Echedi Stephanoque Bathotio, quem mutuaris petend*pecuniae causa frustra convenerat, res, deuntem in oppido Bithorio ossensit; &ur millo Mauritio Racamassum ad eat ira revelsus, de detecta Boseati proditione legatos, qui' erant in Tranislvania. secreto certiores reddi dit. horiatus iit Thomam Capitoliam. quem Basta suum ibi legatum reliquetat. cum quan ta pollent militum manu ad te mitterent , ut cum eo ac reliquo, quem habebat , exercitu impendentibu , malis mature obViam iret. In calliis dum ellet . ae cum paulo Crausenecco uno ex legatis qui in Tianssiluaniam mitte hantur , ac Baptistari io legionis tribuno, Dan pietio Comite, Nicolao S neequenti uo, Rotinicio,ac aliis praesecti . de immitum B scis teditione coiit ultaret, sumi veneIe Mat't a principis nuntii Vienna per dispositos

equos tituli cum mandatis, ut statim in iure et mentum exercitus, quinque millia militum ad Balia castra mitteret. igitur absque mura Dan pieUO, ut cum MMD. peditibus Ungatis, qui sana tete Omnes ad equos, abdicatis tamentia iis, de litinpto selopeiorum uita, traimuit ei ant,ac Georgio Rubero thcati piaefecto, qui

mal te1 a nobio tale lupatiotis Ungaria inuic de conductos, quorum erant equum,loci' denaque pedites ductabat,in mandatis deui ut sese ad Baiiam eonferrent. Verum is Dulico, minus quam putarant, dicto audientes limum H, excusati, stipendisium necdum solutorum uilicultatibi , a me quibus se quopiam perven

auros pei negabant. Cum velo cogi Dequa quam polle viaeientur. 1em omnem, uti clauii incipi periclipsit.&ipse secundum communia conuua, at sumpto tecum Oidi Dato malat

ac tivi locum CCC. equitibus qua expedi tiores erant, ac Damplatio cum mille partima hiacibus partim Hai iubes, equitibus. v dinum velius ire constituit. Cum ad Callonem

.pervelutiet, minardum cognomento Pulicem aequitum GermanOium quiasastilis eius coloris niuei vocantur, praesectum, ac Iulium Marci num peculiatis alae suae equestiis legatiam ad amicasum intui, deducente eos boaniae imi eiano,cunt ditetis,quibus se adverso, de illo tum res.nullo certo iubnixos auctore si algi in vulvius audivisae se libebat, hortanatuique nerebus temere dc absque causa innovandis animum biberet,aut ii tale quidpiam contigillat, co rectum iridc emendatum vellet , eaque misoperare fluuio suo uteretur.Et quum nune va. dinum nutus sit, monitum eum velle, ut se

conveniat; interimques quid de tua propensa voluntate dubitet . poste eum maioris fiduciae causa duos eius praefectos militares apud se ob.

iidum loco tenere. nec tuto Ievertatur.

Sed dum hae in hune modum tractantur, Concinius eas tum Sancti Iobi repentina militum vata mensium irruptione occupaverat, atque aliam quoque Boin ascem Quere quian ,eadein via adortus elat, iiihine nontine aliquot militum Cermanorum caede fuerat epulsus: accideratque sub tumultus eiusmodi temp re . ut B casa totum militum animi a

Ciegotio Loniano, BlasioNeinethio clancu ' latii, artibus ad transfugiendum. duleiendasique eius partes concitarentur. Qua rebus ἀ- i .fectum est,ut ille aucta suspicione.fidei Balbi ni minime se committendum exiliuinatet, sed an

semissis duobus pixiectis ieieribendo,&DEOs ι,, ,

innocentiae suae testes appellando , familia es c suos si animae penusiae . ac mulitata pioditionis ,. Mishomines, falsa de se & coniicia crimina caluin-niose commentos suilla Hii malet.cui neque in ,, iij mmentem unquam venisset, quicquam adversus Caesarem reium novatum moliti: petete pio pterea magnopere a Balbiano, ut pio ea, qua in eiga se assici videi eius, beneuolentia aliquem

ad te mitteret.cui mentem suam siticeiam ac fia

em expromere pollet : postquam in si is , quorum hactentis opera usus suist et, nulliam sciem , nullum fidele obsequium expetiteriar. Cum Balbianus se, accepti, pilas ab eo literis fidei Ladisuum Peleium, equitum Unga totum Cas via prasemim militi mira respondisset me non amplius quicquam rescripsit. Vel in maiori perculsus metu, caeptam proditionem no quaquam intermisit, ac ut facilius Haidones,saedam hominum vatiqnim colluviem , ad te pertraheret,non ibium per levissimos homines spargi incertos tumores, sed etiam fictas Aoloeallido literas circumierit curavit, Balbianiam ad exagitandam & extirparadam religionem, . . quacunque pontificia ac Romana non sit, ad se venisse: nee alias ob causas infensum adversus se animum gerere. quam quod in tuenda sitiiter

contraria veraque religione pei si ii iet: illum scuti Callo viae expulsis concinnatoribus; ad emptoque Civibus templo . tani religionem, i ηας quam ipsas Civium conceientias opplessulet ;ira etiam Varadini &omnibus citea locis eis cturum, ne quae vel scintilla purae ac re innata ;doctrinae sumist. Quibus calumniis Haidones fetusmodi trium tDari. ait qui inter armenta &pastoriciae vitae sordes a puero educati instituti

que essent , non parum commoveri vid

itaque palbianus nihil consillius sora' enistimans, quam si numerato Haidonibus, de quotum praecipue fide subitabat.stipendio eos in osse io continetet. conquista mutuo ab aliis pecunia, de hinc inde a Mercatoribus imbre. centi A Varadini satis dissiculter corraia,unius Hensis stipendium eis persolvit: & convocatis teolum praefectis Blasio Lippa ψJoanne Silasio. Daime vivari blaso Nemethio, alii 'ite, non de religione aut eius placitis quicquam sibi controversae cum Bostato aut alii, quibus, i, intercidere ostensit, i an ille proditionis monifestae, ac transiligit ad Turcas reus satiari ci ossicium reduci posset , velle prius placido eonsilio ae uerbis,deinde verse, ni pareret etiam in & anni, experiri Et inter haec colloquia tam literas pugna Temesens ab ipssis interceptas, quam ea, quae a Concinio& Mauritio acceperat, aliaque plura in icia eis ollendit: pereunctatiisque est . utrum adversiti omnes Caesaris aemulos & hostes,ipsumque etiam Boleatum,caliter abduci ab incepta perfidia non posset,

operam,quam aure meritoque debent. praestiti turi necne solent , ille ad omnia pro Caesaris certamina prompto , ne Boscato quidem e cepto.ac paratos responderunt. Sed quanao ea, quae ipsis proposita ellent militum vulgo minus ellunt cognita petere,ut millo quopiam expiae-

536쪽

s idoneo, ge is eiacerentur; & eo alacii ies a 3 e 1pessenda Mila redderentur.Musus conisen in Peleius , per omnia sere contubernia , ostensis omnibus meditati a Boseato se iniis ingleiis ae discitisi ea, qua de religionis Oppugnandae aut extermitiandae negotio salso dispersa erat opinione, iuramentum ab eis exesi e

quia iraude unctanter pixstitere. seque infide&obie liuoCaesaris vivere S moti velle luce la

marunt.

Inter hae Bosta ius nedum ad meliorem mentem reaiie volebat . sed occupatis Saca, Heneida, alii que insimioribus castellis, petquet transeundum nostris tet,in peisdiosis suoptoposito pergebat ,sitosque baidones, quos ad quingentos mercede conductos habebat , ad eos, ut Caesarianis in Castiis militabant, amicitiae&propinquitatis nomine sibi coniunctos

commeare frequenter iubebat,eosque occultis sermonibus, praebitoque auro. ad desectionem, lieitabat Quo animadverse narbianus, seda

tis iam ut putabat, praebito stipendio Haidoni biu, postquam verbis ac consiliis apud homi diem obstinatum,& fidei ae honoris oblitum necquie quam si ustra laborasset , ad alia compescendi eius consita animum adiecit; ae eum copiis ad obsidendam Q ei equiam proficisci constituit. Igitur ad legatos Transsilvanienses petieris sit,ut Capitolium cum Vallonibus as se maioribus copiis magnopere indigentem

quam primum mittere ne eunctaretur .Quod ab illi, sine mora famini est, eoque celerius, quo provineta ab eo in est enata licentia ae inio senti s liberata aliquantisper rei piraret. Ex e stri, vero ad Racamassim collocatis, reliquias Silesaei equitatu .ae Pecχium cum suae legimnis sex dexilis, mistum,ae aliquot tormentis 3 nece Iatio eorum apparatucreessivit. Erat tune in caliello,quod Adorianum vocatur: interim&capitoliis Limii,3c intervallo quatitot millium pastium ab Adoriano consedit: pecatus vero inoppitan' AlnHI um, duobus millia ibi is disii tum , divertit. Itaque instituta ad XIV. diem Octobri prosectione, thm iterum Haidones in

idem Casaria iurassent, Balbianus Pe io, ut circa mediam noctem cum suis peditibus &tormentis atque impedimentis praecederet . edistriae Silesiaci equites eorum latera ac terga claudetent, ac lente sensimque interea incedorent,donec ipse eos subsequeretur. Sed equita tus dicto parere, institutumque ordinem seiva re recusavit Verum partim cum carris& imps dimentis una incedere,partim medio bene milialiari subsequi voluit ; nolle se semper militum

legionariorum ac peditatus custodem seri diactitans, ne serius in locum castrorum pervenientes .iam ipsi quam eorum equi rebus necessa rii destituerenturie ius,relicto aliquantisper peditatu& tormentis. ad pontem Dio gianum nerequio ni impositum, cum aliquot equiatibus praece si .visurus an tormentis iustinendi, ει transvehendis vali us et .

Sub idem tempus dimidiae noctis Dam

pietius quoque.ut iniunctum erat Haidones ad testium dira panotum & buccina ioniam econia tuberniis educit, ratus eos iuramenti memores

minini e operam detrectaturos, & uti Peeγiatiis praecedentibus. una tecum inlisterent. iubet;

sed illi ad lubitam eoni emati seditionem, o

culta uti cressitum est, noscati largitione cor- , Tupti. negarunt se progresturos, eo quod ce tioribus indiciis eoia peritiqent, Balbiamim&Germanos ad extirpandam religionem, denos. Ilaid

carum.qui eius tuenda cuiam suscenset e me ne m-i diotollendum contendere .eaque exterminata, Miat ad delendam stirpitus Haidonum sentem vires antes i&arma conversuros quapropter se stituisse, ne lumire amplius auspiciis Germanorum & sicietate in iam e

faustam militiam exerceant sed in eos sui piΣ- ρ, α cessissent, ii ucidandos arma convertant. His dictis iacta coniuratione, de sit lato iligenti clamo te. relicto Danasterio praeiecto, ac ditis

conviciis proscisso Germanorum nomine,p cipiti equorum cursu provolarunt, ae exerciatum, ait lutis ordinibus procedentem aggre cs, primo peratum &muites nil l adhue hostile

metuentes invadunt, atque ii pertiti bato qui dem sed minime nacto anim . ob.ei a si te '' eos solliter excipiunt, acieque cum ei, eeita men inire minime dubitant matur diti & ' pq a iet sed tandem Pe ius intei secto & piosa bente humi equo , non sin cravi vulnere capi.tur,reliqui tunduntur &d stipantur: postea pe ditatum cum tormentis & carris pone i bie 'uentem a oriuntur; scit illi vallo excutribu facto diti se defendunt, ac Hai nes, plurimis intellectis & vulneratis .multa selopetis equia glandium procella longe cabmovent. Ad ex tremum quum pulvis tormentatius sol itum ignem concepillet , ordines militum di soluit eorumque complures panim inteis it. partim variis ci gravibus illatis plagis a Aixit: reli

quum .suod sit pererat, iamque ad exiguum 4aumenim saerat redactum , Haidonibus praedae eessit. Ad primum pugnae rumoremdicatus, remisio ad Balbianum Christophoro seu selli

equitum praesecto, opem implorabat, atque is si ibito conicensis equis, cum iis, quos apud te

habebat eo, ubi laborabatur adcurrere, ac C priolo, ut cum Vallonibus sub idio venire in tutaret, nuntiare non praetermisit, eiuraque ad pontem Dios ianum aliquantisper Opectavit. Ses antequam opem tulissen. t iam & pulvis sulphureus tanta eum militum strage si ieeen sus.&pugna peracta erat r ae Hai domes sese cum praxia& captivis in tutum receperant: ae se aio ad famam victoria Aese aes eos conis iente, Debrecentiam eoncessetant; ubi piadadi sa, 5e vulnus Pectio. quod in tergo grave acceperat. obligatum fuit; Balbianus cum se iam te opem sim tulisse vidit et , Adotianum ad telum diei se recepit, de postero die Valadi. num,cum reliquiis prosigati exercitus ire coimstituit; postquani noscasus tam pontem Diose glanum,quam Meam,& Hencidam,ae Chatarum,S pontem quem vocant. Siculorum,aliaque loea, perquxtransitus ad Mematitam esse poterat.m istas copiis praeoccupassi diceba r. I seM

C in Vata dinum esset pelventum, cons-lio cum ducibus abito, cui etiam eri Ungaris . m

thicar Comistis interfuere, dictis sententiis vi- drii a sum est, currus & impedimenta mercitus ibi rari relinqui debere a & cum expeditiore militum huius manu a Malum petendum: pos iram Civitas reo Linia linensis propter eius an litudinem, multo isto minus tu ibia nee vallo nec soliti munita defendi nequaquam pssent in arcem velopioptri

537쪽

Hdeque

rinis

propter eius angustiam, clivellarum nationum Hilites recipi non esse tutum censebant prasertim auteni Siculos, cum quibus nos casus latii

eonsilia de desectione mi cuerat , ut id literae eius intei cepi facile testibatietur. Itaque relicii, Varasim impedimentis, sed facultate sac-norium eundi sublata omni . eii ea meli/iem abiit, ac sequenti vespere circa Solis occasuin ad pontem Tibisci prope Tocatum pervenit, eumque cum exercitu transiit, & eastra ibidem fixit: equitum Thraciorum turmis, ut in oppido Racamasso, ubi uxore, & liberos habebant,

relinquerentur, expetentibus. Quos tamen Hauones insequuti. eadem nocte ante aut iam oppresserant;eatis aut captis iis qui ad eos delicere recusallent. Nec mora ad pontem ma gno numero provolantes,partim abfuit quin eo potirentur; quum propter matutinam & den

sissimam eius diei nebulam. quae visui obstat et . tormentis maioribus ex aice eminus defendimon posset. Venim Balbianus & Dampierius strepitu selopeiorum audito, quem pontis custodes ad primum hostium eonspectum ediderant,adcurrerunt,dcreiecti, hostibus.&discisso aliquot in locis ponte rem restituerunt.

Paulo post ad ripam Tibitet equo vectus accessit Blasius Lippa ius sit latis perfidiae aept itionis summus auctor .ae colloquium Ba

biam petiit ad quem ille tui loco D pietium misit sed quum nihil operae pretii praeter vanitiloquentiam & malignitatem inanium vel . rum attulisset abire in malam pestem iussus est. Ibi cognitum fuit Racocium valetudine impeditum domum tedii te;Valentinum autem H

naonnianum, quem cum nobilitate eanani r

gni partium, ad incerta belli, circa si nem vigilare iusserat. cum omni nobilitate Boseaiose con unxisse, eo quod ιeligionem, quam hactenus proseis essent, tibi publico decreto interdictam conquererentur: quod quidem eius decreti pidictum. sub extremum finem adscri pium absque publico coniensi, irrepsiae in acta assimarent: eius fraudis tantam apud eos vim esse,ut reliquis omnibus actis legitimam fit mi tatem adimat, ideoque psi ad nulla onera publiea adstricti elle censeantur e & propter eam

causam nee milites in castra mittere , nec it menta vehendis tormentis eiitrulibus conferre,

in lumina nec dicto audientes esse velint. Cuius rei causa praeterquam quod nobilitas ae Civiatatum legati in comitiis coram iudicibus ordia nati is suesti essent. tum vero postea, primo ad Catieeium oppidum,ac deinde Nagidam con venerant : ac nihil sere adeoncitandam sedi. tionem deelle ud quicquam , quam dux &auctor videbatur. Sed Stephan sitit horius. lucet ejus leni cum ipsis religionis sectator, fuscupere eam provinciam eo quidem tempore ioculavit sicque ad Boi calum, portuno eis tem- sole rebellantem ac pioditionem praetextu H-ligionis velantem confugiendum duxerunt.

Itaque Balbianus nihil consistius fore ratus,t licto Tocari, ae Rubero. ut locum sitimina fidec sari seivaret, admonito, Casso viam versiis, ubi uxorem & familiam reliquerat, iter suste pit, praemisso Rotivieio, qui adventum suum

Civibus significaret; &s secus ficii non pollet

templum quoque aliquod eis exercenda eorum

religioni polliceletui. sed illi praetore urbisJoanne Boeaeio Silesti t ido I therani dogmatis assecla, operam imprimis navante, statim post pugnam a nostris apud Ad amim male pugnatam,stephanum Helcegum . ad Bosca-ium Debrecenti spoliis aliena perfidia patiis

dividundis,ac muneribus ada uicas s.cio, mi tendis intententum,ini erant ut bemque in eius iide &potestate futuram nuntiaverant. inae res

pati ii, Casarianis inci edibile det timentum attulit neque enim ille unquam longiusTrans. siluaniae fidibus abscedere, aut Tibiscum transire ausus solet nis Cassovia portas ei aperuisset. Ad quod pessimum facinus patrandum . illi non tam ob ademptum sibi maius templum, tu ibatamque ibidem religionis professionem adductos referebant: quamquam id etiam mo testissime serient ; quam quod pagis circiter XXulu. quos liberali veterum legum indui gentia Civitati attributos possidissent matbiano iussa Caesaris privatos ene conquererentur; ita ut colonorum opera .nec ad quotidianas viatae necessitates,nec ad colendas vineas, quas in

Tallia ac Mado haberent, uti pollent; ex qua/ium fluctibus & vino, quod nobile admodum& generosium ibi nascitur. omnia fere emolumenta& redditu coementibus ea insenti pi tio Polonis,constare videntiar. Piogredienti cum reliquiis copiarum Bambiano, occurrit Rotinicius, ac praetorem ut bis e caesum, exterosque cives, dissimulata in praesens perfidia , Casaii fidem suam debent servaturos;sed nee eum, nec milite, in urbem intromissuros respondisse nuntiavit ; ne ipsorum causa ab Haidonibus. qui subinde eum se queremur, Civitas aliquid detrimenti pateretur.lgitur consilii inops,u suae, suorumque qui in ut be erant, siautis ibi licitus, variaque animo volvens. , ad extremum regno & provincia sibi concredita excedere nequaquam voluit, sed se ad Clitii phorum Tui nem. lui in arce Sc pusiana per id tempus agebat, conserte statuit; dc ex itinere equite, silesios in Epetieisa urbateliquit: sed qui deinde paucos post dies, metu pereuls. noti sine rei p. & Caiatis detiiment', urbe vacua relicta,inde in patriam disce seiunt. Habebat idemn sugae comites &socios D plerium,Paneratium sentiterum, ac exvalachis Leueagam Radulonis Transalpini turmae equitum prasectum,ae Marcum ValuodamMoldavit profugum & exulem. sed equitibus iub ipso sat biano praepositum, ac Italos litos circiter XL. cum quibus una statuit alterutram sorti nam Scepti ai periti Locus is visus est ei commotior, etiam si obsidio toleran a scitet, tum propter Tui ni, pii pensum a iversus Caes tem animum, tum propter liberas Civitates, qua circumiacebanti in quibus tamen omnibus necessario & dissicili tempore,fide, & os scium maxime desidera i sunt. Nam&i periecta. &Cibinium mimis & Levocia, impellenteJoanne Defesso exemplum Cassoviensum sequutae, partibus perduellioni adhaeserunt. Interea Boseatus, collaudato multis verbi, Cassoviensium riga testudio, ac beneficio. quo in offerenda ei urbe usi essent, Blastim dipatum, ut suo nomine urbem occuparet . praemisit; i bipartito itinere facto, Tibi cum par

ca um

labia christo.

Horaem

bis μ

538쪽

Iit Nicolat isthuansii Pannoni

eius praetor , reliquique Cives inhil cunctati ponas aperuerunt , ae in fidem & clientelam Listat recepti ium: uxore Balbiani ac seivis des milia prius urbe emisssis, quasJoannes Cat Dp uitia ius Michaelis frater Cermanus,singularis se Culta leti, & pei fidiae nuta, omnibus rebus in itinere viam spoliavit seque Seeptisum ire permisit. Caesa--vat tis aerarium,quod uiui erat, continuo expil σια- tum est,armamentaria cum tormentis, &aliis

tuas. rebus bellieis pate a de occupata; magistri tormentorum Cermani vi,& minis, e captivitate in paries traducti, Praefectus aetatio Nic sis, Micacius Episcopus varadiensis captus,&direpti, omnibus rebus sub arcti lima custodia detentus collegae eius Georgius Caproneius,&Nicolaus Oileius in Georgius Hoffitianus in Transsilvania aberato sacramento ad illius fidem adacti. Eandem carceris sertunam subiit Georgius Salatnocius Episcopus Quinqueeexlesiensis. Quidquid autem publici privatique iuris in urbe erat aut Cataris, aut eorum, qui eius partes sequebantur; id omne in praedam&rapinas eonversium eZ domus pratoria Caesaris,d hospitio exeipiendum Boscatum destinata ac expurgata Quibus omnibus diripiendis tamia Lippali erat immanitas, ut nemini parceret,

quin aurum argentum,pecuniam arma, uos,

estes, vina . numentum, pecora, de quicquid

elutabili diei potest ab iis; apuη quos relictum

habebatur. iureiurando adactis crudeliis me ex torqueret; es multis occultare de negare eon iis vulnera & necem intentaret. Quod genus inhumana crudelitatis,tam ille Ruam alii eius

farinae homine, aliis etiam in locis de Civitati bus,nihilo minori avaritiae 3elibidinis exemplo indignum in modum exercuerunt gementibus in ueladi liter bonis atque immania sceleta sne lumino dolore 3e multis laetitimis aspicere no- queuntibus similem in modum domus Luchiani diviti, mercatoris Italici.& aliorum . qui e tholicam teligionem profitebantur, prodentia . . . . . bus clam Civibus. impie 5c crudeliter direptae

sunt. Michael Calaius qui Callone Caesaris erat piaesectu, summa agitatus perfidia, statim post dia Veliae Adotianae pugnae successum spont i ' que se loeum Boseato deditae quod esset Lati- i ni, ii iesi, paulo alii, eruditior, epistolatum m . sistet de Cancellarius ab eo eon ututus ibit. Occupata Cassi via, lapparis attracti il-ς lirie ἡ C, ii, armamentario ac Levi ia tor- - - metitii currulibus . sce sanam arcem , in uam Balbianum se iecepisse cognoverat, o sdione cinesit.& triduo ostiolis admotis, ii fetio is areis partem occupate contendit: v tum a Balbiano de paucis. quos habebat mili- Α μη tibus .sti enue reiectus est, anuiss dc vulneratis iam plurimis sirorum, ibi etiam ex iis . qui ii v H iti, erant Balbiani signifer iratus dimicans im i. iectus est. Cum hostes ora vi nihil proficer iρ ρ ient , quod Balbianus multa contentione sese

tueretur,ad artes& minas conversi,Turaonem cohortari cererunt,ut eo ipsis tradito, Eoscala nas partes amplecteretur, uturum ei honestum

apud regum et principem tali enim honora homin. . flagitiosissimi illum dignabatur gratiae 3c dignitatis locum; sin alubriora monita admittete nollet. bonis ejus rc oppidi; villis quei neendi ei vero , ii in manus incide et,

praesentem cadem minabantur. Quamobrem M. indigno labore Balbiano fuit enitendum. ut d .

linitum Tuironem in partibus Osatis e si valet, ne iuvenis flexibili ingenio a sui, militi bu, laboris 3c incommodorum belli peltas, si

ductu, tarius aliquid statuendum putaret. Per- . stitii tamen ille firmiter promissi tenax, ae omnem Attunae aleam cum Balbiano una cistinuit; donee hostes post XXII. oppugnationis die, Calendi, eembris illi obsidioni finem . secetunt.ae rebus insectis culictis etiam quatuor totinentis majoribus . quae secum auferre . non poterant,ultra Braniscam montem, ad surticam atque inde versiis Casso viam distes mitti, pagis Tur nimis passiti ubique clude lem in modum concrematis; ipse ignesde tecta ardentia ex arce piospectante. Clam incendio oppidum quoque Minoi nocum. α inachina, quibus admirabilis natur aqua. ferrum omne paucorum horarum spatio in cuprum cono tentes.sphonibus hauriri, & perdiversa incisia derivati solebant ni no operarum detrimento . Tumoniique damno conflagrarunt. soluta o

sdione matbianus ad Bastam primo, ae deinde ad Matthiam Principem dc Caesarem discesssit. Interea post clutam strigonio obsidio nem abeuntibus Turcis , Basia iussu Casatis. cum selectissima exereitus pane Casso,iam iter Qsevit: in qua equitum & peditum KR millia esse ferebantur. ac Tolium, quod vetus vocant, pervenit: ibique aliquot diebus substi tit ut intra eo ilitibus labore itineris satira:

tis quietem concederet, de copias quae seque 'hantur, expectaret. Postea cum ad diem XIll. Novembr. lloncium,ac inde Filuum dutii ciet, castraque in subiectis agris collocaseimoLoianos Haidones, duce Blaso Nemethio. stellum Oigianum, quod animo colli impositum, duorum millium passuum intervallo di stabat .expugnasse.& castra ibi metatos esse e gnoVit. Erant ii numeroatriplius quatuor mil- ,

lia . ita quibus haud minor pars agrestis se ii

conditae plebis . partim inermi partim quali bucelinquetelis,tu sunt praeacutae sudes ac longuriistiansversim adaptata fanariae falces, utcunque armata, et sponte odio Cermanorum, vel Scineruab Haidonibus adacta sese adigregaverat. Itaque Basta nihil cunctatus. .er

sus illos exercitu ducto processit, derico C mite Holla io , quem legatum in exereitu viva constituerat. pratre iusso. Perventum est ei rea Pla meridiem O gianum, secto penes Tomalliam Mitinere, ae sine ulla mora in perduelles de agi stium turbam infestis signis itum. Tanta autem Aue asili misi eo tum ducis temeritas , ut quam- quam militi 5 duci veterano, ac multi, stipen diserti dii, praeliisque de bellis exercitato. tam iumero quam vitibus,de militum gener de discipli turini longe inferior esset tamen expectare eius congressum. nec pugnam detrectare auderet, quantumvis non deessient quidam ex fisciis a litiae peritiores,qui Germanorum sicloperas pe rite admodum iaculantium impetum devitan dum, ac copias ultra Rimam de Balogum amnes, in tutiora loca seducendas eis: suaderent, aut ad Sanctum petium, tibi Blasius Lippa tu, eum caeteris Haidonibus ad Salonem fiumenostra habebat, retrocedendum.

Progredientibus Germanis, Blasius nihil iis, qua a soci s, haud inutilia proponebantur,

539쪽

Historiarum Liber XXXIII. say

moria usque ad Darocium pagum, cum CCC. sociis obviam equitavit, eosque leviori praelio

excepit, caeteros vero equites, qui ex ordine Haidotium erant ae agrestium multitudinem,

ex qua peditatus conitibat . ad pontem rivo prope Uigianum proquenti impositum coli

cavit,tormentumque curtille mitius, quod falconem vocant attribuit Pugnando M temper retioeedendo,cum ad Haidonum sociorum e stia pervenisset,Germani scio tis suis eos acetrime in stare ceperunt;quotum ictus nee Biasus nee Haidones , nee eorum equi ferre potueriant.liaque eius ustu locum Sc aciem,in qua pugnando hactenusperstiterant,deserere cepetunt.eo animo. ut se poli peditatus terga racia

petent ac peditibus immixti,ab eisque desensi, tutiori loco Germanorum vim facilius sustine rent.verum Krestes belli iudes de insueti post quam Haidones loco se movere vidissent, tu .gam elle rati, statim faede profugiunt, & Ger inanis egregie vincentibus,terga dant. Illi sita latis vocibus instandum victis utendum victoria exelamantes. eaedendo palantes ac vuln

rando, agrestes pariter de Haidones, nullo dice imitte partim glandibus, partim praelongis hastarum euspidibus facile confodiunt, atque

ad unum e uitlucidant: se ut ab ita de odio ex acerbatis , nemini armato vel inermi parcere. tur, & ad ineutiendum aliis terrorem . nullum omnino vivum sumi esse paterentur. Cecidere Germanis paue i. vulnerat in vinulli, inter quos Ferdinandus Coloni eiu ; sed ex hostibus duo b d amplius. Et istis retentare fugientes conatus,equo destiit. Scin dextiis fle gladii, aevirtute non in pia im velocitate spem victoriacae clamitans,qium nihil proficeret post emola cestillii tri cum reliquias ius peditatas sese

recepit, & Germanos eminus mere crassioii- ὸbu, telopeii, constituit. sed Basia si in usus

celeritate missis in castra nuntiis, qui tormenta duo absque mora alti alienda curarent, isque

adductis castellum concuti iussit. At ille rebus demetatis , cum sede suos aliter seivare non pollet, erumpendum Sc serio viam parandam deliberavit: Aperta igitur po ita omne, simul erumpunt, sed a Germanis subito adcurrentia buscircumventi caesique sent, paucis evadentibus, he Blatio mox inter primos capto.

B si, victoria potitus, Blaseam intersei Min.

iussit, de sua. copias Epei testum versus pionio ι- ι vit; quo cum perventilet, Civitatem ad partes st, o

perduellium traductam reperitS multisque Ver- ιidui ri tum minis .fe extremi diceriminis denuntia tione, Je ad extremum, ni paruissent, tormem totum prolatorum terrore perpulit ut in urbem

admitteretur ; de in ea ae suburbanis castra col locaret e sed ea Civibus data spe, ne in sua teligione, qua Augustina erat. turbarentur. Ubi Freris per aliquot dies quiescendo oceasiones quasi- μα sa vit,quibus hostem iurentem, de maiores quoti- pasti

die Uires de incrementa iumentem pro liare dio ad posset; ne s cunctMetur, impunitate de mora c. mispemieiosi malo tum progressias adeo invalesce- pari arent , ut postea omnis obviam eundi labor de studium sitistra suscepta esse videtentur Civitas μα autem ea in hunc modum tempesti Ve respiceen,, dc rursus aris obsequium reducta, quamquam ab aliis lebellibus saepe grai issimi, incommodis affecta.ae igne & serio vastata uere cepto tamen Germano m militum praesidio , de contemptis omnibus periculis. rerumque 5esertunarum uarum dispendit, . usque ad belli exitum in fide dco scio constantii sine perseveravit.

540쪽

PANNONII. HISTORIARUM

DE REBUS HUNC ARICIS

LIBER XXXIV

Uisius supra M. &DC. apalluvii ginis annus iam se-

qiutur, sus memorianova

ranide, discordii, Cicilibus , celeri populorum iis sectione , & quod faedum auὰ tu eii aeditis visu filii patriae stitate a Civibus rinpie illata iecens quidem est, seliniucundae atque adeo acerbat recordationis. Hae namque mutuae cruentaque dissensiones, pr Σ-tetitu quidem religionis, re tamen vera dominandi libidine subortae .lantam in peius& detelius rei ira omnium mutationem attulerunt ;ut pollutis antiquae&sincerae religionis placi iis, corrupta militari disciplina, variatis mori bus, nemo iam hominum, nemo Dei immolia. lis uereeundiam habeat. non edicta principum, non eoruin,qui religioni praesunt, praecepta atque instituta observentuti vagi milites ex pessinio iervilique genere ac fece hominum eollecti, ideoque licentia effrenes, iustii, iniussu, ubi ve. lint,ubi libeat,impune vim libidinemque exerceant sitam, non signa, non ordines servent rptomiscui etiam caetus hominum. civilis me- flecta ordinis ac concordiae cura, non religione,non motibus, non pietate a barbatis & in culti, hostibus differre videantur,adeoque omnes spretis bonorum monitis proni in malum ruant. Q ax omnia utinain non calamitatis ac cladis,ceitissimique interitus haud dubia fgna, atque pranuntia Deus Optimus Maximus ese velit.

Initio huius anni traiecto Tibiseo Bosea-ius,CMouiam uenit,&io itinere sigismundum Racocium Silentium diVertit; qui tametsi a Caesare ad prasecturas, honores, & divitias

evectus,& insenatum receptus erat, eum tamen descivi cum compluribus aliis, quos ad .m.8. deflectendum a fide,aut metus, aut Novat amnium, rerum cupiditas avertit. Inter eos praeter Hi monilianos suere Nicolaus Detissus, Franciccis, cus Magocius,Georgius seelus Decessit,&Pe ruris lenii duo iuniores,ac omnis sere partium staporiorisUngariae nobilitas. Sed prae aliis piaci a. Pauli Nia iii,ae notabili, desectio fuit: Is squi Niar uia dem pro Agria amissa nulli noxae ae pdinae ad. O ij. dictus, sed magis Vara linensi haud minori, di-

risis. gnitatis ac commodi piaesectura a Casare ae char ad cepta; deinde cum Pragam venisset stipendii, Boso . Persilutis,ac irati vo quoque cohonestatus domu

in Senatorium ordinem Δὰmameratus , cum leo primum tamen Cassoviam attigisset , secus quam fide data momiserat, non sine magna is grati animi malevolentia illius patribus adli sit igitur iactus animo insolentior Bostatus, liti iateras ad Mehemetem Vestium , ae ad Budeu- sem purpuratum dedit, &Janiectos ae alterius in ordinis Turca auxiliare, postulavit, accepit- que ἱ &coactis undique quantis potuit copiis, Bastae & Caesariano exercitui oecuriete non η' dubitavit, Nicolao Senuleio eum mille selectio. ribus peditibus.& .equitibus,ac legito At in berto magno Cassociae in praesidio telictis. Eiat Basta cum exercitu haud procul Sensione;qui

audito perduellium adventu copias promovit ;ia concurrere duo exercitus ad Eselinum p gum .penes flumen Bolduam. quod alpibus Murano proximis ortum , deinde Sendronem praeterlapium Saloni miseetur. Et primum impetum magna vi hostes si stinuere, ac diu praelium protraxere, donec advesperasteret. quo tempore Obscuritas noctis praelium diremit. Mane facto eum cra mores nebula etelum dita τε memque Obtexissent, Basia hostes necopinato adortus, in faedam sigam eoniecit primique omnii milites Magoeiani sublatis vexillis terga . vel ieiunii Heinde Boscasus&Homoni ianus, cum praetorianis versus serracenium profuge. citur. iunt. Janiceri de alii Tuicae, qui numero sera DC.ermat, cum diu apud tormenta ianit ei di micassent, meque ea a Caesai ianis auferri paterentur, ad unum omnes caesi fuere, tormentis Octo currulibus eorum potestati relictis. Cecidere in hae pugna praeter Turcas. perduellium circiter M. & D. Ex Balta militibu, mi ei desiderati; duo tamen ex praecipuis Germanorum occubuere , a Tureis pro tormentis interfecti. Ludovicus Comes Erpachiiis , Hollachianae equitum turmae lignifer, ae Fridericus Sol mensis Comes iuvenis, qui biduo ante Pellanae legionis abJagent altero deserta praefecturam a Basta erat consequutus. Ferunt Boscasum adeo adueita huius pugnae sue cessu externatum ac perterritum siisse. ut neque Cassoviam se reeipere auderet; sed recta Agriam, indeque adTu eas Busam profugere cogitaret nisi Valentinus Homonnianus, quamquam iuvenis, animum ei. multis in medium adductis rationibus, ere-esisset.

SEARCH

MENU NAVIGATION