장음표시 사용
91쪽
, ij sta an ilumnam. Eadem ad Tomo taetim ge/'' vates ani Transsiilvanum a certissimis exploratoribus , quos magnis impendiis apud iureas alebant .secreto assara , a Bridano etiam Moldaviae,3: Radulone Transalpitiae , alachir Piineipibus, Ludvico clientelae nomine anti quitus subiectis confiimabant iis r qui se ab hominibus suis , quos cum annuis tributis Con- suntinopolim misissent , non ita pridem is
s. Maia versis haud dissimilia didicisse sgniscabant. ιχα dui. Appe:ςbant lana pedetentim haud dubia
nutiri. verisse,ira , quum l omoraus non contentus
etiam. ea per literas ti nuntios frequentei significas. se . levioribus ad celeritatem quadrigis conscensis , mense Martio ad Ludovicum venit, qui tune in vis egi adiens ad Danubium palatio anicenissimo cum Regina erat : retulitque soli manum propediem cum exercitu in Pamnoniam omnino ventu uim : posse eum transitu Savi prohibali castellis in citeriori iis a id neis in locis e mate i ta extructis . ac medioeri colui tinatum apparatu de pixsido natinii , sed ad tantum opus pei ficiendum viles sibi exiguas esse: operae quidem de diligentiae . quam Reipublicae paritet de Regi debeat. se minimἡpaisurum , s iusto ad testilendum comparato exercitu .rebusque necessariis iuvaretur. Quanquam non deerant, qua haec Tomorrai consilia si uilia suseepta in effectum deduci posse negarent ede Soli manum Bel grado iam 5e Sabaeio potitum, tantasque copias secum raptare soliis tum, nullis obicibus, quin Danubium aut S vum transiet , ietaidati aut prohiberi posse
Isi' Itaque Rex tanto imminente periculo per mitia motus, adhibitis in eonsilium iis proceribus, induis. qui cum eo erant, regni ordinibus Comitia ad diem Diuo Ceoigio dicatum sine mora perliteras indicit, gravissimis causis, quae se ad indicendum compellerent . brevi se imone enum ratis. Frequentes ex omni ordine chira convenissent, se iturum in casis iresque tam suas, quam allatum Plincipiim undequaque coliscia, hostibus oppositu tum prompto animo o tulit : atque ii viei si ita sese cum eo una prosectulos , omnemque fortunae aleam subituros. communibus suiliasiis decrevEie. Dies sumque Calendatum Iulii, ad quem exercitu, ad Tolnam conveniat .deliberatus Squod erat am-risti is piissimum opam Danubii oppidum. di is, Dimalis comitiis ad comparandas te, bel La. h. lon euarias applicat : praetoriano militi. ut
armis equisque se instruant, edicit: tormenta 2 bellica in meliorem si imam conflanda restiu- iandaque , pulveiemque sulphureum maiori
copia undique convehendum,naves tam bello, quam pontibus conuiuendis idoneas . ac tabuia 2οειmο- lata pluteosque conficiendos curat. Budae, Pe- ,m O filio, iteritque civ tatibus imperat.ut iuri ei 3 Mur ta de equos robustiores ad tormentorum curii rura au- sium 3c pilarum ferreatum vecturam tempesti-xilius L ve curent. B emos de Moia a litetis 5diruimii. itat. liis frequentioribus hortatur,dc urget ut qui mnon Pannoniae sol in i , sed etiam ipsis de uni- velix Reipublicae Cluistianae itinimum disci Limen impendeat, de serendis adversus communem hostem auxiliis,aeas diem de locum consilii tum expediendis omnem euiam de dili uentiam adhibeant. Ut in silesia ae I latia, qua provinciae e tritatu ante alias pollebant, idem fiat Idatis ad earum provinciatum prxse in .ctos peculiaribus mandatis, iubet. Accuratius
etiam de diligentius in senatu actum est , qui, :.
ducendo exercitui imperator aut dux esset eligendus , q, iv a cum palatino magni, 'μ contractis simultatibus de odii, dissidere, nee alii ex nostiatibus aut schemis ad tantum ob eundum munus idonei facith repetiti polle viderentur. Cum sententiae variarent, postrem A. ut alter ex duobus elatissimis bello vitis, aut sid Reipublicae expeditet, ambo deligerentum Ciuistophonis nempe Comes Frangepanus de como cuius virtutibus supra tetulimus, de Nicolaus Frange Comes a Salmis , qui Caiolo Casari operam panis Omilitarem navans . quum in pugna Ticinensi Nubtiis Franciscum Regem Galloiiam manu coepisse Como adicet eiur,maxime inclamerat, ac pracipuum salmis in re militati ductandoque exercitu nomen e miti, at adeptus. Verum hic assectae alatis valetu- ιιθιν-dine . qua miniis commoda utebatur. ac pila- rreri pocipis Feldinandi obsequiis , quibus erat addi ctus, sese excusavit 3 ille vel δ nondum oblit Grata carceris memoria , in quem superiori anno . ut diximus, ob tivam cum Ladis lao At chiepiscopo Strigoniensi contiactam iusta Ludovici conditus fuerat, non quidem conditi nem apei te recusasse ; sed se consilio niuium. ec brevi de .uavoluntate eum certiorem redditurum respondiise dicebatur. Ante omnia Clementem Pontiscem sum . . mis precibus fatigavit ut eam pecuniam quam V saeio huic bello iuvando in Pannoniam miserat, quanta prasens nocessitas postularet .urmiama supeiaddita augere de ampliscare vellet. Ad Carolum Casarem, quod anno superiori con- Carol. r. tiacti, cum ti bella Emanuelis Lusitaniae Re- Inip. gis filia nuptii, in ulterioris Hispaniae Baethicae urbe Glanata eo tempore esset, ob angustiam temporis , & itinetum dissicultatem mittere non potuit; pei literas tamen non tantiim suas, sed Maaiae coniugis egit cum eo quam dis gentissime: sed Fodinandum Principem Aust ia- Rex re cum .qui in comitii, spilae Caesaiis fratris lega- dona M. tum agebat. ac caeteros Germaryae PHncipes. nullo ad eos per equos dispositos Thoma Na- ωυ Osdio. urget e. de ac niti sol ieitate non destitit. ma ni orando δd obtellando, ne in auxiliis, qua promiserant. expediendis tardarent, aut moram diuturniorem committerent: quandoquidem adueisis retiam Ungaricatum iii ccessibus, tantundem sei e periculi provincit, Austriacis de Cermania finibus quantum tui, prout dubio
pararetur. sigismundus Polonia Rex.vicinus is idemque patruus, in propinquo regnabat, armis vilisque potens; sed induciarum Turcio. 'rum vinculis ante aliquot annos usque adeo ir p ietitus, ut eas potius inviolatas iervare, quam is Itim
laborantibus Ungaris de Reis lib.Christiana in f, Adiscrimen adductae opem allaturus crederetur: .aei inane scilicet arma balba totum de vires in te ac dubitari, si os populos concitaret. Suis tamen, qui vinluntariam militiam Gercere, ae ad nepotis stipendia in Pannoniam ire vellent facile in ul-st: tuo rem ut numerus ita su dium igitum fuit. G
92쪽
ptivitate Caesaris in libertatem restitutus erat, ut eorum, quae in custodia Pisleonina, si recu- perate libertatem pollet. de vindicanda a bar- baii, Pannonia si ita et pollicitus .meni in ille, sis dis, b que hoc tempore opis vel maximh indigenti m. rubvenire vellet, demissis precibus in memi Di vi iri riam revocabat. .sa. Et quia pecunia ad bellum in xtario ob prae ri .ri sectorum malam administrationem deerat. de Ab 3ia cretum in conlitiis tim. Regique pennili iam .ut 'riari, donaria, resque aureaebc argentea templorum, Daiis, quae apias mortalibus ad usus di binoium mini A. , i tu nam antiqvitiis dataessent. si ilallei ne M. cessitas postularet, Rexque & senatus censui c. set pro certa patre in stipendia milliaria ae varias belli neces state, verterentur.Qν ut per mistu & auctoritate lumini Pontificis velliti s crorum Plincipis extra ali atram piaculi noxam fieri poliet. Ioanne, Antonius Burgius Pontificius apud Ludovicum legatus .summa adhibita celeritate,breui obtinuit delectique ad exigendas ex semesse res,iisdem comitiis sunt quae ta-- men a Sacerdotibus Rei p. si premam necess- .l talem expendentibus haud gravatam proferebantur) Laai, laus Macedonius Episcopus si iniensis , ae qui in monetam conflandas cura-ient,ac eadem forma militibus dividerent.Nicolaus Getendiux.ae Francticus Doeius.Urbani quondam Thesaurarii ex fratre nepos .supra haec omnia praefecti aerario .maioribus Sacerdotum collegiis,quet Capitula ac Coti centus o I .so appellantur. α praepositis. Abbatibus. aliis. que locupletioribus deerrat, senato, pecuniam imperariant. Liberae demum civitates. quo quot in pannonia erant, nee non incolet Saxonia earum in a tanis luania civitatum, mercatores etiam & pecuarii ad eontribuendum ultra solitum adacti sileter adeo ut brevi interiecto tem pore tantum auri atque argenti accumulatum si ei it,ut non impar necessciti fiamma omnium iudicio collectae levi ieietur nisi fatalis inexe. quendo mora inieree silet, eamque incredibi-
. li, hostium in progrediendo celeritas anteve
Aderant enim interea nuntii cum literis a Tomor eo, via iv daque & aliis missi,qui soli- manum iusti, itineribus cum exercitu adventare, nec iam procul taurun ellea Armarent. Legati velo. quos in Galliam de Centoniam milios tetuli mos,nulla se a Principibus auxilia hactenus praetet tardatatem & procrastinationeni obtinuisse significabant. Bohemi de Mo-iavi , quanquami Eis mandatis legiis urge rentur, pati segnitiemo iam ciahebant. Nee multo poli alii poli alios nuntiis,pei venere, a quibus ad Regeniceito pellatum est. Solima. num ad Belgi adum seu i ai iuniim perveniste, popa iamque savum transire cepisse. Qua hosti, ve es locitate pus motus, ac plane petitubatus, ne somnes copias ac impedimenta eum tormentis
.i in vi Omii ccxet, Dravum quoque eadem celerita dia i te superaset,ac spe de opinione celei ius Busam
ira alii versus altar Opinquaret. Ambiosium Sarcanum, si mae auctoritatis virum , ad palatinum. 'Litune in arce fiatiis sui Georgii Bathoiit, Babo. cia .piope Diaxum sita,copias cogebat,magnis
itineribus properate ius t : ut copiis ex simitis, Batoniens,Tolliens, saladiensi ac vieini, legionibus seu piovinciis exeicitum quampi i mum comparare , & hostem Dravi transis,
quantum pollet arcere contenderet e quod oppido Elteco occupato , ae idoneis praesidiis st-mato sisti posse existimabat: se quoque non aliud expectate , quam quoad sitorum auxilia maiori numero conveniant,quibus in castra te,cepti, postposta omnis morae dissicultate propediem ad ea, patres iubsidio venturum. Palatinus , quamquam ager pedibus, mandata Regis exequi promptus .provincialibus istis mandavit,ut quampi imum armati ad se prope rarent , ut uicas Di avum ponte constri ere conaturos prohibetent , aut si id, ut erat res ancipitis plena periculi minime siccederet, aliquot tamen dierum spatio. minutis pratiis, ac minorum falconum pilis distentos, iniecta in ta retardaret. Sed quum provinciales incresi- Ddpr bili segnitie mandata negligerent, neque seni- mmiamsi ad Regem in casti a conventuros dicerent, e inmanistitistia omnis laboriusceptus fuit: ipsique ina data imeti sati, illis, ut desidiosis & pistis, ad Regem sivo λι-
Budam cum suis copiis contendit. Lm. Interea Solinianus traiecto Savo,&minoribus castellis quibusdam facili negotio Metim sesin 'tis valcidinum Petri obsedit. Id oppidum est in Danubii ripa praealta positum, cui Ceorgius 4 ν'
Benedicti Alapii. in tam iliam Battianiam ado ptati filius .militari industila ae constantia iuvenis eum non adeo magno militii numero pra- δεμο γ
erat. Cum autem tam ex continentis,quam Da-
ntibii partibu , quibusdam bilem ibus & velo
cibus ferreae pilae in arcem magna vi coniic lentur , & moenia vetusti opeiis iam a decem
vel pluribus diebus quassata deeidissent.ut iii -ptio tentari polle videret ut e Janiceri obsesso, hortari eepEie. interpositaque fide promittere, quod si arce excederent . liberi & incolumes,
quo vellent abire permittesentur.verum quum
illi. ut perfidis & sceleratis hominibus, quibus nulla fides,nulla pacta, nihil recti & aequi in ecset. se & salutem suam eommissuros negarent, potiusque honestam morte oppetere mallent, hostes magno sublato clamore , ira & sutore
perciti moenia aggredi oepere. Nostri ad defen- ὼ-iadendum accingi selopetis recolubrinis,aliisq; . teli, misJlibu, sede arcem tueri. Ad extremum . . Aspectante Solimano pauciores a multitudine superati,& ad unum omnes iniet secti filere. Ludovicus amisso Varadii petii vehemen ter perturbatus & anxius, cum Praetorianis. deque cu palatino convenerant,aliisque,quas habere potuit, piisTolnam proficisci constituit. ratus nobilitatem audita sua in eastris praesentia maloii studio&celeritate conventuram. Sed ii iti δε la tanta in rebus tam urgentibus ignavia & pigritia laborabat,ut quamquam Calendae Iuliae , Adbrie diu praeterierant;neino tamen prastitutodieto coque prius adluit. quam Regem eis venisse intellectum ellet. Itaq; ad XVJulii,qui dies XII. 1 istias Apostolis dicatus est,assumpto secum Palatino. s. ae Archiepiseopo Strigoniens. cum tribus ei chei hominum millibus Buda excessit, nee nisi in propinquo suburbano Ambrosii inrcani, quod Ersum vocant,uno ab urbe milliari consedit: quo in loco equum generosuJmum i colutae nigredinis & praestantisismum, que praecaeteris chariorem habebat, quamquam nullo eius moi anth animadverso, repente manumatum amiti t. intam iem complures ut math
93쪽
i M. O in ramin peius interpretati sit Pre. Deinde post aliquot dies in aliud bubulbanum Erchium progrediis est, ibique aliquantum subiittit, expectans ut nobilium praecipuis confluentibus eastra majori numero militum augerentur.Sed praeter Andream Bathorium cum non contemnenda ala equitum dc peditibus adventat tem nemo alius ad imperata comparuit. Ex eo
loco Palatinum Tolbiam praemisit, ut se ibi ex-α et, intereaque nobilitatem ad acina bel.
ue concitaret , caeteraque necellaria ερ commeatum curaret. Post aliquot dierum inutilem morant mota exinde fiunt castra , itinere
penes ripam Danubii Dcto,ad oppidum Pent
lam,qtiodextantibus adhuc murorum reliquiis vastaque ruderum mole, antiquis Potentialiam
dictam suisse nonnulli existimant, prima Atilae cum Romanorum ducibus pugna nobilitatam.
naia P. ID Nyς-Fxanciscus Battianius Illyrici praese-arii; dς m IN pius genti. comitia ad oppidum His ita Mςς nsen piocul dilega distantem indixit: --- in quibus cum Claristophoro Comite Frange Afris is p 00 , ipsi u Potimi tulia dc Carlovitii collestae sitit, ρος λα studior ansa uim est, ut copias,quae ex Dalmatia de Illyrico cogerentur, ad Regem in . si stia pe ducςiet,dc ifillic imperatorio munere, a tis imi yretur, temaque millia nummum aure ser tu , ni in singulos menses , donec bellum finiretur, decreta : inita per cancitum,ut nobilitas o-
O pro mnis viritim, de E plebe quinta pars idoneis imi pania structa armis ad diem divesacobo Apostolo d, Eetii. ιν catum in castris adesset dc si quae necessitas
piis cum Reip.malorem numeriam auxiliariorum requi- impctio rei et permissum est quibusdam praecipui nomi- prost, nisi Scauctoritatis viris , ut domi maneremGiacretum. sent, ac quando a Rege iuberentur, cum caetera nobilitate plebeque, quae domi relinquebatur, rutictis in castra sine mora properarent. Fuere autem
in Illyria ex Crisensi tractu . qui eo tempore longe latἡ-ςobabiti. que patebat, delectiJoannes Ernes uis cognomine Hampo. Sigismundus Paganus, Stephanus Pia iocius, dc Balthasar Hobetitius. Ex iasiliensi distatis Ralesus: ex Tagrabien ii verb Nicolaus voicovitius, Adami proton tarii filius. Praeterea j liis est ad eum diem cum sitis Sc esus tractus copiis Joannes Baia
fuse Verucia adeste idemque Matthiae Baracio Prioli Aura insun him, qui tamen valetudine impeditus sui loco Dannem Tahium misit, atque is satis validam equitum de peditum manum tempestive adduxit.
I. ut In I rani silvarua nihilosterius Valu a,quai innoda ta maxima poterat diligentia de solertii, exererram in citum comparare,eiq; alendo necessarios com- a seiu- meatus locis idoneis convehere, milites clien- ν' tesqtie siros peculiares , quoturn haud conte pim g t mnendum numerum ex suo alebat, adibae stra convocare, Siculos, Ungaros, Saxones,
Valachos ad arma capienda Ledulo ae severἡ compellere. Sed antequam Rex Buda movi Ctiet. eum per Gasiparem Vinganum, praegullatorein dapis suae serio admonendum curaverat,
ut cum exeicitu ad se venirematuraret; ex adverso incertum quibus auctoribus, quove sit
iore datis secreto lueris suileiat, ut cum suis de Raduloni, Transalpini copiis trajecto Danubio Thraciam de Bulgariam omnem populari, ignequed ferro vallare vell*.ut hostis simium periculo adductus, a Pannonia finibuι abstin
re. ac ad suos defendendos retrocedere cogere
rur. Q Dd quidem conlilium quamquam ple- δ''rique rerum bellicatum dc Turci carum petiti, ut sietum, anceps de inutile plan damnabant, neque tacde credebant hostem. superatis D nubio ac Savo , iam intra viscera Pannoniae grassantem, ullo sitorum periculo ad reducendum exercitum cogi poste; quia tamen Ladis-lao Aiehiepiscopo Strigoniens. cui illud ccm- . municaverat. probabatur, per Urbanum Battianium.qui tunc ibite in Moldaviam ac vala,chiam pro urgendis auxiliis mittebatur, ut si e
Repub. tore videretur , teritandum atque ag
grediendum sit sciperet. Poti paucos dies misso imisus ad eum stephano Bathorio Somliano, eius Stephani, qui postea in Polonia regnavit, patre, ut postposi- tis omnibus aliis rebus dc curis ad se in castra propera iet , imprimis vehementer iubebat. Qua res valvodae animum fiaspensum anxiumque tenuit , quum confiisiis in hae mandate- C rVa vim diversitate fluctuaret; adeo ut ipse quo mi. No purius infausta pugna interesse potiret it. Regi po- - ritu talia tamque discrepantia nuntianti, quam inici sui
suae tergivei fationi aut malignitati s quod posmea a plerisque obiectum ei fuit Sc tunc& postea tribuere colitus tuerit. itaque consilitisimum
fore ratus, ii Regis mentem, millo ad eum peculiari suo homine exploraret ac cognosteret, Georgium Bacium, scribam filium , ad eum in
castra, et adhuc ad Pentelam erant, celeri ime .. . .
transmisit, qui ipsium in hae mutatione & per
plexitate consiliorum haerere admodum , nec
quid esset faciendum. deliberare posse reserui; MI mulque adiiceret , se ad omnia exequenda promptum , dummodo quidnam aggi edi in- at,plane certius explicet: illud enim deinvadendo a tergo hoste, ac Thracia dc Bulgaria vastanda consilium dc iterum esse , de longe quam antea facto dissicilius; Radulone iure fi deiis cum Turcis initi , quamquam invito ad castra Soli mani unicum quem habebat filium mittete coacto. Commodistimum igitur Scsaluberrimum sibi ante omnia videri , ut copias quam primum de omnibus locis in unum contrahat, poste ex Ungaria 5c Bohemia. provinciisque eo sipe tantibus , item ex Ill Tico de Dalmatiae partibus tanta auxilia brevi convoniis , ut si liis, quas ipse e Transsilvania ductaret,ac quae in regiis castris iam haberentur, copiis coniungi, ac in una castra recipi queant; pales acerrimo holli vires in aciem producere . de de victoria bene siperate posset. Quae quum a Bacio cognovistet, eodem tempore ad oppidum sel alium , perinde ad Danubii ripam positum, castra promovit . adducto secum Bacio; eumque illinc ad Valuodam dies de noctes continuato itinere reverti iussit ; adiuncto ei, quis major mandati, inestet authoritas, ae ebcitius ad Regem veniret Ioanne Statilio. Petri Beris lavi, de Martini Bani, qui Bellicosus dictus fuit,e sorore nepote.
Per eos in nuntios dedit mandata tam ad D m universos Transsilvanos , quam ad Episicopum Ioannem Gostonium , dc alios privarim, acet' kr . tiam ite ipso net suadente ad Valuodam . ut sublatis Matellatis poena statim promotis castris a. Regem properarent. Mittuntur etiam .
in palles Dalmatia dc Illyrici ad Battianium.
94쪽
de Chiistophonim Frangepanum . aliosque reptis indignas per eonnibernia voces sparge- ic . proceres,cum formula similium mandatorum, bant, se nequaquam cum Palatino . verum f. ne quid mora in veniendo committant. in qua cum ipso Rege in aciem & bellum prodire ais is riti. inesse summum periculum videreicit Et Ladis- suetos ; hane ipsis immunitatem saluam in- laus Macedonius ad Reginam magna celeri- concustamque hactenus perdurasse, nec nunc, sis tate , ut illa satrem Ferdinandum, violari permittendum. Quae quum a proceii-
ἡ ω o eiusque in Austria prasectos urgeat pro auxiliis, bus ambitione diductis , pronisque omnium
L is, aut potissmum tormentis currulibus mitten- animis acciperentur, nec res procul seditione' dis .quorum in castris parvus admodum nume- abesset , Palatinus, qui iam ad Mohacium,is is erat , utque Bohemos . propinquo cum per cum si a peculiari ala equitum & cohoitibus auries per nuntios iblicitet, praeeipith vero processerat , cum nemo eum sequi vellet, Mis, a d Joannem Meetericium , ut eas peditum cohor- missa occasone prohibendi a Dravo hosti . . vi su tes, ad quas stipendium ab ipsa ex privato suo reque insecta ad Regem in castra reversus est. Mi i. acceperat . quamprimum in castra conduceret. 1Omoraua inter hac , quum varadinum tiri. Quibus in hunc modum euratis quum so- Petti manu captum . ac Vitacum hostibus de limanum capto Varadino Petti ad vitacumo' ditum accepisset . quamquam haud multo plu- ..halia pugnandum vites sitas admouisse intellexisset, res duobus millibus equitum in castris habe- ea quoque te haud parum animo consternatus, ret ,& peditum major pars in arcibus petiisset, .. si exercitum promovit, nusquam a Danubio ob in alteram Danubii ripam castra sua transtulit , iii commodiorem vehendi commeatus de aqua- ut quantum posset hostibus tam tetra , quamNn direre ationem discedendo , ae Idibus Augusti ad pa-Xi m , ibique non amplius biduum moratus, Tolnam pervenit. quod oppidum nobile, &mmnibus rebus, quae ad victum & castronim necessitates pertinent, cur ansea,tum praesertimeo tempore, quo I cus cum exercitu ebexpectabatur, resertum atque abundans erat.
Danubio infestandis aut retardandis incumbe ret. Habebat etiam clasticulam ex iis navisi is , quas Saleas aut Naiades vocant , iatis limiam, cui Radicius Bostitis veteranus trierarchus Thrax praeerat , sed quae cum hostilietisse , utpote quae ε biremibus praedatoriis, quibus in mari pyrata utuntur, ae aliis mai
Iaant. Rex Tolnam veniens Palatinum, quem ex is Dbus navigiis constare liminime conferri possecundis castris praemissum diximus,obvium ha- videretur. . .buit . ae paulo phil complures etiam alii ex At Ludovicus si orum inobedientia, ae rei pissis pia proceribus explicatis, signis ac plenis ben que indignitate commotus, iraque percitus, in Se νι isti, Linstructis ordinibus adiuere. Inter quos Geor- natu in haec veiba prorupit: Video equidem s i ais αgius Tapolianus, Comes Sceptiliensis, Valuo in meo exercitu nulla disciplinae militaris ve- bcti.
cfaJoannis stater germanus . cum mille ducen- stigia sit peielle, nihil modesti , nihil quieti tatis scioperat iis , ae trecentorum plus minus esse, omnia, quod ominari nollem, ad pese sequitum ala stipervenit. Annibalem etiam . niciem di ruinam composita . ut quum praeoc pio insula celebri otiundum, ithaginen, sentillima necessitas arma hosti inserie tua ις sim cognomine. eum tuis copiis, & iis, quas deat , libertates nescio quas ignaviae inet ς Leonardus Gnoienius Polonus ducebat, quae tiaque suae 'aetendant , ae vitam caput ς omnes Ponti tela pecunia conductae erant. dc que meum distrimini obiiciendum expetant. aquatuor millia peditum selectoium eonstitue- vinam ne quid in me desiderari queat. qui ctant, Ludovicus benigne suseepit.&liberali- huic Reipublicet & communis saluti, eati olet habuit. Eodem tempore paulus vardanus lavenerim, cras DEO bene iuvante eo eum c
Agilei s , ae Flanei neu, Pereniti, varadiens, ipsis progrediar , quh ipsi stie me ire recu. ς Episcopi,aliique utriusque ordinis proeeres at- rant. Q a Regis verba partim multo plausit,
mali in castra pervenere. partim non sine admiratione eorum . qui in Nec multo post Vilaeum quoque a perterie- tererant, incepta mere : ae vestigio dies era
factis nostiis , &diuturniorem obsidionem set- stinus prosectioni publieatus. Itaque Tolria 'th ture iam valentibus hosti deditum est. Quamobia digressus, Saxat divin. nobile Monachorum v j iem quonam modo sostes Diari transitu ad Benedicti nolum collegium , ae delude Ba si in nonsecum prohiberentur , qui Samni nemine ibam binis caruis perventum est : impera- qui resisterat obvio transissent, nequenti se- tumque iis , qui per vicina loca spais erant.
natu consultatum fuit. id oppidum Romano- ut sine mora Batham venirent: missusque fuit tum olim coloniam fuisse, Mursamque appel. Ceorgius Palinaeus Episcopus seenss . quilatam Larius existimavit. Placuit autem Regi Tomorao Regis nomine iuberet, ne suas iam usi, & senatui, ut palatinus, quemadmodum ini- piu regiis coniungere diutilis cunctaretur. . tio belli demandatum fuerat, oecupato Eisseeo, Quoniam autem salmenss Comesi valetudi-ρ - ae praesidio militari tormentisque munito, da- ne se excusaverat , & Frangepanus nondum linam res operam, ne hostis transre posset, auis pro- ad Regem pervenerat , quibus, ut ante di-raium, ut piet ingentes eius copias viresque arceri ne- ctum est . Senatus totius exercitus curam. se H quitet, moram tamen aliquam iniiceret, do- atque impetium deserendum censuerat, Li transii* nee copias, quae ex variis loci, expectabantur, doricus quum Botham veni liet , nee res ut
in castra reciperet. Is quamquam podagricis tertiis sine publico detrimento differri posse Vi hi eat, doloribus , te minimὲ commoda valetudine deretur , in accuratiorem deliberationem devexaretur; iussis tamen regiis sne mora pate- ducendam censitit : ita ut omnium vota &re,nullum laborem deliinate. caeteris bonum staffragia secreth& i aiatim exquireret . aesed risn- exemplnm pra te sed erant in exercitu se demium iudicio calculoque suo metiretur.Q Iae T. 1, iaetari r mitia discordiae ex seditiosis quorundam collo- quum maiori ex parte ad Tomoraum incli-Os..,
Driny ' quiis jacta , qui nobilitate &proceribus cor- nare , a nonnullis etiam Georgium Comitem siris a
95쪽
. sce us ensem nom;na 4 animadvenisset , duo L M, illis omnium copiarum imperium detulit,
. convocato exercitu publicavit. Quanquam. tem uteique haud quaquam ii ii, ,elsinu 'hή, . laris verbis se excusaret ; altei inexperiam iu- Q. Ventutem , quhdque nec alma nis in ludi, &
is . . 3 culis induisset ς alter vincula religio
nis, quam profitetetur .& imperitiam ac in- habilem labori aetatem causabatur I eminere alios, multis partibus stiperiores, Palatinum, qui praesens sit, de Valuodam, quem bievi ad-tote speret . ambos ductandis exercitibus petitiores , dc multis niagnisque confictibus saepe victores: Se iuvenem minutis & subita-1iis excursibus ae praeliis exercendis intentumiuisse , sed iustos eicitus ne conspexisse quidem : proinde tantum onus humeris suis lon- gh impar nequaquam si sceptilium , etiamsi capitis & vitae diserimen siibeundum sit. sed Rex in sententia perstitit , ae serio mandavit
ut ambo curam exercitus aquato imperio administient e quorum alter Georgius, quum diu pertinaciter recusasset ita demum consensit , ut se illud muneris non diuti iis gemirum profiteretur, quam quoad valvoda frater, aut Frange panus advenissent. Paulo post duces eastris metandis locum Opturi Mohacium proficit ei iussi sunt. . .. Fatalis nomini Pannonico is locus, ab occa- μ' sit Solis Quinqueeeclesias urbem celebrem.' ab oriente alterum Danubii latus, nam non
procul supra oppidum in duo seinditur, de in sulam uiscit) a meridie Diavi ostia de Ili1 iei
partem , quae Sclavonia vocatut , respicit, interposita lata planitie , nullis sivis aut vepribus impedita , quam tamen intersecat a- innis, quem incvitae Catallum vocant , aded palustri, de stagnans , ut discernere , etiamsdiligentius intuearis, nequeas, in quam par tem suat, arundinetis de carectis, profundoque c aeno impervius, nisi hieme, dum gelu constringitur. Ultra hune Carassum Tomo-ixi callia erant, in queis praeter peditum haud adeo magnam manum . septem plus minus millia equitum habebantur; quos aut ipse initio collegerat, aut Petius Perenius Temetu rii praefectus adduxerat , quosque simul cum et alle ab ulteriori Danubii ripa cis flumen trajecille tetulimus. Duces adhibito etiam Lemnaido Cnoienio, ejus rei, ut ferebatur, admodum perito , locum metandis instris commodum delegere , designatis statiuis . ubi singuli tende te, ubi currus, equos, impedimenta imbeinaculaque collocare possent. I. res Qua consecta re, ac per collegam de Leo- castra r nardum Rege certiore reddi . Tomorausa ι ..ti. cum Petro Perenio ad ita castra prosectus est, itineti M. ubi convocatis tribunis ae planctis cum renuunti si ura de con ungendis uitiique eas itis. & suam quoque voluntatem significasset , eos spe siua duriores . dictoque minus audientes reperit: nam omnes fremere , indignari . ambiguis
clamoribus sententiam coniungendorum castrorum impusnale , haec esse peidendae Rei publicae , dc interpellandae victoriae haud levia indieia . abduci se a conspectu hostium..um quibus . si se viros esse meminissent, si litet congrediendum esset , non retroceden dum e Principes , qui hac consulant , otio& inertia assuetos, de iam potius, quam pu' gna, aut cruentandis ensibus cogitate: ide
que pessima & flagitiosa consilia Regi suggirere, se retro castra nequaquam moturos, ut
terga hostibus invadenda obvertant , sed Regem ad se expectaturos. Veniat mod4 , nec dubitet suis auspiciis , & DEI Optimi Maximi ope victoriam in manibus sole. stipeibi re quidem hostem ingenti numero , & vi inconditae multitudinis ; sed eam e vilissimae plebis colluvie hominum tui bam esse imbellem, nudam, in ei mem . quoium vix decimo , aut vigesmo cuique a ma in promptusnt. Cettum iiqiudem& exploratum esse, mnem Turcica militia florem , ae ibitissimum quemque militum primo in expugna tione Belsiadi , ac deinde si b Rhodo i te litis e. Orate se duces & obtestati , ut Regem ante omnia hortentur , ne se ab inerti turba sacerdotum , ac aliorum , qui vitanda pugnae , dc expectandorum siclorum auctoiesunt, seduciae decipi patiatur, sed censura prospere omnia existimet, si ipse pugnaturus ad eos pi imo tempore prosciscatur. Per vicaces , ac stolide 're,ces militum animos mitigare conatus T Naeus nihil piosecit, qui eo acrius adventum & praesentiam Regis proeliumque exposcebant ; suam veth ad Re-sem proiectionem renuebant. Dum haec in casti sulti a Carassum arrogantius , quam par erat, & stolidi iis agitantur, Regis exercitus ad Mohacium progrestus, loca unicuique attributa . expansis in ea plani tie passim tentoriis ac tabernaculis oecupaverat. Verum ipse Rex in Villat vana Nicolai Macedonii domo cum familiari suo comitatu. paucisque aliis sese continebat . incursurus haud dubie in maximum discrimen , sid hosti non procul castra habenti cognitum aut exploratum istisiet. Sed sortiina rerum humana iuni ac bellicarum dominatrix, atque id . quod fatum vulgo dici silet , ad alium locum eius exinum disiuiete, in quo pro patria, pro aris de iocis , proque religione Christiana honestius de glosiosius moreretur. Interea eae tit testoribus calliis ad Regem de nocte repenthvenit Michael P manicius a Tomor &- .liis millus , Solinianum cum ma ori copia tum palle Dravum transiisse reserens, ac summa celeritate reliquum exeieitum in transeundo occupari. Eos itaque petere , ut ad
se veniat , & de ineunda pugna , quae jam ultellus lissent nequaquam posse , quampri
Ludovicus in re tam trepida pe ane piti, uid facto opus es t . cogitabundus aliquam tu petistit ; deindό cum paucis, quos secum habebat, tem communicavit. Neque enim ei placebat quamquam iuveni,& rem militatem Desia tuin primum experto , caput suum Ec vitam. remque publicam universam unius pugnae discrimini exponete; iamque Vaiv x MFian- inmgepant,ac ipsius Sigismunai Regis patiui,alio- 'iumque consilia repetebat , suadentium petnuntios, ac per statilium pauth ante a Ualvo da levetium , ne copias in aciem pilus produceret , aut Iem ferro decerneret, quam omnia auxilia contraxisset, de uiribu, hoste haud inserior existimaretur e damnantiumque eoIum
96쪽
isas. Vius imprudentiam&temeritatem , qui se&exi- aliis castris eam ob causim accersitus , neque guas, quas adhuc habebat, copias intempesti- ipse a conseienda pugna alienus, nou sine sum- visae insanis consiliis ad locum hostibus tam ma Regis & paucorum quorundam admira- propinquum adduxissent. Expectandum do- tione , qui sanioribus consiliis inniterentur.
ri I nee ipsi advenitento quoium alter ex Tranc Teii uerat etiam Regem alioquin de tota bellic si auia iustum eruercitum quadraginta circiter summa supra alatein iectiis me sientientem, ac samur millium armatorum . alter ex Illytico quin- suas ac hostium vites aqua lance pensantem, decim utriusque armaturae militum ad u- ideoque iis non satis fidentem . vox Joanni, tussi : in quibus vel pracipua obtinendae Peciii,si atrii get inani eius Iaidoviei.qui Fiati victoriae spes collocati queat ; &tit de Bohe- cit ei Battianii in Illyrico legatus erat, is enim natae & Silesiae equitatu sileant, suo ad.entia, superioribus annis clade ac eaede Petri Betis lacum vires & exercitum auctum iii, tum vero vi Bani a Tuicis captus , de Maho metanam ferociam hostium obtundi posse non disside- superstitionem amplecti eoactus , iissem seserenti Haee haudquaquam inania versabantur diebus, quibus haec agitabantur,ielicti, Tu animo ; sed contra . nisi ea. quae Podmanicius cis, apud quos ducta uxore susceptisque liberis attulerat, ex vetetur : ii qui pugnam te su- ordines duxerat , ad castra Tomotai transsu premi certaminis aleam tam temere expete- gerat , dc ad Regem de suctus erat. Cumquabant omnem rei male gestae , ae praetermissae ab eo quaestuna ellet. quid sibi de exitu pugnae occasionis culpam sibi uni attributuri esse vide- polliceri audetet , respondiste dicebatur, sebantur. quidem non libenter metum aut pavorem ani-ltaque iis consiliorum disscultatibus . tan- mis Christianorum militum iniicete , ne ab timoὸ de loque periculi imminentis metu obrutus, sis hostibus hunc in finem subornatus existimari sumia phanum Bio leti eum Episcopum vaciens em, posset ue quod tamen verum sit. se eloqui non uram δε- cui non ita pridem amplum de honoriscum dubitaturum, tantum esse hostium numerum. ιι anta Cancellatii munus dedetat , eadem nocte in ut si omnes ligatis post terga manibus vinci- dent castra properἡ mittit . suasurus cio nomine rentur, ita ut nec gladios stringere, nec armiso virium belli ducibi , , ae Palatino & Archiepiscopo sumptis se tueri pollent ; a tantulis tamen emcum. strigoniensi a quorum nutu pendere ea telum piis. quas Rex habet et, tridui spatio vix truci- vulgus non ignorabat ut si Bohemos expecta- dari atque interfici polle viderentur. Itaque Liure nollent . saltem auxilia , quae valvo sa& Rex Tomoraeum pugnae avidum a proposito ,. Frangepanus breui addi miti spei arentur,pra- dehortaturus interrogat. quantum numerum stolaiis de dilato aliquantisper pialii casu ea- hostium haberi in castris putaret φ centum quin . stia in tutiorem transserit locum paterentur. quaginta millia hominum respondit, sed eo- Quae Caneellatius diligenter exequutus suit, rum maiorem putem ex idiis. calonibus. Bul coici enumeratisque omnibus calamitatum de ma- garis agrestibus, ac dedititiis rusticis constate, ... iaclorum genetibus, quae ex infelicitate praelii. si qui inermes de imbelles non arma tractent, sed quod Does Optinitis Maximus procus a, equorum , mulorum ae camelotum cura deeste vellet hostis superior evaderet. sequutura servilibus ministeriis add)cti in aciem nequa essent. id quod paucitate regii exercitias,ae ho- quam producantur. Rursus quot millia armassium multitudine collata magnopere Qret - torum praelio ciendo aptorum censeri posse pu- timescendum: neouaquam tamen persuadere tet ' rogatus, septuaginta millia inquit. At
potuit. ut vel tantillum motae admitterent: ad- quum Rex eum quoque numerum suis viribus
eo bona conitia frustra etant ; universis mani de copiis longissime superio tem esse siti biniat.1 - 11, & certaminis aviditate correptis, de ser- ret : caetera EEO Optimo Maximo commit hcii tiri naε insanientibus. Diluculo itaque appetente tenda esse , qui suos non derelinquere , sed , i. R exriliis a Cancellario edoctus de tua consi- opem ferre consuevisset, Tomoiaeus adiecit. lia rogationesque prudentiae plenas nullum a- Sed Rege iterum dieente , cenis consilii, depud temerarios pondus habuisse dolens . moe- ratione innitendum . quam fortuna, quae ut stusque ad Mohacium in castra venit: & quod plurimum lubrica inconstansque sit, rem com- naves , quibus tentoria eius & impedimenta mittendam e debere nobis utriusque sentinae vehebantur, nondum appulerant, ad domum. documenta exemplo esse , ut obsequium cum quam Epitcopus in oppido satis commodam securitate , quam contumaciam cum pernitio habebat. divellit; nihilque cunctatus Palati- eligendam censeamus e postea motis leviternum & Senatores, atque alios. qui ex equestri humeris subticuit, se tamen,ut Rex ips &ma ae militari ordine ui ierum factisque praestare toti parti Serraros&ptasectorum temeraria aevidebantur, convocati iussit. ut cum illis de ancipitis pugnae consilia fatali obstinatione ii, sumnis retum d liberaret e QEre etiam adhi- fixa aninio probari animadverteret.biti nonnulli ex Bohemis de Moravis, qui pase Interea dum in hunc modum a Rege de se tim in Regis ministerio antea erant , partim natu disputat ut, venere ex ulterioribus ea a veth audita expeditionis fama suis stipendiis nuntii e praecipuis , communi nomine ad Re militatuti sponte advenerant. Actum est in gem & senatum mis4; quos quum Rex intio senatu & disceptatum diligenter , an expe- mitii iussisset, monuete eos, & qui aderant o. ianda auxilia essent propediem adfutura, ca- mnes, suorum commilitonum nomine, ne Rostraque in tutiorem locum transferenda.& pu- gi auctores sint detrectandae pilanae , sed con rna abstinendum : an vero cum hoste jam sestim adducto Principe eo veniant, eastraque duobus milliaribus distante , nee sottaisspm eastris coniungant . de propitiam fortunam.
ae occasionem dilaturo , imparem belli Qitunam tentati expeditet 'Aderat his consultationibus Tomotaus ex quam DEUS Optimus Maximus contulisset, obviis ulnis amplectantur , neve de victoria
quicquam dubitent. Quod si quipiam aliud
97쪽
per Hagere conentur,paratum ei sese exitium:
satilis setque advelsus cunctatores arma e vestigio
, ὸ ἀισι coi vesturos. His in hune modum nulla Regi Diti. di aut semici habita ratione expositis , iisque,
- . qui nil ora consilia amplectebantiir. tam alio ei denuntiatione deterritis . vel invito Rege pugna dece initur , nulla spe expectandolum
pastia, . circa eosdem dies Ludovicus pietius a Bat O inari tranio pi Amisi iis , ut in cassiis locum deliget et,
retulitnati ianium cum auxiliatibus tuis . quas ... a brevitate tem iis conscribete potuelit, ad
122 b. V tale,nec piocul abesse, ita ut intra triduum Nabis; a i tui istit. Christophoium Comitem Fian raritian gepaimm . &Joannem Carlovitium cuia lex iis ercitu, viris, armis, & bellico apparatu haud contemnendo subsequi t iamque Chii sium non procul a Dravo Oppidum attigisse . consultissimum futurum si illi expellentur. Aemilianius ita ut nuntiaverat,triduo ante diem
pugnae praestitutum , qui Dominicus erat, cum ilibus millibus equitum, & mille peditibus advenit . clim postea die Mercurii pugnatum sit. Cum eo una Joannes Tahius, &Joannes Banisus advenere, eum multis aliis ,&sigi mundus Paganus , quem cogendis au est litis relictum domi diximus , mora peltae. siis Battianio se coniunxit . & postea in pugna occubuit. Altero die Simon Episeopus Zagra pia Metu au- biensis cum Petto E odio fiat te copias tuas adduxere : & Joannes Boi nemissa nulli ius Regi alumno tiecentos equites expeditos duce Stephano Acelio misit,cum decem millibus
aureolum extremi loco munetis. Joannes Saracenus duobus millibus peditum sagittariorum . quos per oppida ad Dravi decursimi sit pelidio conduxerat, adductis. nec oon Philippus Moratis Episcopus Quinqueecclesientis asoto. cum Ladislao Moram fratre. multisque aliis se
hominum se Regi coniunxere: atque ita numerias copia in existi- tu in aucti is est, ut summa totius exercitias sexta auia. M viginti millium hominum numerum nequa quam superare videretur.
Non est pio secto mirandum has tam parvas copias . numero & viribus longe inseriores, cum ingenti Tutcaium multitudine, ac mi I tibus . qui in diversissimis orbis terrarum partibus per varias victorias & triumphos exercitatisti mi haberentur, ac qua in ipso nostiorem
numerum excederent, temere congressis, victas& profligata, succubui ter sed eorum psetius arrogantiam & insaniam damnandam dc detestandam reor.qui potentissimi hosti, vires elevando& contemnendo, sibique de victoriae
si ecessu stolide blandiendo ini ivissimam dimicandi eonditionem subite . quam optimi &cordatissimi Pi incipis, inviti, &sere cladem
piae agientis peis nam eo pertrahe te malui scient, unde pedem teterre i ne manifestiit modii crimine , ac acerbiissima rerum omnium conturbatione nullo modo liceret. Iam enim duobus milliatibus non magnis bina castra distabant , adeo ut & serum 1edeundi consilium hoste tergis insiliente.& falsa atque immitiana spes repellendi hostis . vel prudentiorum limminum aequiore audicio cente ii posset : si e ut si anciscus Petentus Episcopus varadiensis .clegmas nec indoctus juvenis, quasi luturi mali
prascius, eum diem. quo pugnabitur, viginti iri
sex millium Mait, tum Ungarorum celebit .memolia . qui pio Clitistiana religione occubuissent, fastis inscribendum. idehque ad eam si '
iein impetrandam Stephanum ni elicum
Cancellarium, si sui et stes&incolumis e pra- πlio evadat. Romana n. ittendum esse haud insus
so ingenio . nec vano pia sagio dixisse memo-
Poli uam decretum est totam ieiuna sum.
mam i lius fortunae arbitrio committendam 'i V uise . Tcmoistis ad sua castia prosectus est . ut si
ea reducta paulisper regiis coti ungeret: quod ut facti e vellent. ti ibunis militum ac nobilitatis aegre nec aliter quam certa spe futuri praelii oblata persuadet e potuit: factumque est ut Rex Gustrasia paulo ulterius promoveret, & illa a Tonam regia ιτα rati ad eundem locum duobus aut tribus pas iuncta. stium millibus insta Mohauium retraherentur, te licto inter utraque castra certo quodam,haud magno tamen intervallo. Eodem die naves
oneratiae cum tormentis eurrulibus maioris minorisque genetis , ac pulveris culphurei complutibus cadis . aliisque rebus bello necessariis appuleier quae etiam novem bellica iustae magnitudinis tot menta, pilaique seri eas.& hastatum pedestitum certiam numerum, quaevien
nae iussu Feldinandi Pi incipis subministrata erant; secundo flumine advehebant; quibus tuto devehendis ducenti pedites Alexit Turronis cum aliquot campesti ibus machinis adhibiti una venere. Is enim cum Thoma Salaliario Episcopo Vespiliniens ,& Joanne Boi ne- missa iam sene. la tum febri molesta importunaq; tentato Budae apud Reginam relicti is est. Eo in loco tridui spatium priusquam pugnaretur , consumptum est , nostris & hostium castris tam prope collocatis , ut eorum propinquitas minutis certaminibus quotidie occasonem daret;in quibus quidem quod mirum dictu est) ince itum virtutene an vi nostrorum, In Vel tri vel fortuito aut sponte cedentibus. Tuicis no- tioni
uti semper superiores evadebant ,l pulsis&iii- Ηungarigatis,captisque ac intellectis quam plurimis ex semper
hostium numero: ita ut eo qualicunque succes- superi su elati animis,prasecti de milites magis ac ma- rei. gis ferocite,pugnamque poscere,& Regem aeduces.ne eam differre vellent, importunis plerumque ac inconditis clamoribus urgere non
dubitarent intia illud triduum belli duces cum Rege & Senatu, caeterisque qui militaris diseiplinae scientia, sortibusque ausis ante alios clari erant,de construendis aciei ordinibus iijbsidiis que eius, de collocanda extra periculum ac incolumi conservanda Regis pei sona, de idoneo tormentis capiendo circuitu,quo majori hostiudetrimento exploderentur, de castris praesdio muniendis,deque locis idoneis unicuiq; agmini Alignandis consilia contulere. Nonnulli im-debant Regi cum aliquot millibus equitum procul ab acie consistendum esse, atque aliquot milite, similibus regiis armis induendos , ut
quum inimae plagnando.ut fit,iniscerent utili
stibiis Regem discernendi facultas sublata esset: sed quum neutium piimoribus nobilitatisae tribunis & praeiectis ordinum placitunim videi etur, quanquam aliqui ut non insalubie consilium satis pi balent, omissum fuit. Igitur ad diem xx in mens, Angulilla Joannislsa
98쪽
si illa ab Herode Antipa decollati memoriae
tur tres ordinum ductore CaspatRaicatus. v
lentitius Enningius, qui & Turcus vocabatur, aeJoanne, Callaius cognomento Miles, acer
vim ri pugnacissimi viri, ac regi imprimi, si deliissimi, qui nihil aliud muneris haberent, quam corporis resti custodia intenti, singulati. industria de virtute curarent, ut si ita seriem tente sertuna res ad tugam inclinare videretur, regem periculo exemptum, ad meliora rese vare,& in tutum per lucere possent.. Aciem autem in hunc modum instiis pla- euit. licet Leonaidus Cno lenius, ut ea utrin .g que citaribus eatenatis vallanda ae intra eorum lepra certandum sit ei et . idque consitum
Paulo Ba auitio.& Radicio Bostio, qui aliquot legitimis Tutearum principis Selimi praeliis
interfuisse dicebantur,probatetur.) ut ea quam
seri datillane posset , ne scilicet hostis lunata
sis acie circumvenire nostros pollet, tenderetur;primique agminis seditium corni alti nius Dalmatiae .de Illyrici praesectus, edi antia qua consuetudine . cum Joanne Tahioae sitis Ialyrici nominis militibus curaret sinistro,quod Vesvodicii adesse potuistet, designatum erat, Petrus Perennis praeesset. In hoe agmine, quod T decem millia at malorum habebat, complures ex primorum ordine. praeter A team Bath tium, Palatini patruum , Antonius Palotius, Franciscus Diugetus,& Thomasseeius, alii- e celeberrimi viii censebantur. Tomoraeusi tamen, &sce senss nullum sibi certum to eum desiimpseiant. ut huc atque illue ubi m sis necessarium sere videretur in acie,& pugna disturrendo, & volitando rem commodius asHinistrarent. Secundum agmen ex totidem sere milli aequitum constabat, in quo & rex erat, & Episcopi sere omnes, 5 togatorum varii genetis
hominum magnus numerus, cum Petro
latcovio, & Andrea Trepca polono Aulae prae- fictis: ne sequebantur alii aut cubiculo regio assueti,aut divosis eius ministeriis addicti. mstis quisque militibus, triplicioidine distracti: eisque Nicolaus Tarcianus e pmoincia Sarossi
sensi uir nobilis, & Qtiis praeerat. Rex ipse in
Ire in medio itituebatur,tam corporis, & armorum m ius specie,quam extera spectabilis: cui proximus molin ab uno latere erat Palatinus, ab altero Archi episcopus Strigoniensis: a tergo vero piater planominatos custodiae regiae adhibitos, Ste- ι phanus S liccxiis Bohemus, Joannes Cetricius
Silosus, Cubicularii, Stephanus Mailatus ius
pensator sed vis mi lustris, ae Gai mi Covatus.. stabuli inagister adharebant; quibus mille, &lius equitum cataphractorum pulcherrima ala prasidio coniungebatur: inque medio huius secundae aciei, quae locum subsidiariae imple bat, ingens vexillum DivaViiginisMatri, ima sithi . sine deaurata conlpiciendum, a Joanne DragL. f. ritu fiocteretoidi, de quo supra retulimus .filio, piae a d. torii prase . sustinebatur: cui de veteri more tractis. calcaria detracta erant, eo scilicet monimento. , fi ne de iuga cogitaret. Custodia praesidioque ea sti oriunduo millia pes itum .pixi et lixas& e rii. . lones. reliquosque, qui variis ministeriis funge
bantur, relicta erant , eaque cultibus eatenai. vi coniunctis undique muniebantur
tissimia illi, campis Mohacio abiectis .dele his fuit.qui uno ab oppido milliari nostrate, dimidio autem a ripa Danubii abesset. Tormenta curruli a mediocKa , quae ad octoginta habebantur, inter primam & octingam actim id Deo in loco collocata erant; quan itiam ut istatim poli principia collocarentur. plures cente bant,ut priusquam ad manus ventum esset, ea in hostes non tantum terrendos, sed quo magismoceretur, siueiandos & debilitando, expladi aut exonerari possent. Regem obequitantem,& phaera ordines perlustrantem de cuius praesentia s complures subdubitare videbantur) Palatinua e si M.
concionabundus . manuque omnibus ostendens praesentem adeste , ad omnemque belli
sortunam cum ipsis pararum reserebat: neque
pro iactosincta teligionis, & Reipublica Clit, Palaemiistianae de sone pro alis & iacis, ae pro ipss oratio Adi eorum coniugibus libetisque proque regno militem Pannoniae caeterisque piovinciis, caput & viaetam suam extremo discrimini exponere reci saturum, clara voce testabatur: itaque agerentips quoque paries in pugnando suas,veluti viros undecunque resismos decereti sequeUt garos esse meminissent. qui eosdem hostes ne dissimae, & abominandae supersitioni, homnares saepe ad internecionem cecidissent non debere eos terreri multitudine hostilium copiatum,neque enim innumero , sed in robore ae invicta militum virtute victoriam stam esse rinum immortalem pro iusta caua, pio vera religione,proque libertate pugnaturis praesemeti ope adfuturum, &de pei fidis hostibus, proditae dominationis libidine, injusta arma insorentibus, reorum vindices deditias, supplicia,& panas procul dubio sumpturum. At Solinianus quanquam a nostris tympa- norum strepitu , & turbarem clangoribus ad resin
certamen provocaretur ; tamen incertum quibus de causis ab exortu solis , ulti a meridiei ad Moi- tempus in exstri, silentio sese continuit, eo ut di sic nostri longioris morae pertaes,neque eo die il- incorulum pugna potestatemn nim existimantes, coni oreceptui canendum, & in castra redeundum censerent. Eiat inter gaios &hostium casti a collis quidam in longum porrectus , qui
mutuum aspectum oculis ei ipiebat . nec stiri poterat, quid ea prodeundi in aciem tarditate hostes mollientur : utium nostros castra iter epetentes a tergo adoriri, aut in castri, nihil tale metuentes noctu aggredi ollent. aut ce
ete longa praelii expectatione fatigatos uno e
que acerrimo impetu invaserent.
Jam sel in occassem inclinabat. suum e lia stie hostium agmen setis validum , per ubie-
tim collibus vallem quandam tacite proce Abat; sta ut illud non nisi ab hastarum si in mi tate, quae eminebat,con piceretur. I omoraeus ti oeare animadversi . ex prima acie ad Regem provolans, Casparem Rastatum. valet minum at . ais Turcum, i&Joannem Callaium. Dominatim . . i. a appellatos. quibus antea regii capitis cuia de- 1. . a.
mandata erat cum suis equitum alis procurrere,ac quorsum illi tendant, diligenter explor re,& si possint ab incepto te cate iubet. Illi
impositi sibi gravissimi munetis haud immemores , recutato quantum honeste poterant . pro cursu , quum Tomoraum eadem identidem repeteie , neque Regem ducis imperio citradacere animaduerieient, ne quod singu
99쪽
86 Nicolat Isthuansii Pannon I
airi itiaicio detrectabant, i3 ignaviae tribueremi, subditis calcaribus equos inestarunt: id
sole putantes. ut ad Regiae personae incolumitatem defendendam idoneo tempore Te verterentur. Verum ea intempestivi imperii, ae interimpii Oiclinis importunitate ei sectum est, ut dieque ad sicium tuum, quod Regi ab se praestari maxime cupiebam, redire, nee quo binis pergeret rescite, aut aliquid ei Macere potuerant: eodem enim puncto temporis ex Solim ni castiis tertibile classicum concrepuit.clamor extolli,&exercitus magnus , & formidabilis equitum, & peditum piatorianonam per col- thm sese demittere, ac in nosti os recta proced re capit. Tum vero ambo duces ad Regem ad- ciuientes .hostem venire ad pugnam, nunc in-iasti, signis concurrendum, nec de victoria dubitandum ingeminant. Ad quam vocem Rex intrepidus, nec quicquam cunctatus, salutare ChiiiiiDei nomen invocari attolli signa inflaritandum iniis. quod exiguam militum manum i haberent, cum hoste, antequam in castra impetum saceret, congressi facile funderentur; ciunus ex illis Callaius in pugna caperetur , sed virtute sociorum eodem momento libellati re stitutus cum reliquis Reiis ad Regem severi
In ea castrorum direptione Elias Condost is linae Regia praesectus, coquotum liae magia ster, vitidi, senectae iobore validus. vigensque dum Regi, ut existimabat. reveliuio, caenam parat, inter culinae instrumenta,& nondum pa- ratas dapes, pugnans cum sociis raucidatus est. Meliore tamen fato. fortunaque Antonius Se-gedinus, e Fiaticis canorum familia Regi a sacris concionibus, I siquam cum aliis, quicustodiael egiae supellectilis relicti erant,advei sita hostes, diu multiimque pugnasset, & praegras de vulnus in facie accepi let, postremo conicense quam serti obtulerat,equo Regio, e me-Galea capiti tubas.& tympana pulsati imperat: ae galeam . dio hostium aegie profugitide postea dei malo poscit quaequum capiti imponeretur . non pa- vultu diu , itam protraxit. GD ua rum vultu expalluit, ita ut ea res ab aliis. qui Quum ad nostros . qui in dextro conius ae .ae aderant, pro inauspicato sit uti mala omine n Pugnabant,fama direptorum castiolum allata νηπιώ pacati, tare r. v Hostes interea lat. tensa in lunae crescen. tis Mimam acie iustis pallibus appropinquant, narium quumque propius ventum esset,inagno subi acerria to utrinque clamore ab ante signanis & primomum ordine colacuisium est, tornaciatis pilus omnia conseri- bus in hostes exoneratis; neque tamen ullo no . ruri tabili illato damno e certatumque est si nimis quin infracto animosum, &vitium iobore pu- esset, eodemque tempore hostes ida in nostio, Wptorum tormerata tum primum explosissent , ingentis m , terrose perculsita consilii inopes quamquam .
pilae supra militum capita praeteruolantes plus terroris quam damni intuli lento inclinati eae
pere,&Plerique turpiter aufugere. Neque ta- - 'menea QP caeteris animos adimete vita est. uti inque viribus amplius horae spatio, multo actitis A vehementius. quam pro nostrorum numero; ita ut longe pluier ex hostibus , quam ex nostris occumberent λ de pixtorianon P uitum equestre agmen , quod pugnam inchoaverat. primum terga dare cogetetui, ac ad Janiceios, qui in armen in subsidiatia acie collocati .rant, eis si ira pro Iogum ruere, atque adeo plurimi ex iis vi, & cursuallum, equitum proculcarentur nostris ingenti animo,& vitibus a tergo instantibus. Qua fuga ho stium conspecta. Andreas Bathorius ad Regem citato equo repente recurrens, fugete Ioues, vim, i iam nostiam esse , promovendum gradum . & nosti os hollibuspei sequendis instan
tes adiuvandos dicebat. Rex eo nuntio recreatus, veluti spe recepta, cum tua acie quam maXime poterat procu
iendo suis serre auxilium properat; & iam primum agmen, igatis equitibus, etiam Janicetos loco movere ceperat . ita ut non procul ab
gnarent , & usque ad tot menta magnam in , i. praetoriani, militibus stragem edendo piove' . iacis
herentur nec procul erat . iam ea, a quibus vix octo aut decem passibus aberant . potiremur. Magna etiam equitum nostrorum pars ad OIN Ailem cavam, quae inter collem , 5c palustieni quandam in propinquo lacunam erat . evitandatum pilarum causa se receperat, sed hortatur ducum deutio pugnant instaurantium egregie rem gerebat : quum iterum atque iterum to menta hostium tonare .densusque per aetem fi mus caliginem oculiέ inserte. & hostes recem
res pro lassis, ac integit in lauciolum locumii bmitti capete. itaque iam tole in occasium rami tendente, quum tribus horis contini h pugna tis ratum esset talia illi quam alii 'ui adhuc divellis sim, qua in partibus certamen protrahebant. pedem ie- quisque serie: deinde totus exercitu, et hi a suga dilabi ροι uir, cepit,&qua quisque viam inveniebat. prom- fetu. I gere. Rex, qui hactenus maciem istiterat. il- eo loco.in quo Soli manus constiterat pugnare- line se subduxit, nee aliis ius ibi vitus est, siue R iiii caccurrente Rege pugna magis ae metis progressus in primam aciem, quod fieri potuit. g reenidesceret, nonnullique ex corporis citum es a multis astrini Hur ; sive ab iis . quos pone tergum ei iunctos iu ille dictum est,s ieco.Μώ- Iato, Celticio ac stabuli pia secto, rebus iam despei aras nitituta nisi fata obstitissent, ducendus , shblatus sui se existimetur. Hoties visa nostior pracipiti fuga, incertu an pugnando fessi, ae vulneribus debilitati neque enitu ipsis inei uentum praelium fui te certum est vel fraudem ae insidia, subestia lari diu se in acie continuere; nee nisi primis tenebiis ingruentibus fugientes, &disperios insequi cel e- te. Ex peditibus , quoium X lv. millia sum, pedi, vix bis mille evaseie,obscura noctis bene licio. Dod
dic eis sismo imbie, qui post suram exto de- cinil ipsus ivit, protecti. Inter quos Annibal CD midia. pitu casa.dibiis,quos stilacos appellant. ibidem tilicida iei tui : ciun repente e castris Psientes quam, pluit mi ex nostris, capta G. caesi sque ad unum des uidies. direpta tentoria, impedimentaquei ive sa in potestatem hostium devenisse nun a tia, erunt: ilhid enim agmen, quod per vallemi fra a Deice Wogiellum diximus , septem millium
i uriti equitum numerum continebat, & Solimanus.. a rao duce Balibe Nandoralbae plancto. a casti ad i. . a. nostiolum dii ipienda praemiserat , ut nostros duplici petieulo circumventos distineret atqueas. intei sectis cactrorum praesidiariis, ea manu ceperat victorque suos per contubemia sparietat, se ut tres illi duces a Tomor . ad edipi
100쪽
pilii, pontifici amni pedestrium copia nim Jiv
elar perni ei usus equo . amissis tuis' omnibus profugiti Tomotius cum eollega Seei sensi, T praepropera funestaque pugnae aucta. - o res &duces , ac soannes Dragssius. praetolios , , i praue diis idem de signifer praetorianus in pilo nisaeis cecidi ite dieuntur, si ut cum Antonio palotio. Thoma Secto, Ambrosio Sarcano, mi Di nem,cabriele perenio. Hiisque, ii a compluribus ex procerum orat ne, ex quata
.ri . . men strage & Tahitis aegre sese ex . ., . plicuere Palatini equus 'quum at ore loris. aecursu, labore fatigatus.amplius lectorem vehere non posset, hosteiques instarent, a Paeso Caiaptatio , familiare suo equum recentem popos raro cit,&impetravit ; ipseque licet pedibus ager, Osat' adiutus tamen ab illo, propere eum conscentia G dit,&4n tutum abiit; caprario a Tureis capto&abducto;quem tamen ille uolare redemit, g Ant. &magni, esse in beneficiis , &honoribus exornavit, interque fugiendum in Battianium incidem , simul ambo Ba tiam cum paucis contenderunt Haud dissimili Etiam fideli, o sequii genere Alexandei BaraciusJoanni Bans so equum oportune obtulk.quum equus illiti, laboribus, &vulnere debilitatus fati steteri α Ioannes quidem vitato periculo manus h stium equit; Alexandrum vero captum grato animo redemit; Scaedem. quam DivoJoanni Baptistae in praelio, si incolumis evaderet, v verat , Linduet adificandam dedicandamque
Rex cum paucis. quos a tergo eius constitisse retulimus , in tanta resum iniquitate , quam saepe prIdixerat , iuga salutem quaerere coactus. te licto ad dexteram Mohacio , citatis equis versiis Quinque ecclesias curiiura inten re dii; sed quum in Carisit n. palustrein&em
Buta , tum rivum inter Mohatium&Chelliam vicum, ria perit incerto vado limoseque praeterlaberatem v in ca- nicteta que tum sorte a Danubii exundantis r ip/- tii, , repentino imbra. qui consecto praelio uuit M. multa comi sistus grandine, & tonitru ceciderat,nonnihil accrevisset, neque obscuritas noctis,aut pavor insequentium hostium vado plorando otium concederet, rapiente fato. ea,
qua sors &fortuna tulit transire, impeditioris
que ripae aggerem superare conatus , reseris habenis,rei upinatoque equo. in pior unaiorem lutulenti amnis limum cecidit . ac degravantium armoraim pondere. & equi colluctatio ae
opprestus miserabilitet intellit: piis tantissimae indolis atque ingenii princeps . ac omnibus coi potis atque auimi dotibus insignis, eoque infeliei vitae exitu indignus. . Haec eli illa memorabilis simul, &mihi Dia bilis Mohaesana clades, qua antiquum gentis nostiae decus, potemque nobilitatis. & militiae,
cic quicquid vitium habebamus .una eaque fi nostillima dimieatione prostiarum amisiatus: cepimulque cum inexpiabili ignominia nos ira, qua balbatorum intolerabile iugum, qua exterarum nationum serveturam siubire ac perpetit ita ut temerariosae insanos inauspicatae. pugnam ies, sui optimum & mansuetissi.
muni iuvenem Regem hostibus mactandum tulissent ae patriam in has miserias. 5 cal
mitates piaecipitassent . iure meritoque omni- , diris devovendos censeamus. Periere eo praelio partim in acie,partim vero
inihi Auienaum de celsi nillia equirimi acci citet dio. millia peditum: e nobili in e uero cla ' Vt ii nominis amplius quingetiti piaeterea oratie,
strigoniens: Franeiscus nempe teniusvata. diensis, Blafius Padi ius Jauriensis, Fraraci cusChaholius chana Aetis, , & Ceornu, Pali i-m in nos Boinensis. tutis scientia elatus. MN Wtur lippus Molatis Quinqueecclesia iura hiscopus non ita idem e legatione ad sena- 1
tum .dc Rempublie. Venetotum obita reversus, quum multis acceptis lethalium vulnerum
plagis ex acie se proripuisset, inter, res, dc
querceta secus viam concidit,&expirauit,to
forisque qui socius periculi aderat. opera frondibus & iam is arborum tenus, post hostium
discessum inventus suit,ae sepulchro conditu, tonsere mille nummos aureos, qui in moriem ii zona erant,sibi clam retinente.
Sed Emelleus Telequinius qui eo tempore r. . inter equite, Blasi patiis Episcopi Iutiens,
stipendia maerebat,ac postea ad fiammos hon res, supremamque imperatorii muneris dIgnitatem conscendit, magna cum dissicultate. sed majore virtute talutem sbi comparavit. Cum enim inter fugiendum a Turca quodam pia: eipui nominis invaderetur, quamquam equora tibii, decursa defesso. substitit tamen .h steque pugnando caeso atque interfecto, incolumis ceptum iter prosequutus Q. Radicius Em c.
siliiti, Thrax. qui elasti praeerat, commendata veteranis trierarchis Ambroso Fogastio,&Joanni Filietesso classe.& navalibus sociis, inani spe victoriae in primam aetera equo vectus pi cessit,ibique pugnans inteis: ius est Dei de vi , sunt ex prima nobilitate, Matthia, Comes
Frangepanus. Chiillophori necessarius, Fran. ciscus Balati us, Michael Podimante eius, Joan ne, latiuanisu, Regis cubicularaus C legorius Uil citi, malitimae civitatis Segniae in Das malia praefectus, Nicolaus Tarcianus. Emeticus Vardanus Joannes paxius, Nicolaus Fo
gatius . Joannes Tomallius, & pli timi alii,
quoium receii ii nomina nequeunt. Petiit e
iam primo ira congressu Joannes Pecthu,quem Dan. paucis ante pugnam diebus a I uicis ad Regia mi M. eastra transegis e. & fama ingentis hostilium copiatum multitudinis Regem petiei tuis led
praeter alios . pectiliati Regis famulitio
iuvenes. ut neque hoc praten aittarmis. Occu
buit in fugam in conflictu incerium. Petrus ilia porrule rogius .admirabili& stupendo, planesiae Cisa ferreo naturae, ae omnia conseienti, stomachi fri . iobore memorabilis, qui poscente Rese iuve- p. titine mures vivos .praecisasque selium caudas, S abiecta in plateis canum cadavera, tetra sanie. 5ctabo verinibusque scatentia, obique holioreorque ulla gulae contumelia mandere,ac cons cete erat solitus. In eo vetuiti nobilium Coro, G ubgiolum progenies defecit, qui olim Andi ex Miam Regis eius nominis primi tempore. dum Pan - hiis iratiotiti religionem Christianam posthabuillent, s. c. Diuo Celaido, ut eludelem se impiam necem , a dis. intulisse memorabatulit; eiusque iei argumento stille, politios illotum in sacellum eiusdem dici meitioiiae in colle vibi Budenti oppositoaeliscatulia,sponte aut secus ingtellos, eontin