D. Stanislai Hosii S.R.E. cardinalis maioris. poeniten. & episcopi Varmiensis Vita. Auctore Stanislao Rescio ..

331쪽

tes audire;ae velut apis sollicita,optima cluges

ex singulis cxcerpere.Sitie currit, siue Iedlica, fr-ue naui veheretur, siue domi, siue fortis dege ret,ia ultu unqua te pus clabi sibi passus est, quominus perpetua opera bonorii auctorii lectioni nauaret. Vidimus his oculis nostris, cum ex Concilio Trident. ad pascendas oves suas,sumnaa, ut dies una est, &asperrima hyeme, mulo quod a vectus properaret, ne temporis iactura faceret, ministros suos, quos a pedibus habebat Stafieri vocamur) medio sepe itinere, allectio em adlii buisse. Alio quoque tempore, Vistulam tempestate conturbatam piscatoris scapha traij ciens , Rescio quenda iri librum legenti timiditatem exprobauit, quod fluctuan .

te nauicula,& iam etiam aquas sorbente, perculius, ab incepta lectione aliquantum destitisset. Et ad Comitia Regui, quadrigarum currit proficiscens, cum Aiadreas Tricelius iuuenis omnibus pietatis artibus deditus, curru prope rante legeret, nescio quo catu, currus euersus omnes in terram simul cuinHosio excussi sincet dum erat e puluere venerandus senex suble tiatus, cum Tricensium. Quodlibeta in pulla re vestigante appellans, Tu ne is quidem periaculis admonitus,tc pol iperda esse desinis 3 Pe ge,qitae coepisti legere, ne cum periculo valetudinis,leporis etia iactui a faciamus : & aliquod Ctiam auctoris vltima vcrba quae cadens audierat,recitauit. Sic ille horas tuas avarissimc seruabat.

332쪽

irabat. Nec certe etia his extrem s vitae diebus, de studio seruoreque legendi quicqua remisi c.' Na sex illos Tomos de vita & rebus gestis Salidiorum, a Surio Carthusiano digestos, summa

cum diligentia & attentione, iterum atque ite rum legit,ia D. Bonaventurae opuscula,& Ian-

senij Paraphrases a capite ad calcem percurrirc Olbrij vero laudatissimi Albargiorum Episcopi, P raphrasim in Elaiam sic ad amauerat, ut eam plus triginta vicibus perdiligeter legerit rclina istum praecipue Prophetam, Aligustino ut legeret, commendatum ab A mbrosio tuisse meminisset.Et alium eiusdem Osorij libellia, quε De vera sapientia inscripsit, pridie eius, quo ex hac luce misrauit, diei, magna cum voluptate legi sibi iussit. Memoria quoque quaecunque

voluit, ex omnibus libris tenuit: quam tantum abest, ut aetas ingrauescens eriperet, ut nobis

audientibus saepe multos, & Homeri Graecos,& Vergilij Latinos versus, Ac ex Platone, Aristotele, Cicerone, multa recitaret, que ante 3 O. vel o.annos memoriae mandauerat . Hoc etiaab illius fratre Ioanne Hossio accepimus quod oculorum aciem ab ipsa usque infantia valde obtusam & habetem habebat,ita ut nil penitus posset eminus legere: sed ad ipsos oculos applicare librum oportebat . fitate vero proceden te, quo diligentius, quoque frequentius testi- . tabat, eo visu in acutiorem aquirebat: quatim etiam ad citremam ysque aetatem constitia.

333쪽

seruauit.solebat aute his vicinais vitie sie die bus, immortales agere Deo gratias,quod aliquem tamen in patria sua laborum & conten, rionum earum fructum videret, quos cum Orthodoxis Episcopis,& sacerdotibus , veri verbi Dei verissimis & certissimis interpretibus, α ministris,pro pace Ecclesiet Dei sustinebat .lia Teticorum enim in persequenda fide Christiana.

minor audacia, Catholicorum autem in ea conteruanda & propaganda maior quotidie fomitas & constantia videbatur. Quam enim Lathera nam persciam in patriam inuectam oculis ipse suis videratianteannos plus minus quam draginta, eandem vicissim ad interitum inclinatam, peneque etiam explosam, illis ipsis oculisaspexit. Sexcentos uno quodam anno viros Nobiles Ecclesiae Dei reconciliatos., ex Patri bus societatis Iesu cognouerat . Iuuenum au tem & adolescentum multa millia, ex equestri tantum ordinecensebantur: qui ab eadem Societate,vera fide caeterisque pietatis artibus in-

frueti, alijs vicissim multis,plerique extam parentibus & propinquis suis, duces & auctores

extiterunt, Orthodoxe amplectendae veritatis. Incredibile est quantam capiebat voluptatem, cum videret,Las hos, Firleios, Zboro uios, Dryalinios, Iotheuicios,Tomicios, Sapiasiti alios multos magnarum & Illustrium familiarum viros: cum Ostrouienses & Slucentes, & Olicae

Niei uestique Duces, Scumaticorum & haereticorum

334쪽

. Cardinalli, s. Moeotum liberos, Ecclesiae Catholicae unitatem inplexos, Synagogas Antichristi a propriis p

rentibus exci tatas euertisse, ininistros impietatis eiecisse, eicinos Christi sacerdotes restituisse;templa,sacra, aras resecisse,reditus attribuisse. Collegia quoque Societatis Iesu, magnis sumptibus & impensis suscitasse. Tenere quo, que lachry mas optimus ille Cardinalis non potuit, cum illustrissimos fratres Raziuilos, Olicae Duces, clim Alberi uintast ij Palatinum: Si radiensem, cum Dalatinios,Lasocios,Varsouiarios, ad B. Apostolorum limina prostratos, Romani quoque Pontificis Christi Vicarij, pedes humiliter & demisse exosculantes intueretur, in ea Vrbe, quam prius cane peius & angue odorant, quamque nouam Babylonem di certissimam Antichristi sedem existimabant. Rosas exhinis natas de ex tribulis ficus collectas ducebat. Illustrissimum autem Principem Georgium Radae tuitum nunc S. R. E. Cardinalem &Episcopum Vilnensem, singulari quodam amore di honore prosequebatur; quod paretum de .fraeceptorum de religione errores hon solum reliquerit, sed animum praeterea ad Ordinem Ecclesiasticum adiecerit: in quo sustinendo ita se per Dei gratia adhibet, pietate, liberalitatrivigilantia,nullum ut veri pastoris ossicium, aut boni & fidelis servi Dei munus praetermittere videatur, quod non exequendum susciperet.

Eadem plane v fluntate propenderit in Ioaq-

335쪽

nem ; Demetrium Solicovium e nunc A chiepiscopum Leopoliensem laudatissimum, qui oc ipse ex Schola Melanchionis Vitten-hergensi prosectus , cum in Hosij libros incidisset, veritatisque lucem aspexisset, ex Sau- . to Paulus, & ex persecutore factus est Apostolus , decies tantundem , quantum nocere poterat , singulari suo ingenio , & eloquendi elegantia , scribendique secultate, Ecclesiae Dei prodesse commodareque contendit. Longum esiet singulorum nomina recensere, qui palam & aperte fatebantur, se ex Hosi, libris , & lucubrationibus, aut etiam ex se mone & conuersatione domestica, viam veritatis agnouisse. CRIPTun Ag verba exactissime reci tabat, nec unquam ea, vel in scribendo .vel in loquendo , alijs quam in veteri & ia uo Testamento habebamur, verbis, magnum itum Spiridionem imitatus, efferre voluit ; dicens eam se habere pro pulcherrimis & elegantillimis flosculis: ut de eo quoque reci Edici possit, quod de suo Nepotiano Hieronymus , aurum calcans scaedulas consecta . . batur,&assidua lectione, meditatione, scri-

Ptione, pectus. suum bibliothςcam. Christi C A ν x et XVIII.

336쪽

secerat. Fratres , nepotes, consangliineos , ει domesticos suos , quorum etiam curam liabere iubet Paulus, ita, ut suos olim Diauus*Augustinus cui praecipuo quodam stu- dio deditus erat, tractabat: non , ut diuitias haberent, luxuriae ministras, sed, ut non ege rent: ut habentes victum & amictum his con- tenti essent. Quorum causam cum apud illum saepissime ageremus, Δ praesertim nepotum , qui nati ad omnem laudem videbantur, ut eorum rationes auctas & locupleta tas vellet. Timeant Dominum, inquit, de custodiant mandata eius, & nihil eis deerit. Nolunt esse potentes in saeculo, volunt esse gloriosi, volunt esse diuites, timeant Dominum , & custodiant mandata eius. Beatus enim vir qui timet dominum, potens in terra semen eius, gloria & diuitiae in domo eius; inamo vero ctim iam esset coelestem illam

in domum ingraturus , atque rogaretur a no-

his I ut nepotum rationes Gregorio Pontisci commendaret, non aliter eos commendare voluit, quam suos olim filios Atti niensibus Socrates commendabat: si videliacet eadem quae ipse studia vitae , & officiat sectarentur . Et quoniam Levitarum ordiani praeceptum esse meminerat a Domino, In terra eorum nil possidebitis , nee habebitis partem inter eos, ego pars & haereditas tua ,

in medio tiliorum Iliaet nullam quoque

337쪽

rpi e partem in terra, nullos agros, nullas posse sones, nulla ut vocant bona immobilia, ab eo tempore habere voluit propria, quo se Christ per sacerdoxium consecrauic. Nam &patrim arium suum fratri suo Ioanni resignauit, de clesiae tantum redditibus contentus esse volVix ἐκ i s sic usus est, ut magis audiret suos esse, quam sentiret.In testamento quoque, non frax Mes aut nepotes, 1 ed Christum & seruos eius, exigus suppellectilis, quam relieturus erat,h2xedem scripsit: in hoc quoque sanctissimi P tris Chrysbstomi consilium imitatus, qui ivbet Christum cohaeredem filijs, nepotibusquς relinquere: quippe ingens est gloria momentis Episcqpi,magis amare Christi pauperes, quam

quosvis terrenales nepotes. Libet autem ver

ba propria testamenti isto quoque loco scri-yere, cum sint plena pietatis, & animum ostendant amore diuini nominis vehementer iliflan imatum; Cu crebro auribus meis insonet pra

clara sapientis illa vox, Nescit homo finem suum;sed sicut pisces hamo capiuntur, & aues laqueo comprinendu ntur, sic rapiuntur homi nes: nec unquam illorum verborum obliuisci possim, quibus nos monet ipsa sapientia, pa rati semper, ut simus,de vigilemus quia ne icitis inquit, diem neque horam. Quare quoad &mentis, & corporis viribus non esse videor deis Ititutus, ut meae domui disponerem, di ea quae junt nouissima prouiderem faciendum esse did

338쪽

,i. Quocirca se cultate mihi per Pium Quintia

Pontificem concessa, meam ultimam volunt tem continens,lioc testamentum condo,facio,

α ordino,in hunc qui sequitur modum.In prismis profiteor, & piae me fero, testatum etiam omnibus esse cupio, quocunq; tempore Deuς de statione vitae huius me decedere iusserit,

bd non nisi in Christi nominis,& Catholicaeli dei consessione decedere cogitis: eius,inquam

fidei, tuae no quinquaginta his annis nata; sed ab ipsis fundatissimis Apostolori: in sedibus, in hodiernum vique diem, succedentibus sibi Episeopis, tecundum seriem successionis & populorum consensione firmatam, nobis est persitanus tradita eius fidei quam puer didici, quail Beata Matre, deinde & nutrice mea, cum ipso quodammodo lacte suxi r quam postea iustis auctam incrementis prcsessus,orbi testata

feci,quam ex omnibus mundi partibus, in una Gngregati patres, frequenti numero, nec pie eate minus, quam doctrina prestantes, in sacro Concilio Tridentino, cui quamuis indignus Pij.IlII. Pontificis nomine, cum alijs Legatis. S.R.E. Cardinalibus praesedi, unanimi consen siti receperunt, de approbauerunt, denique petrongam Pontificum Romanorum successione, sibi per manus traditam, sequitur Pius quoqi .Pontifex qui nil ne in eius Cathedra sedens, eandem cum illo fidei doctrinam profitetur Qua etiam ob causam, quod aliquando quelii

339쪽

dam, e sanctis patribus dixisse recordes 'cuniadRomanum Pontificem Damasum vel baia. ceret: No noui Vitalem, Meletium respub, Pau)linum ignoro : quicunque tecum non colligit, spargit: hoc est, qui Christi non est, Antichristi est.Hoc ego totidem verbis, mutatis haereticorum nominibus, ad succe rem Damasi, qui nunc praesidet Ecclesiae Catholicae dico. Noa noui Lutherunt, Calui hum respuo, Seruetunt ignoro. Quicunque tecum, Pie Pontifex,non

colligit, spargit : qui Christi non est, Antichri ui est . Qui Papista non est, Sathanistae est . Nullum itaque primum nisi Christum se. quens, tuae beatitudini, id est Cathedrat Petri,

communione consocior. Super hanc Petraria, Ecclesiam aedificatam esse scio. Cui si quis iungitur meus est. Huic igitur adhaerere, nec unquam ab ea quoad spiritus hos reget artus, a, uelli me velle clara voce pronuncio . Ac secundum illud quo Christiani censemur omisnes, nullum vel gloriosius, vel salutare magis nomen mihi tribui posse persitasum habeo , quam si Papista vocer. Si quid autem a me vel dictum, vel scriptum est aliquando, quod cum huius Cathedrae doctrina non consentiar, quod certe sciens & prudens feci nunquam id pro non dicto & pro non scripto haberi volo . Quin si deinceps etiam grauiore morbo correptus dicerem tale quid, id errori mentia potius adscribi velim, quam quod ex animi

340쪽

enim est ultima mea voluntas, quam Dei fi m. tus auxilio mutabo nunquam; quod fac ut per 'mne vitae meae tempus ab Ecclesia Catholica me non disiunx sic nec nioriens ab ea,vel eius dodirina disiungi cupio: ac non in ea modo,

verum & pro ea, si res ita postulauerit, mori me paratum offero. Non meis vllis viribus confisus, quas infirmas esse scio, verum Dei misericordia fretus, quod qui dedit promptam hanc voluntatem, si conserenda fuerit ad rem aliquando, dabit etiam facultatem . Hac s Iemni facta protestatione quod & viuere,&. mori cogito in Ecclesiae gremio:in qua sola spiritum veritatis, extra ea vero spiritu vertiginis, qrroris, mendacij,in qua sola remissionem pec torum, extra ea vero spem salutis nulla esse,

mihi certu est, & indubitatu: quandoquide in illius fide permasi semper, nec ab ea me disiunxi, vel etia deinceps sum disiuncturus unqua.

Tato maiore cu fiducia accedo, ad gratiae tua thronii, qui pater es misericordiarii, & Deus totius consolationis, vibmisericordiam co*quar,&gratia in tuis oculis inuenia. Quocu q. tepore depositu tuu repetere, a me tibi visum fuerit, in manus tuas commendo spiritu ineu,

quem si tu cotem pleris, qualis ipse est ex se, ita eor quod non est dignus, qui sub oculos tuae Maiestatis veniat, cum sit omni sorde plenus.

Caeterum si iiiij tui sanguinem, quo lotus α