장음표시 사용
581쪽
am nlatantus vire 3 pleriq; attribuunt, ut ea teris non Galanimaduertendum est, ne diutius uni tantum in Gniodosi repticibus .huiusce facultatis medicam etis, sed stamus,sed illo posthabito ad aliud quandoq; transea- t . . N
ipsetist therium Malteri cuiuis antidoto illa prςferre muSiquando natura Tm medicamento longiora tem- .is d. seri t. non vereantur. Sed i ongius de iis nobis agendum non ris spatio assileta solet eius vim contenere, ct Paru ex . . en quod non solum Omnia inueiu snt difficilia,& om eo capere emolumeri. Hactenus de antidotis . ac de iis nino rariora, sed nonnulli etiam rerum naturalium stu medicamentis,quae intrinsecus assum utinar. Quo locodios,& petitiores illa Pro maiori parte commentitia, retratos omnes velim,vi parumper seipsos colligat, iaN fabulosa esse velint.Srant vulgares,& nemini igno is accurate expendant,quae tandem causa, quae ratio copatulae Ioannis Damasceni, quas medici recentiores gat, ut ne in usum medicam eta haec reuocare velimus. summis laudibus ea tollunt,quod tum a pestilentia prs quae tum ratio demo strauit, tum illustris tot viro tum seruare homines possint, tum alios no contemnendos autoritas ta diu copiobauit, sed malimus aliis quibus-vsus pra stare: quas equidem hule usui satis accommo- dam fidem adhibere, eaq; nostro eum periculo experidatas, neque reiiciendas esse existimo. Ioannes Manar ri,cuae secreta uti appellant,& quae non ratione tantu,
dus sit periore tempore doeilina, & eris linatione ilia iudici omniq; prorsus artificio carent, sed suapte natistris medicus, quas dissides vulgatis theriacis,aliam tura interdum usq; adeo turpia sunt,sordida,& inho- . affert antidotum, quae sc habet . nesta,ut ingenuus quise , & politicus homo abhorre-RG.sanguinis sicci anatis maris,anatis seminae,am re ab iis debeat,non solii quibus ipse viatnti sed qum stris,hadi ,rutae fluestris,sena .hniculi,cyininianethi, rum etiam commoratione offendatur. Quid turpius napi siluestris,uel si no habetur, napi,vel rapi an .draia quam urinae humanae potum meditari e quam tamen rch. tia .rad.gem lanae, rasolli,squinanti thuris, rosarum nonnulli hae tempestate commendant,quanquam re- I mesar, surarum an drach. Dii .piperis albi,& longi,costi, hia, medium non omnino recens, cum vel ipse Cal. scrimani scrum,cinnamomi an. drach .il. myrrhae, nardi an. serit, pelle Syriam occupante nonnullos urina puero- drach. v I belroinasariam moniaci andrach iii. mari, rum,uiroruinq; epota sanatos se hac ratione exsili masagarici an . drach .ii .carpobalsami gr. num. xx. ireos, cro se; cuius usum tanquam abominandum idem detest c, habathara,rha potaci,stirgiberis massicis an .drach. turaeferens virum quendam in enuum,di bonis mo-
. stoechados draci, v. fiat tenuissimus puluisculus ex ribus ornatum in ea pestilentia laborantem usum tam omnibus, & eum qu druplo mellis elicii, beneq; ex- sorida remedii respuisse, ut ne pueri quidem urinam spumali commisceatur; S in vase argenti purissimi ve- sumere voluerit. At vero dictu horribilo isti ut audios uti thesaurus preciosissimus conseruetur: Non solum urinam vel maxime pollutam commetant, ac s Diis enim in pestilentia utile est, sed & venenis uniuersis, placet eoru quoq; , qui iam peste sunt correpti. Quid ac serpentem morsibus summe aduersatur. de illo dicam,qui Venetiis proximo hoc tempore pr Haetenus Manardus. Cuius quidem medicamenti potuit sumendum puluerem ex ipsa pestilenium ea nos meminisse voluimus, tum ob viri autoritate sumia bunculorum materia, adiceti plata quadam ab eodemmam, tum praesertim ouod illud ex Gal. desumptum smartella nuncupata , rebusq; aliis arcanis nescio qui- est, dum ille amidoiu describit e sanguinibus, ad men hust Quid quod admirandam antidotum ut neque id rem Damoeratis, quae ab hac Manardi no aliter distat, praete imittatur)assumendam ille iussit quarta anteeς quam quod amplior est,& copiosor.Apud Hispanos, nam hora quae potissmum prandia cibis concoquedis di Gallos frequens est usus medicamenti,quod audio est destinata ' ut hac ratione in uertantur,& contamitan qua singulare praesidium a Philippo Rege missum nentur omnia. O sseula,o mores. Neq; etiam ab exci fuisse ad Carolum IX. Gallis Rege anno M in XIIII. matione cotinere me possum, quando in re iam seria, quo tempore pestis sere uniuertunt hoc regnum orem qua de hominum vita, qua de Res p. salute agitur, usq; pauerat. Id velo collate myrrhae,riloaloes,tenis setilia adeo inersea, di somnicula si sumus, ne quid grauius i. o , .
latae, ii Armens pi ae paratae,maceris,caryophyllatu, dicam. Hippocigrauisama est lente ita qui omnia cum crociau.unci. Ex quibus fit tenuissimus puluis, quem ratione facit,quanquam rationi consentaneus, non se-estate sumendum precipiunt ex aqua rolacea,& succo quitur euentus, hune non debere a proposito deterre Iimonum,hyeme autem ex vino odorato.Si quis antia ra.Contra vero Aule. scripsi, qui absq; ratione operaia Lib. II meorum,sue prasdiu aliquod expetit forma liquidius, tur,huic in opere diutius per sillendum non esse, qua prostant syr de succo acetosae, acetosus smpl.de scoria uis in praesentia nihil inde periculi,aut inconia odi se-dio,de cortiei bus,de aceto state citri: Nonnulli e qua- qua videatur:quod eo diuium volui, ut prudentes viri tuor partibus sapae, mellis despumati duab. aceti una, intelligant,s alias unquam,hac in re posissimum era- aliud praeparana tum familiare, ac satis gratum, tu ve- utier,& diligenter studium adhibendum esse, ut illam ro quam optimum,siue solum usurpetur, sue deto tu unusquis a sibi eligat tum victus, tum alii lium pras aliquo opportunum addatur: Ego aliquid si lupi de diorum modum, quem ratio monstrat, quem summo- scordi ubens adi iciam. Sed hae in re ne sm longior. rum virorum testimonia comprobant. ex iis quae haetenus diximus, satis arbitror unicuiqῶ fa sed transeamns ad ea medicamenta, quae extra ad-cile, ac promptum futurum esse, vi suo Marte diuersa hiberi solent. medicamenta coficiat,quacunq; tandem forma, vi oe Cum antea de susilibus, aliisq; remediis actum sit, casio seret. Neq; en ,ut antradiximus,nosii sumus, quς ad alterandum aerem pertinent, iam non viden- qui nouas compositones contemnendas, autoresque tur restare alia tractanda piss dia, quam quς cordis propria laude defraudandos esse velimus, s modo tuis regioni potissmum applicat i solent. dicium,& ratio adhibeatur, neq; in considerate,& te Haec aute cum diuersas plane formas recipere posmere omnia confundantur. At vero pleni sunt huiusia sint, plerunq; tamen, aut humidiore consistentia palamodi medicamentis libri medicorum, ex quibua tum tu aut arida illa epithemata cordialia appellam, lige haec petere licet, tum copiosam simplicium medicam e sacculos,quod purpureo in primis serico inuoluatur. totum lyluam,quae vel mantialiis qualitatibus,velo Quod si memoria repetantur, qu s luperius tradita culta q uadam pioprietate prasenii usui co uenire cim sunt,facile unusquisq; de iis quoq; iudicium feret; cuduntur: cuiusmodi haec sunt.calendula vocata, quam enim illud unum si nobis propositu, ut cor ipsi mr recentiores non ulli Virgilii di Plinii caltha existimat horeinus, quo valeat veneni incursui resflere, huius melissa,menta,carduus benedictus,chamedrys, pentar modi autem venenum non nis excellenti putredine phuli um, pire panella, radix myrrhidis a Dioscoride, constet, illa procul dubio medicamenta prs lenti usui alusq; tantopere celebrata, aristolochiae rot. angelica, accommodata esse censenda sunt,qus putredinem re- tormentillae; semina Riti,thlaspeos, nasturiit,ebur, cor pellere,ac prohibere possunt. A tq; de iis satis,luperq;nu cerui,& alia sextenta,quae superuacaneu foret lon fortasse diximus. Verumtame in gratiam nouitiorum glori persequi oratione. In quo quide tum sinplictu, unum, aut alterum exemplum adiicere non grauabitum compositorum medicamentorum ulu illud cum mur.Τempore calidiorc. Recaq. rosarum Myrihi, G
582쪽
ratiu temp. drach. s. aceti rosacei parum. mist. Te pote frigidiore.rec.aq. melius Bor.citri, borraginis a n. vrc. iiii *.aromatici rosaeei drach. id iambrae drach. s.ace.
ii parum.mist. Quoniam vero dissiculter, & incommode homines huiusmodi epithematibus uti possunt,
propterea lutientius ad alteram medicamen totu soriamam confiigiunt. Nonnulli Mithridatum commedat, di i heriacam,quibus non solum regio cordis, sed unuuersutia et corpus obliniatur,si maius urgeat perieulua quorum equidem usum non improbo, ino vehemensa eorum ealiditas re aliqua frigidiore teperetur, sed ita tamen ut perpetuo ratio temporum habeatur, & alimrum,quorum antea saepe meminimus. Alii mirum in modum celebrant oleum ea scorpionibus, non illud
vulgare quod passim ossci nae habent, sed quod Cara uit; appellant,& quod summis pontificibus,&princitibus viris acceptum reserunt:quo inunctis pullantuus temporum, manu u, At pedum arteriis,atq; in primis regione cordis no modo peste a meros iuuari, sed sanos etiam praeseram aiunt. Alii aliis utuntur. C temmaxime omnium, ac frequetam me eroptari ab omni- . husae usurpari solent sacculi. Inter quos potissmum celebres habetur is qui ex arsem coalsastallo,sutili ma-to,aut alio id genus pia sentaneo veneno iamdiu fieri consueuerunt.Ita narrant historiog, apta Hadrianum Pontificem hoc uno remedio a praui illa peste sibi ea x mor opera cuiusdam Gladiculi solenni qumdam, ac veluti prodigioso tauri facto sacrificio mirabiit:et finem sortita est. sic referunt apud Turcas,prima res pra sertim,maximum aestequentissimum esse hu- his modi remedio locum: id quod particulatim asseue rantem audiui Reuerendis s. ae Illustrissis. Episcopum H quensem Gallum, qui multos annos pro suo Rege. constantinopoli legatnm egit,dum proximo hoc t pore,quo Veiieitae,ac Patauium pestilentia laboratur, diutius Uicentiae moratus est: quin imo ipsemet his iusmodi saccillum confidenter. ac telitiose gestare soli
tus fuerat,ia r quam certissimum, tu rismumq; omniuremedium. lam vero siue Issultrissimam urbem Veneriarum species.sue alios quoscunq; locos,nullibi sorarasse remedium inuenies hoc pluris dis iuratis aut ma-Eis v statum,quandoquidem illud non modo cismunitere omnium consens One, sed vel summorum viroruvsu,atq; autoritate iamdiu confirmatum este videtur. C:eterum cum oppositam ego sententiam sequar, quivlum huiusce pr. sd i ampleeii nu quam potui,liceat mihi hanc rem totam examini subritare, ac paulispere gredi is no ea teris, mihi saltem ipse satisfaciam. Doctiores lim huiusmodi sacculorum eausam agunt,
vehementem . primis si tale asserunt,qua vem n
sa omnis rQi fa ea hauriatur . absumaturq;: Cum . n. derestria hae m.dicamenta vim adurentem Ohi ineat, rationi consentaneum esse at ut, ut illa, scut ignis, poss de eam- sint omnem putredinem absumere. Sic Gal.aliquido mεα ea carbunculis pestilentibus adaeoufile legimus: quem eam. deinceps nobiliores chirurgi sunt imitas i,no alia prors. Gai is sus ratione,quam vi maxima extremans siccitare maia D. ximam, ilemamque eorum humiditate absumant, putredinemq; aut erant. Alii ad Occultas proprietates coisfugiunt illam emes haec venena peculiari quaci. ac latente vi quodi het venenum ad se traher e, quemadmodum ui dicamenta hue, vel illud humorem speciatim tranire solent. Ita viperam animal plane venenosum Deliacae conscendae opportune com nias ceti docent, quod cicculta quadam vi, ac proprietate moli ferum omne virus illa ad se trahat aq: illud pr i scisina,quod ex monuen idem viperae ortum fuerii. Immers crabutr Anulli vespas abrones,scorpiones ae alia sorte in te fiea animat:a ium ictus,tum 1alutis idtui luperimpo
si a sinores esse. Sic extat elegas illud epti amma apud Ausonium in mulierem, qt ae viro toxicum exhibuit, di quo ille celcrius interiret, argentum vivum adlecit,
quae viriusq; veneni mixtio, v. uti quoddam ani admium illi milvio salutem aliutat. Quam pia cura Deum prodes erudelior uxor,
Sed ad grauiores testes accedo. Galapse no videtur ab illa opinione abhorruisse,qui s eriptilis reliquit lita ἔ: 're interdum antidotis deleteria medicamenta per mi ascere, usus cani haridum exempsci , quae commode iis qmedicamentis adiiciuntur, quae urinae ciendae sunt ac- commodata. Idemq; alias leprae curatione instituens, etiam atq; etiam commendat usum viperai um, ut si gulare quoddam remedium experientia confirmatu,
quorundam leprosorum historiam reserens , qui hoc uno auxilio sorte fortuna oblato mitabiliret sunt m sanati. Quid plura λ Nonne quotidie purgantia medicamenta nos exhibemus,qu r, si Gal. N Optimis quibusque medicis credimus,deletem a sunt ' natura huma i . danae speciatim inimica Postremo afferunt aduersat j
multiplicem ea perientiam, collanter asei erantes Infinitos ubique vel in graudissimis pestilentiae periculis versatos, hoc uuo egregio prisidio sit perstites fuisse. Atq; hs potissmum videntur esse rationes,qias afferri
hac in re solentaquas quidem quamuis veras de demostrativas esse concederem, ego tamen existimo r ε l tis ad rem praesentem facere . cum sermo si institutus de praeseruatione,ac de iis corporibus, qua diuino munere adhuc sana degunt, atos ab omni veneno, di postifero affectu sunt penitus alleua. Atq; profecto si seris no de curatione foret,aut de iis eorpora bus,quae re in se veneno infecta sunt, probabiliora haeccsi cnt. Vetu illud a firmare non vereor, huiusmodi rati nes voluntarias,& apparentes esse potius, quam veras. Q d. pertinet ad summam illam si itatem, unde pelli let uomnem humorem facile a hsumi censent isti meminerint velim, huius ocii venena hac potissmum ratione esse homiuibus noria, di malefica,s maxilnam, Iti nisinq; ium siccandi, tum caletici adi vim habeant; unde sue intos sumpta, siue ea trinsecus apposta mirum in modii Icallacer urere,corrodere, partes abinuscem diuidere, atq; adeo i meritum allii te contu nerunt:quati quam neque id negare vel uia, non modia
excessu qualitatum illa agere, seu la:ente etiam quadaproprietate,quam speclhca in formavi nominant. N que vero Gal. exemplum huic rei videtur satis accolumodatum, qui medicamenta isi haec delateria caibu culis admouere nou Hi vcrrius: eteium pra ter quam quod aliolum salutarium medicame utorum mixti ne omnis fere eorum vis malefica facile remittitur, a vi gente vehemetissima putredine illotum usus nMutine importunus centeildus est. Ad quem certe modum in senteria quoque,si adsint vocera putrida,mus na,&depascentia,veteres,ato; ipse in primis Gai .calcem vitiam,sandaracam, aes ustum, & alia eruimodi Hystei 1-Bus in acete lolent. At vero si cordi hsc appotiantur, hi nulla est excedens humiditas,& piali edo,in quam suam vim mercere possint,atque eo magis si nullis modicamelis 1 igidis, iccis,di odoratis cotusa tur quod certe minori cum periculo heret)non aliud .a ibi iror. de iis sperandum est, quam de nonnullis exhibitis medicamentis,cuae si forte putuatione fiuitiamve, tu corruptio irem aliquando, di tanquam veneniim vetia docet Gil quorum ea est natura vi Plaut verbis viam Di 3 da ut hominem occidant,tus inuenerant,quod in hom ne perimant. si qualitatibus temperatis,iac pi
re benignas,atq; adeo medicamentis ex tota stirma salutaribus hoc i plum,quod uolumus, colequi nobisi cet, quamobrem qualitatibus intemperatas, na ilignis, ac medicamentia in uniuersum perniciosis agendum
Uli Qui proprietates occultas introducunt, quod si quentius quam uellem. fieri audio, ab omni dusculi te,& negocio facile se explicant: Vetuntamen si prae- fclara icthse antidotasacultatem habent trahetidi ad se uuamlibet materiam uerenatam , di pest lentem. utilii somniani, a seuerantes quicquid reperitur in aere pes is ei um,tanquam ad sui simile natura iam i, scuti a
maiori samma minor trahi, 3e a maiori lumine vi inus
obscurari solis tantum abiat, ut illa ad cor applicanda
583쪽
sint, utconra magis omnis 1 si colligat, ea qua longi Laime a corde vel in apss adeo calcaneis colloranda eL se,ut hac veluti aversione qua di cor ab omni labe liberum seruetur. Immo vero longe praestet non modo ad navi, vel alterius hnis praeseruationem. sed ad totius Rcip.commodum icthae venena copiose, & variis in locis spargere. ut hetc rone omnia coiriae i semina eo colligantur,peronde ac soleta nonnullis lac in cubici lis alteruars,quo se undiq; musc r colligant, ut hac ra tione illarum molassia vitent. Atqui si arsenicum, . telaqs limoi venena admirabilem hanclatentem prP a. rogat uam forma sunt, ut alia ad se venena attrahant, veluti magnes serru trahit.& medicamenta varios lim ii mores inarum cra tot docti holes illud flentio prael iter mi qui de niagnete, deq; medicamentis purgant Lbus scripserunti mirum cur id experimento non iaci luconstet, ut at i admirabiles natura euentus constare suis rim i Uper a spe lati heliaca iniectam, a vis spondete ex G. l. pollem , theriacam olim sine viperas contici consueuise, neq; auram alli vim aduersus vo ne navia esluisse;Andromachum pinniam olum deii antinal 1, adiicien dis cogitasse,quo e cacius reddo. Iet medicamentu. Verum enimuero nemini dubau es.se arbitror, theriacae viperam non quide tanqtranam venum admiscera , cum ipse antidoti autor summa cudiligunt arac relitiose venenosas viperae paries abscindendas esse doceat, qua ratione pia parara tin abest, ut detrimentum, ae periculum aliquod asserte possit,ut itatam Gat exemplo elepha ni itis, aliis c non miliis moriabis non dii eadmirabili comodo nos i penumero muhibete non vereamur. Quinimmo Gat .ac vin Th. mei. . . . . uJcta venenata I cIva perae partes accurate abscindenitibus, non leue hinc argumentum collitere nor*cular videntur , antidotis coii ficiendas a veneuo semper ab stinendum esti, qu si hu: modi mixtio liceret, non tral cur illi non venenata saucii aim vipera parat
teligerem,& separarent. Quod de Maepio restitiam
carmina animalibuti quae acius proprios super impru sta curam,in quor u numero urpera quoq; ,ec alpino
nulla reponuntur a Gal. non multumin med u hab is icile nanque,& vere fateri possumunid ex artata, da occultix quadam proprietate fieri, qui quidem prociabduhio reluia re non licetis uno plurium teri prorum autoritMeaec blervatione cos: et ut Sed Gai altam huius rei cautim asserente legimus, qui hoe ipsus quae-iςm, quod plerisq; admirabile videtua, quo patio e
se possist, di sola holem ab ea noxa seruare, elemq; n. t .. so'nuamum responsione, quae seuerperientia nite
s. - ' batur. Alvero inquit)nos,quilludio ni fallor)mati,.. re artem prosequimur , Ninuentus duntaxat intricere a idiotarii mota nolumus , experientiam non explod εν illitonem,cum licet, accommodante&, perae a cta litine in modum, S rationabilem necestaris artem ' obiice nus: qui non eo uia operam damus, quta vi res in fit, inueniannis, sed quo vitie aliquid ad curatione ex inuenit auulsamus. Izitur luc quoq; rastrane cerini a mus. V ninus euentus causa nuenia sibila a qui re
te est,dum pudium eius inquisitioni adhibetur, ut 1L
M le quoqι ex facili, tanquam par pari refertain celeriter inuenitur . Atque ut maiorem orationi iidem apud te coparem,ab aura quibus tu,quaere ipsa manifeste conia in spiciuntur demonii ration a conflasam, tum quaera
b intertinere possint, uam vero pei dubitati ne iaculi a iis,qua luse in corporis profunditatem insinuat valet, ne et in Cataplasmatis adem essen re conlpicuru)dia
cultas eorum corporabus insta ad moderationem re- , , dipatur, & sanare consequenter, non occidere post t. , , Hactenus Gal. cuius vel ba nos latana facere ina vim , quam ex aliqua vulgata versione reci tare, quod ea mutis obscurius teddita,tum vero alicubi deprauata vid rentur. Quod facile inter rati qui hae cum Gn ca leae ne conserie voluer: Hi hiam cut alia omittMG error ille Martiani non. Ieius elidis una poli mentionem de viperis,lelertiam mal a vinena ta ron habere tanta vim, ut illico necare poti ni,cuni is Gal. simpliciter dicat illa necare non posse. Qira eadem licentia paulo inferius
addit. paulatim J. Quid quod ubi Graece habetur
a υνα ως latine legitur vir uti Quid quod Donnulla cataplasmaus tribuuntur,quae venenatis animalibus erant trihuenda: nisi velimus ista mus locis num obscura- e,atq; per uer tere Qup nos hic annotare voluimus,ut lucem pr. senta loco aeectemusaum neq; IO. Baptista Rasarius interproes alioqui disertissimus tu alia sortatiis, tu haec praelotim errata videatur satis alvina ductis
uise Vt hine studicio I.ecisti plane consare possit noeilaudem interpretabus ubique temere adhibendam.
Rusonium praelianus rem poetam,quam medicii sui Lis Gedimus; lit nita te uera argentu viuum inter venenarccensendum non esti nanq; praetermisia auror it te Aule. R. aliorum,qui hoc atiellantur, expetientia
planu idem, firmat, cum vel pueri modicam illius
quantitatem saeve, meto plurima , non ad dracla mas iiii,aiat uncias, sed ad libram quoque,&mἀlo quidem cum periculo: squidem lubrica substantia.&praui pondere ad inferna fac de uelabituri quam edite ob eam sorte euenit,ut bonus ille vir,de quo ex-iat epigramma, potu atratur ulula veneno, di a moris te itiem liberatus,quod nimirum toxico illud uia secem,seeumqt e corpore eduxerit, ut vim stiam exercere . non potuerit: quae na est ro e duabus piscipuis,quia husa utore Gal. ivvusnodi medicamenta deleteria,&corrodentia homiam non Dite innutu, LImitu IN qia a Num excremetiris e corpore egrediuntur.prius,
quam iniuria corpus litanti sed ut propius accedam ad principale caput huius disputationis, liceat nevenena medican eiit. ad inritate, quod a Gai. sententia nomnino vnesul alienum, ego nusquam adlicere ores leo, niti torie ventirum ipsum ata sesel mole exi girum, vel salutatibus in dirimentis adimatum, atque eque adeo correctum , ut vim omnem malefica peni- ires deponat. Hac ratione al.viperam heliacae admi
scens ut elephantic Meahibears accurate modum prae sciatis,quo illa paretur,ut et veneuum omne eat matur. eQuod si quis obiiciat lituoriam eorum, qui reserente Gai.tib esepirantia si liberati sunt haustu vini,in quo vi ,
nere iuerant suffocata, quae veneno procul lubio non emebant; huic responitio vinum antidoti vicem sa- ε, utpote quod eius: an alis frigiditatem, vi stacitatem summam facile potuerii chi dere: quanqua xt id obiter admoneareb quid hae uere diem, limi plane habeo. Hinc enim . audio Calenum asi trame plures clephanticor, atque ea iis nod nullos Inuetoa-io morbo laborantes, odoratu graues. Emetu scedos, adeoque propio contagiumraipsorum consuetudine iam familiaribus qiubusdam contaminatis, aballo tu commercio segre tos, breui, & fatile fuisse persanatos: Inde uero si rem ipsam, Sillius num omnium medicorum testimonium animaduertimus,liuius m di malum graue admodum esse, & prope er eorum: numero, quae in curabilia existunt , vi fateamur neceia Heli. Quaelo enim quomodo intemperies princip .lium membrorum, lacteoras praeseram, quae vere est morbus, quomodo multi undique tumores, nodi e graues, & dii stiles, qui veros elephanticos perpetuo
comitantur, uno .aut altem vini hausu protinus ibi solui notuerunt p i
Ad sumniam si nil dicorum omniti euntensu elephas nou ah es,quam e Gr x niuersit ima is, qui fratput est vi tam facile curationem aera: ita: A a quidem
584쪽
eancro unam parsim Oeeupante,nullus fere est reme sue alio pa O ad cor delati, atqa adeo a calore nostrodio Iocus. Praeterea demum si tanta est huius antidoti, calefacti , fit ad ilium deducti, non possint plurimas, de vini meditati vis, de effracia, si ea est morbi imbeis grauesq; in nobis parere a fictiones δ Aiqi equidem, cillitas, atque illius curandi facilitas , quamobrem nisi mea me penitus opinio fallit,mihi videor caasam nullus vcte elepiranticus nostra hoe tempore sanais agere valde aequa, atq; perspicuam. At vero nolim hic tur ν quando nobis praesto stant viperae,atque ex iis decipi aliquem,& existimare venena extrinsecus vlurparatς antidoti, t chiae , saltheriacum, theriam Palaaiscere iem, atq; interimere non posse, quaa-apsa, ut sanguinis missionem,purgationem, Se alia prae doquidem qui hac de re scripterum, d facile viuueniis fidia praetermittamus a quae in acto curando momo re fatentur,modum qi docent,quo venena extra apponoo sumere compertum est ad quod ad exeitaneu,& sita interficere nihilominus solent, nimirum quod per exercendum missiosi lectoria ingeniti volui breuiter meatus tuus ad venas, i arterias feramur,&γb his re animaduertisse. Postremo quotidae medici varia aegro ela in cor perueniant si a quod neq; a G λl.doctrina est, D. tanti exhibent medicamenta, quae a natura veneni alienum, qui aliquando script si reliquitia arterias motu M. M. haud sunt aliena ed illa ira corre .de castigara,ut no diastoles ad sese at icere, atque ad interiora attrahere, i. t . iam obesse,sed prodesseac multa hominibus comoda quaecunq; illis proxime circunia mi idemque Deile
afferre soleant. Verum ut rem omnem tandem colliga Confirmat e perientia tu alias non raro, tum manife., mus,Gal. quentem audiamus, qui facile omnem hae ste admodu in iis,quibus Gallies luisca fiunt inueti U in re dubitationem tollere pol. Id vero ille it quod nes: n nque interiora petemes. onmo extra, sed
in theriaca euenit, mani sena magis obtinet rationem. xt intra grauissima *pe lymptomata afferre consueue Dico. n. propterea lethaIes has feras iis opitiuar , quos mut Iam vero quacunque tande ex Parte venena coro
momorderint iuia plurimum leuialis facultatis aquae pus ingrediantur,negandum non est illa vim eandem M in ipsis est Mapitibus ablatis una abscinditur,tum etia obtinere, quemadmodum pariter experientia coperis.' quia saeuitatem quae in aliis ipsarum partici relinquiis tum est,medιcamenta quoque plurima esse, quae non tu ,os apparatione obtundimus, cum eas elixemus, unimus iumpta, sed etiam extrinsecus adhibita,corpo Nnon parum satis, de anethi aquae admiseramus: qua ra nihilominus purgare solent. Nonne apud Galen. fe rerum h modi mis tuam non suavitatis solius Ratia la Hi 1 legimus marinam torpedinem tantum viri si h rimus,sed quo corpor eliquemuintq; ια efficiamus, here,vi qualitate quadam per tetis hastam ad piseat ut ea parum, ut nihil ostio veneni habeant. Resuriis 1 manum transmissa hic mirabiliter stupefactatem .m rimum illi famitatis ad iuuandum apparatus praestat. CIta basiliscum solo intuitu, aut fibilo homine interis Tot inna, ae talibus admistae medicamentis lue sας, fice frum vero spu mam canis rabidi talem quae- qua iam amplius ratione interficere possint, exoluta que in parte,quamuis leuiter te gerit, in rabie trahe quae in ipsis eli,comptrice prauitateὸ Praeterea veri e re No De Aui quoq; resert hiiloriam serpentis apud hi, quoq; apparebi t oratio, si ει in rebus nonnialis similia Turcas,de Nubios,qui, a milite linera confossus, aut bus eius dem strationem confecerimus. Etenim cia Per relum, aut alio quouis modo faeta veneni trai tharis,siquidem sola exhibeatur, ve fieam exulcerat. c et ne,rum militem interemit, tum equum,cui ille nis N inimicum eius medicameatum existit, Ee homin4 vaia sedera testatis posthabitis,qus forte alicuita is via ν lida facultate saepenum interficit; at si rebus altis deri Possunt,quid multis opus et Non ne hac lsuieu quibusdam admisceatur, rursum eiusdem vesca e Pest lentia quotidie inutii vidimus leut admodum. medium euadit, de urinam ciere magnopere potis A breuiqs exiguae vellis contactu he iis vi miserrime,lta eum papaueris tritalem esse, si solus bibatur nemo mi facillime in m mma luem incidi sic Non ne a probatis N hi videtur ignorare: idem eum aliis quibusdam rebus autoribus inmoris proditum est,t.on ne idem septus - ι apparatus, persaepe agrorantibus opem lari,ita ut salu confirmauit experientia, qusdam venera repentii M berrimum sit illis meliramentum: quippe phrenitimis nuriate ac Ruriis usq; adeo insigni , ut qua uis corpus . rum deliria non raro stremi e persanauit, Se quibus vi non a uingantsed vel ephippio, vel anulo aptetur, ves a tiliae vires deieceraminos lamno conciliato mirum ire cui qui idam filicet in rubiculo duntaxat tepona
M modum tureauit. Quo phalangia momorderint*de ur, mire in nescm quo modo cor petant, de hominem N eomminuta, de ex vino ebibita uberant a pernicie . Ut in rei ficia ius veram hac de re satis De experien d ν ex hoc maxine possis ei, quod a me dicitur,fidem ad- mum,'uatn uit antopere iactant, quid lentiam lupo hibere. Etenim si solum vinum seris admistum est in rius indicaui. Atqui nobis eontra experientia non de- ην causa,vt periculum ab iis ipfis feris impendens euite. sunt. simo perimentis agendum et Rusillis oppo- ur,nimirum ipsa quoque theriaemuae ex tot, tali sis noe possimus. Etenim si multi venenatos lac Ios ge3. que rebus 2pparatum rubet, lautare quoddam potius stanter pestilentis iuerunt immunes, multa quoque, ανν medieamentum evadit,quam inhale. Nota namque fortasse plures fine illis superstites fuere. Amo noscer . . : M opinetyd a mesacamentoriun mistionibus euenire, in vel raram admodum, vel magis nullum horum lac δ' ut non seruetur mistae cuiusque rei facultas, eadema. culorum usum suisse audio; atque si multi ex eorii usu δε nens de impermutata, sed unis quaedam fiat reta otm insigne comm dum lese percipere arbitrati sunt,noti mum, toto earum temperamento per totas permisto, pau grauissimas norasAtque incommoda magno cuoi Be una quadam alia sicut e ex iis affecta. Hactenus suo malo perti fuerum lci leph Canatus ciuis noster, a Galaeuius sistentiae fi quis non libenter aequiescit,siis yrne hoc exemplum peste nullam, cum primimhia cuti in aliis quoqι retas omnibus, quae ad artem meis ius mal lemma vagari cepissem, unum ex ilia cc diem spectant, huic sanioe mens optanda est Quam- Iis gestare soluus , cum aliquando concitatiore motu.e-n fi medicamentis venenuma venenum ei Lavi prς et morem, incaluisset,ad regionem coloriHuo miscere oo licencia id extrinsecus alicui torporis ear co iacculus appostus fuerat iusini vicereracimto,inti applicare liceat, orsus non video, cordi praesertim iacit in febrem vehementissimam, de periculosissita, . membro omni u nobilissimo itae autori, ac principit sanguinu missione,de ali is opportunis praesidiis cur Immo vero illud affirmare non vereor, m abesse,ut ab tu ab Helio Bello medico doctissimo , de elegantissi- huiusmodi venenis liquod emolume tum expectare mo quem virum summa familiaritate, ebeneuolει possimus,ut graurora potius,de maxima Pericula time nobis coniunctum iisnoris gratia hie noctu iu volui. re merito deneamus. Etenim fi id veru est,quod sumis Quemadmodum igitur experientiam nos certe magni inorum medimi u consensus iamdiu confirmauit, me Gimus,si commodum illa, atque idoneum raperior cieamenta Huae collo appessi, Mira variis morbis ope nanciscatur, ita unicuique,qui se expertum pridiem. terre consueuerunt, non alia id tone miliare , qu am quod st penumero faciunt in lans muliereuis, circul tenuibus quibusda tqi halituosis particulasis in eoo rores vis plebecula, fidem temere adhibendam non Pota recep tiscluales nam oblecro vaporea e emici esse existimamus: atque eo certe minus, si a latra rati
ias hisce venenis erini possunt, qui siue respiratione, persuadeat, qua in primu duce philosophi omnes
585쪽
ontrouersas d sibi uere, ac de rebus itidic u serie debent. Modo ad rem redeo . Alii quida postiemo loco
aliam i onem solent ast ei re,qua venenatorum saecul riun vim , a queerritimationem defendere conantur. Aunt. n.dum prolentaneu huiuscemodi venenu prope cordiutius uel atur, hinc fieri, ut n)ebrum hoc tam billissimum venems occulta quada proprietate maxume obnor inimi a tilatim, ae sensam e tum pris sentiae, congressi atq; assi escat , atq; adeoquendam vel mi habitum contrahat, ne ia inde vim aliquam in pollerum patiatur: qua deinceps consuetudine ini robor s acquirat,vt dirum hoc quoq: vellitemve venenu oppugna- Ieaitq; contemnere possit truulgaris. n. &peruauita est sententia, a rebus familiaribus, & assuetis palmonem alicui non in tri: D Hipp. scriptum reliquit,quae longo tempore assueta tum, quanquam deleriora, minus . Ash so iis,quae insueta sunt, oleila esse. At nemo proiecto quisqua est,qui non facile intelligat, quantum mometioe virium conoue udo habeat,tum in naturat: b. timin ceteris rebus cm n. bu s. Narra iit historic: quod non ellare nostra alieni apud nonnullos Aethvopiae populos in more sitist , quum Princeps quosda occulta morae lollere vesten o legantiores puellas na pello niti triendas curare, ut ii ad concubitum earum pule mu-
, t is ne allecit , hac ione vitam cum morte co tauraten tr
ε πα--./η itii da meminit qui estitius veneno usa, ac nutrita est,
s Oilatatione,ut quosdam R gulos, cui secum
ρι. a. 4 sis experimento docuit cuius apud oes percelebris esti . in otiugi enim ea ab erigua e cuiae potiione auspi-ina cata nullia detrimento ad permagnam progressa eii com piam: principio. n. paucum exiguitate ipsa deuicium N elibat consuetudo naturale ieddidit. Demumque eius 3 euentus,quem quotidie sequi animaduertimus, v t Pluaa timi cum pelle alsinis familiariter versantes illaesi, a que Dacolumes evadant,alia nullam veriorem causam non. ut i reddunt, cuius rei superius mentionem sectamus,praeter unam consuetudine namq; illi vitae geneti ai eti, ac veluti habitu quodam conitatio facile vim tanti periculi contemnere videatur. Haec illorum ratio cli lata urilem apparens,acuta, & ingeniosa, siti illa vete, D proprus expendatur, nihil prorsus mihi cem Onlitate videtur: nam vapores arsenici, de aliorum huiusmodi venenoru,quae tota subitantia sum naturae horninis aduersa, nunquam non tales esse ceniendum est meq; ego adduci postum, ut credamaliqua iasvnia quam familiaritatem accedere poss , ne non illa perpetuo cor affligere, ac labefactare. Propterea Gal. huiuscemodi venena nunquam,& nul quam sumenda,nem alias medicamentas iam licenda esse voluit, ne minima
quidem sub quali itate, quod illla sint perpetuo males
I. Iem perniciosa. Minima particula ille inquii) lelli IO. tium venenorum,qua deleieria appessunt, ubi man
is malis corpus ingre ita tuerit, Otum id momento tepo-
,, tis immutat sibi a sint ii .li et one alterat.&alias. Ems coimam il- ς' quid minimum astu inpium fuerit, ut omnino laedat, is, nece ise est a nam talia o i a genere sunt deleteria, non M qtiantitate ac proinde nihil eorum in alexi terras antias dolosi Mur. veluti papaueris succus,&c. Quod si inia o x ira sume te imi c non licet, nemini dubium si seque
1 licere iis uti extra, . avidem quacunq; tandem ex parte corpus ingrcuiauiti . cadem perpetuo sunt,atq; eos . a 3 dem egestus parere valetit iantea diximus. Consi Giudii e plurimum pinu negantiam non est, sed ita iii,
ut uel maies natur e transcendantur e quod Om-n:tio hei ι non po ,consuetudinis bentiu oi m pocti velimul. in il , larem cum id eueri re priscem cedam,ut ei venu ui noueneri aliquis assuesc it, quae mla quantitate sum malefica,de quibus certe speciat mrouo uo Gai. Jude qui b. tot te etiam reliqua loqi:uni ut nil liuia cnit illa magis Arabaca lasim: iam iuro nunquam iamen i pie adduci potero, ut credam humanum corpus nutriri possetis enenis, quia quo.
Dlsini loco quovis tempore, &qua uis sub quantitare Iei hi sera sunt,&deleteria. and si aduersariis quoque is haec nos donemus,
certum est limoi vium, ac familiatitatem ven notu . pein certe aliquam posse prolare ad praeseruada corpora ab illis ipsis venenis, non ite ab aliis,quae diuersi genetis,naturaeoc malitiae piissint esse .ciratii modi so te est venenum pestiferum. I aque ut finem tarde imis pona piaesenta disputationi. itorum sacculorum ulus, qui exarsem co sunt,&aliis id genusi venenis, mihi nunquam probari potuit. Rati item vera, ac leg tama, qua coi 1 horemus, tueamur, atq; a pestilentia nobis caueamus,in eo potis imam consiliet edibitror quod antea monuimus ) ut primum corpora munda ictu
mus,5 quoad eius fieri sol, ab omnibus excremetis,& abet putredine libera. tum vero ut dominanti ca s. testtamus ade quotltero scopo tractabimus polle rius Quod aut ad medicamenta pertinet, sue intra sumenda, siue extra adhibenda, prudentissimus quisq; illa me consuli 're amplexabitur quae illusilissim iu h minum autoritate, di plurimorum annor u experiem tia grauiter eo firmata sunt. Quamobrem s quis sacculum sbi parare studet cordialem, ut vocant,is mem ita repetens ea qua superius dicta sunt, illum coficiat ex rebus maiori ex parte frigidioribus, & sccioribus, non omissa in & aliqua calidiorum portione, qua stupidiora deducereae illis veluti va slernere solent. Ex.
rotatum lio. lj. in qua dissolutus si molchi scrupulus. con undantur iactasso modo,& aquar iacea inspcrgantur sensim ac saepius, donec totam exhaurianti adnue addatur. camphorae, corallotu rub. ligni alcis an .diach s. sp.cordialiu temp diamolchi dui .an. drach j. Ex iis cibus fiat materia, ex qua sacculi faut .lluiusmodi medicamentorum formula satis te petata nobis via deiur, qu ς immutari debet,demptis,additisve redi calidioribus, aui fit dioribus,ut opportunitas latet, qua
sexus monstrabit,itas, temperamen tu .n primis anni tempus,& conti itu tro, ut antea iam saepe incinuamus. D. mia. Auic. lnsignem prerogatiuam, di admirabile propIs eois ea da
ratem videtur tribuere hyacintho istificandi, de corro Datim M. horandi cordis, ac resiliendi cuilibet veneno, si diutius apposita regioni cordis gelietur, aut in ore detineatur. Alii aliis viii iur. Hec depisset uatione lassiciat. Etenim quanqua multa adhuc superesse no ignoto,qυς hac in re allerti potui siem, lige i nex inst i luto nOltro utilia,&necessaria Oium maxime nobis visa sunt: ex quib. so te itudiosus testor cstera o i a colligoe poterit, quς ad totius tractationis integi itate desuetari se videtur. Reliquum mo est,ut de fatione dicamus. Qua in re mihi videor audire communem licium graue qu Itinonia de arte medica atq; adeo de miseris ipsis medicis quas vero magiis impei sectionis,ne dica imp ri illi stat arguendi, qua tot annotum curriculo nullum adhuc remia una excogitare valuerint, de quo certi aliquid, di securi aduersus atrocem hunc morbumsbi homines promittere possint. Uerum isti res humais iras,atq; diuinas non satis intelligere videntur. Sunt.n.
procul dubio,ita ni fallor)Deo Opt. Maa. permittere,
morbi quidam , qui nullam recipiunt curationem, ut ea .gr. pulmonum ulcus, quam phthism vocant, a qua nemo unquam sana ius est; sunt & qui malori ex parte lethales h. bentur, inter quos prςcipuus est pelt ilenetis locu S immo vero, ut antea diximus, nisi illa maiorem hominum partem eripere, am pellis non esset. Diuinae igitur voluntati tandem acquiescant, L sacile intellistant medicorum munus non hoc esse, vi mi
ium quidem ito Q. iana iam rerum conditio Itian. G
586쪽
nem illam,& diuturnam pestilantiam ruisse legimus ,
cui tamen vir ille ingenio singulari, & prope diuino,
idonea remedia excogitare non potuit. Ita diueris de inceps temporum cursu nulli non constat horrendam hane luem tam Immaniter aliquando lautisse,ut cuisdibus infinitis,ac excidio maximarum regionum non pepercerit ν' Hoc igitur stata impelli Iemia curatI ne aggredio iis propositis praceptis iq; remediis, quae mihi omisnlum maxime probantur. Quod eo libentius facio.
quoniam νpud nonnullos, qui hac de re scripIerunt,
non pauca reperi,quibus non facile assentior. Caeterum antequam incipis,illud primum inquire- dum est,an huiusmodi luis curatione instituere liceat certa methodo e determinatis indicationibusan magis,quod nonnulli contendunt,remediis sola experi to,de fortui in i nuentis adeoq; ab omni methodo alienis. Quam quidem istorum opinionem latis co firmatare videtur summorsi medicorum Atqι unius in primis Gaiautoritas,qui certa melb do, ac ratione posteris accuratissime tradita, unde ceteri Oes morbi eurari possimod curandam pestilentiam omnem indieationum confiderationem praetermisisse e unius talum, vel interius antidoti meminisse videtur. Quo potissimu a m mento illi uti solatant,qui pestilentiam ea latente. Be occulta causa originem ducere arbitrantur. Sed euhuiuimodi lementiam nos priore libro confutauerimus, hane quoqι ab illa pendente minus probare possumus: quandoquidem in ea sumus sententia, morbos pestilentes ex manifestis causis oriundos esse, illo' inon sine methodo, di ratione curari. Quod si medici
hae in re nonnullas particulatim antidotos asset ut, ut Gai bolum Armenam,Ruphus potionε ex aloe, myrrha,ammoniaco, de sit RIIa, quae occulta quadam pro prietate prodesse creduntur,non illud sim existima dum est, quasi caetera praesidia, quae medendi metho. dus,ae elicitat indicationes suppeditant, praetereunda sint,de quibus Nerique aliis in I II,& omnium maxime Gal. tum alibi,tum in libris Epid. m Etionem facit. Quod si Gal. disciplinam imitati peltilenuae praeseruationem a methodo de ratione minime alienam tradi dimus,quid eli,quamobrem curationem fortuita, ataque ab omni methodo abhorrente instituere velimus
Si quIdem,ut Gai, placet, raecautio quantitate reme
diorum , non qualitate differt a sanationerita quide ut huiusmodi nota apud medicos 'penumero confunditur. Sed praestat hic in re Gai .loquentε audire, qui pestilentes morbos non solu methodo in uniuersum pricaueri,& curari docet, sed et particulatim modu pratia scribit,ae indicationes proponit,qui, nil metus meia . in . dilaus seipsum praestare potest opportuna facientem. FD. . oportet in hngulis causis ille ai diligenter aduens, ter qua maxime facultate morbos comittere taleantiri deinde conliderare corporum affectus , qui ipsis eonias, sentium, di repugnant, Pro comperis babentes, quod is iis,qui consenuunt, prompta fit laesio, contrarii aut, Seis repugnante , qu tum viribus, ac mam rudine valetis contrar Ietas, an tum Inuicti permanebunt. Igitur vidiis ego aliquando tali mastitutione eueniente, quaIem ,, Hipp in Cranone factam esse dixit,carbunculos gratia is latos non paucos,quo u generatio, de alia Oxa eo quo, , ille scripsit modo ad amussim fuerunt. Ruinetia qum is cunque tertio Epidem in Pestilenti scripsit coniti tu is sone, ea quoqι omnia in alui huic sinuli tollitutione, a me nerunt. Summ ero eorum erat, ut Hipp. indica-M uit,putredo. Atq; id ipsi cognoscentes statim incipienis te consti rutiones quaecunqι corpora humida videbais mus, confestim quouis modo exiccare tentabamus r. , quaecunque vero sicciora in iis pristinam natura comis seruabamus; quaecunq; aut excrementis plena,purga.
M tionibus sanabamus i obstructiones uero meatuu solis', uebamus Atque abstergebamus . Sed haec quidem iam is ad medendi methodum pertinent: & constat quod in ,, hac tractatione plurimu de iis dicetur. Nunc aut eoruo mentionem ieci sequutus scImonem docentem, quo dammodo ab una ea inualescente quidam febrib eor- , ,
ripiuntur, alii vero immunes pomanem: cum. n.c-- is porum affectus dissimiles sint,&multiformes, quidam Mfacile vincuntursic proptissime palluntur a ca Rilente, Malii inuicti & oino impatibiles sunt, aut dissiculter pa- ratiuntur.Αd huius rei vero demonstrationem coacti su ismus et curationis meminisse, non aliter affecti, quam is
Hippqui alicubi suodammodo vulgatum illud veta Dbum adseripsit; ostendit autem lanario. MEst igitur flepra mutio dicta ad tale quendam in is dii sanatio: Etenim re ipsa nomina apud medicos sae- s.
Penumero confunduntur: ut.n. in altero libro demonis Mitratu est, omne medici opus, & ossiciu vitia corporis is
corrigit. Sed nihil in praesentia ista exquisita loquῆ di is
I fine opus est: Siue. n. totum id, anationem,& pr ca tionem in duo diuidas nomina, siue ambo in unum Meontrahas,sanationem nominans,non exiguo argutae isto estuaran oes ab eiusmodi causa similiter laborare an is sectus eorum,qui epidem iis ac pestilenti b.morbis cor,stipi prohibetur. Vnus nanque, di primus inomuibus, is
is eii scopus, ut eorpus quam maxime vacet racre Mmemis, di bene transpuet. secundus ab eo, ut domini riti caulae,quoad fieri potaepugnetur: atqui Ico. sim horu in sum, cyssime laborant,8c maximeq; fg Mram. Gal. hacten us. Quam seriem de fi longiorem hic
transcribere voluimus, quod praeclare hanc controuersiam ditatuere,adeoque oes impos, tum praecaueta, tum curandae pestilent .accommodatos grauiter indicare videatur. Itaq; ad inititutum redeuntes,quod omnibus curandis morbis utore Gal. primu es cie mes , nos pariter ante ora curandi indicationes clicere
At vero cum illas a morbo In primis petere soleam
tum Gal. tum eruditi omnes medici, superiore autem libro nobis statutum sit, pelluentia nullo colo,ac d terminato morbo c neri,particulari huiusmodi exercitatione prstemim,qua longius persequi nimis longum,deo Iolum foret,cum non possimus,quod volumus d velimus,quod possumus, cesse est. Qi aobtecum summa totius negocii, adeoque oes morbi mili-ientes in excellenti una putredine facile conueniant, arqs hincitanquam ex tabulo la pandora, mala omnia erumpere soleam,in hunc scopum oculos diristere, atque ex hoe in ptimis loco maiori es cura at elicere
nos decet: quas quidem singulis deinceps morbis, aclymptomatis particulatim accommodare unusquum conari debet. Primum igitur humores putridi sunt imminuendirs, si aliqua de causa id non lice tot certe omni dilige uacoquendi sunt,&praeparandiasi putridi quicunq; vapotes exiccandi sunt, di absumendis si quς sunt viscoru Obltructiones aperiendς; e postremo cum plurimi hie spiritus resoluantur, adeoq; uaturalis calor vehe menter laboret, danda est eis opera, ut illi res illei tur,hic foueatur, 3e recreetur . Poreo aut quanqua in ter medicos sorte conuenit, quod ad huiuimodi cur di indicationes perti net,tanta de particularibus prςlia diis, atque agendi rone , 6e ordine inter eo distensio est,ut vix adhuc ceria, se optimam medendi mei dustatuere liceat. Alii protinus languinu detrahuri : mois tu hie vens sectionem mo in una, do is altera corinpori 1 parte commendat, ille scarificatas cum thitulas doris cruribus, Sc aliquando uniuerso corpori appotatas quam maxime eelebrati alius applicionem hirudinum venis hemorrhesdous, quandoque auribus, de alijs sorte parti us prohare solet. Alii contra a languinis missione in universum abhorrentes, medic me cis iamri,ariter uti consueueranti quorum hic lenie
tia duntaxat, & benedicta, illa purgantia, di valentinfima qusque non ueretuI exhibere . In prim 1 auiatem ardua videtur esse illa dissicultas, an erumpente bone, carbunculo, exanimematibus , uel natura alia ruam utcunq; excretionem moliente, liceat aliqua o sanguinem mittere, vel exhibere medicamentum.
Neque postremo alii desint, qui utriusque pretin
587쪽
si dii,m'iendi sangui . D medicamenti . sum super
uacam v exili, manat s nulla ratione Opp riuniori uructem pia redi te in ac nialum uniuersum debellare polle mantur, qua si aegri primo quoq; tempore ad antidota cors giant, re meatu usu diutius perseuerent In
tanta latitit de te maxima vel docilia, notum hominudissensione sententiam nos quoq; nostram Proponcrenon grauabimur, parati libenter illam mutare, ac mina olem semper amplecti. Qui cattera omnia remedia perpetuo negligunt unis exceptis antidotis,ticis pr. ι ter rat onem,ut paulo ante indicauimus,& Gal. men-
α agere nos existimatinis: Etenim saccidat. accidit aut lapis; me vi corpus vacuatione aliqua is alus pis
i a pias diis indigeat, neminem rationis participe, c Gal. disciplina instructum esse arbitramur, qui illa Pra iere unda esla censeat. Caieri pleriq; omnes in eo Deire conueniunt, ut principium curandae pelliten ta seu b aliqua vacuatione ducendii sit,in pristisq; aut milia. 1o D, Iguineo ut exhibito medicamento. Sic inter ca teros Auic. summai inquit curationis est et iccatio,& il- ων δε-- Iud cuin phlebotomia,N solutione ventris. Et oportet υι incipiatur ab ea ad euacuandii m. Qua primum mo, re illud mihi probari non pol, vi hanc disse item,S anai cipitesia curatione a leuioribus remediis auspicemur,a quemadmodum i. o nulli solent piincipio cassa, aliudve lenietis medicamentum exli: bere; cum . n. morbus si se acutus, qui quarto die plerunque , accitius iermiuatur, si ille tiac , siue tractetur, mors L penum ero anteuertens occasionem praecipitem adimit maiora adhibendi pras dia alioqui nccellatia. Minime cinquits π si Gad. sicuti medicorum nonnulli censent,apa luis inci
hi dum auxit i, est nec sevit illa dicat, sentie ndum,
33 il a scit cet plius esti tentanda,mox si nihil profeceris, ag edienda malo a, nam in morbis tu quibus pericu-
tum non impendet, vera ea opinio est,at ubi motaei dum aegro prcit susti , si phthoe lenati ixceptus sit alii ai nitiqua uina ratione eli a minoribus inclutasse sicut in. reliqua ola ab Hipp.:ra sua, ita illa quoq; sententia re ctae dicta est . Nempe ad ultrinos moibos ultima prom: sus remedia maxime valete. Hic ille. Quam bre t
iandu est illico maiora adhibere piaesidia: in et quae
titillum nuss* ae languinis maeis opportunum, ut e L si, a x,vel tu ium mea sententia pol eeteogitati, si modo
vires urata, illud non prohibeant. N an ignoto plurii uos esse neque inductos neq; Obscuros homilia si quiron to una in veta pelle, sed in malignis quoq; iebrib. ab huiusmodi temedio longe abhorrent, illa potissimu opino I aiione pei suasi,quod in maxima humorum, di sanguinis putrefactione vires constare vix possint:
r. . ιι δε 'tram p ucio sementiam Gad. in primis videtur conis. 11.- θ firmarca qui aliquando scriptum teliquit, medico, itii non rei titia sanguinis missionem reformi ι dasse, non alia sane de ca, quam propter unam virium
imbecillitatem: quanquam & illud plerique addere solem,m si , sanguine p i i ulum imminere, ne mal gni, ac venenata humores inius cohibeantur , ita vi, utim, vel alias partes a natura transmitti nequea i , quae niaxime hul ut modi ira aluus sona exposita, atq; obnoxiae plerunque esse conlucue iunt Aduersus hos si sen tem am instituti mei non est hoc loco longius dispuatate. Ll d in hi ello salis in praesentia, motuorum nedum magnu esse, sed maximuin.& caeteris omnibus l6e malaicu, quo casu Hipp.Gal. & insignes qui is me
ici sanguinem constanter, se peti peiura mittunt,tivido
vires aera m consentiant. Q a de te alibi disputauimus
prolixe, atq; ex aere natalicit, quantum huius modi at gumentum postulare videtui. d. iod porro ad ea pertinet,quae a duci sar i .ifferunt, si illi in te lidant in nullo sto ibo plui emi iungi ii . . mittendum uisu, in quo vi res noti confleui, ne vi ipsi huiusmodi sentetis a repudiamus, cum in nullo via quam inorbo ius Q i. e hoc re is tum i one, di Opportune adhiberi censi amus, ubivnes dc sciant. Qiuod si vero in υ niuersum ::li ita tuti , mi squaui. di nunquam in pellite ita viles cste validas, 1 lud Lusiare pernegamus. Quanquam. n. iuniacia br-
get humorum putredo, negandum non est, vires alia quando posse constare. Neq; aliud hac in re iis opponere nobis liceat,qua ipsum cxpei in eo tu quod ubiq; plurium argumentorum vicem suppicie pulchre r ot: si andoquidem it ud tam est certum , di notum quam quod cerii sis inum, di nocissimunt, con dixerim pluti mos, sed notio ullos cerie et ios pei filentibus morbis, 2 svnipto alis male als citis, quibus sal guis aliquando vel copiose missus ei maximia vitium roburat tellari,cum lanii mali pondus fortiter illa fetant, iapi illinae sanitati relli tuamur. Neq; Gal. testinacimum nobis aduersatur,qui non in via luetium de pestiletia, sed de illa particulatim sernionem habet, in qua vires
minime essent constantes, neq; piosccto iniuria, cum illa orium durent ex importuna,& maxima sanae,quq cum multos annos mirandum inmo urgeret, pleroiq; hcies coegit, vi vesceremur alimentis piaui succi, pug antibus intei se iacultatibus pra ditis, S quae ad bruttiiu potius,quam holum sultentationem a natura genita esse videre int. Vnde cur mirum debet videri,iluas xires,quas antea validas tu i ne vix o di pol, superu mentem ibo omnium grauissimo labef tari .ic pro- 1lerni,vt illa ad sanguinis mis onem minimaesti sic reni Immo vero inter prasi aluissaeos medicos, quo- tu set e nullus est,qui hoc remediu praeter Uttat, nonnulli Arabes vel ad animi deliqua iam usq; illud exercere non verentur; ad quem certe summum vacuationis terminu peruenire non licet,nis vires valeant,& in si gniter valeant. Ad illud autem,quod secudo loco propositum eis, nimiru sanguinis missionem impedimen
o csse,quo minus natura tias mittat ad paries extimas putrescenti uin humotu virus, de multis, quae re spondere promptu cli et, qua ca patica latis futura esse nos arbitramur. Et planiti quidem illud statuimus, quod a Dimine in controuertiana ducitur, medicum in milli ucsse, de mutatorem naturae,ea sane lege, ut ille du arat amaretur,qua recte a natura fiunt, & illius opera adiuuet,cum piobe illa, sed imminute agit. Diligenter cait r. bus LGal.)medicum oportet naturae motum, Rincti natim rem. ai. nem obseruate,quae is ad loca commoda fiat ei fetute
dum Gi auxiliandum,si vero coniratio n A, & incona ,eam prohibere, itin utq; reuocare, de retrahere
Opstitet. Ai vero an natui a probe agat, transmittente
illa pu trescet e s, ac venenatos humores ad alas, inguiana,&alaas partes cutis,ii aut medicus subsid uilli serie,aut saltu non illam impedire teneatur, id mihi non
satis constat. Ei prosccto quemadmodum huiusmodi transmissionem opportune aliquando, & utilitet ficii
nemo inficias ire p6t,tia i Bira illud nos in uniuersum, ac perpetuo cum titilitate fieri non credamus,quando quidem sape,& saepius usu ueni se uidimus, ut omnis natur a conatus,& ea pulso quam plurima incommmda,& plet unque liti, intellium secum afferat, quod quide usq; adco quotidiana caperientia perspicuum est,ut si quis id negare audeat,vix tu ingenuum hominem sitimare liccat Quod s qui' cupiat Ionem aliquam coi iii tui,qtis no doceat, cia huiusmodi natur sconatus probe, ut improbe,fiat, i cui Gai .eli autot iaquibuscunque motionibus animum sedulo adhibeat, an nativa dominetur,an sit dominata , vel ut medicudicamus an callice, an t ymptonia iube agat: quod cet te aliter di finiti no pol, quam ex coctione,& cruditate, nulla. n humotu uacuaiso,nullus decubitus,nulla motio usum aliquem fgrot s affer te unquam i Ot,s intempestiue accidat, hoc eli morbi initio, nullaque apparente coetione: quod in morbis pessilentibus maiori ex parte fieri cernimus. Contra ueto se a lei e pestiue fiant,mmio u a coctione,& in uigore mortii, feti aliter non pol, quin omnia succedant lautia,*lteraque. No- I. Dids, tum est illud Hipp. Coetiones celei itatem ludicra, & a. a. s. salutas securitatem portendunt, cruda autem di inco cqtta. atque in malos abscessus conuersa aut acrisas,
Dium. Sedello. Hoc qui, uue ad ut Isarii, conc
datur , in pestilentia quam Icet Laiuiae depclso-
588쪽
nem ad partes emporis raternas opportune,&utiliter fieri, adeoq; nihil unqua esse moliendum,quod huius. modi conatui impedimento esse possit ; im ego abesse existimo ut sanguini missio naturae motionem impedite possit, ut contra magis illius vim , atm inclinationem non leuiter adiuuare posse purem. Namq; sanguine misso natura leuata,exonerataq; e quo veluti siriscina premitur, proprii muneris haud oblita, quem modum magis apta redditur ad perficiendam metio. nem, ita longe facilius,& selli ut nedum propulsati nem ad eulim,vel alias partes, sed aliam qua acunque euacuatione aggredi, di perficere e6sueuit: ius quudem rei tam multa sunt, atque illustria exemela, tum apud alios, nam maxime apud unum Gal. ut illa eretex. AOhνε. ien rari nequeat: E quibus unum in praesentia nobis tam i, lassiciat, quo loco non solum misso languine, sed etia' usq; ad animi deliquium ille d et plerisque moueri
tuum.& sudores, argumento plane euidenti sanguianis missionem nullam naturae vacuationem, in erimis vero Per cutem non solum non impedire, sed etiam iquid aliud adiuuare. Quod si bubone arbunculo,p
rotide, exanthematibus apparentibus,modo alia co
sentiant, nemo est ex nobilissimis medicis, qui venam secare no audeatiquis iure ambigat huiusmodi rem dium opportune ad bibitum unquam impedimento
esse,quominus isth Ic omnia deinceps erumpant Le- amur quicunque hoc argumentum tractant, Graci, L lini Arabes,qui caeteris praestare videtur, nemo est fere .qui aliter sentiat. Sed unum GA audiamus Hippoci atis sententiam eaplicantem .Hἰ- ε. Iaxa pustule non admod- pruriginoisi quales Simon byeme habebat, qui cum ad ignem inunger
aiax., a. tura ut calida lauatetur; iuuabatura vomitus non pro
derant. puto,fi quis calida sementa adhibuisset, utilitas. tem γercepisset. Vtriim Hippan alius Simonem vomitionibus vii consuluιsset, non declarauit; neq: id scire ' nobis necesse est: Illud tame suffeit nouisse, luccos ad V cutem vergen res per eam esse vacuandos ,nam iterum
P ad intrina emporis mulso ipsis valde loginqua est,' ut per aluum i ut vomitum vacuentur. Sed forsitan me' dicere putabis, nunqua purgatione per vetrem in quia V bus corporibus permulta humoru est copia, iis utiles V esse purgationes didicisti: Etenim prius quam redun-
dantem materiam aut secta vena, aut exhibito med -
ramento quis eduxerit, si calidis sementis Hes ipsam ' discutere conetur. is plus attrahet, quam per cutE eu euabit.
' Haee Gai. si igitur morbi pestilentes n6 modo sint
' magni. sed omnium maximi, s praeter apta aetate viares quoque valeant, quod aliquando fieri certum est, quanquam bubones carbunculi, & 1liae ad cutem de-puibones reuera apparent, aut periculum imminetate in posterum appareant,primo quoq; tempore non si tum opportuae,sed necessario tanguinem mittendum esse nos existimamus. Possvin equidem hac in re plurimorum aegrotantium assene exempla, quibus non solum praeterato, sed praesenti et tempore apparente bubonemanthemativus, & aliis naturae expulsi l b. summo cum emolumento langius missus eli,ut partu culatim Angelat priore libro meminimus: Sed ex in Ditis,quod ut praetentia idum haec scribo, hi euenit, praetereundum non est. Idib. Martiis,cum adhuc ciuitas quanquam forte a malo, non tamen a sulpicione mali prorsus libera esset, Hieronymns de Ponte Din. chirurgus excellens ad mulierem suandam accitus, antequam domum ingreditur audiens illam adrnodi1 male habereae lolium intuitus veluti iumentoriim,suspicatus morbum pestilente esse,rem protinus ad magistratum desert. Ipse rogatias a pauibus,qui hoc tempore illud eoue a me petierunt, derogarunt,ur huiuia modi aegrotis dubio, de incerto morbo laborantibus adesse vellem,ac de illis iudicium serre, de quibus liberer pareo, hanc mulierem visito una cum Fabio Monisti a Si Francisco Bissario viris nobilissimis, S grauiss-uus, qui publicum in Praeterina uictrix a conserum
de munus sustinent. Mulieri nomen est Vrsulae, an .na. tang. circiter,prope urbis portam D. Lueti, in domo Antonii dremtati; qua quidem praeter lotia perturba. ta insigne dolore rapitis, fle alia saeua symptoniata tanta exanthematum copia, quas peltichias appellant, reserta deprathendimus, quantam raro alias me vidisse memini. Huic mulieri vivam longe visitauimus cia illa satis robusta alioqui videretur,meo conssio,assentientibus Fabio, & Frane isto protinus e vena ieeotis sa guis missus est ad uncix.quς paucis nonullis deinceps
di adhibitis praesidiis septimo die pristinae sanitati est
restituta. Hoc ipso tempore Hierony. pornaretus V netiis oriundus, ac serici coficiendi magister prope Ee Eesiam D. Lautem ii mane corripitur febre atq; illa ipsa hora illi s mutero pia hubo in inguine derito satis notabilis, qui eo praesertim tussiente erat maxime do toti fi s. vespere delatus ad maei stratum patu abfuit, quin laesida , aut tertia hora noctis campum Martium petere coactus fuerit. Ego a patrib. summo mane adiamoni nis hunc homine visito, omniaqa diligenter ani. maduertens,quanquam particulatim in seni ille bu hone laborabat,ab omni morbo pestilenti eum libet u es
se cessit. Atq; huic pariter statim secta vena iecoris missus est sanguis copiose ad unc. xij. Qui quidem tu hoc in primis ut opinor) isi aliis ouibusdam adhibitis piae
sidus, imminuto deinceps bia ne lenito dolore crebus in uniuersum prospere succedet ibus pos paucos dimois perieuli immunis euasit. Sic alias frequenter sq, sancte a firmare possumus)quanquam naturam ad
partes externas aliquam vacuatione moliri cernimus,
i modo eorpora multis superuacaneis humo lib. stat reserta,& alia consentiant, nos singuinem mittere non dubitamus. Hanc rem longius tractauimus, atq; uno, di altero exemplo illustrare volumus,quod illa magni mometa esse putamus,&ahi pleriq; multum diis culiatatas habere contendunt. Caeterum cum multiaraa,atque e multis corporis partib. sanguis educatu stetiq; rem totam ita definire solent: si qua in parte si aliquis tumoria ut aliud malum circa colli regi nem, aut stipe riorem, secandam censent venam cephalicam. s inhaeollum usque ad inguina, venam iecorariam .s m ipsa inguinibus aut infra,venam cruris saphetiam appellatam,hoe semper obseruato, ut sanguis ducatur e directo,& a parte magis laesa. Si vero nullus pati colatim extat tumor,nullus in parte aliqua labor,vena illi serari iubent basticam , aut mediam dextri cubiti, ut pote
quae toti corpori vaeuando sunt omnium maxime accommodata: quam quidem doctrina Gal. iam diu tra--ρdidisse legimus. Ego vero cu in cateras facile iis assen.
tiar,in ea parte, qua ad mala inguinu,&insta ingui
na pertinet moderationem aliquam, di iudicium adhibendum esse censeo. Etenim si in ias partib. st aliquis
tumor, vel recens inflammatio,& sanguinis redundantia affuerit, ego venam primum superiorem omnino secandam esse arbitror. Neque hanc equidem mitteradi sat.gutius rationem a Galen disciphna alienam esse
Quanquam. n. in uniuersum ille scriptum reliquit'. oes partes thorace inferiores sectis venis ii ferior hυ, plurimum iuuam id nos ita interpretamur,& Opportune fieri credimus, s tr odo eatera artis dogmata non sol dissentientia. Namque netr o est in libris medico rum,atque unius potissimum Gal. vel mediocriter versatus qui no intelligat curandis morbis omnibus, atq; in primis tumoribus, &ius immationabi s illud ante omnia sedulo cogatandum, ac decernendum esse, an
reuulsone,an derivatione,an mixta omnino vacuatione si opus:de quorum nominum vi qa usu vario disiti se egimus in traelatione de catarrho. Quantulacunisque .i3. laborant partes corporis itis Cottis, s una te
uulsione opus si, quis est vel Gal. dogmatibus t 5 entiens, qui venas inseri res secare, adeoque mat temsuccorum copiam ad locu telum attrahere velit e Ne mo athitror: cum ipse quoque Galen. partibus: hqtia
do insta inguina laborantibus propositia huius
589쪽
tionis mei hodo, ae elicitis indieationibus venas supe r. a. i. riores secandas esse doceat. Quae aute ille inquit va-
ω .ι. A cuando obseratari debet,antea dirimus: ac nunc qum αι. is que paucis oplicabimus,ut deinceps seruata memoriab, iam te per singulos assecius vacuationis indicationes,, edoctri necesse non st. Aetate igitur, tempus, regio-- nem,praesentis aeris constitutionem,robur aegrotantis,
habitudinem, consuetudinem, atq; ipsam morbi spe-
is ciem animaduertendam esse dirimus. Haec enim qua- is do vacuandum ut minime vacuandum sit,&vnde,&is quomodo docent,veluti in subiecto assectu . Confluatis in genu humor, atq; repente vehementer intumescate, , ubi vero uniuersum eorpus sanguine plenum esse via, , deatur,validaq; aegrotantis vires snt, anni lepus, etiis & regio modice temperata, adolescensqs, vel iuuenis
is sit aeger, huic sanguinem ex supernis partibus mittere,, oportet,secta cubiti vena,vel interna,vel mediar quod is si superna pars affecta sit, ex laserna dueendus es: famia guis. Semper enim fluxionis motum in contrari si trahere expedit. Et alias hoe ipsum fere doeens, per quiae
loca,& quo vacuationis genere vacuare expediat, cum multa snt vacua digenera, variaeq; morbi species, necta omnia omnibus conferant, Neq; vero cai Upraeter-πι mittenda est ea, quae a partis positu sumitur indicatio, M utpote quae maxime doceat, per quae,& quomodo fie- ri debeat vacuatio. In fluentium igitur adhuc humoru/3 retraetio,quam aerisσπασιν Hippocrates vocat, ohs M dentiu vero iam locum derivatio eli remediu. Vtru que enim vacuationis genus fieri di het per comunes νγ venas Ex utero, verbi gratia retrahes, si cubiti venam, se tueris &e. derivabis autem, si sanguinem infra mit- tas dici Atque s dextera uteri pars laboret, languis ex a dextera manu,& erure ducendus est; sin laeua,ex meis bris illi editicio respondentibus. Hactenus Galenus; quem audire licet plane , di perspicue asseuerantem,
laborante utero tum ex manu, tum ea mare sanguine
mittendum esse, quanquam uias vi diximus ex omribus illum perpetuo mittendum esse docet. Qua qui gem apparentem alioqui diu exstatem,ac repugnantia non aliter nos tollere posse videmur, quam si dicamus Galenu vari, sibi proposita indicatione modo ex una parte,modo ex altera sanguinem misisse. Etenim s r uulsone est opus, quod accidit etiam fluetibus numo rcius, venas superiores, sin derivatione, qi Odeuenit illis iam fluetis, inferiores,ratione, &ace 5 trodate una cum Galeno secandas esse nos exili imamus. Quare ad me rediens, quanquam ad inguina , vel infra inguina sunt hubones,carbuculi, & alia huiusmodi mala, si redundantia sanguinis adesse, atque adhuc humores ad determinatam pariem confluere videantur, primum equidem venas superiores reuellendo, tum vero, s ita serat opportunitas, et inferiores derivando, secare s leo; tantumq; abest,ut ab hac reuulsone quicquam timeam,quasi ita vatus pessuerum ad internas partes rolaocemus adeoqs naturas simus impedimento,quae v luti in sentinam, quandam totum contagiu testat deponere,ut magis hac ratione no leuem opem, auxiliu-que ipsi naturae nos ferre putemus: quandoquidem nosolum reuellimus, sed etiam educimus e corpore comtagium a illaque hoc nomine subleuata, & robur assecuta, proprii muneris non oblita ut Galeni vel his utamur) haud dissici se superabit, quod reliquum est, c queudo,quod concoqui est habile, & excernendo, qδpoteli racerni ad summamque omne officium obeudo. Vtcunque aute se res habeat, sunt nonnulli,qui vereiates omnino, ne huiusmodi sanguinis vacuatio natura auertat,& impediat, quominus venenum ad exterii ratransmittat,dum mittitur sanguis, trahes aliquod medicamentum a te iam cucurbitulas adhibere solen i s omnibus partibus, quae maxime huic transmissoni expostaeatque obnmia cersentur esse, ut post aures, sub axillis, in inguinibus a quod quidem tautionis, dimouidentiae genus improbare nequeo,quamuis alacui fortasse nescio quid euriosus sapere videatur. Tempus aut tendo sanguini accommodatum nonnulli si, tuum ante diem quartum ut nefas esse putent sanguianem postea mittere. Quo tu sis iam satis consutat Gal. qui in sanguinis missione dierum numerum minime attendendum esse docet, sed quocunque die miliendi sanguinis scopos in estolante inuenerimus,illum perpetuo mittendum esse asseuerat,ei s viges mus ab ini tio morbi dies fuerat. Reetius S magis ad Galeni tr.etem illi dixisse videremur, si quouis iere pore viti si ra- e. 1αtionem habendam esse velleni. Ni s statim initio moris hi, nedum quarto die, aut deinceps virtus fuerit exoluta, nemo est, qui non a sanguinis missone abstine dum e sse fateatur. Porro illa sanguinis copia in extrahenda,quam plenitudo, aetas, habitus corporis, te peramentum , anni tempus, di similia postulare vide hiantur,de quibus saepenumero Galenus. Proxima sanguinis eductioni,quae venae sellione fit, illa est. quampi flat scara scatio malleoloiu. Sed haec apud nostra res plerosque medicos conreptui iam habetur,ac pene obliuioni penitus est tradita,cu tamen Gas. suerit ad- ,.1. h. modum familiaris. Euaeuaticis ille inquitὼ omnium humorum aequaliter, quae quidem exquisitissma est,
si po venae laetionem, proxima autem huic illa ess,
quae fit per malleolorum scarificationem,ut nos facere 'consuevimus. Hic esto audiri nolim ea crurum scarifi cationem,cuius, post adhibitas cucurbitulas,cois, vul- statisque est usus aduersus ςapitis affecius,aut oco usasnsmorrhoidas, aut suppresti in mulieribus menstrua, aut aliam ob causam, de qua superius mentionem fecimus. Haec in . longe ab ea distat, n5 eo tantum,quod
antiqui nullas cucurbitulas adhiberent, cum id parum interst mea quidem seia,sed prasertim Φ illi prosundiores incisiones infigebant, atq; adeo maximam sanguinis copiam extrahebant, sa fortasse maiorem, quanos venae sectione, quamuis copiosa extrahere sol
mus. Quanti vero huiuscemodi prasidiu facerεt optia mi illi pristi viri, facile est intelligere ex ea diligentia. quam iis describendis adhibuerunt singillatim, ae v
luti religiose, quaecunque hae in re in usum veniunt. Nam oue ex eorum priscripto pars, quae scarificanda est, ablui primum dei,atq; foueri aqua tepid aut solis radiis,aut igni exponi,donec ruborem contrahat, d inde agerealenda scari ficatio,ita quidem ut particul iim uariis in partibus uariae infigendar snt incisones, in uniuersum aut paries primum inseriores incidan tur, mox sublimiores,atque vulnuscula magnitudine, loco,& mutuo interstitio snt squalia, tum uero tande
haec sant non id est per percussionem sed
κατα συρρο , idest per tractum,atque,ut ego interpretor,non ieriendo,ut adhibendis cucurbitulis facere isti
solent, sed fit mala primum dextera, ut fit abscessibus
aperiendis,aut uena secanda: que forte administrati vis modum minore eum dolore perfici illi opinaba tur . Iam uero ut multa pratereaminique infinita pro
pemodum eneomia,quibus ijdem hoc te inedii genus
ad uarios usus ornare uoluerunt udiamus quaeso, quς
insignis ille medicus Apollonius de seipso scriptu reliquit de peste loquens Oribasio referente. Et sane i p. .. te inquiu dum pestilentia uehemens. Aliam deprehen asdisset,multosq; perdidium,meque etiam mortius attia sagisset, secunda morbi die remissione febris facia eras as1carificaui,dutique sere sanguinis libras detraxi,hacq; pade causa pera tu uitaui. Plerique igitur etiam alii tae saremedio usi supersum euasere.illique precipue salu ibantur,qm tinguinem copiose ea trahebant. Haec Apol vlonius. Quo certe loco non iniuria nostra temporis med Icos arguere posse mihI videor; quorum nullus,quem sciam ut literarum monumentis aut manuum opera,
hactenus in usum reuocauit huiusmodi praesdium, quod ieeuritatem cum ratione, uim, in cistaeum c iunetam habet tum uero praeclaro acri uiri testimo nio est eomprobatum.
Ego igitur in uniuersum eo piosam hac malleo tu stari scationem summopere commedo, qua sola sertasse instar cium else,de admirabilem operam pr stare potes . particulatim uelo, si ala cui retenis set tisitio c 3 alioues,
590쪽
rhoides, aut mulieri menses. hula aeeommodat Tmahlam esse censeo. Qt aeqvdem euacuandi ratione, ut prate ira tempora praeterram. hoc in primis tristissi ni opes,ilent ς lcmpore tum praeseruando, tum curando tam iliari er sum usus non sisse in in ii emolumen. to, ut de Paulo Stabulario priore labro dirimina quan- qnam,ut vere dicam, nullus unquam id ineus in millerpi s sto sui , qtii hu υ1 3,odi opus prohe,& accurate administrauent. Quod si qui, forte delicatior a profundis istis incisionibus,&a graui alioqui dolore abhorreat, meum omnino consilaum foret, ut post venam in ichrosectam, is neque erurum omitteret scarificario 'em,-t vulgo soles admini 1 rari,quam marinia fieri p5t,copia sanguinis edi. m. Si quis demum ratione virtutis imbecillioris latis,aut alia de causa non posisset, aut certe nollet sanguine me vena sbi mitti, hune pariter ego: hortaret,quc re admodum in preseruatione et admonuimus, ut cucurbitulis vulgato more sanguinem sibi rati aliendum curaret, is u 3 non tantum Oorisso adhibitis, sed ipsis etiam cruribus: quandoquiisdem hoc euacuat sonis genus pestilentibus morbis multis de causis magnopere videtur conuenire. Sunt qui laudent lit rudinum usum, qu praesertim hrm P. 1 oli13ibus applieamur, quasi propriam qtiandam vim, di pologatiuam habeant hae animantes, ut e corpore attrahat quicqu: d corrup i. ac venenati sanguinis hahetua ιCarerum um uersum corpus vacuare Oporiateat & remedio quidem valido Ac celeri propter moria hi celeritatem, se periculum, qui nullas praebet indu cias, no aibritor hi Nidines huic usui sati facere posse, quae tarde, parumque sanguinis solent educere, di eius quidem, quae nonnullorum est sententia, duntaxat tenuiotis. Illud in praesentia non ominittam,quod inire videtur nop laus ad praetentem locum attinere, tu Vmnetii , tum P tauit,c vi audim N aliis forte in locis sequenter admodum usurpari vescatoria. sed lix vim ea tisi opinio. in praeseruatione potius quod suo is co dictum est quam in curatione conueniunt: prater quam enim quod partem inflammare possunt, doloteasset re,&agrum vinare, nimio plus alioqui vexatum, videtur etiam mihi huiusmodi vacuationes leuiores. S tardiores esse,quam in praesenti visi fatraneete possnt. Si tamen ita terat occasio,vt post uniuerum cor. potis vacuationem illis sit locus, non omniso fortasse fuerint contemnendae. De mittendo sanguine latis. Pleriq; oes hac tempestate a languinis missione abhorrentes, ut diximus, eius vice medicam Elis utuntur sol uentibus, di iis quidem validioribus, ut n6 nulli ne an timonio quidem pareant ut euphoa bio, aut praecipi lato,aut si quid iis magis violentum,& furens inuenire licet: asserunt enim peccare in peste humores malignos,venenat 1,rebelles, qui nullam prorsus a naturae rectionem ut concestionem recipere possunt; ae
proinde illos esse quam primum a corpore abigendos. Aduersus horuin sententiam non in mei instruti plu ribus in praesentia disputare,qui id ex proposito satis, superq; feci in particulari disputationet. Illud tantum
immutabili Hippocratis,ac praestantissimi cuiusq; m dici di creto statuendum esse aio, nunquam licere meis dicamentis uti soluentibus,nisi humores c5cocii sint, di a natura edomiti,aut certe nis iurgeant sponteq; ad piorum feratur. Quod quidem praeceptum s alias unquam,rum vero in pelle verissimum esse censeo: neque
enim video qui fieri possit,ui illhςc medicamenta sua
pte natura calidiora,& veneni non omnino e pertia,
atq; adeo naturae hominis aduersa,non snt potius se biem auctura ,& detrimenia plus, quam emolumenti allatura. Quod eb maiori consueratione clignum vi detur,cum pserique in pestilentia sicile in alui fluxum
incidere soleant, Hi 8pocrate, atque una Galeno asse. renti hus in pestilentias eorum tempestate grassantibus medicamenta no contulisse,sed omnes prope interiis se cum colliquatione,& furu excrementorum liqui do tim, S corruptorum. Id quod particulatim Coin
laus quoq. Celsus animaduertisse videtur, qui scriptu
reliquit in pestilentiariendam non esse aluum , immo vero si sponte flueret, adstringendam. Quod si viis uaaut experientia docuit, aut nobilis quispiam medicus scriptum rel quit. aluum fluentem huiusmradi ae rotis . aliquando profuisse,sim ti illas euenit apud Galenum, squi ea pestilentia ulceribus asper e arteriae laborantes Mis vomitu in primis, venit s guxione sanati sunt, illud , profecto verisimile, divi obabile, vel magis necessariuest minime in princip: o morbi, ted post coci one meis nasse. Quando enim ait G ilentis aliquis incipit m Nbus, si quid excernitu G ihil tune natura lege,& rati, ' Aph. Iane excernitur aed sunt omnia sympromata earum,qus praeterpaturani sunt in corpore .di; positionum e qua enim tein i ea ratisi, morbum facietibus natura gra. Luatur,&adesi cruditas humorum 'unc aliquid utiliter Luacuati est impossibile; siquide ut bona crisis fiat Opor ,, ter coctionem pradire, secretionem subsequi, ac detru a, vacuationem. Et particulatim de deiectionibus nigris, , , in pestilentia sermonem habens, quam plurima ait) c 1. I. eiusmodi excrementa pestilenti motho illo diuturno rividimus,qua no magis in iis, qui exitio proximi erat, ,, quam in laluandis apparebant, on tamen vel in prin- ,,
cipio,vel incremento morborum conspiciebantur: iuc Menam qua educebantur, erant, S saua, & tuti, colore is colli qua menta: quae vero mox apparebant, nigra erant , ,
veluti sanguinis sex, siue ipso sanguiue superassato,s- ,,ue extraneam aliquam putrudinest ratio, oris ire ha- s, huissent,ndin aliter ac in ventricula fit crudi talibus, cu a, in vitiosos humores cibariorum corruptela termina tur. Quare ab mitio quidem nunquam in bonum ain ,, parere iolent huiusn, Od deiectiones, utpote magnam is visceris laesionem ostendentes, igOtena autem sirpe risequuntur, natura tum superuacanea rapurgante. V: istum illa hoe aphorismo non distinxit Hippocrates, i, qtiauis alibi dixerit in uniuersum , signa iudicatoria, ,,
idest qur in mesius decernunt, non protinus appare- sare, &c. Qui vero pestilentes humore, nullam omnino a. coctionem lolcipere pom colendi nia idendi sunt potatiusquam refellendi. Diicere enim ab iis libenter ego velim, qua lige,& ratione eua aliqua tu Iul modi morbis aliquando sunt stiperii ues: qtiod confirmat experientia,& particula litii scrib t G u. euenissem maxima pestilentia sui temporis . in qua ipsum quidem cordis corpus occupante putredine .atisve adeo f breheei ira lahorantes Ces intericiunt, at in quibus calor putricius c. 3. ad liti mores, quos continenteordi, suus, mag s desis flexisset,quam adeo pus ipsum v, sciris, holtim multi euaserum. Quandos Dicae s morbus nullus, quod ideGal. scriptum reliquit biq: indici,ccei Onis dissolui ri potes otisti humores quantumvis venenat ,&ra Lles natura legibus obedire, atque adeo cocii one reci
pere possint, fateamur, necesse est. Quod s contra se
res habet,utilii somniant. am satis unicuius pol conias late neminem usquam pestiles rami reptum euadeiare posse: unde huiusmodi aegro lis nullo tempore, vel medicamentum exhibendum, vel aliud maius praes
dium adhibe dum hilet, s Galeno credimus, qui in iis . duntaxat mol his, in quibus agrum conual 1 tutum esse speramus, tum sanguinis nussionem, tum purgatione sm δ' aggrediendam esse uocer. Itaqs tum aliis in morbis, tu maxime in pestile ita decretum Hippocratis, S GasNni religiose semandum esse nos arbitramur,ut ante humorum coetione, si modo alli non turgent, mi squam, S nunqua ea hibeantur soluentu meo te amenta. Qua
lis autem sit vis huius vocis sturgere 4 & quod hum
res ita pestilentia perpetuo non turgeant suo loco mo astrauimus . Et quanquam non ea habito medicamento plerique aegrotantes intemini, quod aduersisti nobis obiiciunt,non ne illo exhibito Dii rimi,& soriasse fi quentius moriuntur Illud profecto inter nos interes, uod illi praeter rationem, di summorum meditorum ogmata agunt nosco ira rationem, S pr.2clarissimo.
rum hominum disciplinam imitamura aqua nunquadesciscere decet, & si res minus prospere succedant, quando prudentes viri consilia non ex eventu, sed ratione.