Rhetoricorum ad C. Herennium libri 4. incerto auctore. Ciceronis De inuentione libri 2. De oratore, ad Q. fratrem libri 3. Brutus, siue, De claris oratoribus, liber 1. Orator ad Brutum, Topica ad Trebatium, Oratoriæ partitiones, Initium libri de opti

2쪽

CICERONIS AD M. FRATREM LIBRI III. CORRIGENTE PAULO MAN TIO, ALDI FILIO.VENETIIS, M. D. L.

4쪽

AD IOANNEM MON LUCIUM, ichristianissimi Regis considiarium,ei deq;

apud Veneta Rempublica oratorem,

bros praefatio. V O Di te non fugit Μonluci sipienαtissime , praestare omnes caeteris bouα. minibus, alius alia re uult. non enim uni modi sunt nostirae uolunditates, Ad quoniam ex animo, Pi Hararie afficitur, tanquam ex typo effinguntur, ipsae qκος que uariae set,'mκltiformes, necesse est. ergo nonctilem omnibus prima sunt. Q uoniam uero ex ijs, quae appetuntur,inecesse est aliquid excedat, ut de mutitis optabilibus unum optabile maxime sit: quid sit id , quod ego caeteris praestare putem , si de me quaeratur ;dicam,id,quod qui assequuntur,eorum in potestate siensius omnium animiq; funt. id autem sine dubio elotaqκentia est: quae tantum possidet dignitatis, ut infra uel eorum fortunae, quorum imperium prori inciae nuαtμms seqκuntur, me quidem iudice constituantur: culta accidat , ut ab hac quamcunque in partem uolentes ducamur, illis inuiti saepe pareamus. sed quoniam quo loco posita laus est, eum locum maximis dis culta: tibus Natura circumsiepsit , ut perκeniendifacultatem paucissimis relinqueret: non est,quare nobis in mentem Aeniat mirari,cur neqκe diutlima, neq; in mzltis perafectae fuerit stecies eloquentiae . illud uideo,cum in hac

5쪽

cogitationem mentis siem intendi, bene dicendi gloria duabus rebus ali moime, otio π libertate . itaque in urbe Roma,quae bonorum oratorum quasi fecunda gesnitrix partus edidit uberrimos, neq; ante secundum P κnicum bellum , neque post Caesiris dominationem maαgnopere fκi quod in hoc genere probares. Annibale uicto,hostis Ita liae terribilis nemo fuit. tum in Urbe securitasgum summa tranquillitas orta: tum sieditiosioru bo, minum ingenia popularibus concionibus acuit ambitio. conciones inquam eloquentiam pepererunt: nisi q id me fallit ratiocinantem: ratiocinor autem sic, perbos qκasi gradus interrogationis Ucendo : Eloquentiae

quod μmmum fuit propositum praemium s Consilii tus: qui summus bonor Istit, Consulatum quis mandavit spopulus. populum quis tenuit contionator optiαmus. ergo a contionibus extitit orator. idems si latis concionibus nullus fuit. cu enim ciuilibus armis oppressa

cuius potestas uniuersi translata ad unum esset, no iam magistratus, non praefecturae peterentur: eloquentiae

qμα populi gratiam honorum ste quaesierat, inariis οπmnis superuacua fuit exercitatio. sic oratoria faciniassummorum hominum stiaque exercitationibmq; culcta, cum a duobus GracAis ad C. Caesaris aetatem , hoc est per annos centum fere ita uiguisset, ut nihil unquas uerit illustrius: non effugit rerum humanarum comαmnne fatum : quas ubi ad summum De indus tria, sinue natAra perduxi retro fere praecipiti lapsin reuoluuntur. Imperatores deinde multi rem Romanum excepeα nt: quom aetatibus ne istium ueteris eloquentiae nub

6쪽

lum agnosceres. quid post ' multo minus . nam impectri' side in Graeciam translata, crebrae uastationes Italia consecutae, cum influenteis barbarartim nationa copias reprimeret nemo . tum non eloquentia modo, sed ipsa pene literaru memoriafunditus deleta, nec suus est bo,

ni, disiciplinis bonor nisi multis post seculis restitutus patrum denis ut auorum nosisorum memoria,cum exaeteros mores Italici coeli temperies aliquando ad humanitatem deduxisset,paululum oculos literas tulerunt. doctrina primu, serius enituit eloquentia: nec mirum: doctrina enim sine eloquentia laudamus ,eloquentem sine doditrina recte intelligens nemo duxit.nuc in oratorum

nomine,quod eximium siemper fui nihilo minor, que haud scio an etiam malo quam priscis illis temporibus, dignitas amplitudo est. mittuntur a Regibus ad Res ges,aut ad liberas ciuitates, qui non de pillicidijs agant, non de iure fundi ; quarum rerum controversias qMi perite in copiosi disiceptarunt, Aimus olim habitos esse eloquentes; sed ea tractent, quae prudenter distulata, otium gentibus constituere, dignitate imperil construaαre,terminos proferre possunt.boc qui praeset,eu ego Materibus oratoribus non comparo solum, sied etiam antem pono. illi causis agebant primu apud iudices forte duuctos,deinde apud eos iudices,quibus de aliena re,non de sua iudicantibus persuadere orator siue hoc, siue illud non magno negotio posset. nuc agitur in consilio lecti simorum uirora: agitur iis de rebus, unde ad eos ipsos, qui iudicant, maximum potest siue emolumentum, fine damnum redundare ; cum π de publica re iudiicent ,. in publica, extra quam nihil est, priκata

7쪽

cuiusqze contineatur. bis probare quae uelis,eo maioris

ingenij uidetur esse, quo dis cilius ab artifcio capitur

prudentia. itaque cum hoc multi voluerint , magnum decus tq; ornamentum est eorum,quibus contingit,ut

possent, q i sine pauci sunt: maximum uero , si cui

tantum alit natura dedit, aut exercitatio doctrinae,ut

inter hos ipsos emineret. 3κalem si qκis te iudicet Mondi luci clarissime, hunc ego recteΘiudicare non dubitem. nam si consideremus, primum a quo missus orator sis, deinde ad quos,tum quibus de rebus missus. ita repertiemus, missum ab eo Rege, qui omnes Reges sapientia uicerit, quoniam quidem omnium unus, quid contra Fortunam uirtus posset, maxime declarauit: ad eam Rempublicam,quae nisi sapientissimorum ciuium copia floreret, siemperq; floruisset, profecto neque tanta nunc esset, cum olim minima fuerit; neque tam diu staret, cum caetera Restublicae Horum ciuium temeritate cociderint: ijs autem de rebus esse missum , quarAm qκα magnitudo si ex eorum, ad quos pertinent, opibus apα paret , quae tantae sunt,ut paucorum imperiis distribuut s terrarum orbis teneatur . Et cum haec legatio tibi perhonorisca fuit, tum illud ad tui nominis celebritate longe maxim rem accessit, quod cum a Principe Turcaurum Solγmano pacem defessa bellis Europa peroptaret,

eas sine christianissimi Regis intercesone desterareutur, unκs electus qui tantum mκneris obires , ceptis a Rege madatis, aestate media, summis caloribus in Graediciam naκ asti. pacem ut componeres,optabatur: com

posivisti hieme summa,ὸ 'illimis itineribus,per distoα

sitos equos in Galliam recurristi. exceptus alia cura,

8쪽

cum de sedandis inter Regeni tuum , Regems Britanumagni momenti controueritiis ageretur,praefuisti. te cor 'lente agente,ultro citros cursante biectis armis pax inter eos firmit imo foedere constituta. habes hoc omnieno Monluci,non dico a Forinna, gliam casus temeαritas regit , sed a te ipso .qui ad considium π rationem omnia refers, in tuis actionibus felix usiquequaque sis. nimirum sors, quam in rebus humanis dominari quidam sunt opinati ion. omnium est aeque communis,

sed ipsa sibi uiniis propriam fortunam architectatur. non erras, quia non est errare sapientis: quia μαpienter agis, omnia procedunt. bonus etiam orator es, quia bonus vir: ingentu enim probitas comendat ; nec minus mouet is, κi dici quam ea,quae dicuntur. quod

nisi latinum siermonem in Italia peregrinitas immutasisset, nae tu nobis longo interuallo π crassos, π Antoαnios retulisses. sed quoniam ea lingua utimur, quam

multis coeuntibus linguis generatam corrupta consueαtudo peperit: ueteribus Romanis oratione dissimili inugenio simillimus,non tu quidem loqueris ut illi, sied ut illi tamen πρpis persi des. Quare non fuit ab

re,cum ego eos libros,in qκiblis perfecti formam oratoαris a Cicerone videmus expressam,mendis antea defora

matos,nunc mea correctione expolitos emitterem : non

fuit inquam ab re,tuo nomini dicatos emittere; ut quae de perfecto oratore traduntur,ea perfecti item oratoris titulo cohonestarentur. hoc cum ita existimassem,quia

uidebatur esse aptissimum , feci, feci eo libentius,t,cum tu mihi π multa iam summae humanitatis os icia tribuisses, v jesses,qui tribuere etia maiora pupes; A u

9쪽

ego , nisi aliquid, praesertim ubi daretur occasio, retriabuerem, uerebar ne , ex duobus maxime insignibus uitiis, alterutrius infamiam non effugerem , ut uel ea Miderer, quae a te accepissem , minus meminisse, a consuetudine naturas mea alienissimum est; uel

ea, q- sperari possent, negligere ; quod qκias: perbi esset , abest non modo a for istuna mea , sed a uolunae . rare plurimum. Vale.

M. D. XL VI.

10쪽

M. TVLLII CICERONI sAD QUINTVM F R A αTREM DIALOGI DE ORATORE. OGITANTI mibi sepenumerro,Cr memoria uetera repetenti ter

c beati fuisse Quinte frater illi uideri

solent , qui in optima rep. cum erhonoribus, π rerum gestarum gloαria florerent, eum uitae cursium tenere potuerunt, ut uel in negotio fine periciao , uel in otio cum dignitate

esse possent. Ac fuit quidem tempus illud, cum mihi

quoque initium requiescendi, atque animum ad utria que nostirum praeclara studia referendi fore, iustum, prope ab omnibus concessum esse arbitrarer , si infinitus forensium rerum labor, ambitionis ocαcupatio decursin bonorum, etiam aetatis flexu constiutinet qκam sipem cogitationAm, constitiorκm meodirum cum graues communium temporum, tum uarii

nostiri casus fefellerunt . nam qui locus quietis , πtranquillitatis pleni simus fore uidebatur ; in eo marximae molestiarum , ore turbulentissimae tempestates extiterunt. Neque uero nobis cupientibus, atque optantibus fructus Otij datus est ad eas artris, quibus a pueris dediti fuimus, celebrandas , inter nosq; recontendas . nam er prima aetate incidimus in i imperturbationem disciplinae ueteris: π Consulatis dea

uenimus in medium rerum omnium certamen, atque

disicrimen: cr hoc tempus omne post confulatum ota