장음표시 사용
31쪽
DE ORATOR Etam grauiter dixit,quam facete: tua autem 'it orac tio eiu simodi,non ut ullam artem,doctrinam ue cotemneres, sid ut omneis comites, ac ministras oratoris esse diceres. qκas,ego, si quis sit unus coplexus omnos,ides si ad eas facultatem istum ornatissimae orationis adiunxerit; non possum dicere eum non egregium qκedam
hominem, atque admiradum fore. sed is, si q is esset, aut si etiam unquam fuisset,aut uero si esse posse' t
esses κnus profecto; qui π meo iudicio, omnia uix ullam caeteris oratoribus pace horum dixerim laudem
reliqui ti. Verum si tibi ipsi nihil deest, quod in forensiblis rebκ Muilibusq; uersetur,quin scias , neque ea lasmen scientiam,quam adiungis oratori omplexus es. uideamus,ne plus ei tribuas, κam res,et veritas ipsc coc cedat. Hic Crassus, Memento,inquit, me non de mea,
sed de Oratoris facultate dixit,. Quid. n. nos aut didiescimus,aut scire potuimus qui ante ad agedum,quam ad cognoscendu uenimus. quos in foro,quos in ambitione,3κos in rep. quos in amicoru negotiis res ipsa ante confecit, quam possemus aliquid de rebus tutis pustica, ri. Quod si tibi tantum in nobis uidetur esse ; quibus etia si ingeniu,ut tu putas,no maxime defuit, doctriαna certe, otium, ora hercule etia sti diu illud dicedi acerrimum defuit quid censes, si ad alicuius ingenium uel maius litis,quae ego no attigi,accesserint, qualem il
bas mihi,inqui illa Craue,quae dicis: nee dubito,quin multo locupletior in dicendo 'turus sit, si quis omni
rerum, atque artium rationem, naturamq; compreo
benderit .sid primum id difficile factu est,praesertim
32쪽
LIBERI. I 6 in hac nostra uita, nostriss occupationibus . deinde gestud etiam uerendum est,ne abstrabam: r ab hac exerticitatione, consuetudine dicendi populari, fors. aliud enim mihi quoddam genus orationis esse vide: tur eoru hominum,de quibus paulo ante dixisti: quaa uis illi ornutestgrauiter aut de natura reru, aut huimanis de rebus loqκ 7tur.nitidum quoddam genus est uerborum, latum edpalaestrae magis in olei,quam huius ciuilis turbae,ac fori. naqκe egomet,qisistro, ac leuiter graecas literas attigissem,tamen,cum Proconsul
in ciliciam proficisiens Athenas uenissem, coplures tu ibi dies sum propter nauigandi difficultatem comora tus . sed eum quotidie meca baberem homines doctissi mos,eos fere' ipsos,qκi abs te modo sunt nominati,cus hoc nescio quo modo apud eos increbuisse me in cauisis maioribus,sicuti te olere uersari pro se quisis eoru,qκ tum qui que poterat,de of cio, o ratione orarem ris distulabat. Horum alij, sicut se ipsi Mnesarchus,
hos,quos nos oratores uocaremus,nihil esse dicebat,nisi quosdam operarios lingua celeri,et exercitata. oratore
autem,nisi qui sapiens esse esse nemine : atque ipsam
eloquentiam,quod ex bene dicendi scientia constaret, unam quandam esse uirtutem : π qui una uirtutem habere omneis habere: easq; ipsas esse inter se aequaα Dis,et pares: ita,qui esset eloquens,eu uirilites omneis
habere,atque esse sapiente. Sed haec erat stinosa quaedam,et exilis oratio oues a nostris siensibus abhorreobat. Carneades uero multo uberius isdem de rebus loquebatur : non quo aperiret sententiam suam , hic enim mos erat patrius Academiae adgersari se
33쪽
DE ORATOR Eper Omnibus in distulando) sid tum maxime tanten hocsignificabat: eos,qui rhetores nominarentur, et qui dicendi praecepta traderent,nihil plane tenere, nems e posse quenquam facultate assequi dicendi nisi qui philosophorum inuenta didicisset. Distulabant contra diserti homines Atheniensis,in rep.causisq; uersiti: in quibus erat etia is, qui nuper Romae fuit, Menedemus bos es meus. qui cum diceret esse quandam prudenαtiam,quae uersaretur in persticiendis rationibus constituendam,π' regendarum rerum pullicum: excitabaαtur homo promptus ab homine abundanti doctrina,et quadam incredibili,uarietate rerum, copia. omneIs
enim partes issius ipsius prudentiae peredus esse a philo sopbia docebat : neque ea,quae statuerentur in rep. de His immortalibus,de disciplina iuuentutis, de iustitia,
de patietis,de temperantia, modo rerum omnium ,eaetera s,sine quibus ciuitates aut esse, aut bene mora tae esse non possent, i quam in eorum libris inueniri. Quodsi tanta vim rerum maximaru arte sua rhetorica illi doctores coplecterentur: qliuereba cur de prooecim her de epilogis, huiusimodi nugis sic enim . appellabat referti essent eorum libri ide ciuitatibus indistituendi de scribendis legibus,de aequitare,de iustitia, de side, frangendis cupiditatibus,conformandi hominum moribus litera in eorum libri, nulla inuenire: mr : ipse Eero praecepta sic illudere solebat,ut ostendeαret non modo eos illias experteis esse prudentiae, quam
ρbi a ferent, sed ne banc quidem ipsim dicendi rationem , ac uiam nosse .caput enim esse arbitrabatur
oratoris,ut π ipsis,apud quos ageret, talis, 3 alem se
34쪽
sie optaret,uideretur ; id feri uitae dignitate , de qM. nihil rhetorici si doctores in praeceptis His rellassent: uti qui audirent, sic afficerentur animis,lit eos affici uellet orator: quod item feri nullo modo posse,nisi
cognosteret is,qui dicere quot modis hominu mentes, o quibus rebus, qκο genere orationis in qγanque partem mouerentAr: haec autem esse penitus in media philosophia retrusa,atque abdita: quae isti rhetores ne primoribus quidem labris attigissent. Ea Menedemus exemplis magis, quam a limetis conabatur resedere. memoriter enim multa ex orationibus Demosthenis praeclare scripta pronuncias,docebat illa in animis uel iudicum,uel populi in omnem partem dicendo permouendis non fuisse ignarum,quibus ea rebus cosequeretur, quae negaret ille sine philosophia quequam scire posse. Hic resiondebat,non se negare Demosthene pummam prudentiam, summamq; uim habuisse duendi: sed siue ille hoc ingenio potuisset , siue,id qκod con αre Platonis studiosius audiendi fuisset ; no quid ille potuisset, sed quid isti docerent, esse qκaerentam. Sspe
etiam in eam parte ferebatur oratione,ut omnino diu stulare nullam arte esse dicendi. idq; cum argumen αtis docuerat,quod ita nati essemus,ut et bladm, et siuppliciter insinuare ij a quibus esset petendum et ad:ιersarios minaciter terrere possemus; π regestum exponere ; er i quod intederemus,c mare; O' i quod contra diceretur,refellere; et ad extremiι dei recari aliquid, conqκeri: quibus in rebus omnis omioru uersaretur facultas: er quod cosuetudo,exercitatios πint. igendipriaentium acueret, eloquessi celeritam
35쪽
DE ORA ΤΟ REtem inestaret: tum etiam exemploram copia nitebaditur . nam primlim quasi dedita opera neminem Ariaptorem artis ne mediocriter qκide dissertum fuisse diiscebat: cum repeteret usique a corace nessio qκo , Crqκos artis illius inuentores, π principes fuisse constaret. eloquentissimos aute homines, qui ista nec didicissent,nec omnino scisse curassent, innumerabiles quosdam nominabat: in quibus etiam siue ille irrides, siue quod ita putare atque ita audisset,me in illo numero, ni illa no didicissem, cr tame ut ipse dicebat possem aliquid in dicendo,proferebat. quorum ego illi alterum facile assentiebar,nihil me didicisse: in altero
autem me illudi ab eo,aut etiam ipsum errare arbitrabar. Artem uero negabat esse ullam,nisi quae cognitis, penitns, perstectis, in unum exitum stediantia ικs. nunquam fallentibus rebus contineretur: haec alitem omnia, quae tractarentur ab oratoribus,dubia esse, er incerta; cum er icerentur ab iijs, qui ea ovmnia non plane teneret ; er audiretur ab iis, quibus no scientia esset tradenda, sed exigui temporis aut falsa,aut certe obscura opinio. Quid multa sic mibi tu
per*adere uidebatur ; neque artiscium ullum esse dicendi; neque qηenquam posse,nisi qui illa,quae a doαEtissimis hominibus in philosophia diceretur,cognosset,
aut callide, ut copiose dicere. Quibus dicere Carneaα des solebat,ingenia tulim Crasse Mehemeter admirans,
me sibi perfacilem in diccdo,te perpugnacem in dististando esse usum. Tumq; ego hac eadem opinione adα
ductus, Dipsi etiam illud quod i in libello, ut me imprudente, innito excidit π peruenit in manus boα
36쪽
LIBERI. I 8 minum ; dissertos me cognosse n5nullos,eloqrietem aduhuc neminem : quod eum statuebam distria, qri pose set satis acute,atque Hlucide apud medrocres homines ex comuni quadam hominum opinione dicere, cloquetem uero,qui mirabilius, et magni icentius aligere posse atque ornare,quae uellet, omnersq; omnium Ter , quae ad dicendu pertinerent, fonteis animo,ac me motaria contineret. Id si est difficile nobis, qui ante,quam ad disicendum ingresi sumus,obruimur ambitione
foro : sit tamen in re positum,atque natisra. Ego enim quantu auguror coniectura, quantas ingenia in nou
is hominibus esse uideo ; no destero fore a lique aliαqκando,qui'studio acriore, quam nos sum lis,atque fuimus ; otio, ac facultate disicendi maiore, ac madituriora ; et labore,atque indubia superiore , cu se ad audiedu,l edu scribendum maiore opera dediderit, exi tui talis orato quale quaerimus , qui iure non solii disertus ed etia eloquens dici possit . qui tame mea siententia aut hic est iam crassus: aut , si quis pari fuerit ingenio,pluras, ibi et audierit, et lectitarit,et friti erit; paulum huic aliquid poterit addere . Hoc loco Sulpitius, Insteranti mihi,in qui O' Cottae, sed ualde optanti utrique nostrum cecidit, ut in istum siermone crasse delaberemini. nobis enim huc venientibus iucundu satis fore uidebatur, Acum uos de rebus aliis loqueremini, tamen nos aliquid ex sermone uestro merum oris dignum excipere possemus: ut uero penitus in eam ipsum totius huius uel studii ,vel artifcij, uel facultatis distulationem pene intimam peruenireatis, sia optandlim nobis uidebatur. Ego enim,qui ab
37쪽
DE ORΑΤ ORE ineunte aetaete incensius essem studio utriu*κe uelisu, Crassi uero etiam amore ἰ cum ab eo nusquam disiceaederem,lierbum ex eo nκquam elicere potui de uia, ac
de ratione dicendi ; cum π per me ipsum egissem, per Dr pum sepe tentassem. quo in genere tu Antoni uere loqκur nunquam mihi percue tanti,aut quaerenti aliquid defuisti, et persepe me,quae soleres in dicedo
obseruare docuisti. Nunc,quoniam uter ne uestrum patefecit earn rerum ipsaru aditum, quas quaerimus 'o qisoniam princeps Crassus eius Armonis ordiendi fuit: date nobis hanc ueniam,ut ea,quae sientitis de omni genere dicendi, subtiliter persequamini. qκod quide si erit uobis impetratum : magna habebo Crassebuic paustrae, Tusculano tuo gratia ; π loge Acam demiae illi,dc Lγcio tuum hoc suburbanu gymnasium anteponam. Tum ille , Immo uero nquit ulpiti rodigemus Antoni ii ; qui et potest facere id,quod requiris; consueui ut te audio, dicere . nam me quidem fateor siemper a genere hoc toto siermonis refugisse,et tiαbi cuieti,atque in tuti saepissime negasse,ut tute pauxilo ante dixisti. quod ego no superbia,neque inbum nitate facieba; neque quo studio rectissimo, atque oαptimo non obsiequi uelle ; praestrum cu te unum eX oramnibus ad dicedum maxime natMm,aptum se cognos
siem; sied mehercule istius distulationis insoletis, atque earum rerum, quae quase traduntur in arte, insicitia. Tum Cotta. Quoniam id,quod difficillimum nobis uidebatur,ut omnino de his rebus Crasse loquerere,aspeα cuti sumus: de reliquo iam nostra culpa fuerit, si te, nisi omnia, quae percunetati erimus, explicaris, dimiα
38쪽
LIBER I. I9serimus. De ijs Gedo rebus, inquit Crassus, ut ineonditionibus scribi solet, sciam,potero s. TMm ille , Nanque quod tu non poteris,aut ne fries, quis nostrum tam impudens est,qui sie 're, ακt posse postulet Iam uero ista conditione, dum mihi taceat negare posse, quod non potero ,'fateri nesciare, qκod nesciam ; licet, inquit Crassus, uestro arbiutratu percunctemini. Atque, inquit Sulpitius, hoe primum ex te, de quo modo Antonius exposuit, sentias quaerimus ; existimesne artem aliquam esse dicendi. Quid mibi nunc uos nquit Crassus, tanqκam alicui Graeculo otioso ,oloquaci,'fortasse docto, atque erudito quaestiunculam, de qua meo arbitratu loqκa imponitis t Quando enim me ista curasse, aut
cogitasse arbitramini j non semper irrisisse potius eoru hominum impudetiam,quheum in schola assedissent, ex magna hominu frequentia dicere iuberent si quis quid quaereret. quod primum ferunt Leontinum feci sese Gorgiam : qui permagnam quiddam fusiripere, ac profiteri uidebatur,cu se ad omnia,de quibas quiβ eaudire uellet, sie paratu denunciaret. postea uero uulgo hoc facere coeperunt,hodies faciunt; ut nulla sit
res neque tanta,neque tam improvisa, neque tam no
ua , de qua sie non omnia , quae dici possunt , prosi; teantur esse dicturos. Quod si te Cotta arbitrare aut te Sκlpiti de his rebus audire uelle: adduxissem huc Graecum aliquem, qui nos isti modi di stationibus detestaret . quod ne nune quidem difficile factu est. est enim apud M. Pisonem adolescentem iam hκic studidio deditum, summo hominem ingenio, nostriet; cμ
39쪽
DE ORATOR Epidissimum , peripateticus Staseeas,homo nobis sane familiaris,' ut inter homines peritos constare uideo, in ido 'o genere omnium princeps. Quem tu mihi, inquit Mutius, Stastam,quem peripateticum narras lgerendus est tibi mos adolescentibus crasse,qui no Gneci alicuius quotidianam loquacitatem sine usu, neque ex Abolis cantilena requirunt, sed ex homine omninsapietissimo,atque ex eo,qui non in libellis, sied in maximis causis, o in hoc domicilio imperii, π gloriae sit considio, linguas princeps: cuias uestigia persiqnie iκnt,eius siententiam siciscitantur. Equidem rex cum in dicendo semper putaui deum : trim uero tibi
nunquam eloquentiae majorem tribui laudem, quam humanitatis: qua nunc te uti uel maxime decet ' neaeque defugere eam di 'utationem,ad quam te duo exacellentis ingenii adolescentes cupiunt accedere. Ego uero,inqui istis obsiequi studeo : neque grauabor breπuiter meo more , quid quaque de re sientiam, dicere. Ac primum illud quoniam auctoritatem tuam negligere Scaevola , fas mihi esse non puto restondeo: mihi
dicendi aut nullam artem , aut pertenuem uideri, sed omnem esse contentionem inter homines doctos inuerbi controuersia positam. Nam, si ars ita definitur, ut palilo ante exposivit Antonius,ex rebus penitus perstectis, planeq; cognitis, atqκe ab opinionis arbitrio staiunctis, scientiaq; comprehensis: non mihi uidetur ars oratoris esse ulla. sunt enim uaria, π ad uulgaαrem,popularems siensium accommodata omnia generara huius forensis nostrae dictionis. Sin autem ea, quae Obseruata sunt in usu, ac tractatione dicendi, baec as
40쪽
LIBERI. ΣΟhominibus callidis, reperitis animaduersa, ac notata,
Merbis designata, generibus illustrata, partibus distrio buta sunt id quod fieri potuisse video : non intellii go, quamobrem non, si minus illa subtili definitione, at hac uulgari opinione ars esse uideatur. sed siue ei, ars, siue artis quaedam similitudo : non est quidem ea negligenda, uerum intelligendum est, alia qκaedam
ad consequendam eloquentiam esse maiora. Tum Antonius uehementer se assentiri crasso dixit: quod neque ita amplecteretur artem,ut ij solerent, qui oαmnem uim dicendi in cne ponerent: neque rursum
eam totam, sicut plerique philosophi facerent, repπαdiaret. Sed existimo,inquit, gratum te his esse crasse facturum, si ista expopueris, quae putas ad dicendum plus quam ipsam artem posse prodesse. Dicam equide,
quonia institκi, petamq; a uobis,inquit, ne bas meas ineptias efferatis. quanquam moderabor ipsi: ne,ut quidam magister, atque artifex, sied quasi unus e togatorum numero, atque ex forensi ustu homo meridiocris, neque omnino rudis, uidear non ipse aliquid a me prompsisse , sita fortuito in siermenem uestrum incidisse. Equidem cum peterem magistratus, solisbam in prehensando dimittere a me Scaevolam ; cum ei ita dicerem , me uelle esse ineptum. id erat pereare blandius: quod nisiinepte feret, bene non posset feri. hunc autem esse tinum hominem ex omnibκs, quo praesente ego ineptus esse minime uellem : quem quidem ntinc mearum ineptiarum testem, ex steti rorem fortuna c*it: irim quid est ineptius, quam de dicendo dicere s cum id ipsum,dicer nunquam sit n;