장음표시 사용
2쪽
bras excutis,oe ab rufa cir abditaperscrutata, ut ex illis etiam aliquid arripias quod ad Uum sacrosancti illius tabernaculi transferas, quod ut in apud
malam, neque moueri a loco in locum,neque conuelli, neque rumpi, neque ura .
rectare ulta consumipotes. Nosti enim qua rationesnt ptu, hoc est hamines in Deum rebelses contumaces soliandi, ut illis opibus quibus
ad impietatem, e suorum pestem exitium abutuntur, Dei templum oris nare, mitorumque hominum utilitati consulere ualeamus. Non latur is es, qui Didaeorum more, di consuetudine in umbris tantum imaginibus rerucael ium Fectandis in assed diuinorum hominu ense rimaris,c rustiria legis ipsius integumentis inuoluta sapie uter explicas, eorumque nolis in telligentiam tradis. Illam itaque rationem quam sequeris, infantas literis emplanandis ualdeprobo. m neque scripta tua altior s inmitis nullum exitum habentibus infercis , quod a multi eri solet, qui quoties in locum alia quem docilem incidunt/llegoria, biper ima comparant: neque rursus quod quidam nimis imperit te dicam Iudaicaefaciunt criptum latum legis, studiose confectaris, diuinum uerosensum qui ub legis inuolucro latet, abducas er reiicis. Imo cumscias legem ipsam rerum diuinarum imagines contin re totamque illius flevitentiam e mentem ad ipsam uim diuinam,c si h Amum Christi numen esse Oerendam, tota mente itque omnistudio in diuino legissensiperaestigando cir eruendo uersaris, ita tamen, ut minime ab ipserauerborum gnificatione di cedas. Uti nanquestatuis ineptum esse cum lite. ra legis,/Firitum legis ipsius adumbret iamquemonstret, qua ueritatis ipsius inuolutaeintelligentiam assequamur hac ma neglecta,aliam inire. Quid enim minus connenit Tuam cum lexideo literis ad memoriam sempiternam cta vata fuerit it indicaret nobis uiam, uapossemus ad diuina flensemperuenire: literarumsanctarum dumi neglegi lassibi uias quemque aperire,praecipi
temue eo sera voste commode expedire honpositis quod necesse in eueniat
F. Hieronymo ab oleastro. S. P. D.
3쪽
ti risimi Mimnilii ut straboram uim udus ipse nientia continetur, ne, aligendam existimant. sum enim de uia dest clunt, quam litera anctae mousitan bsque ubi ingressi ea quae latent in ipsis sacris literis temerescrutantur insententias ineptas incidunt, multaque frigide cir insulsg comminiscuti.
tum Te latur satis laudare non possum, cum hic regiam uiam ingrediaris, ut in alterutram partem tibi minime declinandum existimes.In quo uero cuncta ad morum disciplinam id religioni anctitatem, ad pietatis es' caritatis sit. dium conferenda censes ipsius legis quam expluas, em prudenter attingis. Fini quidem legis sit, caritas ex corde paro, cir conficientia bona, s se no M. uino beatifunt, quiscrutantur praecepta domini, in in nudio legis diuinae noctes e dies consumunt,oesiqni multos erudiunt ad sitiam quas Solaeterno Osendore collucebunt trumque tibi de diuinagratia di bonitate polliceri potes,quando non solum tota mente in legis ipsus Budio uersans, uertimetiam quamplurimos bis tuis commetarijs ad iustitiam instruis, omnibus sanctarum literarum Budi Uructum tuae eruditionis impertis. Plura recade tuis scriptis communicato, cum primum per otium mihi omnia leo gere, e pertras re licuerit.Te tamen interima hortari non desilium t alia acrarum literarum partes explananodos cipias, ut latoris,minductriae tuae praemium actum,Wamplifica.
4쪽
ON TANTVM mihi assiimo(Lector optime)ut existimem posse me facile de ingenijs,& eruditione, doctorultominum iii dicare.Verum enimuero uel huius operis dignitas,uel meum erga illius Autorem studium facit,ut aliquid de illius utilitate, ac praestantia dicam, praesertim cumulti admonendi sint, ne ita anti illitatem admirentur, ut si quid commode a recentioribus explicatum sit, id ne legendum quidem putent.Vt enim plerique exstiterunt, quibus quo aliqua retariora, eo iucundiora uidentur:quique nouitatis studio omnia probarunt, sie alij sunt,qui antiquarum rerum studijsita delectantur, ut quae uiri huius tempestatis eruditi literis mandarunt, uituperent ac detestentur. atque adeo utiat, optimae cuique uirorum studioserum exercitationi uelint inuidiose detrahere. Quod esse in causa non dubito, ut uiribonis artibus exculti, & sacrarum literarum studiosi,quae pro disciplinis illustrandis,in lucem idere uoluissent,eorum perterriti iudicio,iam etacere recusarent. Vtrique ita re reprehendendi: illorum profecto arrogantia: nam quae ipsi fortasse ignorant, ob idque ad multitudinis opinionem temerarie repraeliendunt,latere malluissent. Istom extrema demissio, a munitudine animi non
porrum aliena: sui quiae doctis & piis probari intelligunt, eorum iudicia ita formidarunt ut ea in uulgus udere dubitarent. Itaque hominum deprauata uituperandi libido, quae
in aliorum opera effraenate seu ijt, multorum ingenia,ac praesertim Lusitanorum, a maximarum rerum studias retardavit: ut licet bonis Artibus, ct ingenio pollerent: raro tamein lucem ausi sint prodire. Quo maiore laude dignus ei Hieronymus ab oleastro,uir singuliari doctrina ac uirtute praeditus,instituti praedicatorum decus:quado nec timore hoc est impeditus, illo minus cogitationes suas literis mandaret, atque pro uiribus eccles et utilitati contuleret. Hunc igitur aliorum arrogantia non modo non diterruit, ut apisis sacrisque stud ijs animum auocaret: verum etiam quae maximis uislijs, ac laboribus lateris mandauit, sine ulla detractorum formidine. A Viristianae pietati incremento amiacis utilitate,caeterisque ae molia meto esse possent, tuis curatfit comittenda . Neque enim puerilia, uel qnae sensui populari essent accommodata cut saepe usu uenit)nobis didite Verum Platone imitatus, qui uiros graues 1 Comedijs, hoc est,a rebus friuolis ae quae parum habeant momenti, docuit abstinendum quae Biblijs furens interpretandis, ingeni non mediocri, multis diebus elaborauit, summa cum moderatione ac modestia omnibus osterret. Atque docta illa, piaque Commentaria in libr. Mos quos Penthateucum uocant, quae singulari doctrina industriaque composuerat, ad communem utilitatem rein gratiam literarum nunc demum in pulaticum emisit. Qua in re quantum eruditionisae doctrinae ostederit,aliora sit iudicio: mihi uero in hoc opere id praeclarii uidetur,quod non modo scriptu rae senius explana :uerum illam ad mores & instituta uitae sapienti su me transfertatque mirifice cum litem explicatione, spiritum coniungit. Multi enim ita scripto addicti sunt, ut diuinum ipsius scripti sensum repudient: & dum plus nimio literae adhaerent,spiritum negligunt. In quo non modo ab Chi lastomo (cuius autor uide tur laestigia fuisse secutus) Hilario, Cyrillo, Hieronvinoaugustino Bernardo, & alijs utaris sine issimis longe dis ident: uerumetiam a Paulo totius Theologiae splendore,dissentiunt.Is enim ad Galat .loquens de filijs Abrahae, ex sacris eloquii, spiritum & doeisini depromens nonnulla per allegoriam dicta, retulit: multisque aliis locis, ad Corinthios,
ad Hebraeos ,&alibi (quae quia breuitiati studi j silentio preterem in quibus spiritum ex
scriniuris accipiens significat ex sacris literis , quae ad nostram doctrinam, non solum ad hystoriam referendam scriptrum sint, eruditionem&spiritualem intelligentiam etiam esse petendam. Hoe enim interpretandi genere,inens illustratur, totus animus rerum diuinarum studio concalescit,atque ad coelum maenis conatibus abirat, qui igitur hanc diuina
expli-ndi rationem,ex diuinis literis repellendam putant,magno pietatis fructu mi dici
5쪽
Isia priuant. Hinc iam dotem intelli i, quantum ii uius autori det eatur, qui omne suum itempus in fide ampli Scand nostrisque animis moderandis transgenduiri putauit. Et euanimum ouo erga Deum opt. Max. flagrabat singulari cliaritate in proximos,sacris concionibus declamatorum more,quibus maxime floruit, semper ostenderit. A quibus cum propter tot ardua negotiapro fidei amplitudine ab eo suscepta du fidei ac religioni sua Pandarum rerum muneri a Cardinali amplisi. Henreseo, Porregaliae Infanti praeficeret esset prae ditus perpetuis istis monumentis, scripturae claritatem,& morum instructionem Posteris summa cum laude reliquerit:ex quo maximam gloriam A fame spira dorem est consecuturus. Praecor te igitur lin. humanissime ut hoc tibi collatum beneficium Christiano affectu traditum, ea animi alacritate ct candore suscipias, quo scis esse oblatum aliorum maere laboribus quos tibi non minimam credo uti talem allatum. Bene vale. Olysip. v. Eal. Febru. is sta
6쪽
Folio D mo eorum prima lineant. a mn. lauabae Iaasib Iliade in eoi .et lineari a traii dixit Pro dicit. Ibidem linea re a fines ei prosuisse.
ibidem linea. is a iliae,quod pro quem.
Ibidem rasa. l. i linea i .a fine, memento, Pro momento. l. . pag. . l. a.linea. i. cultate pro oculata.
ibidem sinea. fine, genereo pro Sen . .
Ibidem sma.ι .a fine, non Ponitur initium caram Mod iis incipit. Et Moseli paseebat.
Ibidem linea .r .inquirat pro inquirit. ibidem pag.1. l.i .linea sin fine videtur Provideatur. ibidem linea ultima tot pro Sod. ibidem mi. clinea. 1s .a P in des ait pro distundit.
l. r.pag. . l.r .linea. in prin.quidam pro quaedam. ibidem pag.r. l. .linea. et . a fine narratio pro uariatio.
l. ii pag. i.col. .linea .i .aprin dispondere Pro des dere. Ridem eol. 1.linea. .a fine Deum pro se, m.Libidem pas .etaol. linea. . a P in .nobis pro uobis. Ibidem linea.ri a fine .hahar pro habat. . Ibidem linea ultim paudem ero Paludem. .pas.l. l.r.linea. t .a retin .eiuidunt pro diuidit. Ibidem linea ia a sim, euenire pro uenientia. Ibidem pag. r.eol.i .lima.ca fine, deest lepster. i.ia tiori
Ibidem linea. t. dele aut,& lege potentia Attio daemonia.
ibidem linea. .a r in .extossin pro extorssisse.
Ibidem pag. r. l.idinea ita fine indieiis pro iudi iis .
Ibidem linea. 6.a fine,Dem pro Deum. . sit. d.'g. r. l. i.linea.i. a prin.quoniau pro Uniam. Ibidem col. x.linea. sat prin.incolumitate pro libertate. se .; .Pas. s.co. i.linea ista fine exanimatas Pro examinata
ibidem cola linea.1 .ardinatu pro illi
Ibidem .eol.1. linea .asne cum Pro eum. I.; .pag. i. l. .linea. .a fine, olenta pro protenta. Ibidem Ol.r .linea.'. a prin. ungebantur pro filiis anti . ibide linea. ri. a prin. manifestitamus pro inani itauimui. sia i pag. . l.i. linea.d.a P . uidente pro uidentes. ibidem linea ii aras ero vos. Ibidem linea. ii ex reretur Prorare, retis r. Ibidem linea. ro. anne Aeneticam, pro benedi eam. Di. r. pag. i. eol. r.linea istibertim 'liberum.
Ibidem linea.i, apri n. Hebris pro Hebraeis. Ibidem linea.is a fine ita esse diro ita fuisse.
Ibidem inea. r. a fine deest post eo itionem S quod te eandum est ante defrontationem/legendum Si displieri in oeulis Domini sui rost cognitionem N ante despositioiaem.
l. i.pas.i .eol.r .linea. I. a Pr n. st si antea, deest sorte. Ibidem pag.et col. .linea. .asuesoluituri pro soluturi. Ibidem col.1.linea io. a prin .damnabis uitam pro dabis.liadem Pag.r.eo. et alnea.ii. pri n. ubi ponitur noriti rone iudicis de ubi iudicis pone maris. l. t. s. i. l.i .linea .ra. a prinaunsa pro longa. Ibidem Pag r.eol. is inea. i. Pro, pro in ute. ibidem lutea. io a prininoluit pro uoluit. lat. 2.yag.iaol .i alaemia a fine, conculcationis pro conculeano
ibidem destructionis ero destructae.
ibidem linea is a fine uni re pro iuuare. Ibidem rasa eol lainea. 1 .a prin. uerbum pro uerba. l. M .PS. x col. .linea.et . a fine,post, mino deest textui di in tu ipse praeesseris: non educas nos de loco isto. Ibidem linea. io.a fine,non pro nos. Ibidem col.1.linea ri .a n.tuo pro tua. Ibidem Pas.r.eol.r linemr .a fine dest pro iden. . l. 6.pag.i mi r ainea et prina oluit Pro uoluit. . Ibidem pag. r.eol .r .linea. .asne rubicaram pro rub scar ibidem linea ultima transuerit pro transerit. l.d pag.r. l. i.li nexit .habitaria pro habitabo.Ibidem col.r .lutea.io a Prin. itae, pro habes. ibidem pas r. l. r.linea.d. a fine, ferreum pronam . l.eo .Pas. i.eol. r. linea. . a fine, super limare pro superlib
ibidem pag.x. l. i.Enea.r a P in .stipites ero stipes
Ibidem eos .a. linea.= a mn facies tro saei et . Ibidem linea ro. x prinIaei et ero iacaei. sol .ci .Pas. i. l. t linea.rrai prin .in quid pro inquit. Ibidem pag.1. ecl. . linea. .a fine dem pro idest. Ibidem eo .i.linea. .ayrin scamen pro semen. Ibidem linea .ri post ubel ulim deest, idest ut Ibidem linea ita finesons Pro eorum . sol. et pag. .eol. l. linea. .a sne,quinque pro quinto. Ibidem linea .s .a fine quinto pro sexto . Ibidem pag.r. l. i.linea. .a fine, incastratuae pro incastra.
7쪽
Ibidem linea.rs'prin deest ut alius uertunt. Ibidem linea. i a fine,coniungebantur m inundiboenturriss nunclicabidem linea. is a tae, potentiae Pro praesentiae.1ludem lanea. . a potentiam myras enarum
8쪽
tris Fratris Hieronymi Molea o , Annotatioues in Exodum. Capitis. i. ad literam.
D M o N VI in praeedenti libro qualiter Hebraei libros legis a prioribus init j dictionibus inscribant. Vorant enim hunc librum.Ve eleli, senior i. Hate sunt nomitia quod eo modo in Hebraeo incipiat.Gtaeci vero eum Exodos vocant,quod latine exitus interpretatur: quod in eo exitus filiorum Iirael ex aegypto describa
nititur dominus ostendere qualiter Abraliae promissione de multiplicado semine, sicut arenam maris,adimpleuerit. Voluit enim sciri,qua pauci intrauerint,& quam multi egressi sint inde Enumerat enim sexcenta milia.cap.ra sequenti, qua ex. o. creuerunt. reuerunt omnes antis e
egresse defemore. Iacob. o.Cum ille audis
animas de femore Iaacob egressas, non intelligas rationalem animam extra duce esse, sed vocatur animae,persona: ipse iuxta illud regis Sedon.Ge ne. I . Da mihi animas, tera tolle tibi. Significat autem, nephes,proprie liali tu,& exinde animam:quod nihil aliud esse videatur quam hali-
Iaacab egrestas, ac si dicerei,de truco. Na, ierecti, significat liastile, sc femur,quod modum lias ilis liabeat. Na sicut ex liastili aut trunco, rami egrediunti iri sic ex more filis.Aut dicitior ex femore orti, quod genitalia inebra unde fili j exoriuntur emori sint propinqua. omnis gen ratio illa. No intelligas omne genus Hebraeorum mortuum , sed vocat generationem lio ni ines illius aetatis,quae tunc teinpocis erat centu anni. Constat autem Ecclesiastes.i. unam generationem vocari homines eiuldem temporis seu aetatis.Ibi enim dicitur generatio vadit,& generatio venit: terra autem in aeternum stat. i. homines unius aetatis veniunt.& alij alterius per mortem decedunt : terra vero , in quam veniunt,&a qua decedunt: in aeternum stat i. im mobilis mimiet: nec vadit,& venit, quem. Admodum homines Ideni Gene 6.ubi de Noacta dicitur. Noacti vir iustus,pfectus fisit in generationibus suis .i. inter homines illius o. atis seu ge
nerationis. sEt fili, Frael fructificaueriit,
creverunt, multiplicat unt, ro,
borat ualde ualle, seu uehementissime.
Ponuntur hic litatuor verba in Haebreo inter qdiscrimina ponere difficile est Et licet nostri, de Heb xi prius. c. parali crescere uertat,iain tamen. Cene.r.ostedimus, proprie fignigrare fructificare:& de hae significatione nihil haesito. Sequentis vero.is caras, non ita nota est significatio: ut Gene I.&.3.ostendimus.Videtur ramen significare,ad modum reptilium crescere. Aut primo reptar ex consequenti vero ad morem reptiliucrescere. Nam Leuiti.II. habes. Hoc uobis in mu-dum : bacteis hastareis i in reptili quod reptat suster terram De.f. uero stabab,non est dubium significare multiplicari licet Hester. i. & Isai .p. videatur eleuattini, limagnu esse significare. In confessis mitem est quartum,scilicet aram,significare fortificare,ct roborare,maxime in multitune, ut patetDanie.8.Venam .i roborabitur fortitudo ei iis, scilicet in multitudine exercitus.Significat ex consequenti multiplicare, quod multitudo fortis esse soleat, ut habes Ieremita is. Me- muli bii multiplicata sunt milii uiduae eius prae
in . Est ergo sensus horum verborum, quod fili j Isiael fructificauerunt,& ad modum reptilium creverunt, seu producti sunt, de multiplirati sunt, li ex multitudine roborati. Ducit auterabbi Salomon Sex uno ventre genitos tuc.Scribunt autem medici,vique ad. . posse uno vetre igni.Quod aute dicit Aben Erill,singulas mueres binos genuisse,in edactuare t ex eo vae mater Mosecti unicum tantu genuit. Non enim legimus Moseli aliam quam Miriam sorore si buisse , aut altera qua Aharon fiatrem, ut pater QT.6 prioris Parisipo.Non fuiesse aute Miriam
gemellain m Mosen, sed maiorem natu: cap.2.se
queti probatur. urrexit nouu Ver
e raptum: qui non cognouit Ioseph.
Solent enim praeclara gesta Praecedentium late re si luere praesertim reges. Nam Rex Assii erustobliuioni tradiderat praeclarum facinus Mardo-lclaaei,qui eum a morte liberauerat: ut dicitur He ster.6 Putat Iosephus hunc Regem ex alia progenie fuisse, quam es leni AEgypti praecedentes Reges. Caietanus vero rabbinos sequutus, putat
mille Assiri uni propter id quod Isaiae.3r. dicitur in AEgyptum descendit populus meus in principio,ut peregrinus esset ibi: de Assuris nihilo oppressit eum.Sed meo iudicio deceptus est. Nam apud Isaiam conqueritur Dias de 3preistribiis populi sui duplici captiuitate quam prior si ierat
apud Fgyptios. Secuda vero in terra Assiriore: quae temporibus Erechiae accidit: sub quo vitimo Isaias prophetavit : ut habetur Ita x. i.&. q. Regum .iS.Tunc enim Salmanasar Rex Assiriorum Samariam cepit, sc decem tribus in As A rios
9쪽
os transtulit.Unde Dominus terra si iam lsrael, quasi Oino vacui uidens, inquit a d I salam, Et nuc quid mihi hie, scilicet residuu est dicit Dias, quoniam ablatus est populus meus gratis. Est ergo huius sententiae sensus,quod surrexerit rex nouus.i. non linea recta natus super aegyptum: qui no cognouit, id est, noluit cognoscere aut obliuioni it idit praeclara gella Ioseph.pienter aut calide areamus illi. Id est, sapietes simus eum illo seu sapientia cum eo utamur,
ut scilicet eum inscium minuamus. Diximus designifirati die iterbi liabat, idest, la quod hic ponitur Gene Ii .ubi multis autoritatibus probauimus significare dare,& est phrasis linguae. Da faciamus hoe,id est, da auxilium quo loque di modo nos Portugalli usque hodie utimur dicentes, Da ma ta amos isto,etiam si nihil ab alio administrandusit. Aliqui uertiin Da, sapientiores illo limus, sed prior lectio milii magis proluatur.
Et erit cum occurrerit belli . Posset etiam
legi. Cum proclam reum fuerit bellum: quonia
cchara utrunque significat. FPosuerunt I . , per eos principes tributorii. Amasas,quod
est lique cere,dill blui estinas, qliod est tribum,
se dictum,quod solitatur dominis aut in is ad illud reddendum: manus enim argentia, aut numismata habens clauditur: cum autem daturq&manu clausum est,soluitur manus. Aut quia metallum exquo numismata fiunt dissoluatur,&liqueti at. Neque intelligas illis costitutos principes tributorum,ut scilicet tributa solueret numismatiam,sed laterii.Vnde sequitur , t affli erent eum oneribus Posset etii uerti. Et posuerat super eos principes dist olutionum,id est,
ni eos cogerent terrana liquefacere ad conficie- os lateres ac si dicat: Constituerunt super eos principes latera.Sed prior sensus magis arridet. Et pro affligere, tu uerte: ut humiliarent eos.
Et , scilicet populiis,aut ponitur pro plurali aedificaueriit. V bes thesaurori
(Piton & Rahamiles. Nomen hebraicu mi chenoo. i.thesaurori quod hic ponitur, est a (saclian quod significat claudere, includere,& etiaoccultare. ii sochen .i inclusor seu thesaurari dccustos.Isaia .rr. Ingredere ad ahchen. . ad custodem,seu thesaii rarium huc. Sic t .regum. .de Sumn amite licitur.Et sit ei si Dauidi sochenet. i. includens, seu custodiens, cuius sensus est. Custodiat tuae in domo regis suntliacludendo, ct seruado. are illud Iob is male uuasi h& Hebraeis
redditur.Num sapietis est diipitCire in uerbo noliseon, id est quod non proderit, cum potius uertendii sit, id no occultabitu .in uerbo non
culto,seu clauso:quasi dicat non est sapientis dic putarem re, in qua nulla est dissici illas. Sic psal.igo ubi nosti, uertunt. Et omnes uias meas proficere fecisti.Tumerte.In lusisti , seu clausisti ut amplius no ualeam incedere Est ergo sensus huius loci, quod Iudaei aedificarunt Appiijs urbes ad includendum,sive thesaurum, siue arma, siue quiduis aliud.Posset etiam sidua propria significatione esse sensus Et aedificarunt urbes inclusionum. muris inclusas,seu muratas. Qua lino
dum humiliavertit eum Sic melius uertas, qquemadmodum a pigebat eum. Sic multipli.
cabatur, Id diuidebatu eu extendebatur
Ponitur hie uerbum parais, quod est augere, licet non plene cons et propria significatio, ex locis tamen quibus ponitur,uidetur significare diuidere,&mul lacare,quod, id quod diuiditur multiplicetur. Diximus de iterbi significatione.
Gen. 18 Et angusti li sunt, scilicet
g ptu a facie orum I rael. Ignota est
propria significatio uerbi reuis,citi hebraei duas tribuunt,scilicet angustiis affici, seu affligi, dc euigilare,seu expergis sed coni indunt hie duas radices Liachat quou est euigilare, seu expergisci, &chus,quod est meo iudicio)finiri seu usque
ad fine uenire. Arbitror aute chus significare finire:quia chison ,quod est ex liac radice,exu initate, ii finem significat,ut patet infra.r6. Et . sic facies in ora cortinae hachisonali .i. extremae seu ultima .Est etiam coniectura,quod significet pugere quia chois i. pina est ex hac Cadice, nihil tamen certi huius rei diffinire audeo. idetur tamen mihi uerbiam tigilificare expuncturis, aut
tristitiis,quasi ad fine usque periimire, sitie quis ab spini siue ustu, siue molestiis aliis pungatur:
quod exemplis ostendam. Isaiae. . habes, Der linquetur terra, quae te pungit a facie duoru r gum. bi nostri uertunt Quam tu detestari uel ob quam angustiis afficeris. Capite uero IS.ugnificat aestiuare : quod illo in tempore homines ab aestu pungantur,& quali deficiat. 'bi dicitur. Ve chari.i aestiuabit ibi uolucris & omne animal terru super eum hyemabit Potest emo locus is esse di. Et spinis piincti scint s. aegyptii , a facie
filiorum Israel,idest, tanto eos odio prosequebatur,ut cum eos uiderent quasi iaculeis pungebantur, aut aestuarunt a facie filiorum I srael. Colligo ergo,uerbum hoc duo significare, scilicet aestiua re, uel aes tam quasi usque ad uitae discrimen: &spinis pungi nostro sermolle uernaculo, . allar milito. Rem tamen non plene dii finio: quoniaconiecturis ni oueor Posset etiam sententia reserri ad filios Israel,ut sit sensius. Et aestuarunt, aut
puncti sun facie,scilicet Aceyptiorum iiiij Israel:sed quia facie ponitur in regimine, ma
10쪽
Iectio germana est. E eruire faciebant e.
rapi filios meaei cu duritia. Dictio pereest,
quam lite(Ch daeum secuti duritia uertimus, non est plene nota: scin scriptura significat duritiam,ut lilc:dc paroeliet quod est ex eadem radice,infra. 26.est uelu. Ide. set .sed meo iudicio significatio Beria ignota est, ut discimus,& ius aureaque signincatione, possemus uertere:quod taciebat eos Egyptii seruire cum supercilio: ut uelo respondeat supercilium. Videtur enim stipe lium velum quoddam ori pedens. amariis
tudine affecerunt uitam eorum, id est fecerunt quod uita, quae oninibias dulcis este solet:
esset illis amara In seruituteAut cum serui.ttite dura in luto, ' lateribus. Dictio esto
mer, quani lutum interpretati sumus, non significat quodcunque lutum, sed ru brum : ex quo comuniter lateres fiui. Na radix chomer s. amarrubescere significat. Disputauimus Gene ii designificatione uocabuli. Et explicat textus more suo, qualiter Egyptii filios Israel amaritudine affecerunt, scilicet seruitute dura:& iii quo fiterit liuiusmodi duritia : etiam declarat, quae erat luti id es , disponere lutu: de facere lateres: In omnisertiitute rurali. Non inquit, ministrabalit eis in operibus mundis, aut parui laboris,sed in uili minis letus,qualia sunt lateritia, ct ruralia.Neque hoc contenati erant, sed omnis
seri titiis,qua eis utebantur erat cum supercilio, ac si dicat. Nunqua eorum ministerio contenti
erat dixit in e apti: obfleti italus
hebri eam. Aliqui uertunt ad obstetrices liebreas, sed non est uerisimile quod fideret in re hac obstetricibus hebraeis.Tum quia infra diciti
obstetrices regi,liebrsas parere, antequa tieniat
ad eas obstetrix. Et nideritis super sellus.
Narii sunt heboti,in significatioe obnatim,id estisellas. dix(si tamen ea est, scilicet eben,lapide indubie significat Sed obnatim quidam putant significare rotas,super quias figuli faciunt opus
suum: liquia formam nabent duarum molami in aliquibus locis, ideo nomen uenit more dii
liu: quod firmare uidetur illud Ierem .i8 Ecce faciebat opus superliaobnatim, id es rotas. Alii uero talani, si aper quam sedet figulus,interpretantur.Mihi uero(saluo doctioris iudicio) uidetur euen non esse per se radicem,sed radicem nominis esse banah, quod est aedificare unde eben, id est,hipis, quod ex lapidibus aedificium fiat, obnatim uero significare aedificia, seu illud inuo ficulus aedificat vasa sua:quae ad modum ae-ificii surgunt: de illud Ieremiae citatum uertendum est.Et ecce faciebat opus super aedificium
stium, aut super aedifici propter binas rotas: lit 'uero puto significare duos cardines uentris: qui sunt ad modii in ostii in aedificio:& uocantur obnatim, a ben qcreth filius, q& per illa ostia, seu
cardines filii egrediatitur.Et si oburias, quonici possent obstetrices intra carduaes uidere an esset mascul', an fomina. Hoc facile cognosci potest: quoniam facies in masculo est in me, in foemina uero: superne Et rabbi Iosepti est huius sententiae,quod scilicet via in odimunt: non sit litera radi i sed seruilis:& quod nominis radix sit banali, id est dificare ut diximus neque mirum,quod taminea genitali a per quae filii egrediuntur,dicantur idifici postquam filius sic uocatur. Est ergo sic locus reddendus. Cum o
stetricabitis hebraeas, & uideritis super cardines, scilicet uentris, si filius ipse, interficite : sis. Emin seu filia uiuet. suonia uitiaces ipse
Sie in liebraeo est, x non ulvane es uertit, quoniam obstetrices ipsae nisi uocetur obstetrices uiuificatrices,quod pueros,& puellas uiuere Lacerent. Vocatur autem hebraeae uiuaces, suoniam agiles sunt ad pariendum: quemadna odii aliquae et ex nostris, quas mirum est pidere qua facile pariat Emortificatus est ualde. scilicet in numero,& multitudine Etsi cluia timueriit obstetrices dominii: cuius, scilicet timose noocciderunt mares, iuxta regis imperi u Fecit eis domos. Difficilis intellectu est locus iste,& u rie, tam a nostris, quam ab hebraeis explicatur. Quidam ad populum is raeliticum hoc referat: quasi ipsi filii Israel,suis obstetricib' domos munitas extruxei int in quibus ab incursibus Agyptiorum tutae esse possent.Sed non uideo quasi-tena potentissimo rege, sese tueri possent duae nauliercute et quantumcunque fortes haberent domos:ideo omissis com opinionibus, aduertendum,hebrailinum uocare dare poste iratem, domum aedificare: ut in hebraismis,& Gene.so.
diximus: ita quod idem dictu est fecit,aut aedicauit illis domos,& dedit posteritatem, seu proxeniem, seu filiorum multitudinem: eo quod nebraismus a banah, quod est aedificare, deducit ben, quod est filius: quas aedificium patris. Ex quo sequitur quod dare filio est aedificare. L e caput.I6.Gen.&inuenies Sarali, Abratim dixisse. Ingredere ad ancillam meam, si mrte aedificer ex ea. Simile offedes dixi isse R et Iaacob Gene so.Secundo etiam Samue. .dicit Nattian propheta Dauidi .Annunciat tibi diis, quod domum aedificabit tibi. Et eodem capite uicit David. Tu domine reuelasti aurem seriai tui, dicendo domum aedificabo tibi . Et quod de progenie loquatur, textus ipse subindicat. Posta qua enim dixerat Nasia Dauidi, leum illi do-