장음표시 사용
691쪽
ditis, quὶm mirabilem illam veritatem, quae in quotidiano fluxu , S: refluxu ad patii cu
lates otas obseluatur , reserendam esse ad varietatem ipsarum oratum , siue littorum, tam in Continentibus, quam in Insulis oecurrentium. Nimitum prout littora properantem aquam in ortum , Occasum e , siue
e regione, siue oblique excipiunt; de sue di. recto accedentem , sue dessexione a littori bus anteeedentibus affectam . de sui stu sudditecto, siue flexuoso , s nubusque , ac promontoriis magnis , patuis, raris , crebris, regulatibus . irregulatibus interrupto ; det tactu sue longo, sue breui, sue sngulati, sue repetito; de fundo sue plano, sue prono, sue alueoso, sue scopuloso, &c. necesse est aquam diuersissimos accipere motus. Quod celte in fluminum ripis obseruare in promptu est , hele nempe aquam lenitet , ille te rapide fluere i hele abire recta, ille te totqueri in vortiees; heie vndulate, ille te spumare;& id genus similia: idem proportione seruata consentaneum est feri, vii & reuela obseruat ut fieri in ips, littoribus Maris.
ani emet quotidianus minu erim L extis ex quotidianis Te Iuris motione explicetur. Nam eum Testia. tisinii qua tiar horarum stario proxime retioluiiupponatur 4, neeesse es, vestia partes Me momento celerius , tamdiu omoueri Incipiunt, iterum post horas viginti quatuor simili e/laritate, arat tarditate moti mur,
τι mans Ositim es. S; hae luistir ἀ- sitas motus eos essι quot talariorum m, deberent pracile post horas viginti quatuor recurrere , cum etna fere hora quotidie saratas recurram. β-ι O, ut singulis mensibus tunc maremiaxime quiescat , cum habita ratione motus Testinis furi . feruere adherer ; ct contra, tum vehemenso ferueat . cum illis pacare quiesiere oporserat. Verum uno verbo insi- atum est in Epistolis naturam aquae fluidam Obstare, ne aqua citcum seratur tam sa-cile , ae reliqui globi compacta natura. Qiypne cum motus reliqui globi non exquis id obseeuridet s sellieet . si obseeundaret. 'Dullus aestus exsisteret in ideo necesse est ei ut motum fieri non-nihil retardatiorem, εe mensura quidem tarditatis accepta ex portione motus Lunae menstrui addita diut-no Telluris, quatenus ab ipso dependet , imbidem reipsa est. Quia enim , ut Sol sibi ipsi
intra dies proxime viginti septein circum. ducius Tetram vini circumvehit , sed sedinius tamen insequentem de non- nisi inita ania Dum absoluentem circuitum, proptet diffusores , paucioresque radios , qui cum in Venete ,& Meleutio consertiores sint, circuitus in ipsis faciunt celeriotes: se Terta sibi circumducta intra horas viginti quatuor, Lunam cireum se abripit sed signius tamen obsequentem , de non- nisi intra mensem, absoluentem circulium , qui absolueret ut haud- dubie celerius , si consertiores radios exceptura , circumferret ut propius : Ideo, ut incitus Terrae annuus est veluti eo inpostus ex pluribus portionibus plurium te uoia
lutionum solis , potestque adeli non alius ab ipse soli, motu censeti r se motus Lunae menstruus contextus intelligitur ex pluribus portionibus reuolutionum diurnarum Telluris : potestque adeo idem esse eum diurno motu intelligi. Heine autem fit, vi quia Te ra, ac Luna pro uno totali mobili habentur
quod pauid ante dictum est 3 idcited alteratio, quae motui annuo aduenit ex intermistione diurni , non si praeelia accipienda quatenus diurnus selius Tetrae est proptius, sed quatenus est ipsi eum Luna communis. Et quia propter hane communicationem enficitur , ut motus diuinus non si integer accipiendus , nisi postquam non modo Terra ex meridiano quopiam digressa ad eundem 'metidianum redit, sed postquam ipsa etiam Luna meridianum eundem tepetit: inde est eur Luna illum die tim repetente, una prope hora seu quatuor quintis horae tardius, cur, inquam, alteratio illa, atque adeo astus
contingat die tim tanto tempore o quatuor scilicet horae quintis tardius. Praetereo autem, cum Luna ad datum meridianum eadem diei hora, nisi post mensem non redeat , ex cursas tamen , de teculsus malis eadem hora
post dies quindecim instaurati ; qudd ij geminent ut in dies sngulos, ae eadem horaeueniant. non modδ cum Luna est nobis in meridiano supra horletoniem , sed etiam climinfra, in metidiano Antipodum. Adeo proinde, ut dici possit, quemadmodum Luna intra mensem apparet reuolui circa Terram una vice minus, qu m Sol; ita Mare affluere,& te quere duabus vicibus miniis, qu in asis ueret, ae tessueret, absque illa retardatione. Praetereo quoque hanc retardationem , qua tenus ex aquae fluore, lentoreque simul de pendet . confirmari posse videri ex eonsimili retardatione aeris , de qua in Epistolis dictu ira ; eum ventus ille continuus , de aquabilis ab ortu in occasum , quem experiunt ut nautae in alto, non videat ut posse explicari commodius quὶm ex retardatione aeris, obsuiditatem suam ineanaeis , qui consequatur
praecise motum Telluris continuum,de aquabilem versus otium. Quomodo quoque dici posset reeiprocatione eatiturum Mare, suturumque motum eius in occasum continuum, & aequabilem, si Tetrae quas nucleus esset exquis te rotundus, maiaque esset illi circumfusum . neque incurre rei in littora, versus quae elatum , esiluere , res uereque cogetetur. Praetereo Ee id genus alianum his denique si Iaciendus vi
Itaque Finem iam tandem facio ; agnos X cens irae reuera eum , quem debui , modum non tenuisse. Et constitueram quidem initio non-nisi pauea respondere ad snpula praeclarae tuae Disquistionis capitat sed nescio, quo pacto abreptus , ita sensim ab instituto , incceptoque recesserim, ut euaserim , denique in hane, quam vides , prolixitatem. Forte , me quoque peccasse putes aduersus leges urbanitatis, clim ab usque
litetis datis nihil Responsi habueris , nisi
692쪽
6so Ne Proportione, qua g auia decidentia accelerantur.
post exactum iam mensem: at partim causam initio dixi, partito ecce propalim facio, cum tibi istam quaternionum , foliorumque seriem obiicio. Quicquid id sit rei, Tu si e accipe , quasi voluetim spontaneam illam affectus tui testationem testatione consimi. li, & eum foenore quodami, compensare. Quod dignatis mihi ad calcem singulatium ingenii tui parturitionum copiam offerre, id nimiae bonitatis est, quam ut experiri non mereor, sic solicitare non ausim. Operam tamen daturus sum , ut itinere istae instituto, elim Deo bene propitio in Prouinciam breui regrediar . tum coram agam quas debeo gratias , tum corim fiam particeps, quorum esse videbitur communicatio non importuna. Siquid supererit, cum deinceps in Patria con
quiescere dabitur, beabis me , quicquid me voles. Tu intere, togatus perge, quod ultris coepi sti ; hoe est, ama me, & bene, im δ optim E. Vale. Patisiis,u i Eid. Decembris M. DC.
Senatori Diuionensi, PETRUS GASSENDVS S.
v Ero tespondeo; nam ecce mensis, ex quo tuae literae datae : sed in musa suit tum in ualetudo, tum prolixa responsio , cui hoe adtextum schediolum habes. Eadem utor excusatione erga religios cimum, ae eruditusinum Patrem Cartaeum, nunc Collegii vestii Rectorem Sapientissimum. Tu, tametsi ille, qua est bonitate, admissurus sponte eam est; intercede nihilominus, ut admittat plenioresponte. operam ver b imprimis da, ut qui te
authore amare me coepit, me portab, te quoque promotore, amet. Nimir sim tantus ille est Vit, ut maximi duram eius amicitiam, de
tibi ,eui ipsam debeo solidam,me summo per Eobstrictum agnoscam. Vale. Patisiis, vi. Eid. Decemb. M. D C. X LII.
693쪽
Anno M D C X XIX. Die X X. Matiij.
NE Ri, in hane urbem redieram, cum redditae
mihi tuae luetae sunt, quibus me serio admones , ut priusquὸm dis. cedam longius, & nobili, Mediet , V valli iam aer votis, re promistis meis simul satisfaciam. Scilicet cum Amsterodamo diseederem pollicitus sum deseribete ipsa quam primum liceret Diagrammatis illius exemplum,quo Pathesia ante paucos mensiis Romae visa exprimuntur, postquam rem dignam iudicauit,quam in Histotiam insereret. Obtestatis ipse tuo iure, ut simul per libam quae Ae hoe Phoenomeno, caui me abeuntem de Auceres, ae varia ro- 1res .disserui: quod non satis haereant memo-xrae quae ratem pote dicta sint. F eo ira vie,qm M Vito Varo,& tuis erga me olli est, nihil est,
Quod non aebeam a Aeete satis litetis tuis, quantum possum, aggredior. Tametsi enim de postridie disce lautus sum.& ea est erga me Vi- totum huius Aeademiae clatissimorum huma nitas,ut ab ipsorum siue conuictu, siue consabulatione vix qui eouam otii reliquum satinihilominus breues horas se enitor sueeidere, ut non possis in me affectus alacritatem des
Ae pumum quidem, qua fide par est, Dia
gramma exscribo ex eo schemate. quoa vie ille insigni, Nieolaus Fabricius, Petri sei To- pascha, S: in Pallamento Aque si Regis Coim silia qua ad me nupet transmissum voluit. Cum illii l enim illustrissimo Cata inali Balberino ab ipso statim Phaenomeno obseruato ostensum suisset quod ille etsi negotia semper grauissima sustineat ad liberales tamen artes, a Diotόsque Musas plerumque diuertati factum est , ut unus ex iis Literatis, quos vit summus renes se habet, ipgus manu id accepe-
rit, miletitque ad Fabricium, quem omnes norunt omnium & artium , de rerum bonarum esse studiosissimulti. Is igitur est, qui pro eo , quo me prosequi iur amore, pergratum se mini facturum sperauit, si copiam es Di grammatis , 5e explicationis adiunctae mihi quam pri inlim saceret. Transmissa ergo chatta se habet EXPLICATIO FIGURAE.A obseruator Romanus. A vertex loco obseruatoris incumbens. C Sol vetus o seruatus. AB planum verticale, in quo &oeulus obfetuatori , , de Sol obleniatus existunt, in quo & vertex loel B iacet; ideό- que omnia per lineam vertiealem A A te- praesentantur: in hane enim totum planum verticale procumbit. Circa Solem C apparuere duae incompletae Irides eidem homo-centii eae, diuerseolotes, quarum minor, siue
interior D E F plenior & persectior fuit,
curia tamen, siue aperta a D ad F, de in perpe-teo conatu sese e laudendi stabat. de quandique claudebat sed mox Mnuo aperiebat. Al
tera, sed debilis semper,& vix conspieabilis. suit G X I, exterior. 5e secundaria, vatietata tamen, ipsa suis eo lotibus, sed admodum instabilis. Tertia, di unicolor , eique valde magna Iris, it XLIMN,tota alba, auales sa re visunt ut in Parasilinis circa Lunam. Haec fuit arcus eccentrieus integer, ab initio solisper medium ineedens, circa sne ira tamen ab ML versus N debilis, de lacer, irali quas nullus. Caeterum in communibus eire uti huius intersectionibus eum Iliae eaeteriore G L I, emerserunt duo Pathelia, non usque adeo persecta, Ar& x quorum hoe debilius, illud autem sortiti 1 5e luculeiuia, splendescebat. Amborum medius nitor aemulabatur Solarem sed latera coloribus Iridis pingebantur , neque rotundioie praeeis ; sed inaequales,& lacunos ipsorum ambitus cernebantur. N inquietum spectrum, eiaculabatur caudam spissam sub- igneam NOP .cum iugi reciproratione. L de M suere trans Zenith A, prioribus mitius vi-i i i 1 vaces,
694쪽
g L De Faneliis Solibus te stur se
uaces,sed rotundi in es, re albi instat eliculi sui. cui inhicebant, lac, leu argentum purum cxprimentes : quanquam M medii tertia iam frope disparuerat, nec nisi exigua sui vestigia ubi nde praebuit,quippe & circulus ex illa parte defecerat . sol N defecit ante Solem I .ill6que 3 eficiente roborabatur K,qui omnium ultimus disparuit.Silum,respectu plasarii Mundi indicant linea af,S T,quatum aequa totis,S Tmetidiani cum ho tironte sectionem denotat Sol vetus huius phoenomeni tempore incessit per eitculos verticales, qui respectu bseruato tis 1lon totium, & respectu aliorum pasticam S. Petti, & alia loea versus castium s. Angeli transeunt. Duratio huius apparentiae suit lineo quidem iudicioὶ duarum minim)m horarum: nam hora zo. seu a. Astronomica ali qisi in Collegio Romano viderunt apparentes Soles quatuor,eosque satis vegetos, atque coruscos iuxta Solem vetum. Sed &Tusculi in vinea perpuganda occupati quatuot 1 se, prae . ter verum,conspectos esse soles valge vegetos perscribunt : quod fieri non potuit, nisi circa holam secundam, aut ante r nam post secundam Sol M obliterati coepit,nec tilii ab huitia rei petito animaduerti potuit. ita facile mihi perlii adeo harac apeatitionem duas minimlim horas tenuisse, di sub meridiem , vel noti diu post inccepisse: nam quando egu post horam secundam superueni, videbatur ad dissoluti nem triclinate. In Collegio Anglicano vii postea comperi ex ipssmqt spectatoribus nistris; eitca horam i9. iam omnes Soles persectos fulgidos aspexerunt. Notandum insuperest eirculum album KLMN vltra Zenith,
seu verticem transuist e .prox t punctum B denotat. Tandem totum phoenomenon in nubes eandidas resolutum,& abstersum est, circa vel paulo post horam tertiam. Sol autem verus sereniis iterum alluxit, cum dorante apparentia subobscurus, di hebes quidem, visui tamen intolerabilis affulsisset. S.I jibi signa datis . Glem quis ducere fad vim
Aulae 8 p. etiam caecos initare tumultus Saepe mones,srahiamque operta tumescere besta.
PAR HELIA, SIVE SOLES AEVATVOR APPARENTES
circa Solem merum Romae obseruati anno 1629. die xo. ruanti ,
ab hora Amonomica pomeridiana 2. ad 3 seu Italicazo. ad 2 i. paulo plus.
695쪽
Habes hue-vsque , mi Rr Npnt, pathe. liorum delineationem , de explicationem adeo graphicam , ut videri possis eo tam in- tessui de . Quanquam enim desideretur de designatio diametrotum in omnibus ei leuialis di de distantia Solium Omnium, ae postico.
nam praesertim , inter se mutuo comparatorum t de eorundem supra horirontem altitudo ad momenta vatiar de aeris constitutio praecedente tempore et de regio unde ventus
spiraret, caeteraque similia : Attamen hae e Phaenomena eiusmodi naturae sunt , ut vix patiantur obseruatores etiam solertissimos captare quidpiam accuratius. Siquidem meque exspectantur, veluti Eclipses, ut quis ad illa obseruanda instrumenta comparet; neque consistunt, veluti Cometae, ut quidvis per otium explorate liceat: sed ex iiD- prouiso continetunt . de evanescunt citius. quam ut sedum quis attendat. Singulatis timum nempe est , quod Aristoteles inemorat , de Plinius ex ipso , opinor . desumpsit, eonspectos duos in Bosphoto Soles, qui a
natutino tempore durauecint in ocea sum. Quod adnoto , ne obseruato rein existimes
utile in eulpa, quasi non omnia s iis studio se seu notitit , seu descripserit: δe me vel ex hoe eapite excusatum habere possis, si pet-gam rudi aded Minerata de hoe Meteolo
coniicere. Testatus sum porro , cum tu me urgeres,
qui mea elset in pronuncialido hisee de te bus ἰ mafi r ito me iam, dum ista perseribo, non elle inuerecundiorem. Etenim, se sem-ret affetot , ut existimem nihil seire lieeie
ex tebus naturae oraeter ipsa tum historiam. Vnde qui multa obsituitatunt ex rebus na. tu talibus, eos physicos, Naturae consultos, petitos , doctos diei non invideo. At talesidici, quasi res ipsas introspectas habeam: quasi germanas , pioximisque eausas admi
tabilium operum norint , meo ex Genio Nunquam extorqueam. Mihi eerte nihil non Magnes, ae Remora est ; ideo me vel mi rimum quodvis animalculum , minima plantula, minimus lapillus , dum serio contemplor , attonitum facit. Hoc te praem
Deo, ne si quid videbor inter selibendum a serere, factum me propterea dogmati eum putes. Qi nihil enim plus quana balbutio in
extetis rebus magis familiatibus. absit hoelo eo quidpiam definiam circa spectaculum tam ratum. susscit mihi coniecturam sequi , quae vel umbram quandam leuem pro babilitatis habeat: de te, seu veritate ipsa
Deus Maximus viderit , qui praeter rerum corticem , quantum mea capit imbecillitas.
nihil cognostendum mortalibus dedit. Sed hie mittenda nobis iam sunt, tibique poti ut, quando tam impense id est agitas , obse
quendum. Itaque, ut volemi tibi cantilenam eandem tiar sum Decinam , dicendum esse arbitror ptimum de Patheliorum genesi; postremum de eorum Praesagiis. Circa genesimquet tendum videtur ptiore loco de Cit lii,
Quod attinet ad Circulos, eoniector primum , et ex sola inspectione Diagrammatis, permutata, hoc loco si isse Cotonae , de Iti dis vices. Quippe vident ut Cotonae suisse, spectata magnitudine , quae in completae hele Irides coloribus spectatis dicuntur. Etenim sciat veta Iris, quae scilieet eonspicitur in regione opposita soli, habet interdum circundantem debiliorem Itidem , quae faecidiscoloribus Coronam , sed potissistum So. larem quasi imitetuit ita hoc loco vera Corona G x N , ei rea Solem genita circum. datam habuit aliam vegetiorem DEF, quae
colorum vivacitate Iridem veram exprim
ret. Poria autem Cireulus magnus X L M, cum colore suo Cotonam .ae praecipue Lunarem referret,magnitudine tamen sua completa Iris exstitit. si quidem facta comparatione diametri ipsus cum diametro ci
euli G K N , facit E illius ad hane apparet dupla proportio , qualis itidis ad Coronam est.
Cum si enim iridis diametet communiter quadrans, seu subtensa graduum proximεso. diamettum Coronae obseruaui saepius ei reuli octantem , seu graduum proxime As. Neque veto obstat, qu1d in schemate diametrorum proportio tantillum distet ab hae praeeisonet squidem obseruatio non instrumento aliquo, sed solo visu peracta est, relat que .:. cum de schematis exseri Piores hane qualemcumque varietatem lsed cere potuerint.
Hine qui equid uulo de Coronae generatione philosophantur . accommodandum Circulo illi exteriori censeo , seu tu Itidem, seu Cotonam dieas. Ae videtur quidem mihi ex Aristotele usque reddita causa non inconcinna , quare Cotona ei reuius sar. cuius Astium sit, seu polus , seu centrum. Quia nempe radii ex vapore sub aequalibus angulis undequaque tessectunt ut squae refractio hie interueniat, explicabo postea γadebui resse, i radi j concurrentes in Oculum , cuspidem in illo exhibeant, euius ba-ss in Coronam, axis in Astium terminetur. Minus certi probabilis opinio senecae apparet, dum sicut lapis in piseinam missus orbe is pii inlim angusti res, ae deinde laxiores ereat; ita citea solem, & Lunam ex lucis quas percussione consor mari
vult ei reulos. Etenim Corona est unus, inuatiatusque circulus a neque circa solem , aut Lunam ulla similis obseruat ut ei r-culorum propagatio. Rursus causa reddi videt ut omnium vero simillima , qua mota rein vapor. qui perinde & in area intercepta, de extra illam sunditur non petinde ac circulus illustretur, de albescat. Quia stitieet reflexi radi j e, locis Astro apparenti vicinioribus citilis coeunt in ipsum axem, seu per vendicularem radium , quam attingatur ocu tus e reflexi ex locis remotioribus prater. seu insta oculum uniuntur; ae restexi unde Corona, coalitionem in oculo faciunt: adeo ut proinde nee eitt, , nee vltra talis videatur, qualis ibi πτω- οῦ ,
696쪽
At cansa, quod stiam, nondum reddita, imo neque tentata est . cur ade1 constant et Corona eius sormetur diametri , qum octauae proxime patii ambitus Caeli subtendatur. Et sorte quidem ea est reserenda ad condi iationem positus vapidorum corpusculo tum, ex quo isti, non alij incidentiae , reflexioni Lque exoriantur ansuli. Quantum-vis enim corpuscula illa seorsim accepta insensilia snt, eadem tamen naturae lege . qua caetera omnia. suae esse figurae concipienda sunt, adeo ut suis superficiebus, cum specularis naturae sint , creare lucis reflexionem po snt. Et cum prout magis, vel minus oblique speculum Soli opponit ut, praea icti anguli varientutis eonstant et fiant smiles ubi 2mili, fuerit post ora r Eapropter contingere potest , ut corpuscula illa speculatia . ex quibus est vapor. ad talem evecta altitudinem , eam postulam constanter aecipiant. ex qua tales,non alii excitari anguli debeant. Veruntamen opus videtur humana magis solertia, nosse, &serina nam figuram huiusmodi corpusculorum; de causam , quae talem figuram in illis esciat ; de vim , quae talem postum tali in loco exprimat ; de substantiam . contexturamque . ex qua reflexio
consequatur. Vtcumque sit, otiti videtur ex regulati hoc postu , tuis quod dictumge res exione ex vapore, qui intra . qui exit , qui in ipsa Corona est , tum quhd Coronae totidem fiant, quot sunt vel oculi, vel l ea , in quibus idem oeulus transsatus eu spides vatias excipit radiorum in conos coeuntium.
Negotium tamen statim neessit interior ille eitculus, qui cum videatur suisse Coto na, apparuit nihilominus diametti octante minoris, vetismile porro est , corpusculmium positum , ex quo anguli te flexionis acuistiores existerent, ad contractiorem stum. sp ctare, Quippe viuidiores colores eompteΩsonem quandam ex eo indicant, quod col rata quo densiora sum . ed vehementius oculos moueant. id eonfirmant qui sentiunt extetiorem Itidein in regione opposita soli de . biliorem fieri proptet vaporis diffusorem situm. Hic certe vapor condensatior sieti, &magis roridus , ae magis proinde idoneus repraesentandis coloribus potuit. Eam ob causam, planum ipsus videt ut suisse exteticiatis eireuli plano humilius. Subsidebant enim crassiores vapores, habebantque unde partem huius ei reuli inferiorem consummatiorem sacerent. Scilicet pars in serior exterioris mutilatior erat,cum 5e regio esset defaecatior. Praetereo autem euitationem citoli vitiusque reserendam esse ad materia penuriam; vi vicissitudo illa qua interior cireulus sese ςlaudebat, a petiebatque.reserenda est ad inaequales appulsus .expulsusque materiae , quae undante vento illse asebatur. Si perspectum nobis foret colore l-ne utriusque Cormnae eodem,an diuerso positi fuerint Ordine,r tiocinatem ut sortassis ut in Itide, de generatione unius seu ex reflexione, seu ex propagata restactione alterius. Non est intere, quod hariolemur, sussicitque si non videatut malus esse miraeulum gigni interiorem Coronam
diametii octante minoris, quam exteriorem Itidem , cuius diametet excedat quadia
Cum vero audis cite illum magnum L LM completam quandam Iridem , dici, ii tellige .ideli mihi non fuisse Aristotelem satis instructum experimentis, chira seti ponse Iridem negauit maiorem semicirculo. Vt praeteream enim de nostras, de caetram rum , ut Francisei yici , de Potiri obseruationes; vel teste eius Commentatote vis. alias est, quae pene soro circularis. Quinetiam eius de sectione c- ἀ - ι,αγ d monstratio cottiati s Sole noti modo eorulocato in holietonte , sed etiam multum et uato, concipias te esse in edito monte, unde
non modo pars Caeli opposta, sed stibi cta etiam planities totida nube offusa vide tur sie enim portio Itidis, quam ille instalior ironiem depressam intelligi vult, Ze s
pra terram, de versum te , aut etiam citcumapparebit. Intellige etiam non satis imst luctos quotquot asserunt Itidem semperita videli e legione Solis, ut centra solis, Iridisque in eadem tecta eum m. lo sint itemque qui existimant Iiidem semper ad horizontem porrigere seu erura . seu co nua. Etenim illud tedaguit ut obseruatione scaligeri , Lieeti . quorumdam aliorum . qui cum Sol esset in occi flente, Itidem habuerunt ad Austrum. Istud Caldaianus , de Gemma eonvincunt , dum altervisam sbi memorat . quae formata foret in semicireulum plano Terrae aequidi stantem. oppostlique Soli cornibus e alter memorat aliam, qua econtri conuexam partem ipsi Soli obuet teret. Inserci proinde citeulum hunc niagnum completam quandam Iti dem Disse. Nam s vel duas illas Caldani. Gemmaeque iunctas intelligas, compis tam quanda ira , qualis haec nostra apparuit,
intelle eris. Caeteium concipieti gum est totam eius circumserentiam , simulque centrum ipsius Solis in eodem exitiisse plano; ita ut ociolus iti sole exsistens conspecturus circulum fuisset, quasi tectam lineam. Heinc conso
matio videri potest eadem fuisse illi ratione
quaesta, qua aurora sole oriente totum limri et titem cireum occupat. Vt enim licet
matutino tempore vapores illustrabiles, decoloris cuiusdam et ocei reserendi capaces, supra totam Terrae super fietem sus sint, &ὶ Solis radiis transversum agantur s oculus tamen Spectatoris seu ad veritatem , seu procul inde respiciens . tantam ipsorum non colligit copiam . quae dei statem exhibeat impressioni illi susscientem colligit auiatem prope horizontem i, non tam quδd vapores ibi densores reuela sint , qui triquod longiore tractu, alij post alios posti . densores appareant r Eadem ratione, cum Phaenomeni huius tempore vapor sa sus per aerem , supraque Spectatorem in ea esset altitudine, quam Sol transuet suo agens
697쪽
illustraret; ideireb inconspicuus fuit ei rea
vetticem, ob latitatem apparentem; conspicuus autem in ea altitudine, ob densitatem visam maiorem. Argumentum porrδ, quod
vapol e regione Solis, & quas tractu hori 2onti parallelo dispositus suerit , videtur,
praeter caetera, esse , quod de Coronae deorsum non habuetini, unde persecte consoriamarent ut , de pars posti ea circuli huius sui.
Set ut verum sateat , id non susscit ad
exprimendum cui circulus erassitudinis moderatae . potiusqu,m fascia quaedam ingenses seere debuerit ..An hue igitur etiam aduocandus particulatis positus vaporosorum corpusculorum, qui in altiiugine horizontemini et, & vertieem media, seu ei testet adum s. reflexionem hane ad oculumeiat 3 Cettὸ quae Pathelia tempore Augusti eo altilite in orbem leguntur , de quotquot sere celebrantur eum smilibus cir eulis , ae nominatim illa anni is t. Solem verum habuerunt in eadem proxime altitudine. Aged ut quae partes vaporis sunt vertieatiores , videantiit lueem reflectere citi 1; quae horizontali ores, viti ; quae meis aio loco, versum nosi tam eis ista tegetici
latitudinem habeat luminosi situ sub inde
variato. Non memoro autem ut sol hie
habuerit praedictam altitudinem exoriente Phaenomeno. Qui suetat enim in ipsa meti die altus vadibus 48. vi ex loco S iis ,& polati Romae eleuatione perspictium est 3 altu, fuit citra horam primam gradibus s. cum nasci Phaenomenon debuit. Nee te moretur , qudd in schemate vertex
distet , ei testi seu polo, seu centro e Siquidem quo tempore obseruator superuenit , puta inter horas secundam . & teriatiam , tum postiea illa circuli pars obliterari coepta , subindeque deficiens, potuit v cumque imponete ; tiim ut circulus admittat ut visus fuisse integer , quia Sol iam deccenderat aliquot gradibus insi, s. parsique illi ornosita totidem ascendetat, ideλ
ertex mori nihil suit praeter illius cie li
Iam de Citeulorum et assitudine , colo
rationeque dicendum a quam utramque existimo ex tes actione pio fiet sei. Cum enim radis incutiunt primum in corpuscula vaporis , partim quidem resectunt ut i sed partim etiam subingressi vati h restinguntur, testactique una in oculum veniunt
quas ex interstitici exhibente erassitudinem circuli, quae in Cotona esse solet sesqui gra.dus citeitet, in itide vero duplδ prope ira
tot. Potideum lux sua vivacitate non subingtediatur corpus diaphanum, quin seu penetrans, seu regrediens eortadat simul, ae in duat, deseratque tinctutam eius subtilissi naam , ex qua euiusdam quas umbrae sumpto amictu corpore stati lique si . vi cum ex
sese fulgeat, & s euiusdam si gieenda e Iotis, eandidissima st ; ex admistione tamen illa vestis heterogeneae a nativo suo fulgore recedat . colorationemque aliam subeat.
Probabilior eausa ex lucis testactae modis catione visa nobis est tum in Epistolis de ap- Darente magnitu gine solis humilis, & Riblimis . tum in Physea cum de luce & c lore deque hisee phaenomenis ageremus.
Quamobrem . si corpuscula vapotia offendat valde diaphan a , utpote admodum aquea , tune illa altius penetrans colorat ut vehementilis. Ex quo de liis colotatissima est , de hane fuisse causam colorum in interiore Cotona vivaeio tum iam diximus. Sin eorpuscula ossendat sectora , neque altum penetrabilia , tune coloratur remissiusa unde eommuniter Coronae , ac nominatim nostra exterior . tinguntur valdε debiliter.
si denique arida inueniat. ita ut nihil sub- ingressa ex stipes sele ipsa resectatur, tune
candorem solum appingit , uti in magno nostro Hreulo, & vuleo etiam in Corona Lunae , quae ea de causa solet esse serenitatis indicium e tamets id quoque ad lucis imbe-eillitatem pertineat. Dieetem heie de numero,& serie eoi ruminui in utraque Corona ; sed ii adnotati. ut dixi non sint. Vtcumque tamen de interiore eoniectari nihil liceat , his sortassis ipsam fuisse Iridi, instat variegatam ; de ext riore nihilominus diuinare posse videor, tres illi solitos e citotes puniceum . favum, caeruleutra adsuisse. Nosti eolotes Iridis
assignati vulg5 extimum puniceum , me dium vitidem , initimum caeruleutra , viol ceum, purpureum , Aristoteli : cum& quartus 1 plaetisque agnoscatur flavus,
puniceum inter & viridem . praetet alias, quas interstitia mille trahunt varias differentias. At in Corona contingit secus. Puniceus enim, seu rubescens eo lor obseruatur intelius: suecedit flauus satis distinctὸ; extet ius autem duo alij, viridis nempe, α&eaeruleus in violaeeum quidpiam confunduntur. Cumque verisimile putem refractionem in Iride esse ab interiore limbo, probabile est in Corona ab exteriore inci- pete. Hie variationis est idem modus.
Itaque orea Coronam a cum eam ea parte,
qua re actio ineipit. eolot si debilissimus. ae nihil pene praeter pallorem; ubi tamen
proeeditur, & lux testacta restacta unit ut cum variis umbrae modulis , si vi color quas liuestens , & eaeruleus appareat. Tum addensantibus se magis luculis , uti bAsque. ecea it color solitot , videlicet pavus. Denique ex maiore adhuc condensatio e fit color ardentior . puniceus nempe , vel subrubeus. Hunc ego explicandi modum in Iride etiam probabilem puto. Nam quos Caidanus, Sealiger, Maurolycus, alijsequuntur, verisimiles minus sunt. Et haee quidem de circulis.
Quod attinet ad soles ipsos, dignum est imprimis cons delatione , qudd cum hae
tanta circulorum complicatione apparii
rint. Etenim plurima Parhelia obseruata legimus, mentione nulla eliculorum. Vbi circulorum fit mentio, Autores interdum unum memorant, veluti dum Obsequens
698쪽
se tibit sultentibus tribus solibus Coronam circa Solem imum emicuisse. Interdum duos, ut dum Cardanus ite is illos Soleis sibi visos set ibit eum duabus Itidibus , quarum altera veluti Corona , altera vi Semicirculus plano Terrae aequidistans foret. Interdum treis , sed eos interdum circa Solem omneis, intergum ver1 eadem ratione , qua nostros hoste disposto sitiis quod Soles geniti suere tuterdum in intersectionibus internae Cotonae , & cireuli magni; uti apud Garerum est. Dubito porr5 . andum Obsequens , Eusebius , di alii set ibunt treis Soleis suisse in unum otbem seu mox. seu paulatim contractos, intellexerint aliquem eiuscemodi citculorum, ae potissimum Coronam; an eoalitionem potius sputiorum Solium in vetum Solem. Si quidem posterior hie sensus videtur ptopὸ colligi ex phra- si psa Obsequentis , at prior tamen vigetur esse longe piobabilior, ut sit sensus, cum sputii soles inciperent circa verum gigni,
erupisse simul Cotonam ex eadem materia,euius ambitu illi tenerentur. Vtcumque
sit, mirabile videri posset, quod lapparente
interdum uno duntaxat circulo, trabs quaedam albesten, simul visa suetit, quae tres soles connectet et, ita ut duo Sput ij in inte semonibus trabis,& Coron:e fulgerent ; ni siverisimile solet eam trabem nihil aliud suis se quam circuli albi portionem, cum teliqua
evanida seret. In nostro hoe Phoenomeno duo alia quae-gam videmur suisse admodum peculiariae unum est solium numerus ; alterum verbappendix illa caligae quas Cometica, ae instat facis praetervolantis. sane quod spectat ag numerum solium . s id exemplum dempseris, quod me motat Vico mercatus de sex solibus Regi Poloniae vilis , annor 61 s. hJe testabit maximus omnium , quo rum historiae meminetint. Quippe Olim
interdum duo , saepius tres vis Soles nat- Iaritur . at pluteis simul . qubro treis visos
ad Pliiiij aeuum proditum non est. Seribit Cardanus idein de suo diuo: sed ipsi nempe phaenomenon illud Regis Poloniae non innotuerat , quod Papiensis tamen eonflictus subsequutus non mult5 pEst, secerat valdheelebratum. Et Seneca quidem contendit
nihil impedire quo minus tot spurii sint
soles , quot nubes aptae fuerint ad exhibendum essgiem veri r attamen petrat δcontingit taleis nube is ita aptari, ut plu- reis duobus exhibeant. Hle nota aequiuo cationem , quam plarique non satis ea- ueni. Etenim , cum visos legimus duos
Soleis , sunt qui viruinque intelligant spurium, cum alter tamen vetus suetit : vealuti dum tres legimus, duo tantum spurii habendi sunt, alioquin enim quatuor apparui ssent. Oceasone in , quantum coniector,
Pliniana phras, praebuit , cum dixit plureia soleis smul eertii nec supra ipsum .nee instὶ, sed ex obliquo. Quos ille enim dixit Soleis plureis, poterat clatius sputios , nouitios, emporaneos dicere t sed id nimirum i tellexit , cum textum Aristotelis eb loel .
Vt apparet, vertens , iis duobus verbis G-ρ An interpretatus vocem est. Quin etiam ex versione Carae , Budaeique ambiguitatis maior , dum alter inuρλλιον vertit ger
minatum Solem , altet soleis geminos; quasi plures quam duo soles non appareant a aut quasi dum apparent duo , uterque smul , 5e non sputius solus -ίλιγ dicat ut Aristoteli. Taceo autem vi Seneca sequutus Aratum dicere πουρ λιου, quam mD-λας maluerit, utque sequuti Latini eam vocem frequentiorem habuetitit; sorte qubdlixe adiective etiam s ut ex Suida patetis
Ad nostros Soles ut redeamus, qui duo propinquiores exstitere veto , eum quidem obtinuere stum . quem de Aristoteles , &Plinius,& omnes sere alii, quas vilicum agnouerunt; ut scilicet illi gignerentur is λω ν, D. xum, iν, οῦλλ' ἰα--γ- : eum tamen duo illi , qui Casellis a Roili manno visi sunt . anno lues s. suetini unus supra, alius insta solem verum , Ee semper quidem praecise in eodem verticali circulo. ubi
notandum , quod Aristoteles ait καρ λ is non fieri . γυι G . - , αν, contradi ei a Casseulano hoe Phaenomeno : quippe in quo duo soles sputii germanum ita attigerint , ut ad duos etiam digitos illi quasi insererentur. Quin etiam illi apparuerunt in ipssimo
Solis ortu ; cum Aristoteles tamen dicat non apparere . se σῖ non satis opinotaduertens illud repugnate Bosphotano suo Phaenomeno. At qui ex nostris duo remoriotes , ae veluti pollici suere, ii, quoad situm non plane quadrarunt ad Aristotelia doctrinam, dum vit ali s magnus emp- gigni Lainas, noluit. Ips certe nisi erant plane ex aduerso , non tamen prorsas apes secta oppositione distiterunt. Et ut non coniiciam Polonum illum sextum vero Soli extitisse e diametto , cum alij quinque
eadem, quae nostri, Occupasse loca videan- tut i Adnoto solum Gemmam , dum arcum superius ei latum describit, memorare partem leoneauam ipsius stetisse versus Pathelii cuiusdam subobseu tum typum , scilicet solia e M cum eonvexa arcus pars ipsi Soli obueitetetur. ut taceam quod a Dione scribit ut , ante neeem vitellii duos smul Soleis, unum in ortu clatiorem intellige ve. rum) alterum in occasu hebetiorem lscilicet spurium) conspectos fuisse. Porro autem priores duo geniti videntur in intersectionibus Coronae maioris , de Ci culi magni , qudd ibi ex eoalitione dupli cati Phaenomeni , sata suerint veluti modi,
ut vi materia quaedam tenacior , Se denor splendorein Solis se exeiperent, uti ipsum speeuli instat sub angulo eodem te- sectere possent. Se ilicet ibi eoucurrerunt corpusculorum postus , qui ad Cotonae, Iridisque tellexiones sunt necessat ij. Geniti autem non videntur in ambitu Coro nae minoris , quod interior illa materies erasim , turbidiorque exsistens, coloribus repraesen
699쪽
repta sentandis esset quidem igonea e at non satis apta . quae conet petet , exhibetἡtque splendorem , qui color quidam diuinior est. Hine Itis quoque dum in legione Opnosita soli apparet , pingitui eximie in nube &densa , de ad modum susca . at splendor ibi non gignitur , qualis in vapore & tato, de clato, in quo est Cotona. Hae sorte ge causa in Phaenomeno supra men crato anno as I. Soles similes enituerunt non in exteriore, sed in interiore eiteulo vi mdd arcus magni eireuli intersecans illum variegatus esset instat Iridisi. neque materiae albescentis nomihuiu se e instat foret. Quate eadem esse videtur materies Patheliorum , quae Corma arum ; ae dicere etiam quis tollet C xonam nihil esse aliud , qu ni lettum aliquod contextum ex Solis imaginibus , quae tamen , qudd in mimetae implieitae intet sesiit conlusum sellam alborem exhibeant: adeo ut solis smittierum distincte solam ibi videatur . ubi alia quaedam visibilis species , ut in intersectionibus illis , materiam Cotonae discietam , teliquo ambitu Leit. Nihil necesse proinde viget ut ecurrere ad nubeis rotundas, quo A nonnulli saciunt,dum esse Pathelia contendunt τυ τι παγ λαῖ, τῆ ἐ-, ia tari. Siquidem non propteret nubes, aut vapor inde conglobatur, sed recte, io inde. non aliunde fit. Nisi quis dieat eam speculi partem , ex qua Solis essgiet tessexa videtur , tot undam esse s Himilla tamen, de reliqua saetes spe li aequὸ plana st. Quin neque Pathelia etiam memorantur exquisitissimὸ totunda, neque etiam isti duo soles apparuerunt eiusmodi. Existimo autem ipso a uigeti debuisse aecedentes ad formam quadratam , ob quadratulum
commune intersectionis citculorum mutuae;
sed editi anguli ob splendorem non satis exquis te notarentur, de radiusculi eiusdem splendoris latera ipsa genti latetit, ea de causa sic viso, fuisse , ut in schemate picti sitit a unde de medius ille nitor ad praedicti
quadratuli ea paestatem te serendus est; amia
bitu a veid inaequalis, atque imbee illus ad radius tos ex culmenteis. Quδd isti auteriasuerint quasi itidis coloribus tincti . ex ipsalueis natura est, quae dum in extremum opa
cum impingitur l opaci velli rationem hele habuit qui vapor limbos ei te ammtit) de restachiunculas quasdam subit, ereat col rationem hane. Denique soles suete sotinae aliquantulum oblongae , qudd quadratula illa obliquὴ ad solem . de Spectatorem posta . exhibetent Optica se .ste latitudinem decutiatam. Sic quidem
At Postetiores duo geniti, δe propagati solum videmiat ex tessexione duorum priorum, sol nempe L, ex teilexione Solit N, Ee sol M, ex reflexione Solis L. Argumento praesertim sunt loca ipsorum in Circulo magno i siquidem ibi effulserunt, quo reflexionis inguli imagines solis referre debuerunt, ut ruta se .cit citet hine inde gradu ab altera saepiat alia philosophica. extremitate giametri. svetis milior genera. tio deducta a nobis est in Pli,sca ex nodia sortionum mutilatae alioquin vetae Iridiscum circulo albo ; aded proinde ut ateus L Z II esse debuerit non i io. seu bis co . a sed proxime solum se. graduum. Rem de cribebam , dum colloquetemur , in schomate ipso ; sed eapies melilis ex sequentes gula. Suppono enim circulum N HK in eodem esse plano cum eliculo N x L, adeo ut ex H sole, ut polo, intelligatut suisse defetis tus in superiore se limate circulus aequalis G x N, concipiendus stilicet erectus, de hos duos intet secans , in eo ramu ni planorum sectione X N. Porid . eum angulo H NV, existente recto , Dein pe in semicireulo , pateat angulos incidentiae , de reflexionis A N H , E N V, de aequales. dc utrumque graduum 4 s. esse: patet etiam angulum x N I, , ut puta recti dimidium , esse etiam graduum 1. Cumque hie insistat circum se tentiae circuli x L M, ideo areu, L X valebit duplum, hoc est gladus so. Et cum recta L X raditia minoris cit li stdimidium radii esteoli maioris T C, ac proinde snus arcus KC graduum 3 o. essicitur. vi a L eomplementum ad semieit
tum , sit ateus graduum co. Quod eodem modo demonstrabitur de arcu A M. Neque obstat quδd in superiore schemate L , deas , non videantur tantundem praeisὸ distare : deseriptio quippe ad oeulum facta
potuit hane tantillam aberratio rem in
Confirmati potest hae solium posticorum generatio tum ex hebetiore eorum
nitore. qu bd lumen seeundarium sit semperptimatio debilius : tum ex limbo exquisitio. re, &totundatiore , quod minus vivax, de mobilia splendor ratiat ut e trema pingiaceuratius. Quo loco duo quadam tacere non positim. vinum est , quod Seneo dicit Pathelia nihil habete at dotis, sed hebetes esse, ae languidos Soles , non esse usquequaque vetum. Quippe quicquid si de s meis istis, vides ut medius priorum nitor aemulatus solarem fuerit, potesque in eminisse eorum, quos sibi visos Cardanus dicit.
700쪽
ageb eo ustos, di splendidos , ut eos visus acies non seriet. Alterum , quod nonnulli dicunt non Solis effigiem, sed lumen videtitu Parheliis, mihi penitsis non probati, qui in ea prope sum sententia, ut credam lumen solio nusquim tessecti sine Solis imagine. scilicet Sol lueidus totus lumen seu in ex se non iacit, quin lucidae suae faciei emittat luminosam speeiem , quae si incurrat in eor-us politum . seu specularem superficiem. aud dubie inde reflectatui r si in eorpus scabrum , non proptete, non reflectatur; sed eontingat solum illam distincte non Gr-ni, ob confusionem , quam inducunt superfici eculae infinitae, a quibus quasi di m
catur, de quarum semper maxima pars versus spectatorem non vergit. Nis sorte dicas ex aqua non reflecti eis giem solis quδd dum mouetur, cli spaturque, illam distincte non reserat. Sed disquistionis longioris hoc est. Superest aicendum, de re non post rem1 admiratissa. scilicet ae spissa , & subignea cauda . quam eiaculatus est Sol N. Itaque ea potest umptimis videri ex eo nata suisse, quod sol verus in eam partem , Meciduam put, , properans , virosque suas multiplicans creat et paulatim e filuuium illius materiae , ex qua Sol N compingebatur. Hae enim de causa videtur hie Sol 3isparuisse maturi .s, qu in Sol K; & non desunt magni viri , quos inter Keplerus praecipuus, qui eadem ratione sentiant vi Come tis caudas adnasci , & efffluxione simili Cometas demum interire: eum aliundὸ eonstet Cometatum caudas in eam plagam sem- pet diligi , quae regioni Solis Opponatur. Verum quia istud non videt ut admodum satisfacete , ide1 adsumo coniicere me auram spirasse ab occasu , ae proinde materiam creando, eontinuandoque Phaenomerio ex ea regione appulisse. Argumento
est . qudd & Sol as dispatuerit maturius, quIm sol L , M sol N quam Sol K exhausta nempe citias materia r quodque Sole N geficiente , to latus suerit Sol K , quas scilicet transato in hunc, quod ex illo de- saetabatur. Clarum est autem Solem Ninquietum spectium fieri potui ite ex adpulsu continuo delatae illuc materiae. Hoe velli posito. probabile est, cum conserta materies
men ex superiore parte huius Solis, ae nodi si ingeretur in proximam &succedentem ab casu materiam, ac propagatione suadam lime rest actio continuaretur , quousque ex trema debilitatione in acumen desineret, illamque eaudae speciem crearet.
sed unde illi eolor igneus p An qu3d tenera materies illa igneseeret, uti ignescere
creduntur quae saces interdum excut runt per aerem e videtur enim haee cauda suisseundulosa retinde de gam me a 3 Volim quae
saces praeter currunt, quantum mihi quidem obseruare licuit, di oeyssime seruntur.
in eam partem ploretant, ad quam flammae bas, respectat: haec velli cauda lenti Lsme, videlicet ad motum solis , & in eam parte in , in quam cuspis diligebatur, progressa est. Ac non nego quidem, quin Lux create ibi pammam potuerit qui inibi propa persuadeo nihil esse aliud lucem , quam ignem ratissimum, nihil aliud ignem , quam lucem densatam. Vt enim sumum ex aqua astendentem nihil aliud esse , quam aquam rarefactam colligimus , quod si vitiatur,int aquam conerescat; ita intelligimus lucem ex sole diffusam nihil esse aliud. quam ignem, quod vini eius radii igne
cant , occurrentemque materiam initam
ment. Attamen plutes s miles creati videmus ex luce rubotes . in quibus pamma nulla sit. Existimatim ergo potius lucem, quam dieebam restingi , visam suisse igneam , quod cum superne illustraret vaporem , vapor insitior, seu visum versus, o suscatam exhiberet, eadem ratione , qua notum est ipsum quoque Solem , dum praetetva potes densores videtur, apparere subig- neu in . Hoc etiam modo fuliginosa flamma, quali, est ligni vitidis, admodum rubescit.& nubes etiam, cum matutinae , tum vesperti nae . denso aere: et si illic nubilo sit, , hie et u seu losus vapor interueniat. Causa vero una videt ut lux varie testacta ,& ut se dicam, umbrefacta ; eo sere modo , quo dictum est ante de colote puniceo. Atque haec quidem degenes. Circa Praesagia , gicendum videtur ae imaturalibus primum . tum de praeter- natur
libus. Ad Naturalia quod spectat, non dubitatem imprimis ridiculum me facere, aggredientem diuinare quid eontigerit, s crederem ex hisce rebus . & smilibus quidpiam certi posse praedici. Sed nimirum effi-stimo homines plerumque perabsurde sacere, cum euentus potius requirunt plurimarum rerum , quae neque cause neue signa sint , quam vi ad causas seu coex-llentes , seu praeexsistentes, respieiant. Hicis Arato credimus , sanificati procellae de
saltem ex Aristotele praemonstrari pluuia debuit, qui a vulsi, Parhelia colore suo albo indieent 3 avis P, se ,rs moliti Amor ac tantδ magis, s ad Austrum sueti ne