장음표시 사용
671쪽
Mappetitur , Δ ου καν , quod nune diei mus uo ικῶ mouere. Atque id quidem, ut printeream, commodius longe esse videri, si quod
est dictum de motu perpetuo globi supra planum ex facto semel uno impulsu. asserat quis caelum continu5, aequabilitei que moueri,quia in sui , Deo ereatione eam impulsionem acceperit , qua coeptus tunc motus etiam numperὰ uret.
Incredibilem fore motus corporum decia
lentium signitiem, si mi incipit, ira
pergeret: in non solum accelerationem , sed i m quoque initium motus esse a principio externo.
Dieis poste 3 fore, τι m N Ε aeri omnes con cedant accelerarianem esse αἱ entiam, si illam, ut iuspreuenlans, men escernat sis ab ipso defcensu. Non est potio cur dubites, quin ipse quoque mente secernam motum illum sinplicem , quo lapis sertur deorsum , quemque tu descensum appellas , ab omnibus , qui super leniunt, gladibus accelerationis. Quippe id abunde expressi, elim dixi eam motura ,seclusa acceleratione, fore exse aquasilem, sed imperceptibilem tamen, ob inerad bdem se inhiem. Non est proinde etiam, cui haereas quin illum esse naturalem , de s ne reluctatione agnoseam; quippe qui eum faciam , quantum est ex se aequabilem, perpetuum, ae talem, qui sit imprimendus etiam lapidi exsistenti in vacuo. bi mobile nullam habet ad motum repugnantiam , quocumque versum tandem aga tur : verum quod eiusmodi motus censeri naturalis Dosit non idcited eenseo casum lapidi, habendum esse naturalem. Quoniam tametstalis motus in hoe easu interueniat, evanescit tamen, sue nullus est,respectu accelerationis, quae ips superuenit, qudique utramque pagi Dam tacit ; de quam ipse quoque satetis violentam. Atque ut pet spicue appareat cuius
momenti sit ille motus, sue, ut tu vocas, de Leeticas, ab aeeeleratione sectetus, Ze cum ipsi tamen comparatus age experiamur, de ,exempli gratia altitudinein aecipiamus non immanem aliqua sed qualem solum vulgδ usurpantanter tabulatum, laquear, duarum videt ieetor gyiarum. Huiusmodi est altitudo, quam lapis decidens petu adit uno minuto horae se cundo. Clim acceleratio vel 5 sit intra boetempus, Ze , primo usque momento continua, intelligamus id tempus Aiuidi in tertia, quar-la,qui tria, de potio ad usque horae decima Vilicet unum decimum subdiuidi ulterius possit in undecinis , duodeeima , de , ut volunt , in infinit uua, in decimo tamen uno consistamus, tanquain minimo temporis , seu primo in mento, quo lapis ita de eigit, deei detexe incipit, ut a statim superuentura acceleratione stliber. Erunt proinde in uno minuto horae secundo minuta decima I 6 96is C: C o.
Quoniam autem lapis totis istis decimis sue. cessive suentibus pereuttit suecessive spatium duarum orgyiarum , illiusve particulas . ide dcum iuxta memoratam , Obseruatamque pro-
poriton ε , spatia sint inter se ut quagrata tem potum, intelligi oportebit distingui spatij particulas 381t io so 16 coeo oo Coo . Exinde verὰ set, ut euira primo momento lapis non pereurrat nis unam huiusmodi particularum, necesse si t,vi aeeeleratione seclusa. de non percutiendo quolibet eoia sequentium momentorum , plui tu ,m unam particulam, totidem assignemur decima minuta , seu nam menta primo aequilia,quot sunt particulet spatii memoratae. Reducamus itaque huiuiee modi decima minuta in prima, in horas , in dies, in annos;procreabuntur certe anni Iulia ni , seu quales nobis usti sunt r. 238i , cum uno sere anno praetere 4. Igitut hie elit numerus annorum, quo demum exacto lapis ex laqueari ad tabulatum perueniet. Heine, si inter varianteis Cht ologorum opiniones,supponamus Mundum fuisse conditum sex mille annis; vides t s lapis ab initio Mundi oecce piisset cadete , nondum cecidisset temporibus nostris una septima parte digiti; utque oporteret ad per fietendum motum durare adhue Mundum plusquam octingenties, Octogies, de septies, quam durauerit hactenus. Quaeso te ergo cuius si pretij huiusmodi motus quo intra sex annotum millia percurri non possit pars septima digiti, tespectu accelerationis. qua uno horae secundo percurruntiit digiti centum quadraginta quatuor ' Quid verδ . si
acciperemus pro momento ptimo non momentum horae decimum, sed centesmum, sed mille sitium, quam inultae myriades durationum Mundi necessatia forent, priusquΛm illo motu digitus unus peruaderetur Sed ne eo usque rem deducam , quaeso te solum, tametsi is motus concedatut di naturalis ,, de aprincipio intrinseco eum insensibilis tamen si non modo intra unum minutum secui dum . sed etiam intra centum annos , quibus totis apparere non possit centesma parte digiti promotior:quaeso te, in quana, an- non ca sis lapidis valeat potiuς denominati ab acceleratiotie violentus , quam ab illo naturalis; cum quiequid sensibile habet, ab acceletatione obtineat. Heine igitur, quando ais,fore, τι mihi eruia duri omnes accelerarianem tiolentiam concedant, non vero descens .in hunc ab etas accelerarione mente,di Iesum es eian iam a pristipis e terno, o contra nartirae inclinarionem pocedere eula mitis osteriis Vides otimo non esse opus, ut ostendam deseensum laeti contra naturae inclinationem, qui existimo illum fieri sile naturae reluctatione. De inae satis mihi tribui,
cum aceeleratio esse violeta conceditur,quippe motus solus. iiii est ab acceleratione, sue a causa accelet ante sensibilis est atque adia solus, de quo consentaneunt sit requirere, naturalis ne iit, an violentus; elim alioquin motum . seu descensum illum res tuum . qui per saecula integra seri non possit sens bilis, nemo perinde sit curaturus. Tertio requisitae me illum, ut esse principium, a quo accelera tio inciperet, fieretque radix proportionis, qua acceleratio ineres est. Quδd autem illum esse putarim ab externo principio , causa fuit imprimis, quia animaduetti, s Deus vacuum
672쪽
secerit locum intra regionem aeris, in quem nihil prorsus neque ex aere , neque ex Terra, neque aliunde penet tet, ae lapis in eius medio eollocet ut , fututum non esse . cur lapis versus vllam patiem moueatur , magis quam motus suisset,si illum Deus in eodem loco ante eon Aitum Mundum constituisset, aut m uendus esset,s deinceps totus circa eum Mundus destruetetur. Nempe , quia nihil penitus cum toto Mundo communicaret, perinde illi penitus solet, seu esset, seu non es t Mundus. Et quia aliunde ammaduelli fututum, vi si
Deus circum crearit , restitueritve aerem, lapis tum moueatur . seraturque versus Te
ram, potiusqu4m versus aliam regionem; ideo ratiocinatus sum huiusmodi motus prine i- pium esse debete vel minere, a quo quam- primum lapis suetit contactus, coeperit moueri; vel in Tetta, vel squam, non alio institutus motus suerit; non velli in lapide ipio , qui quandiu solus suetit , nihilque externum ad ipsum appuletit, ipsuinve contigerit,eo motu caruerit. Rursus autem , quia animaduerti, si nihil usquam te tum esset, praeter aerem , ac in aere lapidem , non sole cur lapis in hane potius partem, quis in aliam quamlibet ferretur ; idcit eo conclusi, cum lapis coepetit versus Tettam niti, debete saltem primam motus causam ab ipsa Tetra procedete , unde S attractricem vim in ipsa Tetra eue concelli. Et quod talis uis esse non possit procul actuo. A, prope otiosa; iged ex illius actione conti nente in lapidem, eollegi esse necessat tum in ualescete impetum , seu accelerati in lapide motum. Quoniam vero pervidere sum visus ex sola hae attractione non posse explicari proportionem eiuste accelerationis; de aliunia de repi taui aetem , tametsi non possit laeti causa initij motus, posse nihilominus motum semel ereptum iuuate , ae veluti proueheres idcireo illum quoque adhibui, & ex eius vi impulsu a , cum attractice Terrae coniuncta composui eausam proportionis integram,quo
legi timodo. Hre repeto autem, ut tibi inu-nuem , quamobrem non modo accelerationem, sed ipsum quoque motum, sue primum initium motus,qui a te dicit ut descensus, esse a priκcipio externo censueri Ratio aliunde mihi fuit, quo A nihil videret ut magis consentaneum, quam motum fintieri, incrementumque aecipere a causa, , qua fuerit eius initium s & vice versa habete initium ab eadem causa, a qua iamentum , in crementumque aeceperit. Qilippe obseruauinaturam se in emetis comparatam , ut qua ratione promessiim parat, eadem exordium Deiat; ae halaui plane incoiigruum tam imbecillum sacere intonum rei principium , ut motum incipiat , qui per tot annorum myriadas sit insensibili, suturus , indigeatque semper externo motote , qui acceleret .ae perficiat . & vno quidem prope momento. Hei neverd est, cut , ut dum aqua igni admota inc lescit, non quaerimus causam intensonis,seu graduum caloris superadditorum in igne, de causam primi Padus in aqua ed tam piimum gradum , quam caeteros ad solum ignem res cimus : ita dum lapis inualescit, acceletatulvein motu, non videatur aceelerationis, sue partium motus requirenda causa externa ; de
initi j. seu prima illius particulae motus , interna. hoe est in ipso lapide: sed tam pars piliama, quam caeterae te serendae videantur ad ex ternam causam. Vsurpo autem acuam in
exemplum ; quoniam ut illa ex se calore de st. tuitur, se lapis ex se caret motu . quemadmodum intelligitul ex posito casu , qudd in vacuo, ac non exsistente praesertim Mundo, constitutus sit; secus profecto,ae animal,quod
habet in se sui motu; principium. Quo sanἡ
loco non patum suspexi Aristotelem, cum censuit eoi pus gratie moueti deorsum non as , sed ab alio. ae inter caeteras rationes , Ob
quas impossiti duxit, οῦδάὰri. β . fieri talem
motum a principio intrinseco , illam attulit, quod graue alioquin foret animatum ; ctim as mourri an atorum proprium sit, υν τη- on. ., ν ita M. Neque velli aut non habebis Aristotelem inter eruditos ; aut dise, illum stiisse de sola aeceletatione loquutum , aut probabis se distinxisse , ut omnino censu elit non esse descensum 1 principio externo. An ille satis commode cautiam exter nam assignatit, non est cui hoe loco discutiam;abunde est, s iple quoque, dum causam. externam constituo, illum non modo non refragantem,seg suffragantem etiam habeant. Nam quando emeti quida erudixi declarati tint, quae-nam alia si accelerationis, pro pot-tionisque illius causa; & eandem causam, quae motum aceeleret, non facete illi initium,e,igique omnino aliam , esseque illam intrinsecam tune erit sane cui dissidam non meis modo nugamentis , sed placitis etiam tanti
Terram grauia attrahere; quid iI contingeret,si versus Lunam dimoueretur ; quid lapidi, si intra su
nicem , ad centrum Terrae consti-
rueretur. Causatis deinde, in multa mouere, ut grauia non a propria naturas a a Terea disso H cum rvaqvie eo ustita Iliacta , atque etiam ilN-gata de stim ι hi per aes M. Sed facio nimi- idna , Vit doctissime , ac religiosi me, quod dum iii petuestigatione causatum naturalium versor, nusquam non caligo mihi offund tur ; atque ideirco tanquam incedens in dens s smis tenebri, nihil non palpitem Mihil non moueam, nullam non tentem semitam, si sorte in aliquam speciem vel tenuissimae lueuia emergam. Dieis te non Intelligere quomias
ea a m. si in Ur a r sed potui non seria
serio se libere: hoe est non ioco sed ut eruditi, quae magis seria habuerint, doceant. Neque enim est, eur existimes istis me nugis ita haetere, ut ipsas quas veritatem ipsissimam habeam . aut colam; sed cum totus Mundus si
nugarum plenus, ae videre videat nugas Q que esse , quae vulgo habent ut se ita maxime superesse existimo , ut eas nugas deligam, quae esse minus nugae videantur. Quariis, Ec
673쪽
υἰI- rostram , eur non possint grasiainorom moueri natura ' sed protuli primum illud argumentum, quod mox ante repet ij. Deinde, unde colligis inficiati me moueti lapidem natu ta3Quippe de moueri illum censeo non teluctante interna natura ; & quam
externam adhibeo, una natura est, tum ex in stituto naturae. Ad- haec, non ignotas, quam
nihil si necesse Philosophiam excolere, si ad grauiores dissicultates dicere sussietat aliquid
moueti, aut fieti natura. Non quod eo tandem,quae humana est imbecillitas, peruenien Auiti non sit ; sed quod dum nobis non dat ut vitta, aliquo tenus prodire sit. Rursus, dum natura interna mouet, agitue aliquid , id nisi certis organis . agendique modo speciali non praestat ean vero quis modus is sit , qui haeeorgana, docent nos ipsi Eruditi a Iri deseensu quidem retum grauium di eunt grauitatem esse organum,& modum agendi expressionem grauitatis : sed amabo te , quid haec grauitavi Et quid-nam praestat lapidi constituto in vacuo Et, quorsum concipitur tanta in ingenti lapide .cum seclusa tamen causa externa aec let antein violenta,incapax, sit, quae per cen, tum annos moueat deorsiim lapide per unius Aigiti centesinam partem Et, cur grauitas ea maior fit, quo lapis fit aeceleratiot ρ Et, qui seri potest , ut glauitas dicatur esse organum interiac naturς,ae effectivum motus deorshm: cum grauitas tota.& motus tot ut obseruabilis procea at , causa externa Heinc dum requiris, iud as ruam. impossibitive ea la re arenosia 'Sane uel hoe virum Aixisse, inculcaue-ve potius . est satis. Testus ipsa, inquis ,s Ioco ι--risIὸν dimoti/aιών, is iam soribus eitis commotionibus , a quis alia Tellure ἰu pias iam Iocum retrahi - Sed ego quidem nondum accepi Tetram usquam se eoiat temui se, seu vehementem adeό illius commotionem suis se, ut mota loco tota fuerit nis sol te itemo.
rem illum, qui contigit Clit isto patiente, sed
ptaeter naturae tamen ordinem , intellexeris
tuque ipse statim post dicis istam sie af r.
mores particulares esse videantur, quae Terrae vis retrahit glebas, retrahet etiam maiores parteis, quae aliqua vehementiore successione fuerint commotae.
Quaetis consequenter, si nitas Diuina, aut Aethlisa ita propria sede dimota versus Lunam aliquοι Misi Motis attolleretur tarie ne sponto nasura consi teret, an admisinum potius iocum reuerteretur Non vis tu heie sine seri controuersiam de loco Telluris in Mundo, quod ad motum, quietemue spectat: quare &Responsionem praetereo,quae fieri posset iuxta illos, qui moueti Terram contendunt,qnique spe elatim dieetent motus illos Terea tre
tu. de quibus loqueris, absorberi prorsus a rapida illa circuitiuolutione et esteque penitus ad illam, sua semita exturbandam inessica ceis. Dico ergo potius probabile esse. sore,ut eo casu Tellus quiescar,ubicumque Deus, An geluiae constituerit ipsam. scilicet concipio quicquid est spatiorum non modb intraeitcuitum Lunae. sed etiam intra ambitum, concamerationemve sive Firmamenti, sue etiam Mundi , esse librium , ac saltem quod
spectat afl totam regionem Planetariam, nullam dati soliditatem earum, quae creduntur, Spha rarum caelestium. Sunt certe tum rationes aliae, tum maxime Phases illae Veneris. quae ipsam nune ultra, nunc citra solem esse conuincunt. Et posset quidem totum hoc spatium intra Mundi ambitum eoneiri inanediis qui globi siderum, ae Telluris sunt, & quatenus radii Siderum vati ε transmittuntur: sed largiri placet quam vulgo AEtheream auram
nuncupant; substantiam nempe tenuissiliam,& aere hoe nostro incomparabilitet subtilio. rem, quae pati modo diffusa si , totumque spatium occupet, nisi qua iidem globi sunt:
etiam Telluris, euius aer,& aqua sunt tenuiores, si uidiores, ae exteriores solum partes.
Concipio aliunde , quod legisti susus deductum in Epistolis, non Tellurem magis,quam Siderum ullum, esse ex se grauem, aut levem. sed grauitatem . ae leuitatem esse affectiones partium proprias, quatenus partes sunt, & aluo toto distrahi qua gamtenu pollunt e quo eodem modo partes Lunae cuiusvis Mumdani globi esse possunt graues, aut leues ab Lque grauitate, aut leuitare totiust. Quare de posse quidem diei esse aliquid superitis, &in- setius, tiam. de deorsum, respectu partiu cuiusque globi,& eomparate ad animal,euius il lae,& aliae snt positionum diuersitates;ae uec respectu totoiu ipsoru in globorum,& seeluso animali, situ , a quo nihil praeter relationem,
denominationemve extrinseam habent , nihil esse te ueta superius, aut inserius, suis Dii, aut deorsum. Et seeus quidem At istoteles; sed non secus Plato, qui elim agnoleat esse in Mundo extremum, & medium;eontendit i men non ideo debere aut extremum supremum, aut medium infimum censeti. Heine proinde dico, de v numquemque Siderum glibum in ea parte Mundani spatij, quam Deus ab initio ipsi praescripsi, eitcu arrati , &globum Telluris in ea parte Mundani spatis
quiescere , in qua Deus ipsuiti initio consti tuit. Rem ita esse intelligo, ut si quis plureis apparet globos ex ea materia , quae sub pati mole, sue ambitu tantum ponderet,quantum aqua, & ipsos in aqua ouiescente eonstituat. Qui libet enim eorum globorum, ubicumque fuerit constitutus, ibi conquiescet; de neque ex summo imum petet, neque ex imo sumismum Ineque ex utrovis extremo medium; neque ex medio utrumvis extremum ; neque ex medio , extremove locum intereeptum; neque ex loco intercepto medium, aut extra
militi. Et si fingas Daedaluin, Archi tam , aut alium alti fieem adia ingeniolum, ut uno eorum alicubi intra aquam constituto emee re possit alios vi mμί- , seu varios illis cito ipsum obeundos motus indere ; ij globi per gent suos motus quamcumque ad partem instituti fuerint o nempe seu prope super selem, seu prope sundum; seu sub medium, seu prope medium .seu procul 1 medio sciliret tam ille, quam isti, ob ipsam cum aqua is εο ai , seu, vi eum Cicerone dicam, aequi Misarem ne-
674쪽
que graues erunt, vi subsilant, neque leues,
xiii subinde ergo comparo cum immoto globo Tellurem , cum circum.ductis Sidetagico, sicut globus ille moueri potest a loco, in quo est,ti promoueri versus alium; se posse ipsam quoque Tellurem emoueri a loco , in quo est , de promoueri versus Lunam ; aἡdoque , ut globus ille in quocumque alio aquae
loco reponatur, in eo pari modo quiescet, neque priorem repetet: sic & Tellurem, in quocumque loeo constituta fuerit, in eo mansu ram, nec pristinum repetituram. Et dicis tu
quidem assasti, quod ego heie simpliciter di-
eo emotieνῶ : sed nimirum , quia concipis infimum esse in Mundo locum , & Terram ipsum occupare: cum soperum tamen,& inserum comparate solum ad nos, de respectu globi,quem inhabitamus,videatur esse accipiendum. Ex hoe certe intelligo, translata Terra versus Lunam ad Antipodas exsistentem, nos non propterea auolaturos in derelictum a Terra locum ; ut neque etiam Antipodas, transata Terra versus Lunam sectam nobis ad verticem: sed N illos, de nos perinde in eadem antiqua sede versaturos , tanquam simul transato Terrae centro, respectu cuius, 3e comparate ad situm capitis,pedumque nostrorum, censebimur semper ascendere, de deseen de re,siue locom sursum, deorsu tu que habere; non autem smplicitet respectu loci, in quo Terra aut erit, aut fuerit, de qui seu centrum
Mundi sit, seu non st, nihil ad ascensum, aut
descensum Deit. P tibi eo autem nullum esse argumentum idoneum, quo Terra elle incentro Mundi. potiusquam extia, comprobe tur; de vel ipsum motum Planetarii eccentricum videri planἡ conuincere non esse Terram
constitutam in centro spatiorum , motuumque caelestium. Nam probare quidem sit ma- menti , supeliotiive caeli motum concentri- eum esse . potiusquam eccentricum , ingenii humani vitibus est maius. Ae noui quidem quas rationes Aristoteles, Ptolomaeus , & alij piose tutit: sed nihil est necesse heie ostendere, quam illae sint inesseaces.Dum igitur quaeris, An Tora id is cons Hoei' Constituta respondeo. Et, dum praeoccupas, Qua ratiane in Em' Ecce ea iam habes. Plaeoccupas quoque, cur ita nune suum locum assectet, ut nulliseoncussa motibus ab eo dimoueti valeat 3 Sed assectat,quia nutui Conditoris obsequitur; δe in statione collocata, eam non gesetit, sed tuetur. Non valet autem dimoueri vilis concussa motibus ; quia omnes , quos suppo-Nis, motus partium ipsus propriarum cohaerentiumque sunt, neque illam secundum se totam mouere loco magis possunt, qu in animal totum pulsatio unius arteriae. Et sunto ali bi magni Tetrae. motus; is tamen ad Tetrae molem comparati, tale quid vix sunt qualis est in nobis pulsatio alteriae vegetior, ii qua in nobis pustula cum apostemate intumescit. Addendum est porto , cum Mundi sapienti csmus Atti sex omneis eius patieis ita constitituerit, ut nullo esse loco. aut scit inter si, commodiore possitiitidei icd si contendas Tetram suum locum tepelituram , xt 4n quo magis congrue utitutis respectu sit; re ut illum
Iepetat non ta propria vi,seu grauitate insta, quam a caetetis partibus inarum pio prium licum occuparat, eo pulsa eo modo,quo trabs, si deprimat ut in fundu malis, superficae repetet,
non sane vi propita .seu leuitate ingentia: sed
compulsa ab aqua cuius occupauerit locum.
Quod spectat ad aliam fictionem,seeundum XIV.
quam me interrogas , sulaeventurum putem, sin 's Thria messii Ao coucamerina cauer fiat, O aqua. aeracie oppleatis : Iapra vero con LII uiatis, non is eἰm, Ter aeque centro Id loco inter centrum, O fornicem meaeo ξ Dico breui
ter, probabile esse, ut si Terra si quas Maranes , tractorios radios quoquo versum , ae in
illam etiam cauernam diffundens; fore vi lapis attrahat ut versus eam fornicis partem , Equa ad ipsum ladii plures , unitioresque pet- uenerim; de .s supponas peruenire ex aequo,acvndelibe . sole, ut illeie inter aequas undiquevire is contineatur , eo modo quo fabula est
Mosam medi, sepulcrum suspendi. Sed, si lapidem quidem attrahi contingat ad proximum sotnicem Curiti Mr, inquis,per puteum dimissis, Iapti a Vesriise hem Terra illectis istis tractus tie ad putri latera non a apes. Causa est, quia plures , unitioresque radis ἡ maiore
Terrae mole, quae est versus centrum, concut-runt in lapidem , qu im ad eum aceti trant ex ipsis putei lateribus. Sedi amet T 'a .inquis, νtiptos lae ad cent, tim d senarier, Ierior aquaeiade corpora expelleret 8 verum , nisi sol te supponas qua vi excavatus fornix suetit, ea sempostea ipsum abrumpi ego qui dein non vigeo
qua id ratione dicere possis,qui ne video quidem tot subterraneos fornices iunipi At aqua aut aer inde abigant ut , de quae Terrae partes a centro sunt, propius vel sus ipsum serantur.
xuriam ad centriam ' Ego quidem non puto, qui putare no possum monteis,aliaqueTerra loca disium pi, inque a renulas redigi ut compleant suppositas specus , cryptasque aut aqua, aut aere plenas:i3que, nisi sotibot dixi, supponas eandem vim de terere Terram in arenulas quae ex cauarit fornicem; quo casu , suae esset in arenulis superstes magnetica vis sie eas inuistud pelliceret,ut & in crypten consuerent, re aquam,aeremve inde abigerent , si modo sup posueris quoque rimas,exitumve patere. Pergis adhuc concluerent Ianoe,or θtitam nonas alio erepore at ιν lasea ponte naturae,ct a principia
interno. atque innato. Vera m tamen consuete .
pollent attractae, se inuice ut de iam coquuntiarii ramenta, qua magneticam eombiberunt vim. Concludis, Cών de eateras ius in gracinusta smili ratione non Helai-3 Dies quia fiunt in caeteris sensibiliora experimenta AEx quibuslieeat aliquid velis milius coniectati.
Et magnetem ferrum, in Terram gra uia trahere per instensilia organulas
Cr, cur attractio prope Terram non
Insectaris deinde Magneticam illam , seu X V.
675쪽
attractricem Tette vim; opinarisque me HI, H i, υ, dum isti,nitiis unc hos, harpagones. chelas, fundisiue tensos , o ιractorios vis. Sed quod me quidem attinet, non diuendo san δhasce meas commentationes , seu ut antἡ dicebam, nugas, ut quidpiam germanum, ae indubium ; fit simplicius ago, quim ut rideam; quippe me potius miseret natiuae imbecillitatis , cum nihil habeam praeesatius; quom eam aut alterius sciendi auiditatem pascam. Obii eis , non esse , cur magnet cum ferri utilia dictum attractionem ἰn exemplum ad ricare; quod Mun s. Oferrum non fictis illi, meis harpagonistis . aat inui MIbi catenis , quasi τι ad Ita seu mirumqu/sponte natina incitara in
mutuos amplexus accurrant' Id vero sane pet-
eleganter ; sed quid mihi saetas, qui sui ita
hebes ut vim voeibus subiectam non capiam.
Dicis utrumque aecurrere in mutuos amplexus
sed hoe totum effectus est,de euius causa ambigitur. Causam ergo interlicis , qtius Ontenarinae incita tur. At editi haec videatur esse generalis, innitificialisque Resbonsio, qua ad omnia utimur, quotum causas ignoramus; non video profecto, qud tu, vir acutissimus, collinees. Quippe velle te dicere nihil aliud, quam quod est vulgo in ore omnium quia talis esset O tira i oriata stonte naturas ; quia hoe natina ipsa sese, exteraque huiusmodi: mihi in animum non induco. Haec certe est causa,eut Aixetim antὸ valere iubendam Om. nem Philosophiam,ac omnem praesertim causarum naturalium inuestigandatum deponendam curam; si huiuiscemodi Responso uideat ut posse sussicere. Ae est quidem eo denique ut etiam dixi, perueniendum: sed sunt interim tamen vath gradus causarum instrumentaria rum, de quibus cum dicere non liceat quem admodum a natura , ut , prinei pali causa
usurpentur aut eur, quo modove ad natae, ad-
disteque ipsi naturae ; licet tamen requirere quaenam illae sint ae vel Physica uniuersa inutilis est , vel in ipsis explorandis, seubi
sorte seeundum pragus aliquos occurrant, niscumbete debet. Et cum videamus sanὸ alios este aliis saetaeiores , ipsaque naturae arcana areana profecto studiosustina anteis;tametsi detur nemini penetrare in a ab ta; satendum est tamen , cum omnes in vestibulo haeserint.
seti in ipso vestibulo alios aliis promotio
XVI. lam, cum dicis utrumquestante natura ines. rari quinam ratione concipis seri huiusnodi incitationem3An- non, ut fiat incitatio. esse
alia pars incitans, de alia incitata debet 3 Idem certe movete seipsum , nisi parteis habeat
mouentem, & motam, cum iis, quos in vocas Eruditos, aduersatur; tum communi etiam
notioni repugnat, eui Aristoteles inhaerens, impossibile esse censet At id se ipsum moueat, quod est mi, M. continuum seu uni mori, ria statim, in f etilium. Nonne vel δ sunt huius generis tam Magnes, quim pertum 3 De altero ergo ut solum loquamur, quaenam in retro pars incitans 3 Et quid illam mouet ut incitet aliam Et, quonam motus genere illam incitatὶ Pulsu-ne,an trama,an alio ρ Ae s ponere
quidem speciem animae: pollet illa sottassis
vii interno quo gam spli Itu ad eiendum teli quam mallam e sed tu animam nempe impio bas. Quonam ergo modo potest concipi in-ctare se ipsum Perrum, ut accurrat, ascendat, descendat. viam sectat, prout illi magnes appositus suetii Faeit Jonte, inquis: ego de voce ne eo utestor; sed ea saltem maius ampliusque aliquid designat,qu ira non repun tiam de eum exeludat principium extriniecum, intrinsecum con notat, uod agat, quod premat, quod instet quod pellat,3: aliud utique,quam seipsum:nisi sorte ex accidenti. Id ergo quaeritur, quod . nam sit : α cum si quid a massa tota indistinctum , neque vi in membris animalium si, commissura ulla dearticulatum, quom osso moueti ipsum mei occipiat squippe
nihil; ii sit immotum, mouere potest Phys )quomodo mouefit aliuar uomodo totam incitet massam a Dices quidem sorte illud esse
formam , quae vi seipsi unitur materiae , ita seipsa , absque ullo intercedente Organo mouere possit materiam 3, unde 5e totius massae,sen Fetri consequat ut motus: versim ut m-que hei ne explicetur motus Ferri, qna graue est, de deorsum tendit; illi tamen motus, sexusque in qua meumque patiem suerit Magnes appostus non videm ut posse intelligi ex sola applieatione sotra et aa materiam,tris
Ee illa anima sit, de tum vir eis, tum articulos sexanimeis habeat,ut quaedam variorum nam tuum organa; quae nulla tamen de pte henguntur. sed hae vi praeteream; cum videamus Ferrum non ex quacumque distantia in amplexum Magnetis accurrere sed accurrete solum, V .c. ab uno palmo; quo modo vis intelligamus incitati seirum sponte naturae in distantia palmi, non in distantia cubiti 3 An in distantia cubiti suae spontis non estὶ An natura careta An tu seiosum est,neque pol est Magnetem agnoscere, nis intra distantiam palmia Rides viae incis, harpagones, chelas, similiave
organula , quae ego opinor ex magnete emit
ii , quibusque in palmi distantia consertioribus, atque ad ed validioribus,quam ad distantiam cubiti existimo illeine , non hei ne pertrahi a a Magnetem setium; , qui nihil tale transmitti vis, quonam modo seri hane ineitationem. cum tanto propinqui,& remoti delectu capi ,3 Et homo quidem ad hominis amplexum sese incitat , quia est animatus , quia uidet illum , quia specie ab illo recepta agnosticiat in Fctro nihil tale habes; cum videaris tamen in ipso praeclarius quidpiam agnosccere,qu in simplex quaedam cognitio sit,vide-lieet Diuinationem. Et enim necesse est pro sus diuinare Ferrum. quando Magnes prope, quando procul st , ut vir eis metiatur, ae deli ere valeat, ε quinam distantia in ipsum in- Au dices Magnetem emittere ex se non XVII. corpuscula quidem aliqua, quae sint quas Muncinuli, chordulae tractoliae, &α sed vim,seu ualitatem quandam , quae si merum acciens, quaeque ubi ad retrum peruenerit, tum
ipsum Fertum veluti sentiat, seseque ipsum excitet ad acenirendum versus Magnetem Sidicas, admittes profecto in Ferro iei sum aliquem,& aliud quidpiam exiges,quivi sponta
676쪽
meam incitationem;causa in nimitum extrinsecam, a qua principium internum moueatur.
di quae proinde motus retri ptimatium dici prinei pium debeat. Sed Se de ista qualitate, seu virtute accidentalia,quanta dissicultatum seges seu enim solitatia , & absque subiecto moueat ut per spatium s seu Ae subiecto in subiectum per uarias parteis aeris,alteriusve eorporis migret; seu propagatione, hoc est, eorruptione unius, & productione alterius
siecelliuὸ facta in palmatis spatij infinitis
punctis aut palliculis inauis) in nouetur : agnoscis qu,m multa absurda sequantur: & utcumque tandem istam qualitatem peruenire ad Fettum detur nequi nam modum energiae illius exprimere valeat: Et,cum non diras Fe ti molem ab ea pertrahi; qua ratione tamen, corpus cum non si, tangere Ferri corpus potest 3 nam tangi quidem Ferrum ab aere, corporeve alio, in quo ipsa qualitas st. id fiebat iam ante & corpus huiuscemodi non fit illiti,
organum, neque ab illa assicitur, mouet ut Ve, ut eoagat, nouoque modo Ferrum contingat, ae ipsum veluti admoneat. Sed &, cum conis
tactus nudus fuerit; quonam modo exinde set spontanea illa incitatio3Cette, ut iam dictishoeadddam, ubi Fertum suppositum ad ima minentem Magnetem sertur , non videt ut concipi posse qua ratione se euehat , de non a Magnete trahatur. Nam animal quidem ex citare sese ad contendendum sursum potest; quoniam ob membrorum articulationem potest Terram premere, a qua res stente velut reflectat ut, ut fiat testitio;at retrum tale nihil saeit; ireb nee potest sacere: quare de hoe ipsum argumento est, qui, d non sui concita tione, sed Magnetis tractione abripiat ut sursum. Et suspendatur manibus homo, suspen datur Fertum, ita ut utrique si solus aer sup positus:non saliet sane sursum homo, neque ad amicum super- exstante in accurret, nisi amicus eum traxerit: qui possit iure potiore Ferium ad superexstantem Magnetem , nistraxetit ipsum Magnes' An suae spontis magis est, potestque magis agere sponte λ An cum homo pedibus pulset, prematque Rustia aerem. Fetrum id praestat apposte magisὶSi non eapiamus igitur quomodb seu homo , seu Ferrum in eitare possit seipsum , & rettum
certe magis, quim homo, desectu simitudinis, te silentiaeque in aere, propter in nixum,sne quo non videtur seri posse inci alio:quid est, cur, ut homo,dum furtum effertur, arguit esse quo trahatur,non se Fertu arguat,dum sursum effert ut 3 Ae dum homo quidem trahitur ab homine, communis est notio, debete id fieri aut manu demi sta, aut horda , aut uncino, aut alio siniti instrumento: cur de dum Ferrum , Magnete; putemus id seri absque organo vllo intercepto'
XVIII. Sustillas, quo g haee organa dieuntur a me insensua. sed nempe, ii sensilia essent, in iis
disquirendis non laboraremus. Quod in sensita vetδ dieantiit , non ideo tainen nulla sunt; magisquam nulli non sunt vitales , animalesque spiritus . qui licet in senstes snt,
causae sunt tamen tot motuum, tuo in animalibus obseruamus. Sed nihil sane necesse est inductionem texam innumeratum rerum ii sensilium , oculisve imperceptarum , quas tamen de dari,&vehementibus motibus praedi ias esset ambigat nemo. Nihil etiam necesse est, ut argumenta congeram, quibus huius
modi tes contexi ex eorpusculis insensibiliabus quidem, sed praeditis nihilominus spe ei a libus figuris,probem. Nihil praetete , ut uria eam ex attractionis effectu argui , organa ii a insensita debete analoga eise, aut simile, quidpiam habete eum iis,quibus attractiones sensibilius fiunt quo ἡ , sensibilioribus ad iii sensibiliota procedendo seruati videamus
analogiam : qu6dque mens humana non ea-piat ait tactionem seri . de ratione quassam eum hi, sensibilibus analoga non fieri. Nihil, inquam , necesse est , vi haec , de sinitia quae dam prosequar, quando tu ea rides, & iure sottassis sed non ea ratione, quae sit mihi facta per spieua. Dieis, s lineola insensili fiant,
non esse car timeo Magnetem sentiri a Foro. At tu ludere , opinor, non vis ab aesui uocor
quasi ego heie aliud appellem insensibile. qui, in quod prae sui exilitate eiusmodi est, venee videri oculis, nec palpari manibus possit 3 Hoeeenὸ modo ipsas quoque , quas vocant species intentationaleis, insensbileis dicimus; quatenus adeo subtiles sunt, ut videri ipsae ab Oculo nequeatu.Vnde de selit istae speciei. licet alioquin insensiles,oculum tamen donee est animatus, ita a seiunt, ut per ipsas oculus videat, sentiat, percipiat ipsa obiecta : se tespondere posset Thales, s Ferrum quidem animatum sit, quantumvis ea vincula sint ipsi serro insens bilia ita tamen Fertum ab iis a sei, ut per ipsa senii at , percipiarque Magnetem. Verba tua deinde sunt aluo enim semcarenias IIus tua, phreeσἰm , qhibus ne sursum auotis, Terra allisaltim te censes I Nempe insvoce quasseen sotia censuisti esse admonen dum, ut in memet descenderem. Accipio, hoe solum dico .non magis sentite me catenas quibus trahor tamen ; qu m oculus speetes
memoratas, dum videt tamen. Rogas consequenter, Ctir veream ne gratie deorson, o Fer-mran is Magnerem , ea teraque corpora au electrica ,sne sensti concurre, e non pusivit i se
quamobrem verear, expostum sabes.
sectionemque propriamiadue .s totis, ad consi uantam Vnitios orcitam,τι opus non suis menta haec tua consuere. sed , vir religiosissime, inter nos non ambigitur, st-ne natur
iis inelinatio hisee rebus ab Opifice sapientissimo ' indita ; quippe qualiscumque ea sit, tam ego illam esse , Deo agnoseo , de sateor, qu in tu:sed hoc solum *mbigitur, qualis nimirum illa st 3 An non tepugnantia An quid postiuum 3 An meta disposito 3 An quidpiam substantiae adiunctii in An externa affectio3An interna propenso3Et, s si propenso, sue expresso,impulso, actus eiusdem qua si pondetis; quae si pondetis huiusce conditio' qa id
ratione se exserat, ut sat propendentia'Et, sst sol ira propendentia, quomodo ab illa Donsi solus casu sa Quomodo etiam actio p Quomodo
677쪽
modo non sine delectu ρ eae telaque id genus
alia, quae nosse foret operae- pretium. Quare non debes measgmenta se accipere, quasta ipsa in loeum inditae a Deo inelinationisendam. En -vero illa usurpo , quasi quasdam hypothesiis , quibus conet, quatenus possiim,intelligere, atque explicare indu stiam admirabilem , qua sapientissmus Opi- sex voluit sua lutc opera proprias exserere actiones. Atque id quidem eadem ratione, qua Astronomi, dum hypotheseis . seu mavis figmenta in Caelum inducunt meque enim ad eas confugiunt,quas violum Caelo, aut Sideribus suille a Deo inditum negent;sed, ut illo supposto, intelligant, ae explicent quomodo huiusmodi motus heri possit tam multiplex,
tam consonans, tam regulatis. Ae sortε tu
quidem sapientet, cum itinuis debete susee. re nobit, ii circa retu in contemplationem, eo ciscamu de illis,quod sint meque fingendas esse hypotheseis, quibus explicet ut quid
fiat, ut se habeant, quomodo agant, Re. sed, vi ante dixi, lationem non video:quando exinde sequitur, ut uniuersam eliminare Phil phiam Oporteat. Et vide, ut me consequent i tradu eas , Si enim eam tibi vim concedis eμιὼ A tibi dici nationem soreri motura , το imperam, aut aliter, ut molaeris) ἰmprimere M.
mecum agis, ut si me aliquem habetem ε, ee comparatus praesiti ira ad Authorem meum; coram quo non modo factus sum tanqua in
nihilum , sed sum etiam nihilo minus. Aerutflis, vi si ego negarem quiequid est ineli-
Nationis .aut vitium in rηbus naturae, id debere Deo optimo Maximo acceptum referri: ac denique, ut squaestio esset, possit - ne Deus imprimere inclinationes aliquas rebus. ει
non potitis quales nam sint inelinationes a Deo impressae; quemadmodum a ictiim iam est. Pergis, Finge iam a te impressames estis rareth, quae vaσδε, impia entissim qtitam possi, sed non dei Irui, acie etiam misia an non65. lato impia .nto motum Maurit orare sed eum damnes ipse figmenta , quorsum postulas . vi illa adaugeam Neque enim vim posse sisti. quin simul destruatur . probabile puto. ιι
nee hal/s tinae phsitirem,aut ipsis etiamnati tis reipsa indviam non e se conciaris. Sed ruamobrem talem non habeam, ac eam prae-ertim, quae graitibus indita est et tum in ipsi Epistolis, tum in iis , quae hactetius deduxi, ineuleatura satis. vnde de cum se rogas, Gream ergo agnostera dei νelsas . O ad Dahia taur RM8nta recurris e Dictum satis, si petque est, cur, de qualis sit, quam detrectem; de cui
vetitatis amo te nullum non moueam lapidem, ut saltem , s qua eius umbra, aut smilitudo oeeurrat, expetiar. st non latet me
quidem quim multi, dissicultatibus omnia inuoluantur sed hoe ipsum est, ob quod in ea
inania, figmenta non dissimulo , visurus ansiit, qui pleniora faciant. Sane ubi exitii A- lecta tuo modo inelinatione declaratum fuerit , non solum qui saluati valeant praemii Iailla incominoda: led etiam , qua ratione sat, ut res grauis aecidens, nulla superaddita inclinatione, ae celeretui, de grauior cluam suerit initio . euadat, inelinatiorque proinde sat,ae ea qui dein , otia obseruat ut, proportione,
non alia: 3e rursus, unde. nam eontingat, cur
saxum pondo duum millium non cadat v locius, tu ni lapis duellaris: secus ae Aristoteles tuo illo principio inductus opinatus suit, caeteraque similia a tum non det tectabo, sed exosculabor, complectat . tuebor, de valete
longἡ iubebo non totum quae inania sunt, sed
quae plena etiam figmenta. Remeon sequenter adoricis, & . Si gracilis, XX
inquis, deorsum a Tellare maunetice traferen ruri mee garitim oso, die quo Terra osciniora ess m, eo fortias ab ea ιν erantur, tr ira Ferro
Magnete eulainser eon suis. Ad hoc, illud imprimis dieo.distinguen gam esse integra uiati tactionem sinplicem 3 eomposita, seu aes lectitia, aetis etiam sollicitatione coniuncta. Ex priore nempe est grauitas simplex , quae lapidi competit, ubicumque si,& dum aeeipitur extra motum: ex posteriore composta, quae eidem lapidi, dum mouetur,competit de tanto quidem maior, quanto fuerit motus vehementior. De inge dico , debete quidem attractionem smplieem eii e sortiorem prope. quam procul . verum discrimeti insens leesse, nee posse agnosci, nisi in distantia, inter capedine ve multo tum milliatium. ut enim, cum si uniuerse verum it actionem secti . Maenete esse sortiorem proeE, quam procul, inobseruabile tamen ea dile timen, nisi interualla attractionis per palmos, aut saltem digito, sumatitur; ouando s agitimas per millesimas, aut cente limas, inad declinas sarteis digiti, nulla est diligentia, qua internosci quidquam possciita eum .erum fuerit trahi aritia lapidem tanto potentius , quanto prOpinquid . tanto debilius, quanto remotius Obseruati quidem poterit discrimen, ii interual la accipias tanta, quanta, exempli gratia, est, ipsi, sitiet Tetrae semidiametere ae s acti pias interuallum , quod semi-Aiametro minus sit,
non est , cui posse se ii diserimen sensibile
speres.Nempe, si Terram admiseris esse Magnetem quemdam ingentem,vides pro se id svel ad ipsam usque Lunam , Terrae virtutem extendetis, virtutem Magnetis longe sensibilius per digitos decie stere. qu m Telluris virtus per seirai diametros decrestat: quippe camnullum Magnetem videas, qui attrahat seriarum e tot digitis, quot possunt Terram inter.& Lunam semidiametri Terrae interponi.Vnde δe clim innis . D. rei sthών corpm gratiae qaod umque ἰώxta Teream Jostim , atii ipsi etiam Terea sesistens maius exhibere pondius, quam ι vicia a Tre, Iensum: Demque per
censum pedes Terra vicinos velocias de ni- νι quare per ιotiuem alio Mesa Terea remor;
678쪽
νυ : Dieo, ne, si turtim quidem habuetis itibus pluribusve milliatibus altam, exhibetis osse pondus maius ad pedem turris,quam ad
fastigium; quoniam decrementum attractionis s& consequenter grauitatis 3 quod secundum altiiuginem tuitis fiet, erit longe insen-sbilius, quam Jecrementum virtutis Magnetis per millesimam partem digiti. Res se perinde habet, ut si accessetis ad alborem decimo 3 te milliati di stantem. Nam verum quidem est apparentem aibotis magnitudinem continenter increscere; at non proptere, ubi suetis, uno, duobus tribus, inali pluribus pactibus promotior, obseruabile erit aliquod dis. crimen magnitudinis increscentis. Atque eadem quidem erit eausa, quare acceptis pedibus altitudinis aliquot,sue ad fastigium, siue ad medium , siue ad pedem turris , lapis eos ubivis aeque velociter percurrat ; quoniam de smplex ait tactio et it ad sensum eadem&composita pari modo ad accelerationem conducet. Heinc& , cum paucis inter postis in eandem sententiam concludis , etituens Usthur Irisia Magnesice deorstim a Terra non trahi e viges,vt hoc euidens sat,euidens priusseti debere, alit actione in serti a Magnete
sensibiliorem esse una digiti millesima parte prope ipsum Magnetem, tu ira duabus. Quippe seruanda proportio est inter attrahentia, attracta, de interualla attractionis.
Non esse inomorum minus, quam Aristotelea materia tolerabilem in L ligione Ῥositionem.
Quae selegisti praeterea, tanquam iamia D-HIDare ad isse a me , & , quantum tu inserti ad Religionem attinentia a continentur verbis illi Α, quibus te petis me dixisse. Ortum, o
πemqtie alterarimem, quis calor, frigus , humor, chasse remque color, odor , or, o quae tates alia gignuntur, nihil dita H esse Ad, pr sermotiones locale is qtiibus νertim principia, renum sima uera, alque insensebilia, varie inter se con
cernuntur , excere Iur , accerint, abscedunt
tramponuntur, &c. Ego vero, obstupui sane hae eplisae sunt me te Ph1sea, & ad statum pure naturalem attinent. tiansducta abs te su in se in Theologiam, ae statum supernaturalem. Quippe oportet non ista modo atro lapillo
subnotare, sed etiam qui equid dici potest fibuniuersa Physicis, s nihil plane dicendum
est,quod pati ratione non possit transduci,parique modo accipi ;ut si nihil distinguendum foret inter id, quod fit solis naturae vitibus.&id quod si , seriue potest supernaturas virtute. Caussatis primum , qtiod Demostili , O
dam si ratio re ab exsilio, iterumque in Ae Amiam rat, dira moriar. At ego nihil molior, meque eum non habeo, qui retrudere, leuo.
careve aliquid valeam: sed quia veritati, des derio teneor, di illam tamen s seu hebetudo,
feti iti-luitas mea estὶ non repetio in Philo sophi eo, quod tu dicis, Regno dcirco exploro, num illi qui exsulant, ac sorte merito non suo, ostendete quaedam vestigia propiora, aetutiora possint. Et Epicuro quidem, ut poteiuniori, testimonium dicere Aristoteles non potuit ; sed Democrito tamen dixit cum eum non commendauit modo , sed praetulit etiam Platoni . quem aliunde Sancti Patres Aristo teli ips praetuleiunt e quantumcumque ipse deinde reclamantibus Patribus, Philosophi cum Regnum obtinuerit, exsulante simul
cum aliis Platone. Ac metito-ne,an immo i-to Atomi cum iis exsulent letiam cum ipso Platone dico, eumque aliis, praeter Democritum , & Epicurum . viris sapientissimis , qui ipsi quoque illas sub aliis asseruere nominibus; non est heie disserendi locus. Hoe s lum dieo , videli polle assertores Atomorum nihil magis peccasse. quam ipse peccatit Aristoteles, quod esse dixit Materiam primam. si quidem ipsis Atomi nihil aliud sunt . quam
prima Materies, ex qua primitus omnia componuntur , in quam ultimo omnia resoluui tun tamets in eo a Maletia Aristotelica dissi
deat, quod si quid si ei licet substantia, ipsa que corporea) quod quanta, quod qualis si oeest fgurata quod praedita motu . Quod si illi
quidem Atomos fecerunt aeternas, ac ingenitas ; an- non Aristoteles quoque suam illam Maret iam aeternam, ac ingenitam fecit 3 Et, si nihilominiis Materia At istotelis retinetur,
quatenus 1 Deo producta liacus ae illi visum fuit in initio Mundi asseritui : quid retinere Atomos vetat , quatenus productae a Deo secus ae istis placuit) initio Mundi asset un-tur 3 AEqua certe conditio est; neque si quis
cum hac cautione admittat esse Atomos, vibdet ut esse illi magis, quam Aristoteli succe
Et statim quidem pdst admones, praeter his hias e tuos, frigidos, humidos , odoratos, ac spiris, e plari Me corporibus exspiraros , et ego dimων quo diadum .s modo. do Asinstat
corporisus otiarinari. non τἰῶνά e se supientia, ac retissitionis mea. verum, cum id ego accipiam, ut insignem quandam tua erga me beneuolentiae testationem. nimirum , cum ego neque sapiens sim, neque audire eluditus merear, voluisti tamen his voeibus , pro tua bonitate, lenire censuram quod superest, non video sane, cui res spectata Physice a sapiemtiae studio aliena censeatur. Quantumvis enim tu secus putes, dum contendis sitis cere,
si quis halitus calidos , aliosque exspirati dicat: non ided tamen improbandum, si quis requirat praetere, e quibus principiis quisque halitus sit sngularitet contextus: la dicete proinde possit, qualia requiramur principia, ut
calidus, non alius sit;quomogo actionem eliciat, ut calefacere censeat ut i quid imprimat rei patiemi, ut dicatur illam calefacere ; aliaque id genus compluta. Cetth, ut praeteream quos apud Platonem Socrates habet inter Sapienteis, Empedoclem, Heraclitum , Pr tagoram, Omneisque . praeter Patmenidem, antiquiores setiam Homerum, S Epicharmum) quosque declarat sitisse ratione consi
mili phalosophatos , ac praecipue dum qual:
679쪽
tates exteraqile nihil esse aliud, luam motiones existi inarunt ut illos, inquam praeteream,
es, ut de uno Democrito, de quo iam dixi aliquid, loquar: ecce,ne Aristoteles quidem, licitin hisee Elementit . qualitatibusque vulgaribus Onctii elit, despere illum putauit sed extulit potius, qudd hae ratione philosophatus.
. . Non est veto etiam Democritus dei pere Pli latino visis, cum ipsum vir, , ae Platonem Attitote ex eo praetulit, quod eati sca σνυ , Ograritatis inqώbentes, non in Vm
tacitae in a. iam animi3 Qtii ita sem ινῶν eme loquor A Vnnses. Nihil excepit, di qcio non moreartim. Quia enim es potes extra uno Misa ρ Quis hune Phaosopham non ans pinat Cleanthi, Ch sino , Hliqvisitie inferioris aeris- tu, sisi mihi eam illo collar ,γinta classis et M t,rρ Haetereo quae mira de eius sapientia ,. &eruditione Laestius, de caeteti habent. Nimi tum haee pauca sunt satis; cum di tu praetere, ad alia rei pietas. Eece enim instas s& humanitet siue ) Ais NXIII. Dis. A Deuehatem festas , qαο tandem et suese-mὸI indvim hae p rs sio praesura tauratur Sod fugit prosectili,si putas vitet ius,quim qiab potest procedere Aristoteleae persuasio. Scinquis , ortus. atque interitus nihil auia xiv - νυν, praeter Ioea dis atomorum, vel sut me loqui mitius aleis) ti l okum, aque insensibit; mprine' ortim mor oras Formissis aes saluti conclamatum es. Et non adiicis quidem quidineommodi consequatur, si ed usque processum suetit: sed coniectot tamen itis nuare te, quod perieulum subesse vides ut ne praeter
ea ad Animam usque rationalem procedatur.
At vides sanε petieulum pati ratione aeui. tatum iri, qua & deuitatur in Aristoteleti se solis. Nam . ut generali Essato de formi e sucibili biis edi materia , adhibetot exceptio Rationalix animi. ex nihil ψ 1 Deo et editae taseneiali Eisato de sotivis accidentalibus, eadem eiusdem Animae, ut ὀ Deo similiter crea tae adhibebitur; & vel edi eo ipsa Anima sub stantia eise eomprobabitur . secus ae formae caeletae uda si abs stat ipsa per se terae
velli noti tu stant. Quid, quad caeletae non modδ non subsistunt, sed neque diei quidem potest,quid, aut unde habeam, ut substantiae dicamur, ae sint, & distinctae qui gem ab ipsa materia i quando suam illam substantialem
suique propriam entitatem neque habent , nihilo,ex quo fieri non admittuntur,neque ab ipsa materia .eet substantiali euius entitate de trahi nihil volunt , quod in formam a beate eo proinde , ut commentum inexplicabilest. quod interim Formas educi ex materia .ilialius, e potentia aieunt. Nam & qu Ad e1 adiguntur, ut explicent Formam educi ex mate-
causari alia Phaos bio ria, nihil esse aliud , quam seli in materia, de
dependenter ab illa, tum dicunt prorsus aliud, quam quid si educi , sue extro ii alii . tum non declaiant unde habeat esse, suam ve ei iatatem haee formae substantia , quae talia est,
ante non erat quango id tot uin non denotat
ex quo ficta, sue unde aeeepta sit ilia realisentitas,quae neque materia si, neque ulla portio ipsus seum ob ipsam eductam , materia non censeatur aliquid reale. seu entitatem ullam realem prius habitam alius se, & ipsa proinde dependemiae vox nihil aliud, qu, in caIiginem auget , dum in quo consistat, diei, concipique non potest. Quid etiam,qudd i in
se Aristotele, sententiam suam ita exposuit, Gracique eius Interpretes illam nobis it c tr diderunt . ut planὰ videat ut non alias, . quam accidentaleis formas cognouisse Aecidentaleis, inquam,provi aecidens sobstantiae opponitur , non essentiae r nam alioquin tam materiam , quam formam , quam compositum, eo esse sensu tara dixit . quo tam disserentiam, quam genus . quam speciem ἔ, ά ά; dixit praedicati .Sed haee iam dicenda pluribus non sunt: ac videndum potius, quod specialius instas ι dum pergis Maias quod immisere periendum , qui ii ex Atistotelis
imprimis vides non esse timendum is acciden
talei formae nisu sint . quippe quae esse supponantur, de speciali solum explicent ut modo. suus igni seruat ut catote suum stigiis glaciei:
suus apol melli suus odor rosae suus tympano sonus e suus eandor nivis sua lux Soli, de e. Cum ex vulgati autem sententia explicari ne queat, in quonam consistat energia, & modulagendi illivi eiusdem eatoris,frigoris, aporis.
caetetatumque qualitatum tentatur, an id de
clarari ex tali hypothes valeat. Neque vero ipse quoque Aristoteles est ab ea alienus , quinis velit alterationem esse motionem quandam localem ; saltem agnoscit alterationem absque motione loeali non esse. Quod verbpropterea qua ita essti sui generalius videris loquutus forma aeria Matis iuueniri o es abomi sis antias amarae non valeam viidetiana, quaeso. collietis , ut non colligas pati modo ex Aristotelea sententia 3 Ei . si cum Aristoteles manifeste saeiat , qualitates . sue accidentaleis Arma, inseparabile is a substatuta. id admittitur , quatenus solis vitibus natutae spe. ctatis est velum;reiicit ut autem,quatenus spectata aut horis naturae potentia est nisu in quid est, cur eaedem qualitates , alio licet mogo. quam Atistoteleo expostae , diei non valeant exsistere posse sepalatae 1 substantia , non naturali quidem , sed diuina tamen virtute 3 Neque euim est, eui existimes ealotem. v. g. qua est ealor , formalitetve, viloquunt ut, accipitur, esse ipsa et atomos. Hlili . atomo
680쪽
atomorumve substantiam ι vi neque idem ca tot in sententia vulgari , ignis est, eiusve substantia. Quippe, ut incommuni sententia calor est sol in aliter qii aedam qualitas substantiae ignis attributa, quatenus eius est naturae , ut calefacete, seu certo modo ascere cois ora sibi admota possima etiam et it qualitas at motum substantiae conueniens, quatenus sui motu, penetrati Aque in aliquod corpus,ipse in disgregant, e soluuntque; de animatum si fuerit, non sine sensu aliquo speciali ipsu, id
iaciunt. Quare & licet vi naturae non pocst talis qualitas sne talibus esse atomis,ipsarumve substantia,eo modo,quo dices esse eandem absque igne , eiusue substantia non pocia quatenus in neutra sententia dati potest abstracte calor ; sed coneret e solum calidum: Aiuinitus tamen tam esse absque atomis, atO- morumve substantia poterit, quam tu esse gices absque igne, illiusve substantia posse. Et ratio est , quia vitovis modo eadem est subis stantia , aqua separabilia calor vi diuina de-Ωngitur; discrimenque solummodδ est, quod tu diea, solum substantiam , illi addant laialem substantiam esse ex atomis contextam : quae sane positio ad separabilitatem , insepatabilitatemve accidentium nec iuuat,
XXV. Cum idem vet1 proportione de caeteris diei qualitatibus . sive aecidentibus valeat; nihilo sechs defendet ut , explicabitur ve augia. stissimum Transubstantiationis mysterium, si
qualitates corporeas dependete dixerimus ex substantia corporis , quae ex atomis componatui r qu,m s dependere solum uniuerse dicamus ex substantia corporis ; quatenus substantia corporea, quaecumque ea sit, componi tui semper ex partibus, particulisque . quas ruomodocumque appelles s piovi vatie subi uidendo aut infinite pergere,aut peruenire tandem ad atomos, seu indiuiduas lieet nihil penitus ad tem iniet sit. Videlicet viro vis mOdo desendetur Deum conseruare qualitates, siue aecidentia, & sacramentaleis speetes, sepositis , destructisve stitiei piis , seu partibus, mavis, substanti alit cora positionis tam panis, quam vini de in sepostae, testiuo aeve substan. tiae locum, ac sub iisdem qualitatibus , acci dentibus, aut speciebus, substituere, colloca- reve substantiam glorios Gniam Corporis de sanguinis Christi. Heine proinde quando requitis , Quid sanctior is se tων nosra R IUD-nis in I ritis i I Respondeo id ipsum, quod fit in vulgati, &quae habeti solet Atistotelea
sententia ut toto nempe corde, atque ore credamus , atque profiteam ut quicquid credendum, plostendumque Saeto- sancta . Cath lica . Apostolica , & Romana Ecclesia praeseribit: ut non modo Epicurum. & Dem et ἱ-tum; sed Aristotelem quoque,& Platonem,&alios omneis socci faciamus , quoties proserent aliquid , quod si saeta Fide alienum ivt ipsum naturale lumen Dihili ducamus, prae Fidei lumine; & quiequid ab eo monstra tur, damnemus, si istud monstret oppositum ut defendamus non esse apud Deum impos*bile omiae verbum ; di quod speciatim attinet ad separabilitatem , existentiamque aut substantiae sne accigentibus , aut accidentium sine substantia, demus Deum aliquia polle , quod nos sateamur inuestigare non poste, cuiusque tota ratio sit ipsa potentia sa- cientis. Habes quid putem debere seii, ciuod sanguinis effusione propugnate paratus m. Quo 3 me deinde admones , ut vi am
pνaconceptam H in κ' mei re itiae fallari amo pirionem imminuendi minam .eea vim di id lane, ut par est, accipio. Siquidem , quamvis longe absim,ut ullam mei nominis aut holita tern esse agnoseam. & hoc eulogium singulari tuae humanitati totu debeam : quamvis etiam mihi nihil si curandum, ne nuntiatur de me opinio , quae metito meo esse nulla potest iat tamen, quod caues, ne infirmioribus erran di occasonem praebeam, rem caues mihi pi ne cauendam , & pro quci me tibi obstrictum pro siecit: polliceorque me operam , Ni mine fauente , Aatutum , ne ulla unquam. vel minima et tandi occaso a me sug
ctum esse de motu Terrae proponendo,
non a serendo: Et, Ferant-ue magis Sacrae Literae Teltarem in centro
quam extra centrum circumuolui. Venio nune ad ea , quae habes in se naura XXVI. Epistolam. Memoras imprimis , quod initio
globo Testaγώ. Et postquam addidisti, iam
tas quod est 1 me dictum, Mnes me propreMaaiaue , O inae pristimi in moti . histia diu a Tecta, em r sicis iam τι in Mem conquirenda esse rarionem meri in eo trac tum s abdis, ne habet. Si Um laeti tum es, eiar si e pIM-Hbus opis non est; au proque iam fne siti A a,ae inursu er Ialoris. Sed Ohe humanitas tua ad eone euadit seuera, ut selibenti ad amicum exspatiari non liceat, nee praeoccupare si quid ille forte aut requis tutus, aut quomodocum que habiturus esse iucundum videatur 3 An non specialis, ut Dialogorum , se Epistolatum est mos,sed potius qualis regia via, imo de qualis apertus campus Alia sane furit geneta scribendi , quae pro cuiusque instituto ceristi, legibus , quasi si aenis , atque catenis com pescunt ut is at genus Epistolicum solutum , liberumque est; & cum liceat in caeteris valiEper vices digredi; sacere in Epistolis etiam. a. i. o licet. Frtiora, uae intita ter Iab ea Betie saltem es quδd mihi est viii laetata temporis se tenda , quamquam & tuum affectum probo, dum s.llicitus es, ne si ostia pietiosi m