Epitomes omnium Galeni Pergameni operum, vniuersam illius viri doctrinam, & methodu[m], quàm accuratissimè contine[n]tis, sectio prima-[quarta]

451쪽

suta.id Lod etiam cociliat somnum: praeterea domo Sin um conci

. sidue aqua, quae prorsus frigida sit,aspersa ac rosis ' δ'

plurimis humi fusis aut vitium capreolis, aut ruboruclauiculis, aut lentisci ramis, aut deniql reliquaru quae Turba Ilo refrigerent stirpium aliquibus , turba quoq3 hominu num incalesceingredi prohibita: ut quae domum similiter calfaciat, re ambsente.

Ac sic quidem calidissimum aerem, qui scilicet in aestate calida & sicca accidit refrieterare est tentandL. Qui

lane si movice frigidus sit hoc elle conte S Oportet, gerandus nihil de eius temperie alterantes. Qui verbfrigidissi- mus est,utici quatenus respirando attrahitur, admittendus est,ut qui admodu calore cordis refrigeret: notamen quatenus extrinsecus aegrum cotingit. Quippe aris figidi densβt,cogitqrcutim putrilaginosorum qihumor es effectus. fluxum,ant traspirationem cohibet. Siquidem p pulmonem,quod rarum est viscus, dissicilem est, ut tum qualitas ipsius tum cessubstinati a facile ad cor perueniat per cutim Verb utpote densatam, fieri id non potest. Caeterum ex frigida inspiratione maius sequitur comodum qincomodii ex cute densanda praesertim cum operimentis hanc nobis calfacere liceat. Porrbutendum maxime eiusmodi aere est in iis hecticis in qbus primum qd assicitur ipsum est cor: aeque ut si uentriculus primum affligeretur ipsi per comestes bibi ta succurrendu esset. At iecinori e inspirato aere nil Πηφν ς'

la certe accedit utilitas a comestis uer c blbitis,ini 'nulla accedisnor planequentriculo: aliqua tamen haud obscure ad utilitas. uenit. Comianis autem omnium sanatio est,per ea qugextrinsecus applicata refrigerant,& humectant. Atm arasmodes Ob haec quidem viscera. maona ex parte hecticas ma- ςhxς φ 'vir modesq, febres accidere contemplatilium us Sur ex parte sole perueniunt tamen aliquando&pulmonum intempe an accidere.

rantiae calidaeo siccae Incidunt praeterea tectori, di me senterio,& ieiuno,& colo interim uerb,4 utero, di renibus. In septo autem transuerso a

452쪽

Hectica eta se rasmum non vidi febrem hecticam vidi. Miusmorte transuῆxs di aut em affectumo spirandi dissicultas & deliciti ex desiliunt ex 'per solet. E quibus magna ex parte prius moriuncidit tur, si hectica sit prorsus perfecta. Est autem eo: agni Hectici ex se tio facillima tum ex pulsus duritia, tum ex eo prae-Pt' Ruru i cordia plurimum trahuntur sursum tum ex dissiculta

tiis late respirationis, quae Illi Seu Inaequalis, α Varia inter

Aer frigidus dum admodum rara, magnam: Vtilrinum deliri ma n maxime tum praecipue dominatur Frigidus ital aer tunc vel ςςnsς δ maxime confert quum quod primum asscitur ipsum est cor: quis confero& in reliquis febribus no parum: quandoquidem in his quo necesse est cor similem iii temperiem recipiat Pulmones etia Vbi ii sunt qui primum patiuntur plus caeteris omnibus aerem refrige rantem postulant. Porr ex medicamentis, quae admo . . . a X trinsecus in eiusmodi affectibus refrigerandi hu

κtrinsecus in ectδndiq: Vim pOSudent deligedas lunt,quae non fre1ihus qua mod citra astrictionem refrigerent, sed etiam corpolia e debeat ris substantia sint tenui. Acquae quidem absolutissimhtenuium partium sit substantiam exacte frigidam inueni me fortasse non eli. Dixi exacte ,propter acetum. Quod quum omnium quete nouimus ypotestate refriAceti DcWltR gerantium plane tenuissimarum sit partium, admista sibi aliquam habet caliditatem. Praeterea corpora qUς cotingit,siccat: qius ad imaginationem sit humi lum. Quo fit Vt ad eos .iffectus quos humectari refrige-

gidae admisto ut possit bibi. Hoc autem medicam qusubdam,humectantium & refrigerantium omni u simplicissimum est, occimumque ad erysipelata , iuden dorum phlegmonas inter initia, prius e depascens ali qua subindicetur putrecio. olei rosace ex omphaci-Refrigζῖ Πm no oleo citra salem confecti Uncias. ii). Vel. iiii ceraecii destu albae, elotae,Vnciam nam Liquentur simul in vase pilo duplici,ac fiat ceratum humidum, cui ab udo refrige

453쪽

rat ,misceatur paulatim in mortario tantum frigidissimae aquae, quantum in se, dum cum ea mollitur,acci Pere possit. bd si aceti quoque admodum tenuis: clari paululum adiicere uelis utim magis adhuc tum refrigerans,tum humectans medicamentum efficies Frisido Gai Non debebit autem medicamelum hoc eo us super icer io, o aegr in corpus manere dum manifeste incalent sta a MφR sidue subinde mutari. Aliud. Oxalidos,aut xylapathi succus, cum exigua polenta naistus, excipiatur duplicat, detrito peniculo aut linteo : affatimq, frigidutotum id admoueatur. Quin etiam portulacae,&sem o

peruiui,&Vuae immaturae succus,similiter poletae mi auaria.

icentur. Adhaec lens palustris & viridis tribuli,& polygoni,& lactucae,& inlybi succus, aliaq, refrigerantia,

cum tenui polenta miscentur. Licet etiam abses polenta uti integris herbis tunsis. Iam Ver quod epithema Rettsgeratoruex pinguibus conficitur palmulis,salutare medicamen Palmulis.

tu est. Porro coquere oportet harum carnem, omni membranos exempto,alias ex solo claro aceto: alias

aqua ipsi permista: atm hac, ubi tenera satis reddit e, tunsasti. Est vero salutare medicamen ad talia etiam φ' in ει

succus rosarum frigidus Vna cum polenta . Salutares R. similiter sunto ipsae rosae contuis. Praeterea stirpium quae moderate astringunt, germina trita. Ad que modum uti aliquando licet herbis mediocriter astringentibus: ut solano. Huiusmodi tamen refrigerantia omnia illi tantum admouenda sunt parti, quae primario est affecta: non aliis quae refrigerari non postuland. fgo natam hominem scio, qui imposito praecordiis re Digerante medicamento laborarit statim dypsinoeae sicuti alierum, qui tussierit protinus. Veriun ex rem Res1gerantis diis ipsis , nonnulla quidem per se, nem intercedente remediorum . alio refrigerare sunt nata: ut gratia exempli, frigidae ' δ' μβςm P

potio necnon succus V v mmaturae. Alia autem e deest testigo

accidenti: ut sanguinis missio, quae calidam aliquando rare. Tomus III. Ee

454쪽

mtemperiem sanat. Ad eudem modunio clystere, di purgatio &fomentum,&cataplasma: τ videlicet di-Balnei dulci gerant,concoquant ue. Vtraiam Vero facultatem in

is ci FQmprenensem habet dulcis aquae balneum tempe

ratum utpote ex partibus varia facultate praeditis costans. Siquidem quum primum in id aegri ingrediunt, in aere versantur calido postea in calidam aquam descendunt. Mox ab hac egressi, in frigidam. Postremo sudorem detergent. Potest autem prima eius pars manalae partes terias per totum corpus,tum calfacere tum liquare: diuersae praeterea quae inaequalia sunt,aequare,& cutim lavare:& multa,quae sub hac ante detinebantur,Vacuare. Secunda eius pars , ubi quis in sicco corporis asse triea Vtitur , potest madorem Vtilem solidis partibus immittere. Tertia balnei pars potest,ubi quis frigida ves tur,o totum corpus refrigerare,& cutim densare,dc Vires firmare. Quarta ero corpus per sudores, citra refrigerationis noxam,Vacuare. At ubi quis intempe

id niue lauatur,in horrores, cutis desitudinem incidit. Dier ratist Est autem continens ipsius horroris causa, mordentiudensitudine gi excrementorum,aut etiam crudorum humorum, cognit fertim a torum,citatior motus .Proinde, quibus ho-Hψxxori. V rum est abundantia caro vero ac cutis denti,siue balneum sint ingressi,siue steterint in sole , siue quoquo modo vel gestati ves perfricti, vel exercitati,Vehemetius dimoti fuerint, Vtic iis horror incidit. Contra,cabus haec pauca sunt, corporis habitus, ut remittat, laxeturci a balnei calore,promptus, ii non modo nohorrent,sed et meliores redduntur Utpote excremen Laumdg nee tis p id vacuatis. Qia ronabili', eiu in primo litasio-3 accessionis is initio nec in incremento quisqua aegrotante lauit. initio, nec in Quippe densata est hocipe, coarctataq; cutis ipsa,

quae Bb hac habeth carne substantia. At in febris

ine inclinatione vel incipiente,Uel procedete Vel amplius progressa ,saepenumero nos aegrotos lauates,non pa-

455쪽

.raeis contulimus. Si quis igitur balneu ingressius, mi Balneu contuo'nime inhorruit Ged laxata illi necnon rarefacta est cu 'f' 2 'p'

tis huic succedent plane excremetoa vacuatio squa innationissius. iis per uniuersum corpus calor,exiguorum meatuum Balnei tempora refactio/ensorum laxatio,desatorum fusio. Acua iturusus.cuatio quidem excrementorum,omni febri est utilis l

sima. Pari modo & rarefactio, & relaxatio Fusio in ' Ρ' 'I 'G

ci calor,non item sed calor omni febri ininucus est.

At fundi aequaliter,id solidis quidem animalis partib non est alienum . Succis certe non perpetubest utile. Sed ties in animali vel phlegmone vel affectus phlegmonae similis costitit,vel utrauis plenitudo, omnium inimicissimum. Na phlegmone quide, quincalfactio liquati succi ad ipsas confluunt,augentur. Tunicae Ver puerviba a vasorum impares plenitudini, quae iam eXliquatione augeatitur. est repleta spiritu distenduntur, ac vires hoc nomine male habent. Ergo calidis illis siccis i affectibus, effusio mordentium est salubris liquatio, eoa contingit citra periculu. Calfactio in noxa non caret Althaec Balnei singulquidem exprima balnei parte optime administratas Pyx muntur. In secunda autem quae lauacrum erat)vesse 'μ ρhrilia corpora ex humectatioe iuuant,sic ex calore nihil illis como de accedit. At in tertia, refrigerantur innoNie, quae fuerant eXcalfacta δε vires firmantur. Si qua veroo laxata,&iusto plus sunt remissa ,ea in naturalem redeut mediocritatem, id quod quarta balnei pars, quae detersio est,indicat. Quippe quibus rite sunt omnia adhibita,ii post frigidae usum adhuc sudant, omnia ipsis excrementa vacuantur. A balneis igitur i Vt nam omnium veluti summam colligam' vacua, tur quicquid incorpore vel fumidu, vel fuliginosum praefuit.Rcducutur ad naturalem symmetriam, tum lcaro ipsa tu cutis corrigitur solida partisi ariditas l calor non mod3 is qui ex lauacro accessit, sed qui ἐt praefuit,ex frigidae usu extinguitur. Maximo huius E Ee ii

456쪽

rei documento est, praesidium quod sentivi homines ex huiuscemodi balneo ubi a feruenti sole exiccati, a Uantur. Quippe quum accedant ad id,ritumpulae,ari-ldi,egressi e frigida,illico in naturalem habitum redeunt. Si tacti certam febricitantium natuxae haberemta notitiam no dubitaremus eorum aliquos assidue in aquis frigidis citra balneum lauare. Quia vero exacta nobis dispossitionum no est notitia, ac mari ima ex errore impendet noxa,Vtii eiusmodi recusamus prie

sidia potissimum in febribus hecticis:quando per has id pauci sanguinis, nudum carne, di expers adipis in laeum mpi corpus est redditum .Etenim iuuenis corpulentuS aesta

uedide&d i xl xς pQ re , ac in rebUS summo,uigore modo nulla scaute deis Viscerum phlegmone subsit, sudabit si in frigidam se heat admini coniecerit. Quod si sit frigi lauationi assuetas,secumri remedio utetur. Qui autem ex calida & sicca intera perie febricitant hectica ac potissimum qui iam ma- irasmodes fiunt iis ubi tale praesidium petunt tutum non est in totam coniici atque ut nec gra tibvso ina

becillis, qui aestate calida ,sicca longa Via peracta, refrigeratione indigent. Nam nec, his tutus est frigidi solii usus, nisi prius fuerint in balneo aequaliter excalfacti. Siquidem simile quiddam nobis videtiar accidere, quum in frigidum solium post balneum ingredimur, ei quod ferro accidit, quum tingitur. Et enim

tum refrigeramur,tum roboramur quemadmodum, illud Vbi candens iam redditum frigidae mergitur.

adcitum idi Atthujus rei causa ad imbecilla corpora inuetae et intusum corpora balnear,Cuae ea praecalfaciant, atq; ad frigidum soliuPraeparant. praeparent. Non dissimile quiddam faciunt δε qui sine balneo frigida utuntur, quum scilicet se ab exerci Exercitatis P tatione in eam sa' tu demittunt. Siquidem quod nQ-,dhalaia iis balneum,id praestat illis exercitatio: Vt quar no calodum faciat tantum , sed etiam insiti caloris motum a profundo corpore extrorsum concitet, sic uto frigidae

457쪽

Impetui occurrat,4 quo minus viscerum aliquod se Exercitiorum riat, aduersetur,atcs prohibeat. Nemenim ipsam fri- β sida substantiam nem eius qualitatem omnino integram,us p ad Viscera pertingere est salubre. Immos memeo, duritius c tutius fuerit, solam qualitatem, eam ii retusam ad balneu ac calidorum occursu,descendere ani vero qui hectica cedunt, nihil

febricitantes ad balneum accedunt, nisi in frigidam si mstat dimissi, nihil iuuantur, contrari aliis correpti se Gabribus. Nam quilis solida* partium affectus cadenti ferro sit similis, calfecise duntaxat eos, humectast e I, haud quasi videtur satis sic enim alimentum, incremetumq, praebuerimus febri ysed opus est, ut mersis in frigidam, extingamus calorem. Qiasdsie Violento ipso,subitoqi frigidae usu, male fuerint affecti utpote in contrariam qualitatem mutati hos licet in totoria sequitur tempore,calfaciendo sanare quum nec par periculum sit in frigido affectu nec in remediis quae illi adhibentur. Quum autem insanabilis solidarum par Siccitatesumistium summa siccitas sit, ad quam periecticas febres a solidarum Via eXpeditissima patet melius est hominem in frigi PRxnςM' u es

beamus habere, tendentem recta ad interitum sim inclieo, stiare,desiperatamq, illi salutem facere. Ergo eos qui he tim eme Oira ctica febriunt,illico omni ratione refrigeremus,ante ione refrigeo quam progressi,in marasmum perueniat. Nam quem 'g' .... iam occuparit marasmus,hunc neutiq sanare tent/u se inci a ris. Ipsum tamen in alterum transferre marasmum, quem appellat ex morbo senium licebit: ac sic super sentu ex tuorstitem,non tantum plures dies,sed etiam menses,ser bo. Mare 4n caeteris autem febribus, quas vel phlegmo one,vel putrescentes succi accenderunt, nihil offendes, Ietiam si in frigidam aegrum ipsum non merseris. At in

hecticis,id quφd remedium affert, calidae solium non aest,sed frigidae. Quicunm igitur hectica febre laborat,axqὶ ex iis praecipuE, qui iam marasmode tenentur,

458쪽

i i modo his nulla alia febris,vel ex silo putrescente'

more,vel cum phlegmone,sit adiuncta eos omnes aut dacter lavabis:sed prorsus citra omnem labore: ne re-nalnei partia soluantur vires. Sint ergo tres domus balnei:in quara i' primam, quae satis en calida debet,inlectulo cubans surri qua ubi ducatur inibique nudetur. Illinc autem valida sin-

partes aines donem secundam portari debet. quae non tantum si ractanda. tu sit media sed etiam temperie tanto scilicet prima calidior, quanto est tertia frigidior. In ea itam oleo te pido super sindone perfundatur. Hoc facto, ad tertia ducatur domum:ubi nimirum est solium. In cuius quidem moretur aqua mediocriter: idq; sustentus sindone:nulla'; infusione aquae, cuiusmodi in aliis uti solemus,adhibita:immo nec capiti eius quicq infundi velim: quum sit satis id quom bis tesue una cum toto corpore,in aqua mergi:demissa mediocriter deorsuria sndone: ac rursem per quatuor iuuenes, qui eum portant,leuata .Mox hinc eduetus in frigidam semel tot tingatur: ne vel breuissimo quidem spatio illic moratus .Protinus verb alter paratam habens calentem sindone ipsi iniiciat.Dein aeger suo in lectulo collocatus, primum spongiis detergeatur dein mollibus linteis, quoad fieri poteu blasdissime, Postea verbunctus, amictus i vestibus rursus super lectulo reducatura aliqua aliam domum vicinam,ubi cibari cosueuit: inibiq; nullHIcia mulariatur.ΡOrrd humidum esse,ac frigidum, quod nectiri humidum e cis febribus sit conducturum, nemo nescit. Eiusmodi frigidum utri ver,sunt tum cremor ptisanae, quum frigidus sumitem rum tum alica similiter ptisanae cremori condita:id Vero es . . ex aqua,&exiguo porri,&anetho: tum sale oleo ,

auii . 'μ' aceto. Comodus praeterea iis, qsic laborant,esto exiguus in aqua frigida panis Caeterum nullius horu pura frigiditas esse debebit, sicuti potionis. Quippe haec

mature tum incalescit,tum per corpus digeritur. Illa,

qu plusculum istis in vetriculo morentur,ipsum for

459쪽

lassis refrigerant,si fuerint immodich frigida Vbi autem febri iam traxerit dandum quom asininu lac est, ' ''tet

sed diligenter obseruato,ne in ventre concrescat. Ca. ' es non eo,uebitur aut id si mel illi admisceas raut salis, quo uesti ni .mur,exiguum Abstinendum tamen in hecticis, quoad Melesse immiferi poterit,a melle estiatm iccirco etia a mulsa. Qui sumb*ω pe protinus in bilem conuertitur,o sicciores , acrio- risq, caloris febres reddit. Dandus tam principio asinini lactis est non plus cyathus: sed inducta in ipsum cubiculum asina: quo nullum tempus interponatur: aeger

autem id protinus bibat. At verbs corruptu in uetre i z-4.

iac fuerit,pulsus paruos ait inaequales laenies, quales nota. accidunt in compressione ventriculi. Sin aute non sit corruptum,& maiores ualetiores eos,st pro consuetudine inuenies. Qua ratione obseruata licebit tum laetis, tum aliorutri ciborum omnium modusensim augere. Qui igitur iam marasmo vexantur,eos, sicuti dictum est lauabis. Qu9s ver hectica premit,n5dum inmarasmo tentantur,eos licet et laues, sine subiecta sindone: utpote Viribus adhuc ualentes. At qui ex his nithus sunt ualentes,eos non tutum est permittere infrigidam natationem descendere, sed foris ipsos potius perfundere: primum tepida: secudb frigida: qualis sontana est. Ac si quidem omnia curiose administrentur, utiq; sanandi iam eius quem marasmus consumit,*ς si ei, est. Sin error uel in uno comittatur reliqua subuer ne leuissimum tit omnia Quippe quum exitialis horum effectus sit, quidem tolerane leuissimum quidem errorem tolerat, Ac si sis tali re errorem cst seruatus huic carnosam importionem marasmus ia occupauerat.Ipsis verb solidis resiccatis, fieri neqt, ut ho prorsus sanet . Etenim prmium eiusmodi febris Propria partiu humiditate ex qua nutriunt, depascit Caro quae M. Hinc trasit ad gen carnosum Deinde solidas populat catur. Particulas. Vocat aut caro im ea quaea musculo est. Na Parenorm φ

460쪽

a colliquanti hus febribus quo differant. Celtiquatium ebrium sua vis

m minantur.Porrb singularum particularum inbstaretis moles ex tali maxime completa est natura, quae deperire,®igni possit. At verbnec fibrosa, nec neruosa,membranosa ue natura,eandem gunerationenrhabere cernituri nec fas est eiusmodi singularum partium fibras a febribus malignis liquari,perinde Ut carnes: quando alat ipsum, prius eliae prersus sint exiccateriiteremerint. Sane sunto quas inarasmodes febres Vocant, muersae e earum genere quae colliquat: sed in eo differul,q inhis quaTportio carnis colliquatur,

ea semper vaporis vice digeritur: in illis defluit in ventrem.Nam quemadmodum quo magis animal vel adipe,uel carne abundat,eo, quod ab ipsius carnibus, da in craticulis torrentur, defluis copiosius cernitur: ad eundem modum in calidissimis febribus, si carnes hamidae ac molles, cum adipis copia fuerint, ea sensus liquari deprehedas.Sinabit adipeo siccae sint, insensibiliter absumuntur, &in febres marasmodes transeunt. Hae praemonitus, colliquantium febrium iisdemethodis curam ages tum ad frigidam exhibendam, sprimum properans: tum iis quae refrigereto hum . Aent, nutriens Mulsam uerb inimicissimam illis es.se censebis.

ODUM Igitur curandarum ephemerarum in octauo huius operis Smentario: c6tinentium,in nono:hecticarum denio in decimo, satis accurate exposuimus. Nunc vero,que admodum quae ex putrescetibus lim