장음표시 사용
31쪽
quae beneficio dissolverentur : eorum fibrae pamrietibus vasis adhaerent, quarum nonnullae ista terra tenui onustae in vasis fundum deprimuntur : idem accidit fibris mineralium quae in nostris aquis dominium habent , quae eadem terra tenui onustae proprio pondere ruunt ad fundum alveorum & lagenarum , potissimum cum aquae spiritibus sunt viduae. Terra aluminis est alba, ut patet experientiis quas supra exposui , de iis quas insta recense
Phlegma nostrarum aquarum admiscetur aquae simplici ipsique simile est substantia de qualitatibus, quae sunt humectandi & restigerandi, & si nostrae aquae quadam alia virtute praeditae sint, eam a principiis ferri di aluminis quibus imbraegnati
De metallorum S mineralium mollitie in
sua miners. Uemadmodum in nostris aquis tantum serrum , & alumen annotavi , ideo omnes morbi qui illarum potatione curantur , sanari possunt remediis a ferro de alumine desumptis belleque praeparatis , quae longe melius a natura quam arte elaborantur , homines enim duntaxat sunt naturae imitatores dc rota sua industria ad perfectionem operum illius pervenire nequeunt. Satis mirari non possum quantum valeat in hoc frigido elemento ad eliciendas virtutes de facultates metallorum duriorum , quae vix
igni violento cedunt, nisi id fiat ( ut arbitror )eo quod metalla dc mineralia in sua minera mora
32쪽
lia sint, unde aqua transmeando secum rapit partes illorum leviores & tenuiores quas facile disssolvit & sibi astociat, velut mercurium & sul-
phur, salem de terram tenuem; phlegma vero cum aqua confunditur.
Adeo verum est mineram ferri in sinu terre mollem est e, ut e parietibus nostrarum fossarum quae factae sunt quo scaturigines nostrorum fontium detegerentur, atque etiam e parietibus fossarum ipsis adjacentium, angustis meatibus, veluti terrae venis, liquida effluat: sua consistentia est amurcae similis, substantia e latebris terrae emergens coloris viaeace dum suo sulphure cooperitur , quo sublato subnigra apparet: cum vero aera exposita & aqua dilutior fac a est, rubescit, tum cum aqua adhuc magis diluitur flavescit: tota ejus superficies suo sulphure contegitur , permanet liquida di fluens quia primo effluit in terram super humidam , deinde cum aqua fossarum
permiscetur. Persaepe notavi hos diversos mineraei colores in croco martis diversimode praeperato : si enim cum sulphure praeparetur a colorem suum
1 ubnigrum intra viginti quatuor liotarum spatium igne violento in violaceum permutat; & si
igne reverberii elaboretur, rubeum colorem acquirit: quod ad colorem flavum spectat, hujusce coloris est terra minerae ferri quae in imo alveorum subsidet. Nihilominus supra terram minera ferri dura Sc solida videtur ; illa enim quam in superficie terrarum aratarum reperi quae ferro aratri e terra eruta est, in grana est divisa quorum quaedam dura sunt instar silicum , quia jam dum aeri exposita, valde cocta atque solis ardore des ccata sunt: alia e sua minera recens educta aeque friabilia lunt ac terra vulgaris, eaque meis digitis contrectando in pulverem numero redem
gi : atque etiam scindendo terram granis minerae
33쪽
refertam, Flura cultro secui, hinc colligo mineram ferri in sinu terrae mollem este ; quocirca aqua eam alluente facile diluitur ec liquescit. Praeterea in locis in quibus nostrae aquae resident, ei in alveis per quos lente effluunt videmus ve-
luti floccos lanae flavae subpallidae qui sunt fibraemineIae: unde magis ac magis persuasum habeo mineram ferri in terrae sinu mollem esse: ac si dura & solida sit, dum e terra eruitur, id habet ab aere qui eam constringit& omnes illius partes conjungit, eas colligando suis fibris quibus abundat, ex quibus etiam ferrum di chalybs suam soliditatem & duritiem contrahunt, non secus ac sanguis qui in venis contentus liquidusta fluens est, sed cum extractus in pelviculo aeri est expositus suis fibris constringitur dc coagulatur in si in aqua extrahatur, liquidus permanet &fibrae illius separantur, quae postquam aqua quiem
vit & refrixit, veluti flocci lanae albae apparet t. Isiae tamen fibrae sextum principium non constituunt quia ex tenuioribus terrae dc crassioribus sulphuris pastibus conflantur, quapropter in medio aquarum innatant, at post mixtorum resolutionem neutiquam apparent, sed tant tam quinque principia quorum mentionem feci supra. Istarum aquarum potum non debemus aversari
quod tot diversis substantiis mineralibus in farciantur , nam cum sint quoque dilutae, aut, ut melius dicam , cum aqua communi inco poratae &spiritibus mineralibus attenuatae, prompte penetrant meatus an gustiores , non secus ac sanguis quo vita nostra sustentatur, licet ex quatuor humoribus compositus& consistentia sit crastus, nihilominus suo sero dilutus ac suis spiritibi s tenuior factus permeat omnes venaS etiam a Uguiastiores, quales sunt capillare , ut ad omnes corpo
ris putes feratur, iisque alimouium distribuat.
34쪽
Aquas ferruginosas ab alumine non us ro. vitriolo fucam si si inere a ditarem, paucaque mineralia earum substantiam subire. V Xistimo authores, qui de aquis ferruginosis
pertractarunt, nunquam examinasse utrum minera ferri in sinu terrae dura aut mollis sit; neque admodum laborasse ut cognoscerent, quomodo fiat mixtura aquae cum mineralibus, sed animum suurn potissimum applicuisse observandis diversis saporibus, quos aquas degustando percepetunt , & diversis mineralium partibus, quas in ipsis viderunt. Propterea quod ferrum sapiunt, eas huj us mineralis participes esse consentiunt.
Suae aciditatis ergo , illas vitriolo imbutas esse volunt, quasi vero alumen ad aciditatem vitrioli
prope non accederet. Equidem opinor nostras aquas ab alumine non vero a vitriolo aciditatem
suam trahere: si enim vitriolum cum ferro misceretur, illud in aes transmutaret, quod minime verum est in minera ferri granulata quam liquavi, ex qua dunta at extraxi ferrum purum perfecte elaboratum nullo aeri permixtum , neque inminera ferri, quae terra pin uis est & subrubra aquae diluta, quam collegi e parietibus nostrarum fossiarum e qua igne fusa tantum ferrum exustum cum suis scoriis habui. Ideo in hunc error: D inciderunt, quod autument tincturam nigram quae pulveris gallae ope his aquis communicatur , e vitriolo ipsis immixto proficisci: quod a veritate adeo est alienum, ut cum aquae liberiori
35쪽
Mriori aeri expositae suis spiritibus orbantur , istius
pulveris admixtione colo iem suum non mulent. Quis enim ignorat digitos eorum qui scobem ferri manu tractant colore atro infici, atque etiam ex eadem scobe aceto disioluta tincturam nigram extrahi eodem prorsus modo quo e ferro cum galla in aqua simplici immerso, eadem tinctura nigra educitur Praeterea faeces corum quili- matura aut croco mariis utuntur aeque nigrae sunt ac taces illorum qui nostras aquas epotant. Thomas Jordanus in descriptione Acidularum Moraviae arbitIatur a coIem aquis communicaria chalcantho et alumine: idque probat ex gustu. am si quis acidi Migustaverit, animodVertet, alumen O chalcanthum primo sibi pra et cris Uendicaremineralibus. Si quis etiam plita aquae chalcanthum perm fuerit, aciditatem cum acrimonia quadam sentiet a cum astrictione Pero , si aqua alumen addiderit.
Andreas Libavius illi adstipulatur l. r. de ludi c.
aquar. miner. c. 36. Equidem censeo acorem aquis ferrugineis communicari ab alumine, quod convenit cum ferro, veluti vitriolum cum aere: ac graviter hallucinantur ii qui putant acorem , quem sapiunt potatores aquarum ferruginearum oriri a vitriolo , quia sub terra vitriolum cum ferro non reperitur, quoniam illud alterat,aeri assimilat: quemadmodum tape expertus sum cum vitriolis explorandis incubui: nam cum aliquod ferri se ullum vitrioli solutione intineti , protinus colorem cupri induit: quod etiam confirmatur operatione chymica , quae conversio Martis tu Venerem nuncupatur, quae fit e scobe ferri cum vitriolo mixta. Plurimi arbitrantur hanc operationem e secretis Pythagorae depromptam esse , cujus Ovidius eius doctrinae sectatormentionem fecit in suis Metamorphosibus, &hanc Martis convertionem in Venerem describit
36쪽
r ARC NUM sub aenigmate amorum Martis & Veneris quos mutuis ample ibus conjunctos deprchendit Vules
caua, , quo nomine ignis denotatur qui eos armcta ui me colligat atque intime conjungit. Haec o
mala optrine probantur a P. J Fabro in suo Palladio spagyrico c. I. Adsunt O fontes quam
, qin ferium transmutant in cuprum, Didique in profundo minera Drenensis stagnantem aquam tu cu)us lacu ferrum depositum per aliquantulum terio is in rubiginem mutabatur metallicam , quam violentissimo igne liquatam cuprum optimum reperiunt qui tanti thesauri sunt conscii et hujus rei causam
retulimus ad bitriolam , cujus maxima quantita a di lutae per poros ipsius a tua. Titriolum autem muta t
crrum subito , reliquaque metalla longo tempore incusertam , quod vitriolum halet chri spiritu e O fixa substantiae maximam copiam , cujus ope ferrum Uriod non disset multum a coctione ei pri facili negotia spiriatus Uitrioli penetrant, ipsum ferrum contiertunt iu v, triolum , quc cum habeat spiritus adhuc metallicos , liquatione forti trai sit in cuprum potius quam in aliud mcladum , quia id postu ant tunc temporis synitus Di-trioli , propter innatam ad cuprum propensionem. Georgius Agricola l. s. de natur. fossit. fg qs. notat Ferrum atramento sutorio illitum , aeri simile feri. Id quod metum Di 8ri non debet. Nam Smolniet ii, qu(d oppidum es Carpati montis, ejusque partis Hun-ga Ia , quae olim Dacia dicta , aqua extrahitur eputeo , inque canales triplici ordine locatos infunditur , in quibus p ra portiones ferri Dertuntur in as. Ferrum autem minutum, quod in sine canalium collocatur,
talis aqua ita exedit, ut qua hi tutum quoddam flat. Id Uero omne poclea excoctium in fornacibus sit as purum se bonum. Et licet Chymistae vitriolum e marte seeIicere asseverent, non est tamen vitriolum, quoniam ejus plane est expers, sed illud quod ex eo extrahunt est sal impraegnatus menstruo cujus ope
37쪽
ope ferrum solutum est, quem illius vitriolum esse , putant. Diversis experientiis hujus rei veritatem investigavi : enimvero cum vitiiolum sit
sal qui in aqua liquatur, hujus subsidio illum in
ferro indagavi. Primo multa ferramenta vetera in aquam communem immersi , ut commoratione diuturna in ea dissolverentur, deinde amquam fit travi & vaporavi, &residuum habui salem ferri qui praeditus est sapore salis lubamari delinguam paululum astringentis. Secundo sumpsi ferri rubiginem , quae est ferrum aeris hum1dria- te solutum , quam cum magna in quantitate per quindecim dies in aqua madescere sivistem , ejus partem ebullitione consumpsi , nec ulla pellicula in aquae superficie formata , sed tantum aqua turbida & sipistior facta est , ideo illam filtro percola vi , dein vapora vi , neque dum isthaec fieret evaporario ulla pellicula mihi apparuit ;Verum cum tota aqua exhalata est , reliquum
mihi fuit tantillum salis praecedemi seli sapore& colore consimilis. Demum accepi uncias demcem martis ita calcinati, increti & recalcinati ut
pulvis impalpabilis factus sit; in prima Martis calcinatione sola aqua usus sum pro dissolvente(quae fit multoties illum humectando & movendo & in postrema igne, adeo ut in parteStenuiores&subtiliores reduci nequiret. Tunc putabam me ex eo extracturum esse vitriolum juxta methodum Clavas Iunioris qui ex marte in hanc formam reducto crystallos virides efformari vult, dummodo prius multoties lotus sit aqua quae postea sit tro colanda Scusque adpelliculam vaporanda est. Tentare volui an hoc modo vitriolum e Marte elicere posiem , idcirco Martem ter lavi aqua quam deinde fit tro colatam exhalavi , nulla tamen in illius superficie pellicula apparuit , sed paucula salis . quantitas solum
38쪽
mihi superfuit qui superioriba, non est dissim 1
lis : itaque manifeste cognovi illi d quod vitriolum martis a Chymicis vocatur, non esse proprie vitriolum , sed esse salem e ferro extractum cum spiritu vitrioli, vel potius duor in salium conjunctionem , cum spiracuS sit salis pars subtilior & efficacior violenti ignis subsidio educta , quod planum est in vitriolo, sale, di nitro, e quibus spiritus eliciuntur: cum vero hoc distolvens sit admodum forte & valens, sua potenti energia
allicit sibique adjungit ferri principia sibi magis
familiaria; utque spiritus iste e sale fixo provenit , ita etiam ferri principia figit, sicque vitrio- Ivin martis formatur , quod viride est , eo quod spiritus vitrioli qui solutioni martis inservat e vitriolo viridi extractus est, ergo nihil vitrioli in marte continetur, nisi illud quod ipsi adjungitur , quod potius vocari debet spiritus
vitrioli martis admixtione re corporificatus, quam vitriolum martis , quoniam hoc vitriolum e marte eductum pondere saperat limaturam chalibis e qua extractum est : qui enim fieri potest
ut pars totum pondere & mensura excedat Adducit non postum ut credam ferrum quodam acore aquas inficere, etia insi celeberrimi authores contra sentiant , quia neque minera ferri , neque fabrorum illa aqua in qua candentia ferramenta extinguuntur, neque scobs, neque s inama , neque rubigo ferri, neque crocus martis ullo acore praedita sunt; quocirca a si entior Georgio Agricolae , qui ferrum amarum,
non vero acidum judicat, dicitque illud sapore singulati nempe semiginosio donari; eae si aliquid ex alumine participet (ut opinor) illud de itiniit e sua parte crassiori di terrestri quae ipsi
suam astrictionem communicat, non vero suum
acorem qui in suboliori & tenuioli re fidet, quae
39쪽
vapviatur dum natura coctioni minerae diutius incumbit, aut adustione in amarorem vertitur,ioqiri ferrum estet acoris particeps, qui tame nullis suis partibus gua a percipitur. Ac licet Paracellus dicat in Tract. de thermis, habere fer rum aciditatis quiddam & facere ad acorem a-l quarum: & Andernacus dial. r. fol. i a. scri
vat, multo. esse fontes acidos in Isilba orduenna compimo ferro quo illa passem scatet. ddit etiam , ac, tam illam insignem in vico Spa ferri fatorem repra-lsentare . inde concludere possumus quasdam ami quas metallicas minerae ferri participes acidas esse ; verum id non probat eas suam aciditatem acceptam referre ferro. At si isti authores illas accurate examinassent , ipsius ac Me aluminis intretas esse deprehendissent , quod liquet in aquis Spadanis, in quibus alumen praedominium obtinet, & mineram ferri ea proportione excedit quae habetur a grano ferri ad octo grana aluminis. Non modo ferrum nil aciditatis largitur aquas quibus inest copiossius, ut in nostiis a quis , imo potius sitio sapore ferrugineo aluminis aciditatem obtundit Ac hebetat, ita ut in nostris aquis vix ac ne vix quidem percipi queat. Etiamsi
bebs Eius in tracti. de acidulis posit. p. disieri. q. se l. I. quartum aciditatis locum ferro tribuat. nili acoris tamen in eo reperto: ita loquitur incidii ratem habent intei rem a chalcantho se ejus specie-oui, remissorem ab alumine, adhuc remis Forem ab are ,
infirmissimam a ferro , illud omni aculitate potius
privare debebat, qssam tantulam ei atti ibuere, etsi omnia ferri principia diligentius explorasset, nullam in iis aciditatem nactuS esset. Si mihi clari iis innotesceret fossile a quo aco irem suum nostrae aquae recipiunt, alumen sexies Nissolvi in aqua vulgari , quam deinde sexies etiamEltratam exhalavi, atque ex eo sex terras 2 et numcis
40쪽
numero diversas restibiles habur, e quarum numero prima est coloris gris ei sordidi, propter sordes quas alumen contrahit, quum diu altervatur&multorum manibus contrectariir , caeterae lunt albae, ut posterioribus experimentis comprobavi: cum vero sit sal, semper coagulatur N paululum minuitur omnibus his solutionibus , si lirationibus, evaporationibus & coagulationibus. Postea in aqua communi liquavi vitriolum caeruleum , album & virides iteratis solutionibus , fit trationibus, evaporationibus oc coagulationibus, ex ipsis diversas numero terras , colore etiam discrepantes elicui , quarum nulla similis est terris
quas a nostris aquis segregavi. Diversas terras numero decem e vitriolo viridi extraxi , quarum priores paululum coloris nativi retinent, si uidem stilat coloris viridis ad flavum vergentis, de duae quae postremam antecedunt, rubidae sunt. E vitriolo albo sex numero diversas habui, quarum Frrina est subflava, secunda rubida , deinde hic color minuittar in posterioIibus a eo ut postrema iit subgyis ea. E vitriolo caeruleo quinque numero diversas eduXi, quarum prima erat iub- viridis, tres subsequentes subcaruleae , & postrema coloris glis ei albicantis : & licet illas
multoties aqua lavcrim , eaS tamen omni acrimonia privare nequivi : nostrartian autem aquarum terne e suo sale secretae, insipidae sunt: ex iis duas diversas habeo , nempe terram ferri quae est subflava, de terram aluminis quae albacth. Nostrarum aquarum & ferri terra suo sale impraegnata degustata salis saporem linguae imprimit. Si terram e serro extraham illud dudum in a itia communi immersum dissolvi permitto, de in aquam sit tro trajicio , dc, tunc mihi residua est terra quae coloratior est terra e nostris aquis