장음표시 사용
361쪽
xime infestati , imo chirurgum hujusce urbis te certiorem fecisse seipsum ab eo afiectu fanas e plurimos qui San reginensibus aquis in casum usi fuerant. Addis quod si istae aquae mercurium
edulcatum haberent , ptyelismum excitarent nullo cathartico ei obicem nectente, aut saltem pronam & praecipitem alvum redderent. Verum respondeo aquarum San-reginensium mercurium ita fixum & edulcatum este , ut vix ad desidendum aliquanto magis quain eg naturae instituto stimulet, multum abest ut alvi profluvium moveat, aut pdeli simum 2 o. aut 3 o dierum:
q uod praestandum ipsi esset ad syphilidis curationem, quae Apollini male morigera sic interdum, mercurium ludit, ac ad eam persanandam postera evacuatio renovari debeat, cui moliendae vix par est mercurius edulcatus nisi ejus grana 3 s. semel assumantur. Ideo vix eo fine adhibetur , sed potius in usum veniunt pilulae mercuriales dictae quibus pro quaque dosi mercurii sex septemve grana immiscentur, qui praecipitatum
album cujus .ad diem septem octove grana ca piuntur, aut emplastrum Vigonis cui mercurii ter amplius adjicitur quam vulgo recipit, quodque spinae dc articulis admovetur, aut unguen istum ex axungia luilla & hydrargyro ita subactis ut id non appareat, quo dictae partes faei cantur, sic ut quaque die illius unciae quatuor ., hujus vero scrupuli duo usurpentur, frictioque me curii uncias tres, quatuor, quinque, sex, septemve comprehendere queat. Quod spectat ad hydropem, sanari potest usu mercurii & aqua
rum San- reginensium , cum ortum habet ab obstructione vel abscessu mesenterii, aut ab obstructione scirrhove hepatis vel lienis, non autem cum procedit a ventriculi intemperie summe fri
362쪽
sso ARO AN U Mctione renum natalitia vel abscessus consectaria, aut ab erosione partis alicujus ut pulmonis in phthisicis, aut a fissu ejusdem alteriusve partis seu assecla levioris vulneris, vel immodicae siccitatis sive ariditatis quae manat a vino praesertim meraco liberalius hausto, febribus ardentibus, longis haemorrhagiis & diarrhoeis seu sanguinis&alvi profluviis, aut denique ab ureterum ruptura calculo maxime aspero contracta. Quoad
paralysim iisdem remediis discuti potest cum
pendet ab obstructione, constipatione , tumore, aut densatione nervorum , non vero cum indacitur defectu potentiae naturalis movendi, quae consistit in modo quodam temperamenti, ceu certa commoderatione nativi caloris qua certus spirituum n merus producitur ea energia dc figura qua nervos subeant & intendant , aut cum parentem habet laxitatem nervorum ob quam ad eos implendos ac intendendos major spirituum numerus requiritur quam is quem producere natura consuevit, aut cum oritur ab hydrope cujusvis ventriculi cerebri qua illius magnitudo sic augetur ut nervos comprimat & spirituum commeatum impediat. Porro credibile est si hydropicis dc paralyticis qui degebant in San-geginensi oppido dum vertabaris in ea Burgundiae urbe quam nostrates M'ιrs appellant, San- reginenses aquae nihil profuerint , id factum est quoniam ea erat indoles morborum quibus tenebantur, ut usu mercurii nullo modo levari possent.
Est modus conficiendi praecipitati albi multo facilior qu1m is quem ex Davissono attulisti ;nec enim eo fine necesse mercurium mundare
cum aceto sale , & per linteum aut corium exprimere , sed sufficit aqua stygia solvere , mox
aquam salsam affundere 3 tum Pluries aqua
363쪽
ACIDULA RUM. 3s Ti communi perluere , demumque desiccare. Cum I mercurius aqua stygia solvitur abit in exiguost crystallos qui aquae salsae occursu in pulvisculum
eximie candidum concedunt. Quin etiam cum mercurius dulcis in retorta paratur , in ej us medio crystalli quidam pellucidi apparent qui ser-
vantur, & in alembici vertice pulvis quidam eXI tat partim albus , partim niger qui rejicitur; quapropter miror te adduci non posse ut credas mercurium edulcatum verti in crystallos qui in praecipitatum album facellunt. Medicamentum istud acrominia non exutum deleterium est ; sic cum theriaca sumptum' per pitulas exitio fuit quartanario de quo Palmarius de morbis contag. lib. de hydrarg. cap. 6. sed castigatum non ita noxium & infame est , ut existimas. Quercetanus in consilio de lue venerea , de eo sic habet et postmodum pracipitati praeparatio in aqua forti ejusi demque usu iubentus est , quod pracipitatum a nobis
omnino improbatur , quam bis di Persis aquis ablutumi ad eliciendam omnem aqua fortis acredinem ad decem aut duodecim grana a nonnullu exhibeatur cum theria,ca mixtum. Et factum est interdum ut adeo perfecte edulcoratum O ab omni acrimonia aqua Drtis separatum , ut nullum vomitum prouocarit , sed sudores rantum se sedes aliquot, horis praesertim pomeridianis. Quo sane remedii genere plures etiam eontumacissima atque inveteratissima lue illa laborantes foeticissimis auspiciu fanatos fuisse compertum est. Commentarius Beguini lib. 2. de elem. chyna, e. I 3. astruit mercurium ablutum & edulcoratum non pror
sus acrimonia spoliari, sed quae ipsi superest post
accuratam ablutionem ita hebes est , ut ex ea nullum discrimen impendeat. Si in totum abdicarentur quaecumque reconditam acrimoniam habent , multa alimenta de medicamenta rem
hucrentur 3 nam pania exempli gratia non mo-
364쪽
do dat aquam limpidam & dulcem, sed etiam
oleum acerrimum & salem fixum qui cauterii vice fungi posset. Ex cassia eliciuntur aqua dc leum quae ad aquam stygiam proxime accedunt,& sal quod linguam eadem fere celeritate vellicat quam arsenicum. Et saccharum ac mel aquam suppeditant mire corrodentem dc quae solvere metalla potest. Eodem modo se res habet respectu ejus quod acre est in alimentis de medicamentis, ac respectu acidi, amari, salsi, & liorum sexcentorum quae corpori humano insunt, authore Hippoc. lib. de vet. me dic. quasi bene misibentur( inquit ille Medicorum coryphaeus)
Nescio cur antimonium 3c mercurium mineralia maligna de perniciosa autumas, siquidem, conjecta in aquam quae mox aliquandiu decoquitur ipsi vim diaphoreticam impertiunt quae pertinaces obstructiones innocenter expedit ;atque alterum magni momenti est ad moliendas cris es subita evacuatione in morbis acutis & malignis, alterum magnopere valet ad averruncandas strumas, luemque Veneream, Non mo-
cum se prodit ecth matis rotundis, rubris duris, nec suppurantibus, quae extant in universo corpore, quandoque in fine palati, sed potissimum in capite de condylomatis naturalium, exostosibusque ac carie ossium ; sed etiam cam se induit in arthritidem , omni diritare atque immanitate deterrima cephalalgia stipatam quae noctu efferatur , nec ordinariis rem diis cedit , de atrocissimo occipitii tumore cujussistia non remittit nisi sub admotione emplastri Vigonis cum mercurio parati. Quin etiam fieri posset ut minerale istud carcinoma prostig ret , quod videtur esse congeries quaedam in
parte cau)vlosa aut carnosa ejus quod est in sy pullide
365쪽
Ac et DuLARUM. 3 sal philide nocentissimum. Plura non dicam pro apologia antimonii de mercurii , nam quoad primum videre potes quae in ejus commendatios nem scripsit B enaudotus Doctor Medicus universiitatis Parisiensiis de Serenissimi Delphini archiater in libro qui inscribitur antimonium vindicatum de triumphans; oc quoad alterum penes te est legere quae pro eo allegarunt Caesius de
Affers te autopli comperisse Agricolam hallucinatum esse dum scripsit: ex terra alba ct ignitast fasa , sed Reinertis Sole nander Agricolae
astipulator lib. 2. de calor. forat . medi c. causa eorum que temperatione cap. s. tibi obstat & refragatur hoc modo : berum sape etiam terram albam ad hunc gradum perdenire arbitror et nam ea successu temporu in terra Disceribus videtur in ochram trans e : haec deinde in rubricam , rubrica in sinopi- eam quae tandem ferrum eliquandum concedit et quam
rerum inter se permutationem , vel si libet dicere successionem etiam no ris experimentis comprobamus. Nam alba illa terra nostro etiam igne ebadit nonnihil lutea e ea deinde rubrica, O catera sic ex ordine licet omnia minus perfecte.
Obtrudis aquas marime salutiferas esse quae alumen & ferrum in se continent quorum spiritus optimi seu beneficientissimi sunt ; seu ad
spiritus aluminis Plinius lib. 3 i. cap. 3. eos culpat ac criminatur his verbis , de reis puteis sulphurata
vel alis minosa putearios necant. Cresius de miner. lib. I. cap. S. sech. I. p. g6. addit horum mineralium malitiam tantam esse ut demisiam lucernam extinguat nec nisi follibus avertatur. Et Matthiolus comment. in lib. s. Dioscor. cap, 83. pag. I 36s. notat alumen effodi aperto undique corto ncia comcameratis cuniculis, perinde ac sulphut
366쪽
ternecini eodem authore qui dicto commentario cap. 83. pag. 13s'. de sulphure ita habet : foditur aperto undique caelo non in cuniculu O subterraneis specubus , in hu namque tum vehementi calore tum
foetidissimo terra halitu filiores illico deperirent et &cap. Tq. pag. 1363. de chalcantho sic effatur :hae dum foditur faetidtim graveolentemque halitum e ructat sulphuri fere instar , quam ob causam conclum sis concamerati que cuniculis nurumquam foditur , sed si erro undique coelo, quippe si cbterraneis foderet urspeluncis metallorum modo ob acerrimum foetid sit mrimque Paporem fossores noxio concluso spiritu facilei Uterirent.. Quoad spiritus ferri quod conflatur eae sulphure dc chalcantho , ut praecedente epistola
demonstraevi, aeque perniciosii & funesti sunt ac illi qui istis mineralibus insunt : quin etiam fieri potest ut mercurii partic pes sint, eg quo metallum istud plurium Chymicorum sententia constat, de cujus maligna cupiratio ( ut misere
experiantur inauratores qui in suis operationibus eum adhibent) tremorem , staporem , pavralysim , aphoniam & asthina inducit, imo dc necem infert si diu excalfactus & occlusus fuit
authore Pon Zetto lib. r. de ven. quapropter scite Plinius lib. s. iustor. natur. cap. g. inauraria ectio Uiυo Mut certe Ddraing ro legitimum erat , utraque species pestilentem exhalat odorem auramque
plane exitialem. Ex iis quae jamjam a me allata sunt de aluini ne & ferro facile colligere est aquas quae ea admittant valde noxias esse. Insuper istis aquis immisceri possunt alia mineralia quae mortiferam auram spirant, cerussa E. G. cum alumminis terram isturam facere potest, ut sandaracha cum eo quod ferri sulphur nuncupas, auripigmentum lithargyrus cum eo quod istius metalli terram appellas : at vero cerusia &li
367쪽
ACIDULARUM. 3 ssiliargyrus plumbi qualitates participant, de quo
Plinius lib. s. cap. 1 6. his veIbis et dum coquit tarptumhum munienda foramina sunt, alio uin plum ie fornacibus halitus noxiis sentitur odi pestilena ct canibus ae cime et sandaracha vero de auripigmentum quae ambae species nativi arsenici (nam arsensecum album seu crystallinum & reaigar factitia sunt j virus habent quod vitam adimit aut meu tem alienat iis qui eo cum unguento misto corpus scabiosum illinunt, ut quibusdam exemplis probat Amatus Lusitanus cent. a. cIarat. 3 .
Adeo vae fugit qua ratione Falloppius cap. . de morbo gallico ausit auripigmenti sufixtum adhibere in lue venerea s & Aphrodiseus lib. S. cap. 3T. probare in dysenteria Marcelli trochiscos in clysterem inditos qui recipiunt sandaracham,
auripigmentum , opium , squam mam aeris , N.ius ustum , & cap. et T. conficere epithema ex a ripigmento ad robur lienis.
Si Iphitus (inquis qui mineralibus aquis
insunt venefici essent, qui eas ex fonte bibunt ex iisdem multum detrimenti caperent , qui contra ipsis et admodum iuvantur, sed expendas . velim minerales aquas ex fonte potas obesie dc prodeste diversa ratione : obsunt quidem quatenus potorum partes desiccant & liquant citra tamen manifestam actionis ullius laesionem, nam sicciora corpora sua sanitate fruuntur quamvis ocyus senescant & intereant . prosunt vero quatenuS calidos , putridos, & su perfluos humores absumunt quibus vis rectrix corporum onusta fatiscebat; imo saepe plus opis afferunt quam Valatitiae, quoniam potantium phantasiam & naturam spe citae de integra valetudinis implent ac roborant, de in causa sunt cur ruri genio inculgeant hilarenturque voluptatibus quae morbum, ut plurimum, commentitium
368쪽
sic ARCANu Meximunt & ex animis maestitiam pellunt qua corpora infirmabantur. Tantum valet imaginatio ad morborum curationem , ut ipsi tribuatur sanatio caeci cujus oculos oris excremento Vespasianus respersit, spleneticorum quorum lienem Pirrhus pede dextro leviter presiit, cujus pollicem pol fata ejus cremato reliquo corpore inviolatum & intactum igne remansiisse fabulaniatur , & complurium qui quotidie verbis & characheribus levantur. Galeotius de doctrina promiscuac'p. 1 f. apposite scribit : fiduciam autem plurimos sanam experientia docuit O gratiisse mi au-ihorei testati sunt et unde utilissimum est pro vulgo imperito punica aut graca aut alia omi si qua notam loqui , nam mihi saepe contigit ut in Bohemia , Pannonia , Germania, Ungaria, O Hispania , cum ager a me siscitaretur quid ei antidoti parassem p unice aut alia lingua nominans qua potuissem ejus sermone narrare , ut manifeste Uiderim. juvamentum nam ager contialuit. Nec injuria Poeta quidam ita canit sit sua cuique Teus fit dira cupido.Quoad moerorem aliasque peIturbationes,
Galenus i. de finitate tuenda cap. I. nos docet eas innumeros morbos creare quoS earum moderatio tollit. Et nes ( inquit eloquentissimus& praestantissimus ille Medicus) aegrotos quotannis
non paucos perfanabimus solis animi moti bis ad debituria modum rebocatis. Reveraque ad eam mode
rationem referri debent omnes illae fanationes quae olim beneficio musicae obtigerunt de quibus Rodericus a Castro Medici Politici lib.
Fateor ultro spiritus minerales terrea illa mole quibus gravabantur exutos urinas ciere, cense O-que eos(chymice paratos & purgato si adhibendos esse in ischuria cum inducitur a stupore
369쪽
aut sensu obtuso vesicae , urethrae subsidentia(pareant Ciceroniani manes) senibus familiaci, aut calculo mediocri qui exigi potest ; non vero
cum oritur ab uteri procidentia , haemorrhoidum extuberatione, concreto sanguine, caruncula, inflammatione aut paralysi fibrarum vesicae quae accidit urina diu retenta, incuria, pudore, vel ad eam, admotis inio aut pone aures pharmacis, copiosius affluente. Scripsi minerales aquas tralatitias minus ventrem movere, quoniam terrea coagmentatione
solutae minus ponderos e sunt faciliusque permeant, minusque habent salis istius fixi qui terreni crassamenti conjugio gaudet eique mistus intestina valide stimulat ac pungit : videtur quoque quod cum earum prompta sit anadosis plus per sudores de urinas evacuant quam quae ex fonte ipso bibantur , quae terrae multum habent quam per vasa & cutis poros traducere vix earum spiritus possunt. Iam disceptationes nostras finire tempus est testificando me semper tuum ex animo fore. Vale Lutetiae Parisiorum die a s. Januarii ann. Dom.
Authcris Responsio ad epistolam a. Dom. Guerint medici Parasite ets.
VIR CLARISSIME, UT amplae tuae epistolae paucis verbis respon- deam , non inficias ibo minium alterum esse naturale, alterum artificiale,verum non inde inferendum in terrae visceribus naturam producere
mercurium dulcem,practeit tum album, di mercurium vita . Iam
370쪽
gs 8 A R C A N U MPaules Dube in suo tractatu de Chirurgo pauperum pag. 6 s. scribit aquas San-reginenses nitro esse tinctas. Closeus in suis observationibus super aquis mineralibus pag. is . a merit se in illis reperisse secundam portionem salis aquae marinae, dc tu Vir Clarissime imaginatis in itidem te adinvenisse antimoni uin re mercurium diversis illis modis praeparata quos enarras tuis novi Clanis epistolis , quod tamen impos libile arbitror propter rationes a me adduetas mea pra cedenti
epistola , de quibus penes Lectorem sit judicium: di quicquid contra dicas, inficiari non votis es ista
medicamenta esse violenta cathartica,aquaS vero
San- reginenses, quas illis infectas esse vis, admodum benigna & levia. Cum mercurius aqua serti dissolvitur , abire in exiguos crystallos asseris, quod quidem verum est, idque sit ope salium fixorum qui ingrediuntur compositionem aquae tartis qua mercurius solutus est , qui etiam una cum ipse condensantur&concrescunt, & aquae saliae occursu in pulvisculum eximie candidum de tenuissimum concedunt : crystalli vero qui in Iagenis aquis San- reginens ibus repletis concrescunt, alio modo resolvuntur , nempe ignis calore , quia isti crystalli ex alumine sunt conflati, quod salest fixum quod frigore nec non in humido coagulatur. Dum vero mercurius dulcis in retorta paratur, si in ejus medio crystalli quidam peI- lucidi appareant, id fit quod violento ignis ardore sublimentur , crystalli vero aquarum San- reginensium frigore nec non in humido concremscunt ; quapropter mirari non debes me adduci non posse ut credam in aquis San-reginensibus mercurium edulcatum verti in crystallos, qui ita pra cibitatum album facessunt : si vero haeaquΚ mercurium continerent, qui eas bibunt male