Geographischer Anfang, : oder : Kurtze und leichte Weise, die catholische Jugend in der Historie zu unterrichten, für die Schulen der Gesellschafft Jesu in der ober-teutschen Provintz.

41쪽

a. aeo diast man an die Gradus Latitudinis uni Longitudinis uael)li ny

I. Die Gradus Latitud nis ehlet man an dem Meridianoab. De Susan mir se machi et Min AEquator segentem Polo ιu. r. vi Gradu, Longitudibis aber chlet malion em qua or unb iuuat union dem eri en Meridiano vost Se te gen Diten.

s. reas sit in polus θόheharin die 'inter dem AEquator mohnen undima is Sphaera recti

et mas halten si eine Polus-Mhe mann emigeunter denen Polis stlbst mohmten undisvasis sphaera parallela

42쪽

concurrerent, essentque paralleli, ac proinde re Sphaera parallela. 1. Quam demum Pol altitudinem habeat, qui neque sub Polo, neque sub AEquatore, sed utrique oblique interjacent Et quid ost Spirara obliqua pHis alia atque alia est poli altitudo, prout nempe Polo minus , magisque sunt remoti Quo propinquior autem regio quaedam polo est e maior ibi est altitudo Poli. Omnis porro hic Globi situs Sphaera obliqua dicitur.

CAPUT IX.

De Zonis. i. Quid sunt Zona 8

Sunt spatia quaedam, seu circuli lati, quatori paralleli, inter a Tropicos Ed olares circulos comprelisia si, quibus veluti cingulis Se fasciis totus Globus terrestris circumdatur Sc cinii tur. a. Quot sunt Zona 'Quinque a Geographis numerantur. Dure frigidae Septentrionalis Sc Australis. Duae temperatae, itidem Septentrionalis Australis, ina torrida.

Quae inter circulos Polares Eetolos ipsos locatae, ob Solis diuturnam absentiam Sc remotionem nimiam immodico frigore vexantur. . Qua sunt Zona temperata 8

Quae Tropicos inter ac Polares circulos quasi in medio frigus inter Ed calorem positae sunt, unde ctemperatae dicuntur.

43쪽

mird Sphaera obliqua genennet.

44쪽

s. Quid est rina torrida REst spatium inter duos Tropicos comprehensum ci ab AEquatore bifariam divisuin, cujus pars, quae ad Septentrionem vergit, Tonida Borealis, quae ad plagam Meridialem, Austialis dicitur.

o. Cur vocatur torrida 'Ἀibd continuo Solis, nunquam id spatium egrediemis ardore quasi torreri, atque idcirco a mimine inhabitari orae olim putabatur. Verum passin, mortalibus incolitur, longioris temperie noctis crebrisque imbribus nimium calorem misis utibus.

CAPUT X.

De diversis anni temporibus in diver

a. Qua uni tempora rara torrida incolis accidunt 'in sub ipso AEquatore habitant, duas quotannis habent aestates quia Sol bis eorum vertici incumbit, Sc duas quasi hyemes quando nempe Sol versus Tropicos recedit. a. Quanam anni mutationes in rivis frigidi, RIbi ob nimia in Solis remotionem perpetua fere hyems est, frigusque ingens. 3. Qua anni temporumque visi studiues accidant

Zona temperata incolis PH quatuor sunt anni tempora, IJyem nempe, Ver, AE tas, Sc Autumnus. . Iu

46쪽

In qua Zona commetur Germaηia nostra RI Zona temperata Septentrionali.

s. Quando nostris in regionibus initium est Hyemis, Heris, Datisi Autumni 'Ilvem initium sumit et Decembris quando Sol Tropicum d signum Capricorni attingit Ver autem I. Martii, quarido Sol AEquatorem Sciun chum Arietis ingreditur. Estas verbo a Junii, quando Tiopicum c signum Cancri Autumnus demum 23. Septem biis, quando Sol ad 2Equatorem reversus, signum Libi e subit.

CAPUT X l.

De limatiS. i. Quid est imal

Clima a κλιδει inclino, minor Zona , sive terrae spatium est duobus parallelis comprehensum in quo dies longissimus dimidia semper hora crescit. Haec porro climata ab AEquatore ad circulo Polares gradatim descendunt, ita ut inter Parallelum tremum unius S extremum alterius imatis dies longissima differat semihora. Quo propitis tamen haec climata ad circulos Polares accedunt, ebsunt contractiora. Nam clima primum&AEquatori proximurn gradus .ct a s minuta, in Meridiano numeranda, se tu satia gradus sena per pauciores; postiem vel bisonis in minuta aliquot, eaque identidem pauciora latitudine sua continent. a. undium Climata Quatuor c viginti Septentrionalia Sc totidem Australia. Cum enim ab AEquato te, ubi dies per-Pelub

47쪽

92on benen Climatis. i. Nas si in Clinia'

48쪽

petuo est Ia horarum , usque ad circulum Palarem, ubi dies longissimus it horarum, dieserescat horis duodecim sive a 4 semihoris, totidem hodierni Geographi numerant climata. A circulo vero Polari ad ipsum usque Polum sex alia climata statui possunt, in quibus differentia non est semihorarum, sed mensium ut nempe in fine primi climatis dies longissimus sit unius mensis duorum in secundi trium in tertii quatuor in quarti quinque in quinti, in fine sexti, sive ad Polum ipsum sex men

sium.

s. Undenam siri potest, quor sub cliviale quilibet locus situs sita Supputandae erunt semihorae quibus dies longissimus luperat diem AEquinoctialem sive a. horarum' si enim hunc superat semihoris octonis, uti in plerisque Germaniae nostrae locis, haec sub Octavo sunt climate, si septenis, aut novenis, sub septimo

aut nono erunt climate.

De diversis effectibus cursus Solaris.

r. Unde dissi nox oritur' Solis vel praesentia vel absentia. Quamdiu enim Sol supra Horigontem nostrum moratur, dies est, nox verb, quamdiu infra eundem deliteicit. . Quantum diei noctisque statium sub ipsis Polis' Dies ibi sex mensum est, hocque elapso, nox semestris ingruit. 3. Undenam tam longa dies ZInde quhd , o lex mensibus lupra HoriZontem, cui cum AEquatore ibi parallelus est, commoretur,

50쪽

perpetuoque in orbem circumiens, sex signa percurrat, donec infra Horigontem sex mensibus latens, noetem semestrem efficiat, uti in Sphaera parali la ad ocul una patet. Qua dierum noctiumque diversitas iuetonis

frigidis 'Pro varietate ima tum dies ibi longissimus est vel . vel . vel . vel et vel unius mensis, ut supra dictum est idemque est de noctibus, quae quo longiores sunt, eb dies fiunt breviores. s. Quam longa dies o nox sub AEquator babitantibus' His anno toto dies noctibus sunt aequales, sive D. horarum, ut in Sphaera recta videre licet. o. Quantum diei noctisque statium sub ranis

temperatis 'Varium pro varietate imatum. Sic sub climate vicesimo quartora ultimo ultra Sueciam dies longissirnus est El. horarum apud nos ver sub climate octavo dies longissimus est 6 horarum. . Cur dies versus Crctilos Polares magis semper magisque re unito majorem Poli, atque de Tropici altitudinem, quem ubi Sol attigerit, longissimum efficit

diem.

p. Quid est Auror, quid Crepustulum 'Aurora est prima diei lux ad Orientem ante Solis adventum conspicua quando Sol decem Scocto gradibus ab Horizon; distat eoque magis augescit, quo Solvior ironti ni propinquior Cre Pusculum ver,est lux illa, quae post Solis occasum conspicua