Idea medicinae veterum / Ioh. Beverovicius concinnavit

41쪽

mundo. Animae oriago Macrob. I.

Heraclitus id dicitur sensisse de Animae natura, nunquam illam reperiri posse, quantalibet quis viae conficiat spatia, adeo profundam ejus esse rationem.

Iare ' qualis anima sit, quam habeat vim, omnes fere ignoras evidentur, tum quoad alia, tum quoad clus generationem, quod ante omnia corpora nata sit, de transmutationis decorisque corporum ipsa siti axime omnium princeps. Ignoratur enim, quaesiit natura animas: Narabit an contra a centibus in uetur Et simul intereat nobi cum morte dirempta; Antenebras Orci et Dat, vastas I lacuna ;An pecudes alias divinitu insim et O. Hinc se Cicero ingenue, ' Anima sit animus, in- qttit, ignisve, nescio nec me pudet nescire, quod

nesciam. Multa autem sunt, tui esse concedimus: qualia

sint, ignoramus. Habere nos animum, cujus imperi impellimur 'evocamur, omnes fatebuntur quid tamen sit animus ille rector dominusque nostri, non magis tibi quisquam expediet, quam ubi sit. Alius tibi dicet esse spiritum, alius tenuissimum aerem, alius incorporalem potentiam. Non deerit, Critim qui sanguinem dicat, qui calorem Hippo aquam esse vult Heraclitus vat rem, Zeno ignem, Pythagoras numerum, Democritus atomos, Arso-teles en telechiam. Adeo animo non potest liquere de caeteris rebus, ut adhuc ipse se quaerat. Anima in i omine non videtur sed ex functionibus deprehenditur undenteatum omnes necesse est hujus opera omnia, quae per hominem praeclara fiunt, provenire neque animae ipsius qualitatem ac figuram oculis occurrere, sed momentis rerum ab eo gestarum intelligi qualis&quanta sit. Indubitatae vero inter recte philosophantes constat

42쪽

PHYSIOLOGICE. 27 constat esse sententiae, anima originem manare de coelo, ' eamque immortalem esse Lab interitu Ti tqliberam. Morte carent animae.

Metam.

'Anima aut juxta cerebrum secundum Pythago Animae sedes. ram Platonem considet, aut juxta cerebri in se PQ M.q riorem partem, ut me ningem , ut multis medicorum inter eos Erasi irato videtur aut inventriculis cerebri, ut Herophilus vult aut in toto capite, ut Democritus aut juxta superciliorum medium , ut Straton dixit vel circa sanguinem, juxta Empedoclem Aristotelem vel circa cor, ut Stoici sentiunt. In corde enim Zeno, inlechre eam ponit Parmenides.

Si extremam pedis partem offendas, momen V 'to temporis, ab unguibus, ut vulgo dicitur, ad caput usque dolor dimitanditur. Putasne hoc futurum nisi corpus undique complexa est et anima, nisi toti corpori, non aliter quam lux aeri permixta esset anima De animae natura plura addere supersedeo, cum e coelo profecti, iri diximus, se plane divina sit . De divinis auten , ut dicebat olim Simonides, possumus tantum dicere, quid non sint. Corporis igitur nostri partes, totaque figura Cieero forma, satura, quam apta ad naturam sit appa Ani . reis neque est dubium, quin frons, oculi, aures, reliquae partes, quales propriae sunt hominis, intelligatur. Sed certe opus est ea valere ligere, iaturales motus ususque habere, ut nec absit quid eorum, nec aegrum debilitatumve sit id enim natura

desiderat. Valetudo sustentatur notitia sui corporis, ob V l xHd servatione earum rerum, quae res aut prodesses Oleant aut obelle: continentia in victu omni atque α.

cultu corporis tuendi caussa, praetermittendis c.

43쪽

Oratore.

Corporis fa

voluptatibus postremo arte eorum , quorum ad scientiam liaec pertinent. Luare ' Medico diligenti prius luana conetur aegro adhibere medicinam, non solum morbus ejus, cui mederi solet; sed etiam consuetudo va- lentis, natura corporis cognoscenda est. Nam fieri non potest , ut aliquid uni corpori accommodetur, quod non idem aliis prodeste, aliis obesse videatur.

Itaque i Medicus communiter cum aegrotante, atque ejus amicis versetur. Praeterea, qui sint situs partium, quam vim quaeque pars habeat, ignorare non debemus. Itaque Medici ipsi, quorum uitererat ea nosse, aperuerunt, ut ea viderelit. Legi tu eos temper, ut vim ignoratam morbi cognoscerent, viscera rescidisse hodie cadaverum artus rescindi viderit u , ut nervorum articulorum

que positio cognosci possit. Corpus ex diversis constat. Ex his quaedam sunt

partes, quaedam materiae loco relicta Pars est nostri, manus, ossa nervi oculi in ateria succus retenti cibi iturus in partes. Enumerare positim ad

eum capessendum consciendumque, quae sit in si-guris animantium, miram soler subtilisque de scriptio partium, quamq; admirabilis fabrica membrorum. Omnia enim quae quidem intus inclusi sint, ita nata atque ita locata sunt, ut nihil eorum supervacaneum sit, nihil ad vitam retinendam non necessarium 'rursus quasi pars nostri est sanguis: qui tamen δ materia est. Praeparat enim di alia: de nihilominus in numero est eorum, quibus totum corpus asticitur. Placet natura regi terram ct quidem ad comporum nostrorum exemplar, in quibus ienae sunt&arteriae. Illae sanguinis, illae spiritus receptacula. In

44쪽

dinem corporum humanorum natura formavit, ut majores quoq; nostri aquarum appellaverint venas. Stirpes enim, sive planta suis radicibus alimen. tum jam consectum ex terra hauriunt quocirca ne excrementum quidem contrahi in stirpibus solet: terra enim, caloreque perinde ac Ventre utuntur. At animalium genus omne fere, sed aperte quae incedunt, quasi terram intra se continent sinum ventris, ex quo, ut illae radicibus, ita haec aliquo intercedente, cibum assumere debent, donec finem se- tuentis concoctionis faciant. Cibus enim ab oris ilicio ventri mandatur hinc membrum aliud capiat, necesse est, inuidem ita natura constituit. Venae enim per totum me senterium ad ventre intendunt usque exorsae inferius. Sed haec ex anima lium consectione donaturali historia petenda. Cum autem omnis alimenti, Omnisque excre

menti conceptaculum aliquod haberi necesse sit, venaeque quasi vasa sint sanguinis, patet sanguinem es se animalibus sanguineis ultimum alimentum. Qtiam ob rem quoties cibus non ingerit tir singuis deficit: quoties ingeritur, augetur. Et si alimenta bona assumuntur, sanguis integer est, si prava, vitiosus. 'Corpus vero nostrum non modo singuine irrigatur . spiritu, qui per sua itinera discurrit. Habemus autem quaedam angustiora animae receptacula, per qua nihil amplius, quam meat quaedam patentiora, in quibus colligitur, Munde dividitur in

partes.

Igitur quasi faex aqua profluentis, viscera veluti prosiisionis sanguinis per venas fuentis, consistunt. Vaporem enim prodire, eumque sanguineum nςcesse est ex quo consistente concrescenteque,

visce- sanguis.

Idem s.

Nat. 2. .

45쪽

viscerum corpus contrahatur , atque coagmen

tetur.

Non omnes vero partes simul natura perficit . . , ' his corpore nostro ossa nervi Marticuli firmamenta totius, Malia minus speciosa visi prius ordinantur, deinde haec ex quibus omnis in faciem aspectumque ducor est post haec omnia, qui maxime oculos rapit, color, ultimus persecto jam corpore affunditur. . l. Cum itaque triplex sit compositio, prima statui potest, ea qua ex primordiis conficitur iis, quae nonnulli clementa appellant, terram dico, aerem, aquam ignem sed melius fortasse dici potest, ex virtutibus confici elementorum, iisque non omnibus humiditas enim siccitas, caliditas iii-giditas, materia corporum sunt compositorum Secunda constitutio ex primis illis natura similarium partium, ut ollis, ut carnis, Greliquorum generis ejusdem Tertia partium dissimilarium est, ut faciei, manus, reliquorum ejusmodi membrorum.

Partium humam corporis deseriptio

in Plin. ii. peringulas corporis partes, membratim tractetur in storia, a capite captat in

rium.

Caput habent cuncta, qua sanguinem. Homi-

nibus id globo irim, qua figura pulcherrima perse- i. cti sim . Quid enim pulcluius ea figura, quae sola

H leb, d Omne alias figuras complexa continet, quaequenat. Dduri nihil asperitatis haberet, nihil eminens, nihil lacu- nossem 3

pari. antis. . HQm animal ulna maXmae omnium pilosio

Cupilli capite est cujus rei causia tum ad necessitatem

46쪽

PHYs Io LOGICE. 3Ixum ad praesidii rationem reserunda est necesia rium enim propter cerebri humi litatena, suturas.

m ubi plurimum humoris calorisque est, ibidenarium pilorum esse copiosum necesse est adjumenti autem ratio, ut frequentia pili caput operiens defendat a nimio frigores calore. Cum enim cerebrum homini proportione maximum humi-issimumst, maximam etiam tutelam desiderat. Res namque humidissima quaeque,d refervescere,&refrigescere maxime idonea est: quae autem contra se habet, haec minus astici potest. Cerebrum quoqtie omnia habent animalia, quae sanguinem etiam in mari, qua mollia appellavimus, quamvis careant sanguine, ut polypi. Sed homo portione maximum humidissimum, iniumque viscerum frigidissimum, duabus supra subterque membranis velatum, quarum alterutram rumpi mortis erum est. Caetero viri, quam foeminae, majus Aliud esse, quam medullam, eruditi docent,l quoniam coquendo durescat. Uni hona inum in fantia palpitat, nec corroboratur ante primum sermonis exordium. Hoc est viscerum excelsissimum, proximumque caelo capitis, sine carne, sine cruore, sine sordibus. Hanc habent sensus arcem huc ve-varum omnis a corde vis tendit, hic desinit hic culinen altissimum , hic mentis est regimen. mnium autem animalium in priora pronum quia sensus ante nos tendunt. Ab eo proficiscitur somnus hinc capitis nutatio. Quae cerebrum non habent, non dormiunt. Cum enim sanguinis alentis asiluentia refrigeretur a cerebro aut etiam ob alias caussas similes, caput aggravatur. Et quidem somno sopiti, ea corporis parte solent tentari atque ciscitur, ut calor ad ima cum sanguine subterfugiat, collectaque copia caloris in loco inferiorem somnum facit, Tacultatem erigendi corporis au

fert

Cerebrum. Ejus tempe

ramentum.

substantia. Mentis de

47쪽

fert ab iis animalibus, quae erecta incedere Natura voluit caeteris caput erigi prohibet. Atires homini tantum immobiles. Ab iis Flac- scorum cognomen. Facies homini tantum caeteris os, aut rostra.

Frons ciliis sed homini tantum tristitiae, hilaritatis clementim severitatis index. . Hinc hilaresfronte exporrigeres explicare dicatur. Soliicitam explicuere frontem. tri te obducere, contrahere, corugare. Ita quoque, Frons caperat severitudine. In ascensu ejus supercilia homini, de pariter , alteriae mobilia, mois pars animi. Hinc rip οφ υων Supe illi nubes. Tragicus de Phadra animo admodum turbata: Στυγον φρυα ν eo γ αυξε . , Latinus poeta: me me supercilio nubem.

s. sublime caput ιν ii ima nubes

cluis suis. d. viperat, se dirae riget inclementia format. Superciliis negamus, annum us. Haec maxime indicant fastum. Superbia aliubi conceptaculum,

sed hic sedem habet. In corde nascitur, huc subit, hic pendet. Nihil altius simul abruptiusque invenit

in corpore ubi solitaria esset. Hinc arrogantes Gracas dicznturiae ν, - , ν αναlειν Q, ὰ σπαν τως

allevare lupercilia, ut G uintilianus loquitur. ''o ter sapiens ac merito sapientibu Amicum Liber nomen, quism multum juvasi Tu namque solus cornua adris pauperi: Ingenio duro bene tormentiam admoves, S 2pedita arma inermi, timido audaciam.

id. Supercilia.

48쪽

3upercilia salire, O, palpitare veteres bonum omen crediderunt, quasipollicerentur exanimi se tentia successura, quae optam: s. Atque id Drurum unde, unde dicam nescis, piau se Nisi quia futurum H, ita supercilium salit Pseudou. subjacent oculi pars corporis pretiosissima, qui oculi.

lucis usu vitam distinguant a morte. Hinc veteres ' et ' II. D. carissima quaque cum oculis contulere . Ni te bu oculis me tamarem. quibus x, tuli.

Vbi pisunt, quibus os oculi estis quibiti ita, '

Delicia esu, quibus suavia mellita. Diversita

Oculi homini tantum diverso colore caeteris in istis. ein i cuique genere similes. Et equorum quibusdam

glauci, sed in homine numerosi strinae varietatis atque differentiae, grandiores, modici, parvi prominentes, quos hebetiores putant conditi, quos clarissime cernere, sicut in colore caprinos. Praeterea alii contuentur longinqua, alii nisi prope admota, non cernunt. Multorum visiis fulgore solis constat, nubilo die non cernentium, nec post occasus. Alii interdiu hebetiores, noctu praeter caeteros cernunt. Caesi in tenebris clariores. Ferunt

Tiberio Caesari, nec alii genitorum mortalium, fuisse naturam , ut expergefactus paulisper, haud alio modo quam luce clara, contueretur omnia, paulatim tenebris sese obducentibus Divo Augusto equorum modo glauci fuere, supraque hominem albicantis magnitudinis. Claudio Caesari ab angulis candore carnoso, sanguineis venis subinde suffusi Cato principi ligentes, Neroni, nisi cum conniveret, adprope admota hebetes. Neque ulla ex parte majora animi indicia cunctis animalibus, sed homini maxime. Profecto in oculis animus inhabitat Ardent, intentiuntur, humectant, connivent. Hinc illa misericordiae lacrymae Hos cum osculamur, animum ipsum videmur osculari. I eL

49쪽

P .cita Conapositio. Pupilla. Palpebrae. cilia.

Biaccae. Nasu S. vibrat. I. Sat. 6.

Sat. I.

Mellitos oculos tuos, It Uenti,

Si qui me, at usque basiare, Vsque ad missi basiem trecenta. Hinc fletiis trigantes ora rixi. Quis ille humor

est, in dolore tam foecundus iaratus raut ubi reli , quo tempore ξTenuibus multisq; membranis eos natura composuit, callosis contra frigora calores t in extremo tunicis, quas subinde puriscant lacrymationum salivis, lubricos propter incursantia&mobiles Me dia eorum cornea senestravit pupilla, cujus angustiae non sinunt vagari incertam aciem, velut canali dirigunt, obiterque incidentia facile declinant. Palpebrae in genis homini utrimque ceu vallum quoddam visus. prominens munimentum contra occursantia animalia, aut alia fortuitu incidentia. Defluere eas, haud immerito, Venere abundanti bus tradunt. Extremum ambitum genae superioris, Antiqui ilium vocavere undevi supercilia. Iusta oculos malae, quas prisci genas vocabant, xii tabularum interdicto radi sceminis eas vetantes Pudoris haec sedes. Ibi maxime ostenditur rubor. Insta eas hilaritatem, risumque indicantes buccae. Et altior homini tantum, quem novi mores subdola irrisoni dicavere, nasus.' naso sustendit acuto. Solet enim irri or

Callidus excusso populum suspendere naso.

. Id enim est μυκlη θ. , a μυκ κρ, qua voce nares significantur unde quod Graeci Ατὶινόν aυκὶηρο,

id M. Seneca nasum Atticum vocat. Nempe τίω τὶικίου δριιου 1, . κω φυιτων, ob Atticam

illam mordendi acerbitatem. Unde Plinius Lucilium, quia satyram invenit, ait stili nasum condidisse Et ' Martialis ridet Tongilianum nihil habentem praeter nasutia, quia pauper erat, at acris aliorum

50쪽

PHYs Io Lo GICE. saliorum censer. Atque inde Nasuti dicuntur: unde idem Martialis: Nasutussis usque licet, si denique nasus, Cper. S uantum nolueri erre rogati AtDN, Tipost ipsum tu deridere Latinum; Non potes in nugas dicere plura meas. Dentium qui digerunt cibum, alii' acuti qui conficiunt, duplices qui discriminant eos, canini

appellantur. Caeteris animalibus cum ipsis nascula par an m. i. tur homini, postquam natus est , septimo mense. Reliquis perpetuo manent: mutantur homini, septi

mo fere anno.

mo eras annos natus, O c. primulum. Plautus M. Septuennu nam tum dentes mihi ea eban '- Novissimi, qui genuini vocantur, circiter vigesi ' mum annum gignuntur, multis octogesimo. Hinc erotini Latinis, Hippocrati ' αφρον. i ι , - θ' eo quod dum nascuntur, quod illi est quarto se

ρήντα ἡλικιαν, qt odatatem perficiant compleanti. Etsi Genuini, quod hu apparentibus ad genuinam

aetatem pervenerit homo.

Sed quibus in juventa non fuere nati, decidere et, in senecti mox renasci certum est Zanclem Samothracenum civem, cui renati essent post centum quatuor annos, Mutianus visum a se prodidit Timarchus Nicoclis filius Paphii, duos ordines habuit maxillarum. Similiter ' Mithridatis regis 'Vatin ax. iiii duplici ordine dentium deformis admodum suit. At Prusia regis Bithyniae filius pro superiori ordine dentium unum os aequaliter extentum habuit, nec ad speciem deforme, neque ad usum ulla ex parte incommodum ' Hic tis,sn ideo 'Fes i. α Tri-