장음표시 사용
71쪽
Sex rebus non- naturalibus, quatenus Sanitatis, vel morborum caussae.
Aeris necessitas, temperies, materia,
Nie ' res non naturalesprimus Aeri debetur locus. Siquidem tot animalium liaustiis spiritum e sublimi trahit, quo vix momento carere possunt . Terra sita in media parte mundi. circumfusa undique est hac animabili spirabilique natura, cui nomen est Aer, Graecum illud quidem, sed receptum tamen usu a nostris tritum est enim pro Latino. Ipse vero aer, qui natura est maxime frigidus, minime est expers caloris ipse enim oritur ex respiratione aquarum earum enim quasi vapor quidam aer habendus est. Is autem existit motu ejus caloris, qui quis continetur quam similitudinem
cernere possumus in iis aquis, quae effervescunt subditis ignibus.
72쪽
extenuatus in sublimi fertur, tum autem concretus innubeis cogitur, humoremque colligens terram
auget imbribus, tum effluens huc illuc ventos efficit. Idem annua frigorum calorum facit a Facultates. rietates idemque spiritu ductus alit, sustentat animantes, fumosaque spiratruo caloris nativisupervacanea excipitia. Oare tam si eo desiluatur. quam si nimium retineat, moritur homo. . Hector diu flumini obluctatus in ripam semia ' Curtim , nimis evasit, cit primum fatigatus spiritum laxa 'vit, quem metus periculum intenderant, nullo adjuvante exanimatus est. Et ' qui intemperan IIm lib. citius quam hauserant, intercluso spiritu extin ti
' fertur alle quidem levitate sublimi, sed tamen
in omnes partes se ipse fundit itaque Minari continuatus xjunctus est natura sertur ad coelum. cujus tenuitatevi calore temperatus, vitalema salutarem spiritum praebet animantibus. Quacunque is et subsantia, e qualitate pradiim erit, ea ipsa primum piritus, deinde humores Uremo partium substantiam ascit . Serenus, tenuis, temperatus A xt p -
Temperie coeli corpusque animusque iuvatur oota 1 AEt, ut hic spiritus nostros collustrat sanguinem alte Panta . nuat, corpus omne pervadens raritate di Fundit, s
citataque calore appetentiam , concocctionem, supermacuorum dissolutionem, expurgationemqueprocurat it crasse densus, caliginosus, ct aliena per δες ςx- insione inquinatus, stiritus obscurat, sanguinem humores densa atque labefaciat, viri Ur V- calorem opprimit. Catulus Cos Romaniis C. Mario propter civiles diisensiones mori jussus; recenti calce illito, multoque igni percalfacto cubiculo, se inclusum peremit. AP.
73쪽
Corpor se animi sanitas ex aere dependens mque a coelo, O tenra mutatio.
aeris vises faculta; ut optime servetur 'nens ana in corpore sano. In Lusitania ob aeris temperiem cli omines sce-cundi sunt, lanimantia reliqua, fructus, qui nascuntur in ea provincia, minime corrumpuntur.
mimo ' salubritas coeli per omnem Hispaniam aequalis, quia aeris spiritus nulla paludum gravi nebula inscitur. Om μίγώ ἰς υγιειας μέροψ, Hinc sanitatis pars haec eis potissima, Haurireturum spiritum non urbiIum. Referunt ' Egyptum ita temperatam semper suisse, ut nec lybernis rigora , nec aestivi solis ardores incolas ejus premerent. Sunt Numidae in tota' si i-ca valentillimi, inter longaevos annosissimai ea caussa sortasse, quod hyem sibi habet parum noxii frigoris, is stas non est tam ardetis, alia in apud Indos ac Filii Opas. uinetiam ' ex aeris mutationibus praecipue existunt in ionunibus morbi. Iosa tristem hyemem , ex intemperie coeli raptim mutatione in contrarium facta, gravis pestilensque omnibus animalibus aestas excepit. Si aliquando ' siccitate plurimum laboratum est, quae stragem siti morientium pecudum dedit: scabie alia absumpta vulgariquc contactu in homines morbi. Nec corpora modo affecta tabo, sed animos quoque multiplex religio invasit. Cum tempore anni tempestatumque coeli convcrsiones commuta tionesque tantae iant accessii stella.
74쪽
quae videmus non verisimile solum, sed etiam verum esse censent Chaldaei, proinde ut temperatus sit aer, ita pueros orienteis animari atque formari, ex eoque ingenia, mores, animum, corpus, actiones vitae, casus cujusque eventusque fingi. Austeritatem morum Arcadibus conciliat aeris Tobbiui .
qualitas, quo in plerisque locis utuntur frigidiore sis.
tristiore quum ita sit natura comparatum, ut coelo habitationis consimiles necessario omnes evadamus. Haec namque non alia caussa ulla est, cur pro Varietate nationum, S ut quaeque invicem longilii-mis distent intervallis, ita plurimum invicem ribus, sormis, caloribus, maxima denique parte institutorum mortales differamus. Ut igitur naturae rigorem hunc torvitatemque ac duritiem aliquo temperamento emollirent, non sine ratione in Rep. sua formanda Musicae tantum tribuerunt, ut quum caeteris vitae institutis uterentur severissimis, in Musica tamen erudiri non solum pueros uberent, verum etiam adolescentes ac juvenes ad annum usque trigesimum. Praeterea communibus conventibus lacris quam plurimis viros pariter ac mulieres assuefecerunt puerorum insuper ac puellarum una saltantium choros instituerunt; it verbo expediam, quo possent durum illud atque ingratum animi robur, cultura morum mansuefacere ac mitigare, quidvis sunt moliti. Gallograecorum gens, sicut ipsum nomen in rusi. dicio est, mixta, adulteratae reliquiae Gallorum, qui Brenno duce vastaverantGraeciam; mox Orientem sequuti, in media parte Asiae sederunt. Itaque ut frugum semina mutato solo degenerant, sic illa genuina seritas eorum, Asiatica amoenitate mollita est. Nam siclutis ad Eoos tra Im, mundi rue teporem Wrai , , Ies/i-
75쪽
Aer tenuis ingeniosos facit. 3 Cicer. 2.
Averni duplex etymon.' Servius in
Tabisar, mollit gentes clementia coeli. Omnis in Arctois populus quodcunque prVinis Nascitur, indomitim bellis mortis amator. Quamvis vero Democriti sapientia monstrat, Summos posse iros, ct magna exempla daturos, Vervecum in patria, crassoque sub aere nasci: tamen ' una hirundo non acit ver. Etenim licet videre acutiora ingenia, Mad intelligendum aptiora, eorum qui terras incolant eas, in quibus aer sit purus ac tenuis, quam illorum, qui utantur crasso caelo, atq; concreto Athenis tenue coelum, ex quo etiam acutiores putantur Attici; crassiim Thebis: itaq; pingues Thebani ac valentes. Boeoti m in crasso jurares aere natum. Et ut partes agrorum, aliae quae acuta ingenia gignunt, aliae tuae retusa, silc etiam aliae pestilentes, alia: salubres quae omnia sunt ex coeli varietate, ex disparili aspiratione terrarum ' Spiritus et les alibi, aut scrobibus emissi, aut ipso loci situ mortiferi, alibi volucribus tantum, ut Soracte vicino urbi tractu, alibi praeter hominem caeteris animantibus, nonnunquam homini, ut in Sinuessano agro Puteolano Spiracula vocant alii Charoneas scrobes, mortiferum spiritum exhalantes. In Puteolano prope Baias Spelunca alta fuit, vastoque immanis hiatu, Scrupea tuta lacu nigro, nemorumque tenebris C ream super haud ulla poterant imp revolantes Tendere iter pennis talis sese halitus atris Faucibus 1 dens supera ad convexaserebat: Vnde locum Graii dixerunt nomine Aornon. Sane hic locus sylvarum densitate sic ambiebatur ante, ut exhalans inde per angustias aquae sulphvrea odor gravissimus supervolantes aves necaret. Vnde Avern is dictus est, et aassii ἀόρνγ. '' Eruditionis
76쪽
Innocua transi is ovet serp. 'aque coeli , loci in habitationibus naxima ha Nabitatiobenda ratio, o, ' quod inchoatur aedificium, sicut tibi eligenda. salubri regione, ita saluberrima parte regionis de 'Coti m. . bet constitui: nam circumfusiis aer atque corruptus plurimas aster corporibus nostris causias of- sensarum. Sunt quaedam loca, quae solstitiis minus concalescistat, sed frigoribus hyemis intolerabiliter horrent, sicut Thebas serunt Boeotias. Sunt quae tepenthyeme, sed aestate saevissime candent,ut a fr- mant Euboicam Chalcidem Petatur igitur aer ca AfrIs salubris ore Trigore temperatus, quem fere medius ob
inet collis, quod neque depressus byeme pruinis
torpet, aut torret vaporibus, neque elatus in summa montium perexiguis ventorum motibus, aut pluviis omni tempore annis Cyit. 7gna. Aeris i ritur salubritatem declarant loca ab infi- Palia . tamis vallibus libera, nebularum noctibus absolu- .R. 3.ta, labitatorum considerata corpuscula, si eis color sanus, capitis firma sinceritas, nossensum lumen oculorum, purus auditus,&si fauces commeatum liquidae vocis exercent. Hoc genere benignitas aeris approbatur. His autem contraria, noxium cali illius spiritum confitentur. CAP. III.
Aeris mutatio a ventis horumque e stentia o vires.
PRarterita qualitates, qua3:erra, vel corrum iuillit, no- invehunt, a m etiam mutationes patitμ μ xius.
77쪽
Tranquidus aer nulla ventorum vi imput ius, Senec . quique ' vel terrarum culpa, vel pigritia, aeterna mi *7 nocte torpescit, gravas haurientibus est. Cker. . a ' Nam ut profluens amnis aut vix, aut nullo mo-ημι- ςρ do, conclusa autem aqua facile corrumpitur sic salubrium ventorum flumine aeris vitia diluuntur, angustia autem conclusus non facile seipsum tu
S., e. est. Merit iraque divini providentia, ventos per diversa di poluit, ut aera non sinerent pigrescere, sed assidua vexationbutilem redderent, vitalemque
Quapropter incensa sub Nerone Roma, largiores Tacitus i s. mox vicos, minon tantum ' decorem novae urbi at Annal. tulere; sedo salubritate, patulo scilicet aere; quanquam essent, tui crederent veterem illam formam salubritati magis conduxisse, quoniam angustiae itinerum, altitudo tectorum non perinde Solis vapore perrumperentur. At nunc patulam latitudinem, i ulla umbra defensam, graviore aestuar-
piata, eh. It Jue ' domum, quae non persetur, aut tene- Curi it bricosa sit, vel hyem tempestatibusque obnoxiam Filiuna situs deserere fortassis optunum est. Si quis tamen ob salubris consuetudinem loco eo delectetur, potest ex senestris transpositis, scalis mutatis, ct ianuis aliquibus apertis, aliis c usis, splendidior, perspicabilior, ac Vrbium situs si lubrior redigi Quo genere mutationis quidams lubri urbibus magnam utilitatem conciliaverunt. Sicut Chaeroneam ad favonium ventum inclinatam, Solisque radios sub vesperam Parnasso incumbentis excipientem, versus ortum conversam a Chaerone
- eos ventos, qui ab omente spirant, salubriores sunt.. Proxime ab his, quae in aquil em vergunt.
78쪽
Quare de Tentorum natoris enisu agere opera Ventus quid fretium em ventus est fluens aer. Quidana ita Senecas. definierunt Ventus est aer fluens in unain partem Nat q-I- aut Ventus aer est uens impetu, aut vis aeris in unam partem euntis, aut cursus aeris aliquo concitatior. Haec definitio videtur diligentior quia nunquam ac tam immobilis est, ut non in aliqua sit agitatione. Quamvis autem o vetusta sit, ' Hipseriis Apocratica, refutatur tamen ab Aristotele, qui ' Ven 'Meteor. . tum sicci halitus, quem terra profundit, copiam circum terram currentem esse voluit 'Anaxi ' ἰutarch. 3.
naander ventum esse fluxionem aeris, motis in eo - a Sole aut colli quatis partibus tenuit limi humidis vetito urismisque Metrodorus aqueae exhalationis iacen generatio. dium a Sole factum, excitare divinos flatus Quo in Senec. I.
modo ergo talis flatus concipitur 3 Quicquid ex se mi palude. . flumina cymare emittunt id autem de multum est, Lassiduum per diem solis alimentum est nocte non exhauritur, sed montibus inclusum, in unam regionem colligitur. Cum illam implevit, ijam se non capit, sed exprimitur aliquo, & in unam partem procedit hic ventus est. Itaque eo incumbit, quo liberior exitus invitat,
loci laxitas, in quam coacervata incurrant. In universum de Ventis diximus nunc viritim si id. . incipiemus illos excutere. Satis notum est, limi Ventorum tes regionesque esse coeliquatuor, eXOrtum, Q ς4 i. sum, meridiem , septentrionem. ita ' Veteres p. .f. . . , juxta positionem cardinum, tantum quatuor prin Gnii: t. 18.cipales a singulis coeli partibus stare credebant, Eu ' gellisit, rum, Austrum, Aquilonem, Favonium.' A per ab axe ruit Borem, fugit Eurus ab ortu, M, Ii Aufer amat medium caelum, Zephyruique pro
fundum. atuor otiam enumerat Homerus:
79쪽
Cumque Euro incubuit Zephyrusque Notu quo furentes, Sudi uiues ulBoreas massa plurima volvens. Icec I lures agnovit Ovidius: Eurus ad auroram, Nabattuaque regna recessit,
Persidaque is radiis juga subdita matutinis. Vesper, occiduo qua littora sole tepescunt, ProximasuntZephyro: Scythiamseptem p Triones Horrifer invasit Boreas contraria tellus Nubibus aspiduis, pluvioque madescit ab Austra.' Sed experimento posterior aetas duodecim copreliendit. Hortina vocabula ad submovendam dubitationem, non solum Graeca, sed etiam Latina protulimus, ita ut ventis principalibus declaratis, eos qui ipsis dextra laeva iust juncti sunt, indicemus Averno itaque solstitio, id est, ab orientali cardine, sumimus exordium, ex quo ventus Oritur απηλιώτης, id est, subsolanus. Huic a dextra jungitur κίαι, seu erobinus. Asinistra e , sive vulturnus. Meridianum autem cardinem possidet νοι , id est, auster. Huic a dextra jungitur X υνοτύ , id est, albus notus A sinistra .4ονοτο , id est, corus. Occidentalem vero cardinem teneti φυe , id est, subvespertinus. Huic a dextra iungitur sive Africus A sinistrant m ξ, sive favonius. Septentrionalem vero cardinem sortitus est ἁ-ρκῖαι sive septentrio, cui adhaeret a dextra 'φαοκία sive circius, a sinistra βιξίαι id est, aquilo. Hi saepe singuli, interdum duo, magnis autem tempestatibus etiam tres pariter flare consueverunt. Tu νοτ δε ορε η ριεγκλας ἁφίηκεν απριλας. Incabuere mari, totunique a sedibus imis natisrus Notusqj ruta ut creber' procellis
80쪽
DI PETETICE. Me tu itaque ' si duodecim aer discrimina ficit 'senec. s. totidem facit&ventos. Qu: dam sunt quorundam o ki locorum proprii, qui non transnittunt, sed in proximum ferunt, quandoque morbormn endemiorum
Venti igitur principali stimi desinitique li unt, qualitates. atque hoc digeri ordine assolent. Ab ortu autem ristol. 2. flantes calidiores sunt ab occasu santibus quia Sol V --r 6- diuti ix supra illos fertur, hos vero diutius deserit, tardiusque eum locum accedit. Ventorum Ventorum frigidissimi sunt, quos a Septentrio p Mixi na-
ne diximus spirare, vicinus his Corus ii reli- quos compescunt, iubes abigunt, ' propterea
quod propinquo veniunt. Quin etiam hi omnium imaxime crebri ac validi spirare solent, ac proinde inter reliquos maxime liqui diu illustres existunt. Nunc cum de prope maxime spirent, vi sua reli quos flatus sternunt, de discustis nubibus, quae coalescere coeperant, coelum sudum apertumque red Boreae. dunt. Hinc se ' βορειης dicitur αι ρη et 1ς, sereni Immer. Ltatem inducens ' At Caecias serenus non es , quod s s
in se reflectatur, in in se trahat nubes, unde v φῆ illud proverbium dici solet:
' Humidi Africus, iraecipue Auster Italiae Sicci Niέ Corus Vulturnus, prae terquam desinentes Ni h . vales Aquilo& Septentrio: Estuosus Auster tepi Zephyriis. di Vulturnus & Favonius '' Saluberrimus autem ' ri . 2 Lomnium Aquilo de Zephyri salubritare hune I sibi θ' versum citat Philosophus m ci . Sed Zephyri assidue spirant, venti salubrei artesie. Quam tempestivos autem dedit natura quam ii/lin. 18.ς. salutares, non modo hominum,sed etiam pecudum generi, iis denique omnibus, quae oriuntur e terra, E entos