Conciliorum: sive, de morborum curationibus. Liber posthumus

131쪽

sata: Ala Medicata cum radicibus Chin Tussilaginis & Symphyti maioris, addita Me lis

portiuncula esst singularis. Nimis longum foret singulas diitae minutias recensere, siussiciat generalia indigitasse. Cuncta ubi coeperint fronde virere nova lacti Asinino denuo inhaerendunt

erit. Sed quo seror λ Jam tempus est, ut vela contraham. Haec saltem Tibi amicissimo innotescere volui. Deus opi' inax' a quo omnis selus. haec Tibi salutaria reddat. Vale.

CONCIL. XXV. Iu Bubonibκε ad mirum quendum nobilenti

. Vir. Latio graviter infelici lapsiu dextri pedis exteriore talo male me habeo neci nisi baculo inixus inambulare Valeo, ut me, si videres, claudicantis e Lemno Vulcani genuinam ibolem jurares. Etsi vero inde crudeli dolorum carnificina essiictim emacerer, attamen malum in se grave & dolorificum hoc ipsis ineacerbius excruciat, quod per id non licet erga amicos, ut volo, humanitatis & ossicii mei obire munia. Adeo durius est inhumanum fieri, quam infelicem. Inprimis intimis angor sensi bus, quod a Te vocatus, ut in dubio morbo, in vicinia vestra inter sanguine Tibi junctos, oborto, qui Vobis metum alicujus pestilentialis luis incussisse videtur,judicium meum darem, adesse Tibi atq; operam meam coram locare non suit cone emum. Nunc exhibita mihi mota

132쪽

bi & symptomatum, eundem comitantium, h1soria & schemate quodam, meam de ipsius indole & ingenio sententiam, ut petitioni tuae morem geram, breviter sed candide declarabo. Et ne longius abeam, tumores istos in inguine prope pubem, & in perinaeo 1uvenis, necnon alium puellae sub axilla, & aliorum etiam eius Ioci, obortos, calidae cujusdam fluxionis sobo,

lem esse, extra omnem dubitationis aleam postum esse duco. Hippocrates, venerandus Medicorum coryphaeus,inguina Bubonum nomine

insignit, dc glandularum eo loci phlegmones

seu inflammationes eodem nomine appellare solet. Tales sint in dictis personis pullulantes, renitente tumore consipicui, rubore perfusi, doloris aestu effervescentes, in principio febri.culam quandam, Ephemerae seu diariae aemulam, Comitem nacti. Horum aliqui sunt simplices &benigni, minime contagiosi: Alii vero maligni,& hi vel pestilentiales, vel venerei. Q Lod eos attinet, de quibus consulor, eos nec Venereos esse, nec pestilentiae characterem prae se ferre judico. De illis non est ut aliquid addam. De his vero, etsi in pestilenti constitutione, coelitus nata, bubones semper sint si specti, attamen credo me satis firmas posse in medium proferre rationes, nullam inesse tumoribus istis pest, 1entis contagii notam. Nulla grassatur in vicinia pestis nulla ejus, quod sciam sparsa sunt alicubi semina 3 nullum intercessit cum infectis Tebus, vel personis commercium ue tumores ipsi

non sint lethalesi nec gravia, qualia in pede

133쪽

l conspiciuntur, adsunt symptomata. Quamprimum enim de communi morborum caula pestiserae luis seminaria orta per pulmones aut alios quosvis meatus in arterias tu venas irrepserint,& sanguinem coinquina ruut, tum primum stomachus nau at, & cibum aversiatur, assumpta

eructat, caput dolore affligitur, urgent vigiliae& deliria, in aliis sipores, ia comatosi affectus contingunt, animi deliquia accidunt, universa corporis moles lassitudine & imnolentia tor-Pet, calor intra praecordia aestuat, longe tamen mitior, quam in aliis febribus continuis per artus, velut in Hectica, expanditur. Nec enim tanta humorum putredine, quanta iii ardente Febri, Caulone dicta, succenditur.

J Vixv quippe pestilentiale absq; ulla putredine

necare satis est. Unde accidit, ut plerumq3 pulsus & urina sint in principio sanorum simillima. Sed lenta illa . febris vaporulentis de lue virulenta vaporibus, quavis putredine pernici osioribus, cor, vitae fontem & domicilium, obsidet; unde pulsus arteriarum exilis 8c imbeciliis disipari motus tempore diastolen ejus & systolen metitur. Si vero cordis robur & vires constiterint,expultrices vegetiores, tum noxios

humores vel in principio adhuc crudos & in- concoctos ad emunctoria protrudit, unde bubones pestiferi & anthraces, carbonum more urentes, nigri, petechiae quoque enascuntur, per

quos natura vel se exonerat, vel tauquam viri.

hus exhausta in crisis conflictu suecumbit. His aliis signis pathognomonicis, quae sunt inse-Ιa parabile q

134쪽

parabiles morborum comites & accidentia,

stubstantialiter, ut Galenus ait, illis adhaerentia, pestis ab aliis morbis discernitur. Horum cum nulla se in proposito casi manifestent, aegros a pestilentis contagii suspitione immunesia liberos sudico. Facile tamen fieri potest,ut tumores hujusimodi in pestilenti constitutione a benignitate sicia degenerent & malignam naturam induant. Ordinarii int istiusmodi bubones iamihi in praxi mea haud infrequenter occurre- sunt. Vidi, quibus labore nimio defessis, longo itinere Sc inconieta equitatione lasIatis, artuum dolore gravatis, pruritu, scabie & ulceribus obsessis; δc aliis, tumores istiusimodi eruperunt, subsistente nimirum materia copiosa, naturae sibi consulentis vi ac robore ad brachia & crura expulsa, in inguinum alarum glandulis &adenibus, recipiendis humoribus accommodatissimis. Tu mores vero isti ortus sui primordia derivant a vitiosis siccis, praecipue VCro a sanguine vitioso, ex mala victus ratione in corpore congemis qui postea h natura onere se

levante, virtute eXpultrice CΟ- operante, qua data porta, nunc in corporis ambitum, nunc

ad principum partium emunctoria amandantur. Nempe quod in Oligarchia contigit, ut potentiores Opprimant imbecilliores, in eosq; totum onus deponant, idem in corporis oeconomia contingit. Natura siquidem, provida rerum mater, semper custodit & desiderat principium membrorum salutem, Et haec est tumorum dictorum idaea, in quorum cura, cum non sim

135쪽

per modum criseos, Praecedente alio morbo, Ced sponte sua oborti, saΠguine cum copia siua, tum pravitate naturam ad expulsionem irritante, vena a principio secta profuisset, humoribus tiam accomodatis in eam rem praesidiis sedulo expurgandis insudandum erat. Quibus neglectis, quid mirum, si dolores ingravescunt iacura protrahatur Quoad partem affectarn, solet sanguis influxus evacuari repellentibus Scdigerentibus. Illa non sunt tuta, Metuendumenti ae fluxio ad partes principes retrocedat. Haec vero ruptis iam sponte tumoribus vana Scminime necessaria. Urgente saltem dolore Anodynis utendum, post ulcus ipsum probe mundandum, came implendum M cicati ice obducendum, quod Chirurgo presenti relinquo. CaVendum saltem, ne ulcus in fistulam degeneret, quod facile contingit, nisi ex artis lege tractetur. Sed de his satis. Scabie Sc piu- ritu detentus, secta cubiti vena, purgetur ApOZemate ex radicibus Oxylapathi,Fumaria,Sena, Liquiritia & Prunis damaicenis composito, adjecto syrupo Rosaceo solutivo, postea Vero utatur sero lactis Fumaria medicato. Haec Tibi, V. N. nota facere volui, quae ut aequi boniq, consulas, oro rogoq;. Deus a quo omne bonum, Te cum luis salvum esse velit. Vale, ecme favore tuo, ut facis, amplecti pergς.

136쪽

CONCIL. XXVI.

quodam ad nobilissimum parentem M. Homo mundi miraculum & expressissi

mum Dei max' simulacrum, cujus causa 1, rutii natui a parens omnia alia genuisse vide

tur, magna sanemercede contra tanta munera,

vitam a Iachrymis & ejulatu ausipicatur, nec alio modo quam vagitu opem & lactis alimoniam poscit. Idque non aliam ob causam, ut cum. Furio, locupletissima illa, velut alterum copiae Cornu, veterum authorum Bibliotheca, loquar, quam quia natus est, ut jure quis cum eodem dubitare possit, meliorne mater, an tristior noverca fuerit Natura. Ut varios casius & se centa rerum discrimina, quibus homo, audacissimae & cuncta confidenter molientis Naturae decus, in vita obviatur, sicco Pedo prae-eeream; mille insuper morborum phalangibus undiq; obvallatus agminatim impetitur & op- Pugnatur, ab ipsi, itatim ortu vitalem auram,

quam vix hausit, denuo effusurus, nisi praepo-penti Dei Opi' max' manu sistentaretur. Usque adeo perniciosa est peccati malitia, in ipsos

quoq; rezCnter natos infantulos Laeviens. Hujus liquidem culpae accidit, Apostoli siuffragio, quod multi sunt debiles & invalidi, obdormi- μnt etiam multi, Ab his peccatorum nostrorum

137쪽

vindicibus severissimis, sed α justissimis, ue

nulla aetas immunis & libera existit, ita misellis infantulis quidam magis siunt proprii & f

miliares. Eos Hippocrater,siummus in Medicina dictator longa serie in aphorisimis siuis enumerat, in quorum censiu siunt alvi profluvium ia capsetis ulcuscula, Graecis inatis nuncupata, dentitionem ut plurimum comitantia, quibus filiolus

tuus molestatur. Cum dentes alveolis suis erumpunt, a dolore maxime, vigiliis M aliis,quae

tenella ista aetas tunc temporis patitur, calor nativus, omnium in corpore actionum opifex& praecipuum coctionis organum, a ventriculo avocatus, coctionem turbat & alimentum corrumpit, unde alvi fluxus natales ortus deriVat. Achores Vero caput scedantes, humorum misetorum, partim tenuium, serosiorum & mordacium, partim vero crasso succo praeditorum Sci omnino salsium atq; nitrosium quid in sie conti nentium, genuina fiunt soboles. Hi in utero, sanguinis materni, quo aluntur, impuritate, necon lactis, quo a nutrice nutriuntur, vitio collecti, tandem a Natura, rebus sivis contalente, a partibus internis in ambitum corporis protruduntur. Caeterum Gistotelis fidissimust praeceptor, Plato, bruta, inquit, & ratione destituta animalia, infantulis longe faciliust tractari posse; quod tenella eorum ergastula M facile dissolubilia diaetae Medicamenti'; cum internis. tum topicis ferendis sint imparia, imo tape, quae gustata non sapiunt, imposterumi Plane rejiciunt. AEgntii vero omnem insant

138쪽

Iorum curam renuentes rem totam Natu vi

emendandam reliquerunt. Quasi vero Deusinia tutos in die natali nudos, inermes, & ino-Pes ex tepido matris utero in gelidam humum vix de paleis co opertam stragulis, posterna & tanquam naufragos ad vitae aerumnarum sco- Eulo elidat nudos. Omni Ope destitutos. Quin Po ius eo majori studio tractandi, quod nec sine aliorum Gile vivere nec quicquam proficere valeant. Ne itaq, dc sim filiolo tuo, ve im, ut

tetur qua pi ata facile concidet alvi fluxus, Inde Omundus. In eam rem maxillae fomententur Aqua calida , in qua cocta sunt Malva Althea, flores C omnia & Anethi. Gingivae vero inicentur melle butyro insuli permisto aut P n uedine gallinar, vel mucilagine siminum ' hca ia Cydoniorum vitello ovi mixta. Mo idam inii is eneomiis celebrant sanguinem e ci ista gallinacei recentem, quo semel tantum vel bis ad luminum inungunt gingivas. Non vid tamen, cur inunc tio rei terare nequeat. Imeram diu rix obsiervet boriam victus legem, sedula ab omnibus calidis abstinendo, ne febris accelicii tu . De alvi laΣitate non est ut sis solici ii, ni sina uiae limites excesserit. Quibus, Cum di talis erumpunt, Hippocratis Oraculo, alvu crebro dimittit, minus cunuulsione ten- anm . Quam quibus raro siubducitur. Quodsi i gitur hi olus ti ' alvi fluxum bene tulerit,minime sistendit u duxeium, cum humores in Ventri Culo corrupti sereunt commode e Vacuentur,

139쪽

qui detenti gravia ispe mala excitare solent. De Achoribus in capite effloresdentibus idem judico. Siquidem ad secundam valetudinem faciunt, cum natura Vitiosis humores e partibus internis ad cutem propellat, & ideo, si eva nescunt, infantes in febres & alios morbos incidant. Et observarunt Practici, infantes ab hac ulcustulorum eruptione ab Epilepsiae de

Convulsi vis motibus immunes reddi. Sanantur fere sponte siuae aetatis progressu. Tantum itaque obest, ut hoc malum tolli, ut potius expelli magis velim Aqua & Syrupo de Fumaria, imo & Diaphoretico Antimonii fixo & simi libus. Ipsium quoq; corpus purgare Velim, nisi quod alvus jam satis fluida existit. Interim

Nutrici purgans Medicamentum exhibendum suasierim. Quodsi vero ulcera crustos a fiantia cutem erodant, ut Tinea praecaveatur, aut faciem deforment, ablatis primo pilis lavetur caput decocto radicum Oxylapathi, Malvete & Hordei, inungatur postea Balsamo Sulphuris, qui haec & similia ulcuscula cito tutoq; tollere solet. Sunt, qui Camphoram siu-Pcr candens serrum adustam di pulveris atanae ulceribus insipergant & certissima experientia comprobatum habeant. De ablactatione nullum Consilium susscipiendum antequam filiolus tuus persectum sere dentium, vel saltem aliquorum numerum adeptus fuerit. Si citius ablactetur, cibos solidiores ob dentium defectum masticare non poterit, quod cum in

dultis incommodum sit, de inde dissicilis in

vena

140쪽

ventriculo fiat coctio, si cibus in ore mistieatione minime praeparatus ingeratur, multo id certe magis in infantulis accidit. Et cum infantes dentitionis tempore febribus, gingivarum pruritui & doloribus, alitiq3 symp- tomatis sint obnoxii, periculum est, ne ablactatione mala ista augeantur. Ubi dies e- longati fuerint & Veris ad nos internuncia revolarint hirundines, ablactatio felicius procedet. Interim sensim assuescat cibis, nec subito alieni cibi offerantur, cum omnis subita mutatio , Hippocratis testimonio, sit periculosa, & cibos etiam honos & laudabiles quibus minime assiletus est , male serat homo. Sed haec Tibi raptim in filioli tui dulcissimi gratiam exaratu sussiciant. Tu vero vale di me favore tuo amplecti perge.

CONCi L. XXVII. In Scorbutico quodam Viro ab in petentia

TRaditae mihi sunt dextro Mercurio litera tuae humanissimae, quibus quod studia

mea qualiacunq; usq; adeo grato animo prObas, facis tu quidem abundantia quadam amoris ut & grata sint ea, quae pretetermisisse piaculum foret, nullo thure expiandum. Amo Te& vacillanti valetudini tuae quam optime con

sultum cupio. Qua in re si quid possum, quod sentio quam sit exiguum, avidissime inclinantem