장음표시 사용
211쪽
19rmotum abdominis sursum attracti esse dilatationem ut fit ab adomisso aere ad inspirationem . Experiamini UOsinet Adolescentes mei, S perpendite diligentius quia Ego ex meo contrarium testor cum VCrheyenio . Aeris commercium ex cubiculo in cubiculum impediri omnino , dissicillimum est, ut a sono, ei nuviis odoris, & si milibus eruitur 3 ideoque libenter admitto, quod Thorax pellit aerem in cubiculum aliud . Negabitur,dhoracis, Abdominisque elatio ξ Applicetur parieti per quem tra)ectus tubus deferendo aeri dicatus, cti constabit quod inspirationem praeit corporis dimotio quaedam a pariete. Immergatur Canis aqua, Exemplum cst ex or illo, ut per luctum haurire aerem debeat: 1 ubi extremum Vix aquam excedat: tum dilatato Abdomine , atque.Thorace ur-gctur Aqua, elevatur, & per tubum irruit in Putnones Canis. Tandem quum Catulus exserto capite a vase hermetice sigi ilato respirat, compellitur inclusus aer , adigiturque in spatium minus 3 &qudii quam pro repugnantia vasis, traduci nequeat impetus ad circumpulsionem, fit Inspiratio prae aeris gravitate . Suggerunt, non ignoro, sententiae nostrae Patroni, tum propelli aetherem, cui parci Per vitii poros aditus: sed non placet 3 nam si omnia plena
sunt, non video quo pacto Materia subtilissima subjaceat. solidis
Crassioribus, patentioribus, quam vitrum . Aerem comprimi docent omnes plane Recentiores, & vel ab ipsa, qua pueri uti ur ad lusum, fambuco manifestum : urgent ad alterum ex Orificiis stu-Pam exactius sigillantem , ab alio inferiore adigunt aliam per Em-bulum , Aer comprimitur, & dum redit in naturam, prunam stu-Pam urget, ut impetu evadat. Quid, cur non possit cogi in spatium minus elato Abdomine, atque Thorace Natura gravem esse, innumeris experimentis evincitur, quare illuc illabi debet, ubi nulla est supposita resistentia, haec autem nulla in Pulmonibus est. Insurgent in haec : Si reapse negotium haberet, ut explicatum est , Expiratio non absolveretur3 una enim gravitas non possct ducere aerem in Ρulmones, & expellere 3 necessarium enim esset inspirare , expirare eodem tempore : porro qui reperitur inta insecus, etsi rarescat, fiatque levior, exire hin Moet nisi com-
Pressione externi gravioris : Compressio non e crcctur in Eos aS , quia repugnat vitrum, nec exercetur in raIefactum. E C eXPCrimentum Sit Phialae collum aqua immersum ad sex digitos, deinde admoveatur calor, ut rarescere possit aer 3 Iarescet quicem,
S aquam propulsabit infra: quare videtur superare , ω aquae, alterius aeris pondus 3 quid, quamobrem non fundet renuentiam
dum est in Aspera Arteria, & Pulmonibus
Rectum quidem argumentum, Si gravitas una Opus totum conficeret , ut evulgant Nonnulli : sed pro meo consilio xpiratio
212쪽
192 externi aeris, quaecumque illa sit, pressaone absolvi nequit. D primuntur solida Thoracis, & Abdominis, Muscul Ortim opera, immo etiam restituente se in naturam compresso qui vase includitur, aere. Vincitur superincumbentis repugnantia foras vel rarefactus abigitur, quin eodem tempore gravior ingrediatur. Thoracem apte describunt similem follis, qui sinu contineat vesicam: lateribus follis diductis distrahitur vesica, & aer subit: Thorace facto pecΜusculos ampliore complanatur Diaphragma, distrahuntur Ρulmones, aer ingreditur vim faciens in Laryngem. Posthaec concidunt latera follis, comprimitur vesica, aer dispellitur. Sitne verum, quod universim amrmat de immoto Avium
Thorace Sennertus, non placet, examini subjicere . Sermo noster de Homine habitus est. Demum immoto fulmone permittam supervivere Animal, non tamen respirare: immotus enim Pulmo
caret elasticitate, ideoque urgere nequit in circulum, quod in se est. Restat, ut ostendamus quando inspiratio elasticitati aeris ad scribenda: en vobis ex Bartholino. Sit vas aere plenum, CUJUS collum angustum, ut illi apte respondeat os humanum, habebitur sane respiratio : pulsus tamen ab dominis nihil ageret vitro impediente . Quid tum t Aer qui vase concluditur , pondere athmoSPhaerae liberaturue explicat se, & venit usque ad Palmones: ut consentit Boyles, atque Alii. Uerheyenius attribuit propul spe a Thorace materiae subtili, sed accuratius examinate, di situdium Pro babiliora suggesserit. Trachaea partem habet superiorem , quae dicitur Larynx : hqc multis cartilaginibus construitur, ex quibus duas hic rei ortamus Αrit aenoides quod vocis instrumentum sunt, & aerem modisicant efformando rimam, seu glottidem musculis ad angustationem, & dilatationem hujus rimulae destinatis. Constat quando cantamus, quod Aer erumpens, & cohibetur, & emittitur a libertate: sicuti quando subit Trachaeam, copiae modo majori, modo minori con
ceditur aditus: aliquando cohibetur, ne erumpat, aliquando prohibetur, ne intret. Respiratio igitur debetur quodammodo voluntati : nec mirum, quod non potest resistere pressioni Aeris, nam neque ructus, rugitus, & similia impediuntur. Favet Servus a Galeno relatus, qui se e vivis impedita respiratione sustulit. Favet Cardanus, BOyles, Thomas Cornelius , illis , reportantes Colam celeberrimum Urinatorem, qui diis tus ideo est cognomento Piscis, quia sine aere se ad longissimum tempus aquis immergebat : quare ut videtis poterat aerem a libertate non admittere,
quod transtulit in assuetudinem: Nos vero, quia cedere ponderi aeris incumbentis assuevimus, assievimus pariter ita glottidem flectere, ut prebeat aditum aeri: quamobrem vel dormientibus, vel inconsultis
213쪽
Nobis absolvitur perbelle respiratioue & habetur ab experimento Colae vita cum Pulmonum otio, de quo Nos alibi.
AssEsto Respirationis tantus est. Usus, ut ab ea quantum ad omnes ferino operationes pendere nostra machina videatur : immediatus tamen est sanguinem trajicere e Pulmonibus ad Corue oe quidquam quod ad motum p rtineat, concederC .
S Uadetur. Enumerate quasdam operationes, ferme omnes enim
recensere nimis longum, tu operosum esset. Quando faeces egerimus3 non examino, utrum Homo sine Pulmonibus viveret, ut
habet 'Tulpius , Schenchius quos sequitur Craanen de Hom. pr. pari. pag. 183. in Inspiratione manemus, quarc Diaphragma compi natum comprimit Aortam descendentem, & sanguis a Corde protrusus fertur abundantius ad Cerebrum, unde Spiritus numerosiores ad mustulos Abdominis. Illud de majori copia sanguinis ad Ce rebrum suadet oculorum prominentia, &. rubor, immo lacrymae, quae Ortum non babςnt, nisi a valida Meningum compressione . Idem dicendum de cantu enixiore. Urina e ren/libus ductibus nonem ueret, nisi maximo pone impetu urgeretur: in sectionibus enim nihil dant, quanquam turgexe sero videantur : quare dicendum, quod inspiratione per solida Abdominis emulgetur serum . . Quantum conferat ad Digestionem in Ventriculo, & ad propulsionem Chyli ad Lactea, dictum alibi est. Sed quae recenseam i vix unum occurrit aliquod opus, quod nihil omnino respirationi de
De Uu praecipuo non commune Philosophorum consilium est Aristoteles, quem secutus Cartesius cum suis, & Vetustiorees pla ne omnes, docet aere temperari sanguinis aestum in Fulmonibus, illique majorem concidiari cohaesionem: Hic ut in sinistro cordis Ventriculo per implantatum ignem ne aduratur: Ille propterea quod innotescit, igne nimio corrumpi corpora, eosque Homines Pulmo nibus amplioribus donari, eaque Animalia Pulmonibus praedita, quM prς caeteris magis calida sunt , quare Naturae providentia factum , ut illis grandiori, his organo respiratorio ad hauriendum quod ignem compesceret, prospiceretur . I9uaecumque, I ) Pexi-Pateticorum Princeps inquit, non omnino habent Pulmonem, aut e anguem , minus indigent refrigeratione. . . In sanguine autem praeditis, O babentibus Cor , quaecumque quidem is oram habent Pulmonem, omnia fuscipiunt aerem, ct refrigerationem faciunt per respirationem , irationem . Refrigeratione Σὶ igitur omnino indiget animalium
214쪽
natura propter fervorem Animae in Corde. Ad haec addunt Conjecturas a frequente respiratione3 quum enim gravior affligit aestus circa praecordia, & in inflammationibus, tali sane respiratione uti mur: Nonne calidiores qui febrim patiunturr hi respirant De quentius: cur non ad compescendum incendium ropinantur Alii eo respirationem pertinere, ut fuligines emittantur 3 ideoque sanguis expurgetur impuris quibusdam recremen-ris. Inficitur oris halitu speculum 3 & brumali tempore crassaoram speciem nebulae evolant, dum expiramus, effluvia. sed Errant, qui cum Cartesio, & Aristotele philosophantur. Multa sunt Animalia maxime frigida, tamen indigent respiratione.
Senes respirant crebrius , nec propterea Iuvenibus calidioresue crebrius pariter quorum Pulmo visciditatibus refertus est . Quis crederet plura hebetiora insecta, quae copiosis gaudent per cor, Me dullam spinalem, aliaque viscera disperis Pulmonibus, ut docet Μalpighius, indigere copioso aere ad aestum sanguinis infringenduint Hinc nihil caussae est, quare non contrario quam Aristoteli Placuit, ratiocinio procedendum. Quae sanguinu abundant calidora sunt, & inter haec, quae thorace ampliori, ut suadet VOX Calor igitur intensior ab aeris copia per pulmones . Credidit Aristoteles sanguinem esse fontem caloris, sed quantum praestet illi Respiratio, diligentissima complecti consideratione vix possumus. Elastica vis aeris, quando subit Ρulmones, premit undequaque, S appellentia fluida quasi pistillo in particulas multo minimas di-Lςrpit: quare promptiorem reddit sanguinem ad circulationem
absolvendam, spiritusque suppeditandos. A febribus, a Motu conci ratiore, ab inflammationibus circa praecordia urgemur ad crebrio rem respirationem, fateor 3 sed cur non ad repellendum , vel quod haeret, vel quod citius quam par est, ad Pulmones Prae Rumeta circulatione deducituri Ubertim confluit ad exilissima vascu-J- sanguis, & quia nequiret promptius revehentia subire, magis
requenti respiratione succurritur .
Tames troiciatur Sanguis aeris elastica pressione 3 tamen ad id sonum comparata Respiratio non videtur. Porro nec utilis, salutarisque est quivis aer 3 nec dolio inclusi, eundem respirantes, protrahere vitam possumus. Vocant propterea in examen utrum
aer pervadat Pulmones, & particulas, quas secum advehit, fluidis circulantibus elargiatur. Qui negant, visi mihi sunt praejudicio philosophari: inficiantur enim nitrum in aere, vel acidum in sanguine. Legeram saepius apud Baetivum Acidum Insons, & nullum esse in sanguine: Sed quae isthaec inconstantia r Habet lib. pr. Prax. Med. cap. I . num. Ventricultis iisdem, Spiritibus scilicet, depaveratus loco boni culi gluten acidum, viscidum, indigestum gene
215쪽
rat, ct ex eodem talis pariter fit sanguis unde demum tot mala . De Anat0ηn. fibr. ωimorb. solid. pag. mlh. 261. col. I. Verba facit de Hippocondriacis scorbuticis, & chronice laborantibus: Illorum fan-gisis vanidus, crudus, acidis, viscidisque particulis refertus. Et pag. 2IJ. de Analom. cte. Credendum itaque bifariam tumores produci, vel vitio fuidi clus turbata crassis ἀ crassis, acidis, viscidisque
circulationi ineptum reddit. Ubi de Lue Venerea, Acidum vene reum virulentum saepe intacta massa sanguinea succum nutritium ,' lympham inquinat. De fibra motric. pag. I9o. non inficiatur ae
rem permisceri cum sanguine, & de Respiratione habet Respira
ae/0nem urcessariam esse . . . . . ut nitrum aeris separetur in Pulmonibus, o sanguini' misceatur demum ut aer ingrediatur in sanguinem. Unde
nam Acidum in sons , & nullum in sanguiner Willis ab admistonitro aereo contendit sanguinem accendi, ut Nos diximus alias. Mery demonstrat aerem folle protrusum in Pulmones ad sinistrum usque cordis ventriculum venire, & ex Arteria pulmonali in Tracheam, quare ingredi, egredique ab experimento fatendum. Verheyenius Offert considerandum sanguinem inhaerentem Ρulmonibus Hominis strangulati: videbitur inquit coloris fusci, ac foene atri, qui per fremquentem illorum instationem mutabitur in rubicundum . Urebellius refcrente Boyle quia transfretavit cum Nonnullis subter aquas; arte- factum elixirem spargebat ad nitri aerei restaurationem. Malpi-ghius opinatur separari per Pulmones quid, summe activum, Smobile quod sapit naturam luminis, cui attribuit coloremue S mO- Vetur quia hoc lucidum extrahitur ab Animalis urina ad Phosphorum conficiendum. Consentit Maginus tu Mechanic. morb. num. 2y.
de motu Sang. per Pulmon. iisque corporibus luminosis plus minusseve refractis ruborem adscribit, & deducit mala , quia non conceduntur ab aere crasso, & impuro. od conceditur, esse nitrosum , aperitur ab ipsis vulgaris nitri consectoribus ; ut fuse Ue
Potibus etiam admistus, admistus cibis, Sc sali re ipsi sertur ad sanguinem3 & confert non parum ad sOl: dorum morum, Omnia, q eduntiar, o bibuntur, inquit Hippocrates, de fatib. Spiritus in corpus inferunt , aliquando pauciores, aliquando s Dres : id autem inde manifestum fit, quod ptarimis eructationes post cibos, O potus 'evenire solent discurrente nimium aere incluso . Egreditur deinde, vel per glandulas m liares cum materia sudoris ue vel per Ἱ racha ano cum halitibus, qui non immerito ab infectis lue aliqua erumpentes, malum alteri committunt. Possitne per poros cutis intrare , incertum est, ideoque nihil addo , quia nihil habeo. Peccat quando nitrum non concedit; quando nimium distractus, ct levior, quia fluida in fermentationes immodicas excitatῆ qtian B b Σ do
216쪽
do pluribus velut innitantibus onustus nos inficit . Unus ad Omnia temperamentorum genera non accommodatur et sed huic ille, hic illi convenit . Distraetus, quia subtilis ut loquuntur , rus Pon det crassioribus & humidis: Concretus, & respirationibus humidioribus satur, favet calidis: Salsus humidis 1 Humidus salsis: N mini qui refertus vaporibus'aquarum stagnantium, subiectae civi 'cae , ex locis lanienae destinati S. .
Esse supra docui, quae sint vitalia Nobis , γEt contra, quae sint morbo, mortique nccesse socr. Multa volare lib. 6. Nec refert utrum Nos iu loca deveniamus bis adversa , o Co i mutemus ami ctum Aii Caelum Nobis ultro Natura cruentum Deferat , aut aliquid quo non consuevimus uti agri od nos adventu post tentare recenti.
Semina Sales sunt, pro quibus malignitatem, aut salubritatem aeris evulgamus. Manifestatur autem Indoles aestate potatis, quam hyeme, quia promptius evadunt a terrae visceribus estiuuia, quae illum satient, & vehementiori calore dissem inciatur. Ad Acrum Pertinet Ventus, Anni tempus, & Regio, quae trahenda sub con iiderationem ad caussas morborum, & valetudinis explicandas. Veii rus Aer est, qui vehementius impetit corpora : ejus plura sunt se vera , sed hic notare Ventos Cardinales abunde est . Septentrionalis qui Boreas & Aquilo dicitur, Meridianus qui Auster Nothus 3 Orientalis, qui Eurus, & Subsolanus 3 Occidentalis qui Zephirus, & Favonius. De Boreali praedicat Helmontius facere ad transpirationem , fert enim sales ubertim, qui resolvant fluida
movetur quod navigans in mari sinus duploplus edat , minusque excrementi laxet, se ipso in terra degente . Itaque si fortius edimus, mi-n i, de icimus, sequitur necessario plus di Diari, sive eUanescere ex corpore 3 quod est dicere, aerem puriorem Boreae , cs: Marinum facere , ad Diuphorsim corporis, seu disponere cruor m ad . totalem fui persci
rationem insensibilem. De Austro, qui scatet humiditatibus nebulosis, docet Hippocrates, quod caput gravat, surditatem, & ianguores inducit, Caliginem visui offundit. Cel sis Optimos aestate dies pu tat, quibus perflant Favonii: Sed apud Nos valentiores , quam ut nihil supra nocent. Amni tempus debetur Soli accedenti , recedenti, ita vero, ut agat in aerem: Hujus mutationcs pQtimimuin pariunt morbos, in quantum maxima vis exercetur in transpirationem. Regio pars terrae in qua sentitur manifesta assicientis ae ris diversitas ob diversim radiorum Solis incidentiam. Haec sane sunt consideranda monitu nostri benis: eumque ait lib. de aer.
217쪽
197aqu. & loc. artem medicam integre adsequi bellt 3 primum quidem
temporum anui rationem habere dcbet, CVitar que quantum unumquodque. e cere valeat i deinde ventorum calidorum, pariter ac' frigidmim,
praecipue illorum, qκi omnibus Humiuibus fuat communes : pro ime --rs eorrem, qui cuique regioni sunt proprii. Credidere Nonpauci Lumbricorum semina, quae tempore: la bente in vermes Nouis in festi isi mos explicantur, Musicis oriri taper aerem, aut cibaria praecipue lacticiuia perduci. Libenter a miselim peculiari per aerem sydrsiarum vermium, seminumque genere Pellem exponi , Sed Lumbricos humanos ab opis tacunda tis per Patrem eiusdem speciei, creatis a Deo in primis Parentubus , & traductione communicatis habeo Eum Vallisterio. VagaGri , & vivere extra propria PQmMria non possunt, ut constat a reliquis infestis: sed semper jμxς geu suum Propagantur cres eunt, & per vias, per quas filiis alimentum conceditur, ve-n int a Matre in lilium Utcumque philosophentur, qui acquie 1 unt in ovis Mustarum 3 & qui trahunt a laeticiniis: habent sane insecta suum parvum mundum i & tus in utero Lumbricos
Petes in quemaὰrem, O quando facienda mutatio r Utrum mu-
Quocumque anni tempore vel a calidiore ' as temperatum et vel a frigido ad paulo calidiorem aerem, a marino ad montanum, ω campestrem , dc contra , fieri commodum potest mutatio: E rurali ad urbanum fert Nos hyems, ad sub abbassum, & montanum compellit aestas. Ad villas, & segetes invitat Veri iv Au tunnus, & aratrum enim S germinatio salubre niuam ea suscitans A pravo ad salubrem aestate, a salubri ad pra iiD'hyeme, ut in net Celsus, propter incolumitatem bycinis, quae non permittit vἡμnenata emu via liberius expatiari. Si ad curationem instituend Amutatio , considerandusii tum AEgri tum Aeris temperamentum : 9 veniendum in eum, qui morborum Caussas QPteras, evertatque. Hic vero Pessimum si 'rum est, quod morbum 'norit, adeout indiae quoqwe gruκε , qt j v tη G pejus est, tu hoe statu farubri , mutarib sti Quantum ad alterum , dccipite Aristotelem, quia non lucet per compendiariam tr et tionem in plurima exeurrere. Cur mutationem i fecit. I. PrQbt m. LI. z7 graυem P senis vero non gravem esse a rmelit r Au Τ i Τηa est yo ibus alimost j est, iusto ' habito complexoque peregrivem aer autem nugu fe exhibet clim uro. Aquarum item genem . - ω, oe Varia per se fμν , fod aPris miniisti rItaque hoc etiam ca se essς pstis quine rum peregre etiam pri ecti;
tu Caelo quidvim prope eodem, tu stqvis autem variis Nersari eventur': quapropter aquae mutationem graUem ris' recte, putantum Hs f. .
218쪽
DE CIBO, ET POTU . CIbus ex Platone de Philos Sicca corporis esca est: quidquid
scilicet partibus consistens ingeri consuevit ad 'mem reprimendam de Animalis augmentum, vel instaurationem. Multiplicem descripsit Hippocrates: Qui est nutrimentum , ut Sanguis 5 Qui est velut nutrimentum , ut Chyliis 3 Qui futurus est nutrimentum, ut Caro. Verba facimus de ultimo , di hunc, a Plantis, aut Animantibus eruatur , consideramus secundum Substantiam, ualitatem, α'anticatem. Substantici parum, multumque suppeditat ad reficien-d44 Vires 3 plura, pauciorave permittit excrementa . . ualitas offert Sapores, & virtutes, ut sit dulcis, amarus, cibarius tantum , cibarius & potulentus, ut Melopepones; cibarius & medicinalis, ut semina vulgo frigida 3 Carnes ex viperis, Cerebella passerum, atque alia . rauantitas est copia, quam natura ita concoquat, oc digerat, ut possit libere perspirare . Secundum hanc datur Cibus Tenui; simus, Tenuis, s Crassus. Primus , nostrorum temporum judicione ad subdivisiones prorsus inutiles, maximeque implicatas Ueniamus, est Inedia, reficientibus aegrum tincturis, 3 ulapiis, extracto carnis: haec usurpantur, quum fluida corxupta creduntur, SVires fractae. Tenuis exacte stant jura gallinarum cum parte Carnis contusa, Vitelli dumtaxat ovorum, & similia : prae sci ibuntur quum sarcina humorum non graVat, & virtus Videtur no Opprimi. Tenuis non exacte, Nostratium Vocabulo Diata cunt , admittit partem aliquam carnis, S in usu est , quum Mon alio vocatur, ut enixius operetur Natura. Plenus tandem conceditur mor-ho chronico laborantibus, dummodo ne impura omnino sint cor-POra. Quo tempore mina strandus, docebit i raxis; hic dicere tantum possumus, dari febre finita, & dum tolerabilior ust molestia.
Sed ad valetudinem custodiendam. Conclamatur hic. ut Seniorum oraculo definitum: Una Egesto, una Digesio , una Comesio; perinde loquuntur, quasi dice-xςnt: quia una est Egestio, Videtur iteri ab una Digestione, uni autem digestioni, ut una respondeat Comestio, laudabilius cst. Plenitudo ventris inquit Sanctorius de cib. & Pot. Aphor. 88. E- machationem infensibilem divertit: & Aphor. Is s. Bonae valetudinis pesis duplex , Corpus ex toto tradere quieti , O comedere ante cibi praecedentis concoctionem. Quodnam digestionis absolutς signum rnonne ventriculi vellicatio excitans ad ciborum desiderium, Ilaec non coena, sed aItero prandio instante percipitur. Verum
Meminerint, quoniam ratiocinantur cum celeberrimo Sanctorio quorum libri sint in manibus omnium, quotquot Medicinam cupi9nt adsequi, necesse es, quod habci ctiam aphor. II . tomacbur plenus,
219쪽
9 vacuus minuunt perspirationem : porro vasa aut nimium distenta, aut laxa nimium non obsequuntur motibus, a quibus Transpiratio . Facere, ut sufficiant cibi ad horas et . pessimum est , a Dfertque periculum , ne sic aliquis prandeat, tanquam apud Iu&ros iterum pransurus. En Sanctorium ibid. Aphor. II. Magis gravatur ab octo libris cibi femri in die comesis quam 2 decem tribus vicibus unica die assumptis : & ibid. aphor. 9o. Senes ter sumere cibum in die tutius est, quam bis vel semel: multum impedit perspirationem. Satius igitur bis comedere, & nunquam venire ad integram satietatem : Ubi ad eibum ventum est inquit Celsus lib. I. cap. ΙΙ. nunquam tuta nimia satietas 4 ne motui tunicarum ventriculi fere nutilus detur locus: quando vitatur , ut debet, isthaec satietas 3 vacuus est in coena ventriculus : S ex Sanctorio aptior. IS. Dum omittitur coena vacuo exi flente ventriculo, nulloque urgente paroxismo reti netur perspirabile, retentum fit acre, inde corpus ad calidas agri tudines praeparatur. Putemus optimum cum Celso lib. I. cap. I. Bis
die potius quam semel cibum capere, O Jemper quamplurimum dummmodo hunc concoquat: & qui non concoquit, tutius particulatim, &Pluries quam semel a . horarum intervallo . Se ipsum enim sensim deseruit, qui semel in die comedit ex Sanet. aphor. 4. Fatemur cum Hippocrate 6. Epidem. se l. q. quod Cibi partim celeriter fuerantur partim tarde: sed unam esse digestionem, unde colligere licebit i Nullum sane ab Egestione judicium 3 consideranda enim ciborum substantia, Animalis Nutritio, Transpiratio, & constabit
singularem comestionem parem non esse. Postremo non tunicarum monente vellicatione , quae vel cum ipsa ciborum copia quandoque
Percipitur ue sed inanito ventriculo quaerenda refectio. Ad quam autem quantitatem admittenda sedulia, docet Hippocrates libro de
Veter. Med. cap. Is 3 ubi: Certitudinem exactam non reperies aliam,
quam corporis fensum : & Sanctorius aptior. 3 6. Illa cibi quantitas est saluberrima dum a cibo corpus fuis negotiis eadem agilitate vacat, acs esset jejunum. Si quis objectet communem consuetudinem capiendi cibi plen us S semel, eam minus laudabilem dicam cum HOEman
no & magis ad commodiorem rerum ciυilium administrationem quam ad sanitatis tutelam esse prolicuam . A copia veniendum ad ciborum varietatem, quo nimirum deinterminetur prudentiusne admittatur, an vitetur. Contendunt qui valetudinarios amant sese vivere, AEduliorum multitudinem incolumitati, ut nihil supra noxiam 3 monent propterea, ut qui salubrem agere vitam vult, paucis contentus vivat. Favet his Hippocrates de fatib . Mala dieta est haec quum quis plures cibos ingerit is Corpres, qμam ipsum corpus ferre queat 3 neque laborem aliquem saltem ciborum multitudini parem adjungit: Deinde quis varios, ac dismiles
220쪽
inter sic cibos a ffs it , seditionem enim movent , quae sunt inaequalia, aliqua citius, alia dissicilius concoquuntur . Pavet Aristoteles sedi. 1. Problem. 1 f. ubi: Cibi qui inter se distant , corrumpere se inυicem queunt. Favet Sanctorius de Cib, & Pot. aphor. 3I. Tria mala e
ventinat ob ciborum variotatem, nimium comeditur , minijs coquitur, mi nus per piratur .
Ille non sum, qui negare audeam , negotii plurimum faces 'tere Ventriculo cibos per artem voluptatemq: corruptos ξ ει mili condituras, quibus aViditas excitatur , acervatione pestifcra. Hi ne sane fames inexplebilis, quia non usurpantur quae frangant Ssed quae irritent: hinc morbi a putrescentibus humoribus , hinc im-Fedita perspiratio , a qua supplicia luxuriae. Nego enimvero simplicissimo constanter cibo utendum, quia vita ad hasce medicas composita leges, infirmitas est. Possiint ita pugnare commista, ut at terum alteri pro fermento sit: & ventriculus par fit pluribus concO- quendis , ut queat pro Opportunitate pauciora 3 non contra : quare Ucum Celso puto quod qui suae spontis est nullum fugere cibi genus debet: & non damnanda varietas sed variorum acervatio nimia.
Eliguntur cibi pro jucunditate, qua ducitur quisque ue ideoquQvulgo De Gustibus non disputandum . Sanctum est nutrire, quod sapit: videtur enim quod Vivens insito quodam Judicio conve nientem cibum eligat admonente sapore, qui spiritibus obsecuturus est, quamobrem, quod sapit, amicum est. Caveat , qui Valeret Vult cibum maximi nutrimenti, qui abunde placeat: Cibus pauci nutrimenti si dissiculter coquatur, id accidet folsem in prima coctio ne et multi nutrimenti in omnibus. Cibus exioui nutrimenti humectat, O te nil amum, cito digeritur, ct perspirationem dormientium, oe vigilantium facile ouvat . Cibus multi nutrimenti stringit album, nisi corrumpatur, distilὰ coquitur , ct parum perspirat , inquit insuperabilis
Sanctorius: & non est ita facile citra temperantiam admittiere. Sed perstringamus breviter cibos, qui promptius Occurrunt. Panis, quem nemo, licet sepissime in manibus, fastidit, optimum est alimentum, S liquori exurino maxime analogus: quare mirum est integram familiam, ut refert TOZZi, naturae insiliaetu non admisisse. Distillatus dat spiritum acidum, Phlegma , &oleum Empyreumaticum. Fermentum quod farinae commiscetur, visciditatem incidit, exaltantur particulae salinae, & fermentatio nis opera producitur spiritus volatilis ardens. Hic si Panis aduritur, dimatur 3 si minus coquitur, quam par est, non CVehitur: facit ad ingestorum dissolutionem, & apud Elimulierum recte audit Theriaca Alimentorum. Si fermentatus apte non est, mucositates parit, & primarum viarum contumacissimas obstructiones: quare
P stam, qua saepius utimur, nunquam feliciter adhibendam Puto, i