Synopsis universae medicinae practicae: sive, doctissimorum virorum de morbis eorumque causis ac remediis judicia. Acc. nunc demum casus nonnulli oppido rari

61쪽

subjiciatur, ne arteria a filis disrumpatur . Sic deligata utrinqlle arteria , medius inter vincturam utramque tumor scalpello exciditur , vulnus' re dein linamentis carptis , & non discerptis bene multis , Vel & spleniolis arcte compressis impletur , fasciisque opportunis quam exactissime deligatur. Ad praecavendam inflaminationem sanguis EX alia parte aliquoties detrahitur, & linteolis in Oxycrato tinctis proximae partes probe obteguntur, quae quidem cautiones utiles apprime sunt, in hominibus sanguineis, & calidioribus , in iis contra, qui sanguine non abundant de frigidi sunt, omitti possunt,

pro quibus non Oxycratum Vel acetum sed sp. Vin. camphoratus Vel theriacalis adhibendus e s .

Purgari tamen, quantum postibile est vulnus a sordibus debet, novisque linamentis carptis atque unguento digestivo deliniri, dum sponte sua quidquid adhaeserat in deligationibus resolvatur, i cadat. Deligatio inserior ante diem tertium via quartum non facile resolvi debet, superior vero nisi post decimum quintum . Simulatque jam isto modo clari sum arteriae foramen, quod fieri plerumque in aneurysmatibus mitioribus post decimum , vel duodecimum circiter diem asolet, tardius vero in pejoribus , glutinari postea vulnus uXternum vel linamentis siccis debet , vel balsamo vulnerario.

Anelii sententia.

Art. aque6. Torcular primo loco applicatur , . deprestaque dein, si fieri potest deorsum versus

manum, eX tumore sangui ne, cutis suprema secundum longitudinem illaeso manente an eurys neur ' fanate scalpello inciditur. Tum arteria loco su- m ii

Per idinorem Proκimo , a vicinis partibus ,

62쪽

cum primis nervo separata , per trajectum , ut

supra posuimus , filum duplex , semel aut bis

pro re nata constringitur, donec post relaxatum

torcular, nihil quidquam sanguinis in tumorem rursus profluat . Quo facto deligari solertissimqvulnus, debitoque studio foveri tantisper debet,

donec & filum sponte sua tandem resolutum ipsaque plaga penitus glutinata reperiatur. Hanc sine gravi vulnere vel cicatrice ampliori curandi rationem scribit Anelius se vix eldpso men-ss unius spatio Romae quondam haud infelici. ter curas se. Quod enim plerique hactentis ipsiuinaneurysma deoperiunt, collectumque intus sanguinem digitis, serramentisque ejiciunt, hoc vel ideo magii incommodum Videtur, quia non solum plus temporis exigit , sed etiam majores dolores de cicatrices conciliat. Absoluta operatione quater usque ianguis ab aegri altera parte educitur.

Morgagni sententia .

fCesti ' 2637. C terum fatendum est aneur sva Ahomis iis judiciti in interdum dissicile es e, cum vide- maris licet latum corpus quo manus pulsatur , di-λμή- -- latata arteria es te possit, de tumor arteriae impositus minime dilatatae. Hoc aliquando in ipsis exterioribus contingena partibus suspensos Chirurgos tenet , veluti in puellae cujusdam collo ubi mediocris tumor adeo contiguus sinistrete arteriae Carotidi erat, ut hujus, quam comprimebat, & validiores pulsationes efficeret, δc cum ipsa pulsaret . Erat tamen , ut diligentior perquisitio, & integra sanatio demonstrarunt , totus in tumida quadam, dc pure intus jam plena glandula Jugulari. Sic etiam ob pulsationem, quae sub bronchocele persentiebatur , complures

63쪽

eum tumorem aneurysma esse existimaverant . quem Severinus sicuti Ob Compressas arterias Carotides pulsare crediderat , ita post mortem di decando , ait , veram se opinionem sua in ostendisse. Q uod si vel exterius non deest emandi periculum ; quanto erit inagis in iis partibus, quae alte inter Viscera conditae sunt Burgrastus pulsationem ab umbilico ad cordis usque scri biculum pertinentem, S tantam, ut saepe ab adstas ibus audiri posset , triginta autem de quathlor ipsos annos perdurantem cumno: i ab legistino arteriae in me senterio insignis, Eneurysmate , quippe ejus diametro vix paulo amplificata , sed ab spurio, ut Lancisius vocabat, fieri possie , suspicaretur, idque ob nimiam diuturnitatem insanabile existimaret; datis post tot aliorum incassum adhibita remedia , nonnullis, quae interea humorum cruditatem saltem corrigerent, praeter omnem spem vidit pulsationem intra non longum tempus Delicissime sub , latetm N. C. Tom. 6. obfTabarra i sub regione Epigastrica non pul OalbiIL sitionem modo, sed dc tumorem pugni magnitudine cum deprehendissiet, eaque cum caeteris

an eurysmatis legitimi notis conjuncta ; miratus est, postquain hujus loco sciri hos una dumtaxat

ad me senterii centrum tumorem conspeXit, vasis magnis tam arct e adhaerentem, ut Aortam non comprimere, ejusque pulsationibus non at

64쪽

CAP. in v ARIX.

Et mulseri sententiar.

Varia Art. 2438. Varix ess tumor ax laxata vena-qMMὸ tunica, unde sanguis in venis sere flagnat. Malum est frequens mulieribus in ultimis gestationis mensibus , uti & post partum dissiciὰlem. Hic affectus quibusdam non parum proficuus est ad conservandam sanitatem, in specie melancholia hypochondriaca , unde fluxus haemorrhoidalis iis salutaris est.

Cti alio. Cura a ligatione magna eX parte pendet, solus ex atam. fruct. acac. for. rofrub. cori. glierc. dec. in aceto Cos'. convenit. In ruptura Vena . Inruptu-rum, & gravi haemorrhagia optimum euporistonra vena-, stercus fuillum sol ma pulveris adspersum cum 'μm- linteis ex astringentitas expressiis 3c admotis cum

fasciatione, dcc.

Joc stri sententia.

Art. 2 3'. Varices modo a causa activa de . pendent nempe: a pura congestione sanguinis ,& hi cum haemorrhoidibus praecipue externis , & cum motibus spasticis partium in seriorum colludunt . Modo vero a causa passiva , quales ab impedito sanguinis refluxu intra Valvulas venarum Originem sumunt . Hujus census sunt variceS gravidarum , non quidem omnes , sed qui a pondere rateri , Venas illi acas prementis, dependent, di recursum sanguinis in venam cavam impediunt. Priore4 Varices veros, posteriores autem spurios nonnulli appellant. Varices ordinarie uon pulsant unde ab aneu-ri malibus distinguuntur, plerumque autem ha bent

65쪽

CAP. XII. Varix.

bent dolorem , modo ardentem , modo eκimie ad lancinationem usque tendentem. Mollis eorum tumor est, Ut in a neu ris mater non autem

tam facile mobilis, pressusque non ita libentercedit ob valvularum resistentiam. Art. a 6 o. Gravidarum Varices post partum Progum, ut plurimum evanescunt Activi ab intrinseca. congestione illati, diuturni, raro constantem curam admittunt , praecipue in corpore senescente. Si enim tumores illi vel maxime reprimantur , spasmodici dolores minime simul abolentur, sed tanto magis subinde ingravescunt, nisi interna remedia praemittantur . Etenim non rarum est varices acti vos retropulsos nephriticos, colicos , arthriticos, ischiadicos, & podagricos dolores eXCipere, neque ignotum est dolores illos conjunctos & succedentes modo in aridui am illorum membrorum transmigrare ; modo in affectus plane paraliticos. Varices quando diutius durant, sanguis detentus. & coagulatus tandem in putridam corruptionem abir .

Eorum soctio periculosa itidem, & ruptio interdum lethalis fuit . Nonnumquam tamen spon taneam ruptionem cum euphoria factam esse testantur exempla . Interea tamen eruptio raro contingit. Art. 246Ι. In primo Vari cum eXordio ea

media adhibere convenit, quae spissum sanguinem resolvere, & discutere valeant ; eX. gr. sp.

in. camphor. Crocat. emplastra resolventia camphorata , calor modicus , blanda fricta o, motus corporis ambulatorius , maxime si reliquae cidcumstantiae illum concedant, dc venae sectio prae missa fuerit; deligatio tandem compressoria. Quando autem haec non suffciunt , attamen

sanguis aliquo modo adhuc mobilis est , atqu*ardor ja stammatorius conspirat, tunc conjui '

66쪽

quid γ

stenda fiunt lenia tonica , & repellentia e X. gr. Emplast. de spei mate ranarum camphora tum , dein super sale quodam volatili imbutum. Item sulphur in lixivium redactum , dc tepide applicatum. Si vero tumores varico si indurati sint,& superficie tenus possint attingi , tunc mode- incisio , & moderata sanguinis expressio locum habet , subjunctis decoctis adstringentibus traumaticis , essent iis balsamicis , emplastro si istico Crolii , de commoda deligatione. Varices demum fluentes sp. vin. ractificatissimo tracta no

Art. 2462. Haemorrhoides ani sunt Venarum haemorrhoidalium tumores varicosi, morbus est simplex , quando venae solae intumescant , vel compositus , cum partes vicinae afficiantur , vel cum quasi novum corpus generetur ipsis a Alazerens, vel appendens ; unde ob similitudines maliquateria ita dicta) ficus, crisa Galli, condylomata, &c. producuntur. Art. 2463. Haemorrhoides sunt vel apertae , i. e. sanguinem effundentes, Vel coecet, tumentes , scilicet, sine haemorrhagia, exquisite tamen dolentes .

Art. 2 6 . Alvus aperta sedulo servetur. Ad inflammationem, quae saepe accidit, valet sequens solus ; Fol plantag. pobgou. summit. b. equiset. ana Μig. flor.verbasc. Μ ij. sem. lini j ij sor. ro frub eort. granat. bala . bace. myrt. acta SVj. coq. in q. s. aq. soni. Z Vin. rub. pro sotu . In extremitate doloris. OL vitet. odi. Si j. opii gr. vij. m. item

bais.sulphhr. Rulandi dolorem sudat.

Arta

67쪽

CAP. XII. Haemorrhoides. 1 6s. in fluxu nimio sanguinis, venase. In u-ctio, cucurbis via , &C. conveniunt revulsionis gra , nimio . tia. Interne astringentia de optata , quemadmodum in aliis haemorrhagiis ; externe suppositoria eX cori. granat: for. baiaus3. thure , mastich. dec. gam. tragacanth. ictyocol. rib. odior. dec.

Ettmultiri sententia..Art. Σι 66. Distinguendus est ante omniastivus haemorrhoidalis verus a Diarrhaea cruenta scorbuticorum , alias vocata dysenteria scorbu- Hiotica mendosa i 3 . ) Haemorrhoides verae at

tritu eXCrementorum plerumque aperiuntur, Sesanguis Cum eXcrementis una evacuatur, sed si sanguis promiscite e Xcernatur tam ante quam

post excrementa sine dolore & torminibus, pro Gabile est, quod sit fluxus scorbuticus. Haemorrhoides ad venerem omnino impotentes reddunt, cum magno sceminarum taedio .a 67. Haemorrhoides consueto suove sup- .risb. pressio, sive in caecas degenerantes , aperiendae sunt ; de aperiendis iisdem vide locum I73. Remedia aloetica sugum haemorroidum promo- Vent . M, EX treme convenit hirudinum suctio ,

se vel frictio cum foliis sicus recentibus modice

, , tritis , quae sorti impressiooe lac acre ac fere,, causticum plorant, cujus acrimonia vasa tuis mentia successive aperiuntur; vel si hoc nones sufficiat, is trudantur suppositoria ex hiera li- ,, cra cum plilvere colocynthidos ct melle parata , ,, quae haemorrhoides insigniter stimulant , de , , CZtaplasma ex stercore columbino , fem. staphi- , , dii agria ct lupinorum applicari potest . ,, In Dolore . doloribus conducit solus ex deco El. oerbilc. sor. 1 Ambac. 9fem. 0oscyam. Laudatur scrophiliariAE, instar omnium Pro

68쪽

Haemorrhoiis . CAP. XII '

usu interno quocunque modo usurpatum Camphora desacchar.faturni pro usu eX terno in unguentis. Ad haemorrhoidum egulcerationem li-nimentum ex auro fulminante, & OL amygd. dulc. est singulare experimentum apud Angloύ. Fromanni sententia. Fluxu, a 68. Fluxus hepaticus Medicis commu-kὰρ ei niter est humoris sanguinei, tenuis, se tofi , Senomen loturae carnium similis, copiosa, liquida, sepe- pq pq que diuturna dejectio non sine dolore gravan-go Mea virium, actionum languore , & sa' io tim. Pallore. Hepaticus dicitur, quia ab Hepatis imbecillitate originem ducere putatur, quando nimirum hepatis facultas retentrix propteratoniam adeo debilitata est, ut sanguinem retinere amplius non possit, hinc ad intestina sanguis crudus ruit, &inde per Venas maesentericas rejicitur. Verum cum ab hepate ad intestiuna nihil amandetur, siuXus hepaticus nullus est

ut Dn. D. Ammannus in Paraenesi ad Di ment.

P. I 62. bene notat, naque Venae huic oneri ferendo, ad eκtra flante jam sanguinis motu circulari, parOS sunt.

Quia ha--δ469- Cadunt ergo omnes illi fluxus ho mo=γMi- patiCi, quos Herculis Saxonia lib. III. Med. Practivalis cap. II. recitat, nimirum chilosus, lacteus, san- 'Frie guineuS , purulentus, carneus , colliquativus &st ημε humorosus . Itaque ne aquam e pumice Peta ' mus, ad alium sontem recurrendum erit nobis,

aliique in eo quaerendi rivi. Fons autem aliuS nullus est, nisi ipsa massa sanguinea, rivuli vero sanguinei arteriae cςliacae rami sunt in in te sina tendentes, quare Paulus Barberre, in Praxi Dec erns Exerci Med. Pr. cap. 7. p. 11O. fu Σum hepaticum ex arteriarum spleni carum

69쪽

C AP.XII. Haemorrhoides d rquae quibusdam haemorrhoidales superiores dicuntur, apertione diserte deducunt. Art. 2 7o. Hae nimirum a sero copioso san-- guini admigio rela statae &reseratae, fluxui, qui hepaticus dicitur, praebent occasionem, ut eleganter Ph. Laurentius Felir in disp. inaug. de 'flux. hepat. quoque demonstravit, atque adeo tota disserentia fluxus hepatici & haemorrhoidalis in hoc uno consistit, quod in hepatico arteriae haemorrhoidales superiores in harmorrhoidali vero inferiores ad sedem desinentes tum internae

tum eX ternae aperiantur.

a II. Non ergo est, ut ob exiguam hanc differentiam, quae faciis componi potest, peculiaris in Medico Foro Hepatico fluxui assignetur locus ; sed praestat mutato nomine eumdem ad caput, quod de haemorrhoidibus inscribitur, referre , nisi VelimVS in Certo casu retinere nomen idem, quatenus scilicet hepar, ob intemperiem quamdam e Xcedentem symbolam suam afl sanguificationis negotium s dicere debuerat ad bilificationis ) conferre nescit, & sic remo te ad fluxus hujus ortum concurrit. Verum an non pari ratione fluxus stomachicus, cordialis, spleniticus, nephriticus conCedendus soretὸ Cuivis considerandum relinquimus . Praestat ergo fluxus hepatici nomen plane deserere.

Moerii sementia.

Art. 2 72. Mercuri lis docet tamarinisspriam Pl Meus Cipue intram potestatem habere ad compescendum haemorrhoidum fluxum . In fluxu immo- 'dico fotus ex verba O. taps barbato , fol. Mam; sor. rof rub. bala . dcc. in AEq. ferrat. S viu. Uri rgent. de os t. Convenit; ut de unguentum comit Lurato haemorrhoidum fluxu, praecavendum est,

70쪽

' ne redeat, quod sit viritus ratione convenienti, men eritione bis vel lapius in anno , spinetatione leni, &C. Ingravi Art. 2 73. Oleum buxi prae caeteris dolorem si stre- lenit , si illius gutta una supra haemorrhoides apponatur , vel cum OL sem. lini misceatur , item saccharam saturni in aq. ros. pro sotu dolorem sedat.

Moerni sententia . et 7 . Chalybs seu serrum est specificurri

hoc affectu obstructiones viscerum tollens 9jae o his bilem domans δc plurimum dulcificans , Viscera roborans, &c. CereVisia parari potin cumna. Iesmaturis, vel ferri rubigine, Sc herbis& radicibus speciscis , &c. Aquae Spade es & minerales

acido , multum valent. Vernix , qua utuntur pictores , est remedium singulare in curandis haemorrhoidibus , tam apertis , quam latentibus; si apertae fuerint, & nimis tenaciter verni X cuti adhaereat, addatur oc rosarum: hujus usu sanatus est Carolus quintus a muliere , cum nulla

ope curari posset: Vernix autem praeparatur eXol. lin. t xii tareb. ven. liv. fanda rac. purissim. si vegum. junip. iiij. liquentur simul lento igne, &c. De suppositoriis Vidis locum . V. Unguent. popo Lij. cochineL in athool. iavigat. Si j. facchar. satum. Zj. ol peric. q. si misceantur diuturna agitatione in mortario plumbeo, L unguentum e bombyce applicandum & continuo gestandum. Farrago sententiarum.

Art. 2 73. Si quis haemorrhoidum dolore in- se ophio torqueatur, inquit 5 ennerems ) minimum

laria. quid scruhη βηλ, Ve adicis vel foliorum, cum cibo