장음표시 사용
71쪽
L 1 B E R I. C A p T VI s. 3, nii a pritis probetur morbos Venereos, qui nunc vagantur, solos ei Ie , de quibus accipi possit quartus ille Statutorum articulus , quod adversarios Dumqtiam praestituros esse certi sumus. Concidit vero, ruitque funditus , si semel probetur praeter venereos morbos nunc quidem vulgo Obvios, sed olim plane incognitos, affectus alios quondam fuisse , qui promiscua& ammoderata venere concipi, qui concepti semel in scortatores manare potuerint, & de quibus proinde articulus ille intelligi debeat, quod nos sequentibiis testimoniis luculente confecturos esse conii dimhis. Nempe constat 10. Mulieres , qtiae resupinae multorum absorbent ictius etiam sanorum , vulvae rhagadiis , aut superficiariis vaginae ulcerationibus astici : neque enim muliebres loci in venere immoderata δί promiscua, jugi , concito , valido affrictu distrahi , succuti, perfricari pollunt, nisi suo incommodo ac detrimento, in iis foeminis potissimum, quae juniores aut natura debiliores , molliore partium solidarum contextu praeditae stuat, quibus uterus in sede male coercitus versus vulvam nimium descendit ;quae cum Viris mutoniatis, aut quibus semen acrius est rem habent ; de mum quae locos , ubi collecta semina fracescunt, negligentilis raritis lite colluunt &c. Hinc ergo palam est a vulgaribus meretricibus , quae plerisDque recensitis periculis maxime objectae erant, similes paresque assectiones frequentissime olim contrahi debuisse , semel contractas causae ejusdem similisve iteratione, aut meretricia socordia in dies invalescere, ac tan- em cum scortatoribus communicari per diffusum in actu venereo tabum , non secus ac scab1es, herpetes, furunculi &c. contagione propagantur , unde sobolescebant in viris virgae erysipelata , herpetes cenchriades , phlyctaenae , ulcuscula in balani stiperficie ac coronae ambitu , qualia ante notam luem veneream a Medicis describi supra vidimus Capp. 3. 2 6. Constat et Q. Mulieres libidinosas, quae frequentius subagitantur, sit qua nativa uteri imbecillitas adfuerit, fluore muliebri uberi, acri, scutido; imb vero ulcere uteri, aut quod pessimum est, carcinomate inde plerumque laborare. Fiunt nempe in utero, dum iterato, validoque erethismo percellitur ab erotico pathemate, stases anomalae tum sanguinis tum lim phae , quibus cola uterina relaxari, unde fluor muliebris; uteri stamina discindi, unde ulcera; demum limphaticos decubitus generari necessum est , unde sic irrhi, qui in carcinomata plerumque desinunt. Haud mirum ergo si meritoriae mulieres, quae publicae parebant libidini, iisdem affectibus olim obnoxiae fuerint, unde effectum sit ut prae acrimonia tabi vel
puris ab utero manantis, concumbentibus morbos varios intulerint, ut
balani , praeputii, virgae erysipelata, herpetes cenchriades, phlyctaenas, ulcuscula &c. qualia ab impuris meretricibus concipi narrant Auctores ipsi , qui primo luis venereae ingressi, antiquiores vixese , qua de re vide suprac py. S. 2 6. Constat 3'. Ex iis, quae praecedente capite dicta sunt, mulieres quae cum leprosis rem habebant, phlogosi erysipelato ia a vaginae atuue urethrae plerumque affectas fuisse , cum gravi & molesta dysuria, quod morbi genus sive incendium dicebatur; virosque ipsos, qui cum iisdem con
cumberent sic infectis, imb etiam sanis, sed nondum loris post admissium leprosum , simili parique affectione ut plurimum aegrotasse, quasi per con
de quibus articulus iLle possit, debeatque intelligi.
noidaeas in meretricibus , uni Cserpebat in
meretricibus , unde in scortato. ribus Orie bantur vir
72쪽
'. Lepram ipsam , q Na leprosis in scorta, & a scortis in
tagionem contracta. Aderat ergo quandiu lepra viguit, morbus, qui ve inere a meretric1blIS contrahi , quia meretricibus venere cum scortatori
bus communicari potuit ; qui olim quidem frequens esse debuit, sed qui cum abeunte lepra ipse quoque jam, pridem abiit : vidimus enim supra
cap. 6. cum gon Orrhoea venerea nullomodo confundi polle. Constat P. Ex iis quae eodem capite adducta fiunt, lepram , Ut convictu& contubernio , sic maxime venereo congressu ab infecto in sanum propagatam fruisse. Non est ergo dubium quin ea ratione prostibula in Lupa naribus lepram Cepissime contraxerint ; quin contractam eamdem amave
rint sepissime sanis plerisque, quos non pudebat in Lupanaribus libidi
nari. Proinde antiquitus adfuit, quandiu lepra viguit, quarta morbi spe cies, nempe lepra ipsamet, qLiae Venere concipi a meretricibus, quae venere in scortatoreS manare potuerit.
Probe quidem novi sa j legibus olim cautum fuisse, noe leprosi caeterorum hominum consortio uterentur , sed nullibi credo leges hu)uscemodis ea diligentia observatas fuisse , ut leprosi nulli potuerint exleges vagari Min Lupanaria clam irrepere. Certe constat Iudaeos omnibus semper invisos, S insigni nota a caeteris b) discretos quam detrahere vetabantur gravi mulcta , in Lupanar ipsum Avenio non se , quo illis interposita flagri poena cautissime interdictum erat articulo Statutorum ultimo sese aliquoties insinuasse , ut in Actis ejusdem Magistri Tamarini narratur de Iudaeo quod a1 Carpendio ratensi noupedo dicto , qui Avenione flagro caesus est anno i1 o8. quod meretricem in Lupanari furtim constupravisset. Hinc itaque , ut jam concludam, manifestum est adfuisse olim affectio nes Sc numero plures dc genere di Versas , quae meretricio quaestu contrahi , 3c contractae in scortatores a meretricibus propagari potuerint ; quini potius, ut veriora dicam , quae olim meretricio quaestu contractae, de imst: ortatores a meretricibus propagatae fuerint. De illis ergo potest, imb vero debet intelligi articulus ille quartus Statutorum , qui Objicitur, nullonio id vero de Venereis morbis, quos in Europae recentiores esse probatur & demonstratur argumentis omni exceptione majoribus : imb , ut qui di afferam quod ad rem propius spectet, quos in Pro Vincia ipsa ante annum 1 96. ignotos fuisse constat so) ex Actis Universitatis urbis Manuas cae, vulgo Manosque , ubi legitur quemdam nomine dictum Petrache Duregqui publicis civitatis fumis praepositus erat, . a munere motum & ab urbe
s a J V yeet La Marre,. Trstite de iis Police, Liet'. φ. Titre ret. Et scrἴpta plerorumque Medicorum decimi tertii & decimi quarti fiae Ciali, ubi de iuridico lepro orum examine. ., ibi Divus Ludovicus jussit anno i 26 9. Rotam de se utro seu panno croceo a ludaeis b, in superiori veste consui ante pectus & retro, cu)us rotae latitudo esset in circumfe-- Ientia quatuor digitorum , concavitas autem contineret unam palmam. Prostant Edictai similia de re eadem Philippi III, dicti Audacis anno. . . . . Ludovici X. Hutini dicti, anno I ii s Joannis I annis 1 3 6 2. & I 3 6 1. Vide Ordonnauces des Rois de France par M. . Seco se ad illos annos. Idem quoque constitutum erat in Provincia de Judaeis ibi degentibus a Carolo IlI. Provinc ae Comite anno 12 9 3. a Conciliis Aventonensibus annis Is 26.& a Rege Renato anno i H. Vide Memoires de Litterature u'Histoire a. s 62,
73쪽
. LIBER I. CAp tr T VI I. expulsum fluisse , anno quo supra, quod pateretur infirmitatem ' de las
Bubas , quam duxerunt certi armigeri a loco de Romania anno elapsio , exf-
tentes in servitio Regis s Caroli VIII. ct illustrissimi Ducis Orieani , t qui deinde stitit Ludovicus XII. apud praesentem patriam Provincia sanam pro
tunc existentem infirmitate praeda ici , quae adhuc non vigebat in Provincia. II. Altera argumentatio , quae in nos urgetur , deducitur a denominatione luis venereae , quae Gallice dicitur variola simpliciter , la visole , cuin E contra variolae, morbus ille puerilis notissimus, Gallice dicatur Farva variola , Ia petite serote , adjecto epitheto , quo a lue venerea distin guatur : unde videtur posse colligi luem veneream variolis antiquiorem esse , neque alio sne epithe tum additum fui isse, nisi ut morbus recentior ab antiquiore discerneretur , quocum nomine con Veniebat. Porro, sit ea Vera sint, patet nostram de novitate luis venereae opinionem inde pellun- dari ; consequeretur enim Europam nostram jam ab annis 8oo. & ultratae venerea infestari, cum certo constet ab illo temporis spatio variolas in Europa frequentes esse.
Sed haec quantumvis specie egregia, re tamen infirma sui at, & quae in ipsos Adversarios , a quibus opponuntur , facile recidant. Nam 1 P. Constat variolas antiquitus non parvam variolam, Ia petite Uerole , sed variolam simpliciter , Ia serote, Gallice dictas fuissse ; quod potest certissimh evinci Auchorum ipsorummet testimoniis , qui circa prima luis venereae tempora scripserunt. Sic Franciscus Rabelaesus, in Panta gruelis Historia Lib. cap. 11. Nicotius in Lexico, in verbo verole ; Ambrosius Paraeus , Operum Chirurgicorim , Lib. ao. Variolas Gallice appellantia vero te sine epitheto, quae sand denominatio variolariam in plerisque Galliarum Provinciis etiamniim usu valet. Hinc , Ut obiter moneam, haud inanis suspicio est Carolum Thuillier, Doctorem Medicum , Ignoratione prisci sermonis deceptum perperam omnino intellexisse , Observations suries A ladies planeriennes seconde edition , pag. IC . quae leguntur in Achis Senatus Parisiensis ad annum 1 ueri, de N. Potiti tot inter Magistros libentorum supplicum admista die 1 s. Iunii anni dicti, deinde in eodem Senatu Praeside , ac tandem mortuo de Ia Oerole , quasi scilicet sigirificaretur postremis hisce vocibus dictum Potiti tot lue venerei extinctum esse , cum lignificetur tantum variolis illuim fuisse sublatum. 2'. Constat e contrario luem veneream initio non variolam , la verole simpliciter , sed magnam mariolam , Ia reos se verole vocatam fuisse a Gallis, in cujus rei testimonium sussicit adduxisse. 10. Senatus Parisiensis Decretum anno ipso 1 96. sancitum de disciplina erga eos observanda qui lue venerea infecti forent, quod infra proferetur ultimo hi lusce Libri capite , dc ubi morbus ille dicitur la grosse merole : a P. Gasparem Torellam, qui in Dialogo de dolore in pudendagra , scripto in Gallia anno I 98. Petrum Angelum Agathum, qui in adnotatione ad caput et . Libri Gabrielis Fallopii de Morbo Gallico , & Ioaninem te Matre , Poetam Gallum , qui in Carmine allegorico , licto compte second de Cupido ct d Atropos , scripto anno I ao. testantur diserte luem veneream a Gallis grossam variolam , ta grosse τί-
η Vulgatum est luem veneream illo nomine ab Hispanis appellatam fuisse.
quod epitheto,quod solet addi voci galli
ut variolae significentur, videatur argui variolas lue
centiores esse. Sed contra probatur
74쪽
role nuncupari: 3'. Denique Laurentium Joubertima, Medicum Monspeliensem , Theodoricum de Hery , & Ambrosium Paraeum Chirurgos Pari sienses, qui in operibus de De venerea scriptis annis Is 77. 1sset. MIs s. morbum illum numquam dicunt vis Ole , sed semper la grosse
e me. Q. Usu ta- meli factum fuisse, ut epithevum ad variolas
adhibeatur. proinde Consenus '. Quae sngula coinfirmantur Xemplo
tium ardumentum pestitur ex eo
3'. Hinc ergo tantum abest ut lues venerea variolis antiquior censendast , ut contra inde consequatur vel ipso Adve ariorum judicio luem veneream , quae olim variola magna sive gressa dicta fuit, variolis , quae v riola simpliciter appellabantur, recentiorem esse, ut a quibus adjecto epitheto distingui debuerit , quemadmodum in nobilium familiis stirpes , quae gradu posteriores sunt, gentilitiam tesseram adscititio quodam symbolo distinguiunt, quod Gallice dicitur porter des armes bristas , ut a primo genitis dignoscantur , quorum plena est ac pura tessera, quod Gallice dicitur porter des armes pleines ct sans brisure. '. bd si vero jam ab aliquo tempore usu receptum sit luem veneream Gallice vocari variolam , la visole simpliciter , sine apposito epitheto , id ideo factum est, quod cum ii , qui variolis aegrotabant, aut qui de
aegrotis istiusmodi verba faciebant, diligenter caverent, ut adjecto epitheto morbum illum a lue venerea , turpi scilicet & probroso astectu, disia tinguerent, parvam variolam , la petite vkole semper dicendo , usus tandem invaluerit ut variolae jam non amplius la visole simpliciter , sed semperta petite vέrole appellarentur, quocirca lues ipsa venerea , omisso jam epitheto quasi plane otioso, nuncupata fuit simpliciter variola , la visole. Possunt allata egregie confirmari exemplo caeter arum Europae nationum , quibuscumque lues venerea cum Variolis homonyma est perinde ac nobis. Sic ab Anglis variolae the poc si liciter, hoc est Oariola , raro the mali pocla , hoc est parva variola dicuntur ; contra Vero lues venerea semper vocatur the great pocks Vel the fench poc , magna variola veΙι ariolia Gallica. Similiter a Belgis Gema anisque variolae appellantur plerumque simpliciter die pocen , Variolae, vel die blattem , pustulae, aut ad summum sed raro dιe nder pochen , pueriles variolae : ab iisdem vero lues venerea dicitur semper die fran timche pooten , variolae Gallicae, vel die nossen blattern , magnae pustillae. III. Denique furit nonnulli, inter quos numerandus est a) Fabius Pacius, Vicentinus, qui credant luis venereae antiquitatem inde posse asiatrui, quod Graeca sint pleraque nomina, ut gonorrhina, phimosis, paraphimosis, bubo, rhagadia &c. quibus morbi venerei designantur. Sed nae illi in re tum litteraria, tum medica plano hospites ellia videntur, qui nesciant gonor rhoeam, phimosim Sc. a Graecis quidem Medicis olim observatas & descriptas fulisse, sed quae causa & origine plane diversae , nullomodb venereae es Gent ; inde vero eadem nomina, postquam apparuit lues venerea, deducta esse ad affectiones significandas genere quidem pares, sed causa dispares, ut quae a seminio Venereo, novo priorinus saeculis inaudito veneni genere , orirentur : Quidni etenim licuisset in me-Sed nihil dicina, quod in alia quavis materia semper licuit, scilicet antiqua nomi- 'b , , & quasdam designandas usu recepta rebus novis, si qua interce deret convenientia, accommodare 2 bic in Reimos, phalangem i, uumous RG α
75쪽
mousiquet , catapultam ; Ia Poudre a canon , pulverem pyrium , la Boussole , py'idem nauticam; r primerie , Typographiam &c. Graecis vocibus di cimus , quamvis certo certius sit haec omnia a Graecis olim ignorata fuisse,
Fabuia de origine luis venereae referuntur es refutantur. UT Medicorum omnium, qui decimo quinto desinente & ineunte
decimo sexto saeculo vixerunt, constans & unanimis fuit sententia , novam esse luem Veneream et, sic eorumdem variae & discordes fuere opiniones de ejusdem origine. Plerasque, cum ficta & vanae essent, temporis diuturnitate extabuisse videmus: Commenta enim delet dies. E re tamen fore visitam est potissimas paucis referre ordine chronologico , &refellere paucioribus, Ut saniori, quam mox proponemus sequente ca- . pite , Viam planiorem faciliorem patefaciamus. I. Antiquiores Medici, ut temporum ferebat conditio, seu potius superstitio , Astrologorum nugis aniliter creduli dirae luis originem a ma ligno Astrorum influxu , aut a malefica Planetarum coitione deducen dam certatim credidere, sed ut error sibi male constat, a variis vario rum Pl a arum coitionibus varii deduxere. Sic anno 1 97. Cora linus Gilinus, in opusculo de Morbo Gallico, quod jam supra laudavimus, asserebat ortum morbi adscr1bendum esse con ,, junctioni Saturni ct Martist, quae fuit 16. Januarii I 96. circa meridiem, quae significabat corporum humanorum mortalitates ; aut conjunctioni Jovis & Martis, quae fuit die a I. Novembris 1 9 . in signo calido δc re humido, vapores a terra & aqua elevando , quas Mars calidus & siccus re inflammat & ignit, quibus postea aer immutatur δc corrumpitur , humo- ια resque corruptos & adustos generans harum aegritudinum causa est. ει Sic anno 13oo. Gaspar Torella aiebat De Pudendagra , hunc remorbum evenire a constellatione corporum superiorum, eo quod effec- α rus universalis in causas universales resolvi debet ; & hoc propter Satur- renum existentem in Ariete ; nam in Ariete in Piscibus sunt quaedam stel- relae habentes virtutes generandi monstra. Sic amao I 31 . Vendetinus Hock de Brackena , qui, ut supra vidimus capite A. luis venereae ingressum refert ipse ad annum I 9 . ex praejudicio tamen cum seipso pugnans contendebat operis de A forbo Gallico cap. r. hunc morbum veritis cepissse exordium anno Domini 1 83. .. quia eo anno mense Octobris fuerunt quatuor Planetae , Videlicet Iupiter, re
Mars, Sol, & Mercurius in L1bra in domo aegritudinis : Sc significat aegri tudinem ex corruptione sanguinis δί cholerae : Et fuit ibi combustus Iu repiter eodem signo : Fuitque ibidem conjunctio Iovis &. Martis δί Mer curii: Et Martis δc Veneris, Jovis δc Mercurii, dc Jovis Sc Veneris de re mense Octobris die prima Novembris. Fuit praeterea bis ecb ata Luna eo casnno , tam in Scorpione in domo aegritudinis , quam in ejus opposito. Fuit prae-
76쪽
in eodem Scorpione in ipsa domo agritudinis combustus Saturnus 2 Memcm O , conj-ctus Saturnus ct Venus , fuitque conjunisus Saturnus ct Mars in ultima Novembris , sic signi averunt corruptionem sanguinis 2 cholerae ct conjun diones omnium humorum , ct abundantiam humoris melancholici iam in viris quam in mulieribus. Sic demum anno I s 3 Laurentius Phristus , opuscul. De Morbo Gaia Iico , cap. 3. putabat Sciendum esse ad causa morbi primitivae evidentiam , quod in anno Christi I 83. fuerunt nonnullae Planetarum congressiones die videlicet 13. mensis Octobris hora a. post meridiem. Ut autem clarius intelligas . aiebat 1lle, scito tempore praefato Iovem , Martem , Solem re Mercurium simul coisse in Libra , in lava domo qAa aegritudinis est significativa. Fuit quoque humanae natura amicus Iupiter combustus. Praeterea advertendum est furiosum fuisse hunc annum , quia prima die Novembris corroboratae sunt ilia impressones conjunctionibus scilicet Martis 2 Veneris , Iovis ct Veneris in d0mo aegri-- audinis praefata. Luna quoque duas passa est eclipse; . unam videlicet ire Tauro , alteram in Scorpione.
Similia legere est apud Petrum Maynardum, Veronensem , Tractatu de
Morbo Gastico , cap. 3 . anno Is 18. Nicolaum Massam, Vmetum , Tract. de Morbo Gallico , cap. 6. anno 1333. Utrichum de Hulten, Equitem Germanum, Lib. de Morbi Gallici curatione per administrationem ligni Guaiaci cap. a. anno Is I9. Hieronymum Fracastorium, Veronensem, Lib. 2. de Morbis contagiosis , cap. a. anno I s o. Ioannem Benedictum . Germanum , Libell. de Morbo Gallico , cap. 2. anno ISSO. Sc. Sed ea proposuisse , praesente quali vivimus aetate, abunde refellere est. Nunc enim cordatioribus physicis certo liquet: . Planetas in corpora nostra nullo influxu agere, quo possint naturalem oeconomiam Ullatenus DVere aut pervertere : Σ'. Utcumque agere possent, nullo nisi caeco fundamento niti discrimen , quo diversos Planetas placuit Astrologis distingi vere in benignos 3c malignos : 30. Demum etiam admissa vana ea dis tinctione nec Planetas nec Plantarum concursus ulla ratione conferre ad
morbi generationem, a quo sibi cavere, quem sibi procurare unicuique licet pro lubitu.
Puduit Medicorum nonnullos vanis Astrologorum assertionibus nimiunt confidere ; unde factum eme videtur , ut quidam neglectis Astrologorum 1udiciis , de quaestione medica juxta certa artis axiomata convenientius senserint, morbi novi causam ad peculiarem aeris intemperiem referendo. Sic verbi gratia anno 1 97. Nicolaus Leonicentis, Vicentinus, in Libello de Morbo Gallico , postquam exposuit hunc morbum aut divina ira , ue Theologi sentiunt ; aut vi Astrorum , ut Astrologi opinantur 3 aut ex certa aeris intemperie , quemadmodum Medici arbitrantur , evenire , ita inde pergebat ; Nos Medicos hac in parte sequentes causas naturae proximiores assignabimus Illud satis constat eo anno , quo Morbus Gallicus coepit pullulare , ma-gNam aquarum per universam Ibaliam fuisse exuberantiam. Testis est Roma , quae prima id malum sensit, in qua Dbris ita intumuit, ut tota sit facta navia flabilis. - . . . . Non aliter quam in Romano Tybris in agro etiam Bononien si Rhenus , in Ferrariensi ct Mantuano Padus , in Venetia Athesis extra solitos
ψmite: exundaran T iis denique imbribus anniti illa ubiqm maduit . ut terris
77쪽
exinde humentibus atque stagnantibus , minus mirandis sit Visum aerem ad illam venisse intemperiem calidam scilicet 2 humidam , quam Medici atque Philoi hi omnium putredinum matrem esse confitentur Scabies vero Gallica , si scabies est appellanda , per universam tunc apparuit Italiam , ct adhuc perstat adeo forda vi plerique Medici quadam decepti similitudim elephantias
esse putaverint Cum Leoniceno hac in re consenserunt Natalis Montesaurus, Veronensis, in Triactatu de Dispositionibus quas vulgares Mai Franeoso appelliant , edito Mnust Ι498. capitulo . quanquam ab eodem de caeteris dissentiat: Antonius Scanarolus , Mutinensis , in Disputatione de Morbo Galliso ct opinionis
Nic. Leoniceni confirmatione, contra Natal. Montesaurum, Veronensem, eamdem opinionem oppugnantem ; quae typis vulgata fuit anno I 98. Demum Leo- nardus Schmai, Salisburgensis, Tractatus de Morbo Gallico cap. I. quem scribebat anno ISIS .
Sed patet hujusce opinionis vanitas Ex eo quod si lues Venerea a pluvio coeli statu ortum duxisset, debuisset jam ante annum 1 9 . saepius
in orbe nostro apparere, cum procul dubio saepius ante recurrerint tempestates aeque humidae calidaeque : Σ'. Ex eo quod de isset jamdudum lues
Venerea evanescere , sit ab allata causa unice penderet, quae contraria acris temperie , calida nempe dc sicca, pridem dissipata foret, quorum tamen, neutrum verum est. Sed quid opus pluribus confodere opinionem, quae sponte ruit Z Satius est annotare hanc sicut δί praecedentem opinionem ex mero praejudicio acceptam videri, nempe cum morbi natur a nondum satis perspecta, dc aegrotantibus modum, quo luem contraxerant, caute dissimulantibus, falso crederetur Morbum Gallicum epidemicum esse pestis instar dc pestilentium affectuum , atque adeo a causa universali & communi dependere , quae singulos, nisi nativa temperies obstaret, posset inficere; quod sane tum a Leoniceno, tum a caeteris quos hactenus praesenti capito. laudavimus , creditum olim fuisse scriptis liquet. Neque enim putandum est sanos alioquin viros potuis . unquam , luem veneream causae communi, aeris scilicet vitio, aut Planetarum aspectibus tribuere, si compertum habuissent hanc morbi speciem non ab aere duci, sed contagione tantum Sccontagione praesertim venerea propagari. II Sed ubi primum melius innotuit morbi natura, & contagionis ratio, necesse fuit carisas alias comminisse , quae morbo istiusmodi pro imgendo aptiores viderentur : Inde ortae' variae Sc multiplices. fabulae, prout
quisque ad comminiscendum fuit ingeniosior. i Sic Ioannes Manardus , Ferrariensis, Epistolia 2. Lib. 7. quam ad Michaelem Sanctannam Chirurgum scribebat circa annum 1323. asserit Q sidam esse 9 hanc esse antiquiorem sententiam cst majoribus fultam testimoniis
qui coepisse hunc morbum per id tempus dicunt , quo Carolus Francorum Rex em peditionem Dalicam parabat: Coepisse autem in V alentia Hispaniae Tarraconensis in signi civitate a nobili quodam scorto , cujus noctem et ephantiosus quidam ex equestiri ordine miles quinqua inta aureis emit ; ct cum aὰ mulieris concubitum frequens juventus accurreret , intra paucos dies supra quadringentos infectos , ὸ quorum numero nonnullii Carosum Italiam petentem sequuti praeter alia , quae ad-
έως vigent importata maia , ct hoc addiderunt inter minima non deputandum
1'. A Scorto quodam, Valentino quocum le- pro tu S gem habuerat.
78쪽
Similem , si non eamdem, historiam narrat Petrus Andreas Matthiolus, se nensis, in opusculo de A forbo Gallico, sed mutatis tum persona tum scena, quod dubiam & incertam famam arguit. Nonnulli mi, Morbum Gallos , cum per montem Salvium iter facerent , a feminis leprosis per coitum primitus contraxisse memoria prodiderunt. Sic et Q. Antonius Musa Brasi avolus, Ferrariensis, Lib. de Morbo Gallico Marrat in Gallorum castris scorrum adfuisse nobili stimum ac pulcherrimum in uteri ore putrefatIum gerens abscessum. Viri , inquit, qui cum illa coibant , a juvante etiam humiditate ac putredine, dum membra virilia per uteri collum perfricabant , ob loci etiam putredinem in eorum virilibus membris pravam quamdam a se fionem contrahebant quci exulcerabantur Haec lues unum primo infecit hominem, postea duos ct tres ct centum quia illa erat publica meretrix ct pulcherrima ; ct ut procax est humana natura in coitum , multa mulieres cum his vitiatis viris coeuntes lue ista infectae sunt , quam deinde aliis viris suist impartitae.
Sic f. Gabriel Fallopius, Mutinensis, Tract. de Morbo Gallico , cap. I. contendit Hispanos , callidisimos atque cautos milites , qui gladiis hostes , dolis ct arte offendunt nam , inquit, dolus an virtus quis in hoste requirat ' cum ipsi essent pauci , Gallorum vero numerus propemodum in sinitus nodie egressos esse relinquentes propria praesidia ct puteos venenasse. Nec satis hoc si se , Italos pistores in exercitu adverso degentes pretio corrupisse, qui Dpsum pani admis
Sic demum 4'. Andreas Caesalpinus, Aretinus, Clementis VIII. sum mi Pontificis Medicus , gloriatur Artis Medicae Lib. q. cap. Aliam historiam se babere veriorem , ab iij et traditam qui interfuerant , ex milite Aretino qui in eo bello militabat cum Hispanis. Is , inquit . referebat oppidum in Monte Vesbvio , quod Somma dicitur , ubi copia est vini generosi quod Graecum appellatur , clam noctu ab Hispanis derelictum obsidentibus Gallis , sed vino infe losanguine , quem extraxerant ex iis qui in Hospitali sancti Larari laborabant. Ingressos igitur Gallos atque eo vino expletos coepi sse laborare comparentibus sevissimis f)mptomatis elephantias m referentibus. Sed haec gerrae germanae sunt, & profecto gerrae maxumae : Nam 1'. Miles ille elephantiacus Manardi scortum Valentinum, leprosae mulieres Matthioli Gallos , quibus him miscebantur , non lue Venerea , qua immunes Crant, sed lepra qua laborabant, debuerunt inficere. Sicut enim canis canem , sic morbi contagiosi quilibet, dum in sanos propagantur , affectus sui similes & ejusdem naturae progenerant. Adde in dubio nullatenus esse posse , quin jam ante Caroli VIII. tempora, & post eadem, quandiu lepra Europae inolevit, leprosi aut leprosis cum bene valentibus furtiva aut per missia venere usi fuerint , neque tamen compertum fuit quid monstri unquam inde prodiisse. , a Q. Idem sentiendum de meretrice Brassavoli , in cujus utero abscessus aut potius ulcus latebat. Facile equidem crediderim puris aut ichoris inde manantis acrimonia scissuras , phlyctaenas, ulcerationes leviores & facile curabiles in balano, praeputio, totoque pene excitari potuisse ; at vero luem
veneream minime , affectionem scilicet ita peculiarem , quae a caeteris mor-
his causa, symptomatis, contagionis modo plane dispar sit. Profectb , ut
79쪽
humanum genus in Venerem pronum est , contigit pluries viros cum mulieribus, quarum uterum ulcus depascebatur, rem habuisse sine ullo luis venereae contrahendae periculo, modo ipsae essent talis labis plane ex
Sed incidit in animum suspicio, ne vana forsan, Elephantiacum Ma- nardi, leprosas foeminas Matthioli, meretricem ulcere uteri laborantem Brasi avoli, luem veneream, quam jam contraxerant, pudore , malitia , aut ignorantia falso nomine celavisse, ut per morbi initia facillimum erat ;quae si ita sint, haud sane mirum erit contaminata Venere morbum propa gatum fuisse , sed mirum erit tantummodo Medicos sui aevi celeberrimos id nequaquam subolfecis1 e. At saltem mirari satis non possumus aut Fallopium, qui aqua puteorum ab Hispanis venenata , vel gypso a pistoribus Italis pani addito ; aut Caesalpinum, qui vino , cui sanguis a leprosis eductus mixtus esset, crediderunt luem veneream in Gallorum exercitu excitari potuisse. Inde sane & graves δί lethales affectus induci certo certius est : Sic C. Proculeius Augusti Caesaris familiaris gypso poto in maximo stomachi dolore mortem sibi olim conscivit, teste Plinio , Histor. NaturaL Lib. 3o. cap. 24. Sic quondam misere periit fere totus Germanorum exercitus, qvi duce Conrado III. Imperatore Germanico , Iconium Obsidebat anno II 8. cum perfidia Emmanuelis Imperatoris Constantinopolitani farinae gypso adulteratae subministrarentur. Vid. Funccium in Chronolog. Sic anno I 31 I. regnante in Gallia Philippo V. qui Longus cognominabatur , leprosi Judaeo rum suasu LMahumetanorum, ut fama ferebat, Granatensis & Tunetani Regum instigatione puteos veneno infecere , unde plurimi Christiani misere interiere. Vid. Megerat Abbr. Chronolog. ad ann. 1311. Sed haec exempla ipsamet , utcumque ratio conticesceret, abunde probant talium venenorum haustu morbum numquam inVehi posse sporadicum, novae in dolis & naturae, caeteris morbis notis dissimilem , qui impura & vulgivaga Venere propagetur, demum qui eos numquam attingat, qui nulla vel qui
I V. Novam de hujus morbi origine historiam , Sc ad sua usque tem pora plane inauditam Leonardus Floravanti, famosus suo tempore in Italia Empiricus retulit in Tractam Italice scripto & anno I 36 . edito, cui titulus est, Capricci Medicinali de Leonardo F loravianti. Planc ut omnem in dacii suspicionem amoliretur , se accepisse ait a quodam Paschali Gibilotio, sene Neapolitano, & annos jam nato 98. cujus pater, a quo filius rem tenebat, annonarius praebitor, vulgo Visandier ) olim fuerat circa annum I 36. in exercitu Alfonsi V. Regis Arragoni , qui de R gno Neapolitano cum Joanne Renati Ducis Andium filio bello contendebat. Narrat ergo, cum diuturno illo bello obsonia tum Hispanis rum Gallis defecissent, utriusque exercitus praebitores luc ri causa sed scelere pes simo humanorum cadaverum carnes clam succisas in varia escarum genera appara me, quae militibus esurientibus care divendebantur : Inde brevi quotiumque tam feralibus escis vesci contigit, pustulis, doloribus, alopecia , uno verbo lue Venerea ad unum fere omnes correptos fuisse : Gallos qui
80쪽
dem morbo amictos cum ab incepto bello cogerentur desistere Ac intriam redire, luem, quam in Regno Neapolitano conceperant, Neapolitanam nuncupata : Hispanos vero, Italosque , cum ignorata morbi causa persuasum haberent morbum novum, quem patiebantur, a Gallis devectum δί communicatum fuisso, Gallicum eumdem appellavisse , quale nomen etiamnum retinet non modo in Italia , sed tu tota Africae ora, totoque Turcico Imperio , praesertim in cunctis Asiae portubus, qui mar, adstant Mediterraneo. Addit ille dein se allatam morbi Gallici originem venam esse experimen-tis compertum habuisse : Suem scilicet domi aliquandiu nutrivisse carne porcina caeteris cibariis admista, unde brevi sus pustulis obsita, lapsisque setis glabra fuerit: Pariter canem duos menses canina carne aluisse, qui simili successu pustulis plenus pilos amiserit: Demum accipitri cicuri es canat, ex carne avium ejusdem speciei aliquandiu obtulisse, unde cito evaserit pustulatus & deplumis : Hinc concludit animalia quaevis, si carne animalium sui generis nutriantur , Morbo Gallico , vel qui Gallico plane congener iit, correptum iri Sed haec credulum aut vanum & mendacem Floravanti animum , qualis Empiricum decet, manifeste arguunt. Nam 19. Asserit falso luem Gallican1 Italiae innotuisse circa annum I sis. quo quidem tempOie Joannes Renati Ducis Andium filius dc Alfonsus V. Arragonum Rex de Regno Neapolia rario bello diuturniore certavere , cum, ut supra vidimus, Medici qui definente saeculo decimo quinto in Italia floruese, luem veneream in Italia ante annum I 9 . plenissime ignoratam fuisse iatines uno ore confi
a Q. Temere credit luem veneream , morbum scilicet chronicum , sporadicum , qui venere contrahitur, qui lenta tabe corpus Vitiat, esu carnis humanae dc potissimum morticinae inferri, cum C contra acutos tantum
epidemicos , pestilentes affectus hinc induci posse manifestum sit 3ς Fallaciter concludit animalia quaevis , si carne . animalitina ejusdem speciei nutriantur, doloribus & pustulis brevi corripi, dc pilorum de fluxu glabrescere ex lue venerea, cum mihi certo constet in cane , quem sex mensibus carne canina olim nutrivi, nihil quidquam simile unquam Observatum fuisse. Valeat ergo falsiis & fallax fabulator cum suo Paschali Gibilotto , teste
ignoto, teste unico , teste tantum aurito, teste minus idoneo qui dere jam ante centum annos peracta testimonitum ferret , teste qui cum nota rei veritate apert pugnat, demum teste decrepito dubio procub
Mihi profectd dolet quod Franciscus Baco de Verulamio , vir doctissi
mus 3c in rebus physicis pro sua aetate apprime versatus tam insulso com mento deceptus fuerit. Nihilominus tamen non dissimulandum censeo,
eum ita deceptum esse, ut non modo huic fabellae fidem ipse adhibuerit , sed eidem apud alios fidem facere voluerit eoque consilio illam operibus suis inserere non dubitavisse, sed prius quodammodo refectam dc interpolatam, ut credibilior esset. Galli , inquit, Disa S lvarum si me floria NaisFalis Cotuir. I. artis. 20. a quibuό morbM Neapolitanus de '