Delectus opuscolorum medicorum antehac in Germaniae diversis academiis editorum. Quae in auditorium commodum collegit, & cum notis hinc inde aucta recudi curavit. Ioannes Petrus Frank m. d. ... Vol. 1. 12.

121쪽

Is progressi viis plane eesset, quum alio pacto putre

factio nullum habeat locum. Ego enim neutia quam statuo , pei sectam massae humorum putre. factionem in febribus malignis adesse, quae etiam ad harum essentiam non requiritur , antequam enim haec fit , mors ut plurimum tragoediae finem facit, propter partium ad vitam necessariarum

de illuctionem, qua de causa plenaria putrefactio tantummodo & quidem statim poli mortem sentitur, quod persectae putrefactionis effectus tum

satis superque commoni rant f h XIII. XVI. .

Ut vero in rerum natura unumquodque suis gaudet gradibus , sic hoc quoque de massae humo. rum putrefactione in febribus malignis valebit: quia nunc jam in vita his febribus correptorum quidam putrefactionis effectus apparent VIII. IX. X.), & ab effectibus omnino valet conse. quentia ad causas, sequitur , ut certus quoque putrefactionis gradus adsit. Quum autem adductae corporum mutationes semper post mortem ad insignioram provenientes gradum g XIII. XVI.)snt quoque effectus putrefactionis mani ni issimi r

non est, quod dubitemus, quin putrefactio adsit pei se Et issima . Pluribus quidem hoc common lirare possem, nisi vererer, ne nimis larem prolixior . quam disputationis limites permittant. Ad ea itaque experimenta potιssimum provoco, quae

122쪽

meus optime de me meritus hae de re ante ae

XVIII.

Quamvis in febribus malignis toti humorum massae quidam putrefactionis gradus adhaereat, demonstratii tamen haud dissicile mihi videtur, hanc corruptionem purridam praecipue in fluido lymphatico - seroso suam habere sedem . Fluidum lymphatico - serosum in vasis suis admodum exiguis multo tardius ipso sanguine circum. agitur , docente id Physiologia. Sed cum sub lentio i i sui dorum motu progressivo motus intestinus putrefactolius crescat , praesertim si iam tota hum Num massa putridis palliculis abundet, sequitur, ut corruptio putii da in massa lymphatico - setosa imprimis reperiatur . Il quod in causa eii , i ut in se hii bus malignis illa praecipue loca assiciantur, quae prae aliis plui ibus va-ss lymphatico - seri sis sunt insti ucta. Quae qumdem loca sunt glandulosa Quod bubones pestilentialis aut aliae metas alis circa palotades aliaque loca glandulosa obortae in illis febribus satis

123쪽

Imminuto fluidi euiusdam animalis motu progressivo eiusdemque motu intestino ad aucto, quo nempe putrefactio absolvitur, illud tantopere resolvitur & attenuatur, ut omnem fere suam amittat densitatem, adeoque rate fiat: quo maior anim putrefactio, eo magis etiam rate fiunt humores , praecipiente id Chemia. Id ipsum autem sanguini obtingere posse, nemo, opinor, umquam inficias ibit, cum illam sanguinis rareis factionem in febribus malignis obviam sensuum ope nobis clarissime pei spicere liceat. Si igitur modo quis sanguinem eorum, qui his febribus discruciantur, haemorrhagiarum vel naturalium vel artificialium Ope interdum prolicitum, acturatius inspiciat, assertionem meam ambabus amplectetur: Hicce sanguis omnino est tenuis nimisque dita lutus, peraegre in coagulum abit, nonnunquam lividus, sed mox in famem putriadam diffluit, & foetorem spirar abominabilem, quod observationes probe manisellant .

f. XX.

A re nostra alienum videtur, causis rem tioribus, a quibus sebi es malignae accenduntur, recensendis explicandisque hic uberius immorari,

124쪽

- ηquum iam decantatae sint , inque omnibus Pa- thologorum libris saris superque demonstratae r quamobrem ad febrium malignatum symptomata

enucleanda me acetngam. Haec autem , quae libres malignas comitantur, partim ex notione

febris continuae acutae, partim ex qualitatibus materiae putridae sanguini rare Elo inhaerentis derivari possunt. Putrefactio enim una cum humorum rarefactione in febribus malignis causam eonstituit sufficientem, unde symptomata quae .

dam, tanquam effectus produci possunt. XXI. Putrefactio est modus, quo eorporum animalium eohaesio imminuitur, illaque destruunturs per pr. chem. J. Quoniam autem putridum in

humoribus magnopere attenuatis oberrat, atque

per totum corpus est dispei sum, non potest, quin illed singulas omnesque partes solidas adisgrediarur, partiumque solidarum C. H. cohaesio minuatur. inaum autem solidis C. H. partibus , cohaesione earum aequo plus imminuta, debilitatem attribuere soleamus: exinde elucet, quantopere ab universali humorum putrefactione C. H.

debilitari possit. Quae vero debilitas in se bribus malignis conspicua aliis causis adhue concitari potest M augeri. Niaria scilicet partium solida.

125쪽

Ityrum C. H. distensione illarum cohaeso diminuitur, ideoque debilitantur, commonil rante id Pa- thologia. Fluida autem in febribus malignis suntra reticta s*. XIX. . Nonne ideo vasorum , in quibus fluida haec rarefacta continentur, latera a se invicem re eedunt Τ Hanc ob eausam igitur fieri poterit, ut fluida iusto diutius in vasis mois

rentur , ibidemque temporis successu magis magisque coacerventur sve congerantur': tunc vasa distenduntur, 3c ob eorum perdinantem distensionem fibrae vasorum musculares relaxantur, ipsisque debilitas perfacile in serri poterit; ne dicam, quod fluida in his febribus partieulis causticis sint repleta. Putrefactionis qpe salia urinosa siue alcati volatile ex animalium partibus generatur, pr bante id chemia. Quoniam vero in eorum humoribus, qui febre maligna subiacent ,

putrefactio non deest XUI.); sequitur , ut pariter salia urinosa ibidem reperiantur. Salia autem alcalia volatilia, quae hic ob putrefacti

nem extorquentur, ob massae autem humorum

rarefactionem libera, subtiliora activioraque facta sunt, per modum arrosionis agunt, quod b. BOE-RHA AUIUS in V. Chem. T. I. P. II. Edit. Lugd. p. 8o probat. Arrosionis ope partium solidarum cohaesio quoque diminuitur , adeoquo etiam ex hoc sente corporis robur destruitur.

126쪽

Quod eo facilius fiet, quum ob humorum rare. factionem salia illa nullo modo obvolvi possunt. Exque his causis adductis, opinor, patet, cur in his febribus vires tanto conterantur opere .

XXII. Omnes istae partes solidae , in quibus iam

in statu naturali , praecipue si febre corpus exis agitatur , fluida perfacile coacervari congerique possunt, omnes istae, inquam, hanc vim ingenistem potissimum patientur. Quorsum praecipue spectant cor & vasa encephali s p. pr. Physiol. de Pathol. ). In omni enim febre, uti Pathologi nobis persuadent, cor nimis distenditur, sanguisque in vasis en cephali copiosus coacervatur. Quum autem in febribus malignis sanguis ob putridam humorum constitutionem rarefactus appareat XIX.); & totum inde corpus, cor speciatim Cm neque vasorum syllema , prae aliis vasa encein phali mirum in modum debilitentur f. XXI. Seperant.): sequitur, ut in his majores cordis vasorumque en cephali dillensiones adsint, quam in omnibus reliquis febribus. Et plures causas ad

unum estectum producendum concurrentes majori res effectus contrahere necessarium arbitror. Non in

ne vero inde pulsus debilis, obscurus, anxietate Scirca praecordia, lipo thymiae, vertigines , ag yP

127쪽

niae, affectus soporosi, variae eapitis adflicti

nes , mentis aberrationes , motus convulsivi die.

trahunt oris inem f. VIlI. re seq. ) λ3. XXIII. Quae quidem debilitas, licet in febribus

malignis totum corpus infestet , tamen pro ratione indi vidualium aegri determinationum modo in hac, modo in illa parte praevaleat, necesse est; sic ut ex hae respectiva debilitate non solum hoc aut illud febrium malignarum sympto-ma sit ac ei bius, sed etiam alia exinde progignantur, quae caeteroquin in his febribus noli deprehenduntur. Omnium sane morborum hoc est proprium , quod in ea parte, quam antea axagitarunt, semper debilitatem relinquant, docente id Pathologia. Quo vehementior autem

morbus fuit, aut quo diutius parti cuidam inhaesit, eo major quoque inde orta debilitas erit: semper enim effectus causis suis respondent. Quamvis itaque haec respectiva debilitas per se sola superiorem morbum redintegrare haud possit , in causa tamen erit, quod ille accedentibus aliise ausis prius, aut alius, qui in hac parte fieri potest, excitetur, & quidem multo facilius, quam si haec respectiva debilitas abfuisset. Argumenti loco sumo exempla. Ex Pathologia oobis lique si

128쪽

m omne id , quod iusto maiorem fluidorum feereis

torum copiam ad intestina promovere valeat, diari hoeam causari. Inter caeteros autem dia rhoeae noxios essectus ventriculi intestinorumque

debit itas est reserenda . Quod si quis diari hoea ,

qua antea laborarit, intellinorum debilitatem sbi arcessiverit, posteaque vel minimam causam ad inmiselit, quae absente intestinorum debilitate nullo modo diari hoeam excitasset ; haec quidem eausa insufficiens, una eum intestinorum debilitate diar. rhoeae causa lassiciens habenda ,& diari hoea ipsa aderit. Et hoc quidem ex nulla alia causa, nisi quod ob intestinorum imo vasorum secretoriorum debilitatem, quorum lumen exinde nimis amplificatur, quae idcirco fluidis urgentibus non sat resistere queunt, persa cite major, quam par est, fluidorum secretorum copia in ea nati intestinati deponi possit. Si autem in eodem lassiciens diata rhoeae causa reperiatur, inde orta diari hoea propinter praesentem in restinorum debilitatem gravior , quum semper gravior causa etiam effectum proferat graviorem, quod observationibus congruum

est : & se quoque in aliis ea sibus. Quoties insuper observamus, quempiam ex levissimis etiam causis affectibus eatari halibus, anginoideis, capitis doloribus assici, quia, quorum iam menti O-nem injecimus, morbi in his partibus antea sue-

129쪽

123runt, harumque partium vasorum debilitatem te. liquerunt . Qui sit , ut illa amissi roboris ergo fluidorum copiae non sat resistere possint, plura. que, quam par est , recipiant, nimisque disten.

dantur, talique modo superiorem revocent mo

bum . Quam partium debilitatem ex morbis praeis gressis dei ivanti, qui vitio mihi der, credo fore neminem. Alios esse casus, quibus C. H. partes debilitentur, equidem non inficior. Quin etiam arbitror, moibum hunc, qui adsuit, partibusque C. H. debilitatem attulit, propter debilitatem in parte, cui antea inhaesit, reluctam, multo facilius causis quibusdam accedentibus produci posse alio. Unde venit necessitas, in curandismo ibis amissum partium robur restituendi. Quod si

igitur quis febre maligna corripitur, in cuius corpore talis respectiva partis eujusdam debilitas locum habet, haud aliter fieri non potest, aeut ea non in hac solum parte prae aliis eminea sed propter hanc etiam respectivam partis e iusdam debilitatem nonnulla febrium malignarum symptomata, quae in his partibus prae aliis maxime debilitatis existere possunt, exacerbentur sitemque alia in febribus malignis non ita frequentiora suscitentur & periculosissima. Insit modo, debilitas eminentioris gradus pulmonibus, re incileque inde catari hus suffocativus acceden.

130쪽

tibus eausis eum proflueentibus, eveniet insit illa encephalo, & pro rerum, quae circumstanr, diversitate, nunc capitis dolores acutissimi, nunc deliria vehementissima , nunc asscctus soporosi, nune insultus apoplectici Sce. inde dei ivari poterunt; insit tubo cibario, & diari hoea inde emerget; insit denique vasis sanguineis, & stases inde orientur & D fl immationes , quae ob putridam massae humo ium constitutionem perfacile in sphace losam ruunt corruptionem. Nonne igitur, tot ex hoc fonte, quor ex Pandorae pyxide, proveniunt mala, ut iis enarrandis vix tem

pus sum ciat Τ Inde colligi potest, quam necesse

sit, in curandis morbis, nee non febribus malignis cum flatum aegri praesentem intueri, luna illius flatum praeteritum; eumque solum medicum, qui hoc non susque deque habeat, succe Rias ex pestire posse prosperrimos. Sed, proh dolor maximo aegrotorum detrimento, hoc negligitur quam saepissime. Nam si hoc fieret, certa quaedam phaenomena, quae morbi naturae non respondent, tantam haud nobis iniicerent admirationem atque obstupefactionem : quae vero phae nomena insolita status aegri praeteritus saepius nobis explanabit. Et cognitis causis eius generis

sympi ornata saepius impediri possunt , quae ali quin miseris aegrotis vitam adimunt. Sed ad