Delectus opuscolorum medicorum antehac in Germaniae diversis academiis editorum. Quae in auditorium commodum collegit, & cum notis hinc inde aucta recudi curavit. Ioannes Petrus Frank m. d. ... Vol. 1. 12.

131쪽

propositum meum revertor, & quaedam adhue in medium proserie juvabit de salutari illarum tibi tum solutione. f. XXIV. Natura sibimet ipsa rei cta nullum alium hahet modum ex ram atroci morbo emergendi, aes putridum ex eorpore exterminatur, quod per secretionem periphericam optime fieri potest, uti sequentia argumenta evincent. Qua plus mare. xiae putridae, quam per aliaS e Xcretiones natura Ies e corpore proscribi potest, ea naturalis exineretio in febribus malignis censeri potest optuma. Innumerabilibus ductibus excretoriis exterior C. H. cortex abundat , quam ob causa inseri peripherici excretio ingens erit, & quidemeeteris omnibus excretionibus naturalibus simul sumptis multo maior, uti Physiologia tradit. Quum ergo putridum in libribus malignis obisvium fluido lymphatico - seroso praecipue sit imis missum 3. XVIII.), per excretionem quoque periphericam, nee per ullam aliam excretionem particularem, salvis omnibus aliis conditionibus, ut nempe determinato modo succedat , ex eorupore expelli poterit Ocyssime & facillime . Ex hoe itaque propositionis meae Veritas clarescit. Quum praeterea excretione peripherica putridum

132쪽

a loeis ἰnterioribus ad exter Iora promovetur, ubitam periculosos effectus propter noxiam ejusdem indolem causari nequit , quam si in visceribus moraretur, aut deponeretur, id quoque propositionem meam confirmabit. Quod cum tanta celeritate , quanta per transpirationem moderatam. que sudoris excretionem haud fiat, ob longiorem in C. H. locis interioribus moram , atrocissimos spasmos infl immationesque periculosissimas, quae ob putridam massae humorum constitutionem pe facile in spha celum ruunt, ipsamque mortem an ferre possvt : alias exeretiones particulares & su Dpectas esse & nocentiores, in promptu est . Non autem universalem esse propositionem meam , erunt, qui contra me insurgant , quia febres malignae per particularem urinae excretionem nonnumquam etiam salutariter solvuntur. Febies malignas nullo alio modo , ac sola excretione peripheri ea salutariter solvi posse, nullus affirmo, quum omni experientiae repugnarem : hae enim febres per hanc excretionem universalem dc simul per reliquas particula ros, si moderato modo succedant, haud raro salutariter solvuntur; ista tamen lege, ut excretio universalis nunquam languescat, licet vice versa excretiones particulares

langue Lere possint; si modo excretio peripherica bene succedat, libres malignae salutariter sol-

133쪽

Ivvuntur. Ηne demonstrato, hane solutionem salutarem per transpirationem optime fieri, & fieri posse, sat habeo. Nemo umquam ex sola urinae

excretione fortunatum libitum malignarum ex iis

tum vaticinari poterit, nisi omnia alia fgna simul eonspirent & vix febris maligna per urinae excretionem suppressa plenaria transpirationa salutariter solvetur. Quoties igitur propter languescentem excretionem periphericam ingens mainteriae putridae copia per tenuia renum vasculauropoletica ureteresque ad vesicam urinariam semtur, δc hoc pacto ex corpore expellitur, toties propter particulas acriores in his viis irritationes excitat, arrosiones atque spasmos, uti stranguria, quae in tali casu provenire solet, luculentissime commonstrat. Nonne itaque suspecta, nonne transpiratione est periculosior λ Hoc in casu urinae excretio fortunatum eventum sperare iubebit , si excretio peripherica simul moderato modo succeis dat , nec tanta putridi copia in renibus depona. tur. Faustum in his febribus expectaturis eventum, curandum est, ne haec excretio peripheria ea plane supprimatur , nec languescat, neque ea aliaeque excretiones particulares nimio eum impetu fiant, neque exanthemata, quibus hae febres salutariter saepius solvuntur, in ingenti en-

pia prorumpant, inod si hoc negligamus, aegri

134쪽

vires mirum in modum consumuntur, & ob vehementiores fluidorum motus majoremque putridiat tritum ad solidas, quo illae nimis irritantur, spasmi & inflammationes sulci tantur, transpiratio reprimitur, putrida materia magis ad viscera desertur nobiliora, adeo, ut ibidem, pro d: flarentia partis, a poplexia, catari hus suffocativus, inflammationes & sphace lationes viscerum aliaque mala pessima & mors ipsa in instanti haud raro oriantur. Qua in re observationes nobiscum con . veniunt. Etenim si his febribus dirissimis iugulatorum corpora cultro subiici an rur anatomico, cerebri vasa sanguine nimis turgere, cerebro sanguinem inesse, qui liquamini putrilaginoso innatet, aut alia viscera, uti pulmones, ventriculus, intestina &c. in quibus etiam liqua men putredinosum offenditur, inflammata & hac elo obducta, reperies . XXV.

Quibus expensis id aggredior , quonam ratione plet hora salutarem harum febrium malignarum solutionem impedire, earumque e Venrumsunestum reddere possit. Quod parte dissertatio Smeae secunda dilucide enues eateque ostendetur .

135쪽

FEBRIUΜ MALIGNARUM SAEPE FUNESIUM REDDERE POSSIT.

S Mutari moiborum solutioni multa resistere seisque opponere posse, est veritas sole meridiano clarior. Itaque omnino medici erit, illa summa eum attentione maximoque ingenii aeum ine inodagare , plout A morbis acutis malignis illud valde est necessarium. Quod ipsum autem permagnum pondus habere, totamque medici curamae diligentiam potissimum apud eos censeo requirere , in quorum vasi. maior sanguinis copia reperiatur, quam sanitatis ratio exposcit , eoque febribus malignis implieentur. In eiusmodi enim statu complieationis plethora saepissime in eausa est, cur febres malignae, generi umano inimicissimae, eventum habeant tristissimum . Quomodo

vero & quali ratione ple thora hoc esticiat, jam mihi est demonstrandum, id quod totius rei ea do est in capite praesente. At nequaquam spe. et alibus hic inhaerebo, sed generalia tantum ex principiis tam physiologicis, quam Pathologicia m. x I

136쪽

13 deducenda exponam, unde speetalia derivari pota sunt quam facillime . Ad res igitur, quae fieri

possunt , & in rerum natura vere extant, plet horam pertinere , qui inficias eat , eredo fore neminem: eum, qui nune sunt, medici in scriptis su is pathologicis hoc unanimiter asserant ;licet olim fuerint, qui id negare tentarent, ast argumentis perquam infirmis. Plei horam , qui mihi concesserit, eam quoque eomplicationem cum febribus malignis rebus imaginariis annum eis rari haud posse , mihi largietur. Quonam vero pacto in C. H. plet hora generetur, & qua ratione excretiones sanguineae suppressae naturalesari is cialesque consuetae neglectae &e. hoc praestent; dehinc an, & qui homines plethorici ad

fcb es malignas concipiendas sint proniores , neene, haec aliaque omnia praetereo, quia cum fine, quem mihi praefixum habeo, non proxi.

me cohaerent.

f. XXVII.

In febribus malignis ob tot tantasque tam sis corporis vires maximopere conteruntur XXI. . praecipue cor, totumque vasorum systema; speciatim vero vasa ene ephali, ob nimiam harum partium & perdurantem distensionem humorum Iare mone factam, nimis debilitantur

137쪽

fiunt nimiae congestiones, pro diversitate subiecti, partim ad caput, partim ad pectus, partim ad viscera , quibus partium illarum vasa magnopere

distenduntur, & debilitantur p. pr. pathol. );

omnia enim corpora , elasticitate praedita, eam amittunt, vel ea saltem minor fit, si diu Sc ultra gradum expanduntur, hine etiam vasorum robur ob plet horam infringitur. Quod si ergo ple. thora jam antea adfuerit, humorumque rarefactio in his febribus obvia accesserit , effectus quoque inde orientur maiores & symplomata vehementiora: causa enim aucta augentur & effectus XXIII. ). Quocirca in aprico est, eur in eiusmodi statu complicationis omnia symptomata sXXII. XXIII. ) recensita ob plet horam augeri possint , imo revera augentur. Nam si in casu no. stro ob librem acutam malignam & plet horam cor omniaque vasa valde dillenduntur, & nimiae fiunt congelliones ad vasa e nee phali viscerumque, ad pectus de ad abdomen, quae partes omnes ob statum praeteritum & praesentem valde sunt debilitatae , tune facili negotio fieri poterit, ut, quia causa semper exserit effectum sibi proporistionatum, gravissimae pulmonum aliorum qua vi sterum , vel cerebri inflammationes, lipo thymiae.

vehementissimi affectus soporosi, a poplectioi , ea. I a

138쪽

13 tarthus suffoeativus, aliaque mala pessima, quae, nisii citissime opem tuleris, brevi mora vitae filum abrumpunt, inde oriantur. Nonne inde satis liquer, plet horam eum febribus malignis eon.

iunctam eventum efficere posse funestum XXVIII. Faeultatem fibrae musculares, ob suscitatam vim ipsis instam , sese contrahendi s p. pr. physiol. in

habent. Quae eontractiones non raro a sanitatis statu demesunt , sic , ut anima nolente, certe non praecipiente aut celeriores, aut frequentio. TeS , aut maiores evadant. Domum tune adest. Pathologi affirmant.

q. XXIX.

Quum tot diversae sint causae, quae spasmos In C. E. producere possint, haud immerito nimia sanguinis copia ad earum censum refertur. A nimio, quem eontinent, sanguine, cor atque annexa vasa admodum expanduntur f. XXVII. . Hinc ne i vi vasorum parietibus inteispersi, sicile irritantur , ipsique parietes fibris muscularibus praediti spasmodice constringuntur. Ex eongessioni hus praecipue at viscera, ct vasorum distensionibus inde ortis ingens totius cutis rigor produ-

ei potest p. pr. palliol.) . Qua eonstrictione spa-

139쪽

stiea eorti eis exteriorIs seri ex eodem exeretio intercipitur constrictis enim vasis exeretoriis incute , illorum parietes inter se coeunt, & orifi-eia fiunt impervia), reprimitur, Se si quae iam exanthemata ibidem exclusa suissent, ad loca &viscera nobiliora repelluntur quam facillime, ubi

materia haec retropulsa ob aeretudinem suam inflammationes , quae ob putredinosam humorum corruptionem, perfacile in sphacetum ruunt, producit lethi seras. Vide hie quoque, ex hoc fonte eventum propullulare lugubrem. Probe annota dum est, me hine istos affectus spasticos non inistelligere, quae ante exanthematum eruptionem subinde evenire solent, eadem saepe in conspectum producunt, moibumque ipsum solvunt; sed eos potius, qui ex solis nimiis congestionibus ad viisse era, vasorumque distensionibus, paecipue qui ex congestionibus ad ' ventriculum & intestina orio ginem ducunt.

f. XXX.

Ad se - & excretiones omnes, ideoque etiam sudoris, rite peragendas, inter alia praecipiente id Physiologia requiritur, ut vasa seri fera eaque excretoria, quae ad cutem tendunt, neque sint compressa, neque constricta . Sed a plet hora vasa

sanguifera magnopere distenduntur j. XXVII.),

140쪽

quo vasa se rosa atque exeretoria valde comprimantur neeesse est. Vasis autem seriseris atque excretoriis, quae ad cutem flectunt, iam comis pressis, dissiculter serum per ea evacuabitur, aut, quod idem eis, tianspiratio erit dissicillima. Αst vasorum distensio, serosorum atque excretoriorum compressio, cum in febribus acutis malignis ex

pluribus adhuc eausis produci possit & augeris XIX. XXII.); sequitur, ut in eiusmodi

complicatione excretio peripherica male succedat. Qiiod si igitur ex antea dictis excretio peripheriis ea aiat retardari, aut plane supprimi possit, Scplet horae adsint gradus, eaque vel minor vel major esse possit, hinc etiam ejus effectus hos sequuntur gradus, 3c febres malignae per hane exineretionem periphericam solvuntur optime sq. f. XII. XXIV.); prono inde fluit alveo, si ob ple- thoram in febribus malignis exeretio periphericastipprimatur, id evenire posse & debere, quod

β. XXIV.) dictum est , ideoque plet horam in

causa esse posse, cur febres malignae eventum habeant funestum. Quocum xtiam observata pro-he conveniunt. Quantam stragem edunt febres acutae malignae eamque amplissimam, quando post suppressam transpirationem graves viscerum inflammationes, insultus a poplecti ei, affectus soporosi, vehementissimae convulsiones, catarrhus