장음표시 사용
221쪽
dunt eaussae uti vulnera, contusones, aliaque mala , dc qui eam sequuntur effectus , nimirum abscessus , suppuratio, puris exsudatio superfici lis, ulcera, scirrhus , gangraena. Ex aucta deis nique mole harum partium solidarum intra articuli cavitatem positarum, tumorer varii, quorum origo & natura maxima premitur obscuritate, emergunt, quique quum accumulationi humorum in articulis favent, morbos multiplici ratione se ira complicatos sistunt, ut nulla arte extricari queant; si quando autem vel aegroto adhue vivente, vel cadaveris sectione cognoscuntur, tune partes laesae tantopere a nativa earum indole dei civerunt, ut in aliam formam transmutatae
Quod vero ad morbos attinet, qui ad humorem unguinosum in articulis secretum atque hos inungentem spectant, hi vel pendent ab ejus copia aut abundante, aut justo minori , aut plane deficiente; vel a qualitate eiusdem quomodo cunque laesa vel ab humore alieno in his loeis collecto, aut ad ea deposito. Quodsi enim un-8uen articulare , sive a partium relaxatione , sive ab irritatis organis secretoriis, sive imminuta actione absorbentium vasorum tanta exuberat quanqtitate, ut articuli capsam distendat, tumoris quoddam genus nascitur , quod tum imprimis, quum
222쪽
unguen illud sp moris smul indolis est, tumorem
album dici consueverunt. Unguinis autem eiusmo di accumulatio aut cito fit , unde quasi congessio acuta nascitur, atat sensim pedetentimque proce
dit & chronici mali formam affectat. Ex pa ciori aut impedita plane humoris unguinosi se . cretione, vel etiam ex singulari atque subitanea nervorum affectione strepitus inducitur, quem sub articulorum motu percipimus & qu. de siccitate eorumdem testatur . Qualitate synoviae laesa, spissitudo , tenuitas & acrimonia ejusdem intelligitur . Ex nimis spisso unguine, eiusque portione inprimis lymphatica corpora aliena, dura, cartiIaginea coire videntur, quorum plura apud scriptores medicos inveniuntur exempla ; sed de his insta uberior nobis erit disserendi opportunitas. Superest, ut paucis eorum humorum menistionem iaciam , qui errore loci in articulis eo liguntur aut ad eos deseruntur. Si igitur sero a vel aquosa colluvies exuberat, is sarrbrus ori lor si pus in articuli cavitatem effunditur arthopyofunascitur; si sanguis e vasis elabitur atque ibidem colligitur, moibus existit, qui haemari Mi nomiane dignus videtur. Nec denique arti cntorum intercapedines a lactis invasione immunes sunt,
nam & lae metastasi ad ista Ioca deferri posta
223쪽
Tametsi autem insignis inter arti eulos δοbursas tendinum mucosas conspicitur similitudo, sedulo tamen cavendum esse reor, ne quis prorterea putet, omnes, quas arti euli labeant, morobosas mutationes simpliciter Sc absque omni re. strictione ad tendinum burias transferri, eademque ratione diiudicari posse. Nam primo statim obtutu observare licet, buriarum plurimas simplieiorem tenerioremque , quam quidem artieuli,
structuram habere; quid λ quod in nonnullis, iis praecipue bursis, quae ligamentis insident, aliae
saepe partes non visuntur, quam membrana burissae propria cum suis velamentis, tendinem in se recipiens; sed nihil vero convenientius statuitur, qpam eiusmodi bursas iis tantum morbis corripi posse qui soli huie membranae ossiciant. Deinde aerius in hanc rem intuenti patebit, aliam in articulis, aliam vero in bui sis partium dispositionem requiri , quum in articulis ossa & eartilagines recondantur, bullae autem tendines conistineant , inter quas partes magna prosecto inter-eedit differentia. Quum porro ossum extremitates in articulis ideo iuxta se positae sint, ut variis motibus peragendis idoneae sint; hursarum vero ossicium in eo Aantum consistat, ut tendi-
224쪽
Σ gnes aut transmittant, aut iis annectantur, aut intra easdem in ossa inserantur; satis luculenter patet, illarum partium morbos hae quoque rati ne differre oportere. Neque vero minus buriae ab articulis discrepant magnitudine , positu , eo- haerentia eum vicinis partibus & in has insertionis ratione. Nam buriae non solum, uti ligamenta capsularia , ossibus inseruntur , verum quoque aliis adhaerent partibus: aliquando enim tendinibus interponuntur; modo unum , modo plures tendistes recipiunt ἔ modo profundiori in Ioeo positae sub ossibus delitescunt, modo superficiei corporis propiores sunt. Summa igitur ea utione& a ceu ratione videtur opus esse, ne in eo, quod inter bursas & articulos modo recensuimus, diis serimine, morbi articulorum quivis ad . burias
tendinum mucosas indefinite transserantur . . Negari autem nequit , magnam morborum articulationum & buriarum esse connexionem mutuumque commercium , ita ut ab alterutrius viistio facilis ad alterius morbos animadvertatur transitus, & utrarumque harum partium morbi noninnunquam coniuncti reperiantur mobilitate enim articuli cuiusdam, undecunque id venerit, interocepta, buriarum circa articulum positarum lanctiones ob membri continuam quietem laesum iri,
sua sponte intelligitur atque si vicissim buriarum
225쪽
vit Io tendinum motus retardatur aut plane eessar, tunc aliter haud fieri potest, quin articulationis vis & potentia vehementer se acta appareat. Mulisto autem luculentius haec observare licet in iis hursis, quae cum articuli cavitate eommunionem habent, & ubi artieulorum unguen nimia copia congesturn articulationisque cavitatem distendens, libera via in bursam transit reditque, ita ut quasi fluxus & refluxus ex mutuo eonsortio observetnr.
Quae igitur in articulis supra consideravimus vitia, ea ipsa in bursis, quantum lieet, indagemus: quo tacto inde eruere poterimus, quinam horum morborum in bursis ipsis eonspiciantur. Antequam autem hunc laborem suscipiam, necessarium duco, morbos, quibus singulae in bur-ss contentae partes & organa subjectae esse possint, paueis perlustrare . Equidem non ignoro , eiusmodi partium vitia non omnia in medicina facienda tanquam morbos, sed eorum pleraque ut caussas tantum remotas vel possibiles aestimanda esse, talemque praeternaturalem eorporis sta-Tum exhibere, quo tensio , dolor, debilitas, humorum accumulatio aliaque incommoda produci possint; ex quibus, si plura interveniant atque inter se copulentur, varia redundant symptomata, quorum coniunctio morborum, suis signis interis noscendorum, praesentiam satis luculenter dees
226쪽
rat. Cuique enim rerum pathologi earum gnaro
ignotum esse nequit, morborum simpliciorum a que organicorum naturam cognitu esse quidem
longe dissicillimam, sed saepissime nulla plana arte detegi posse, cum hi morbi signis mani se ossis atque certis propemodum careant, ideoque a cognitione humana remoti sint , & eorum initia neque a sensibus medici pereipiantur, neque ipsi aegroto ulla aut vix vel plane non percipienda incommoda pariant. Quamvis igitur eam ipsam ob rationem morbi organorum simpliciorum ad systemata nosologica traduci nequeant, ideo tamen non est putandum , eiusmodi morborum doctrinam & disquisitionem supervaeaneam esse. Equidem potius existimo doctrinae de morbis simplicioribus hunc praecipue usum atque vim esse, iit medicus primo quasi elementa habeat, ex quibus generales morborum descriptiones concinnet; deinde, ut periculum iaciat, quid citra experientiam , vel a priori , ut aiunt, de neces.sariis morborum formis, data eorum caussa, statui possit; & ut denique probabiliter de internis
morborum caussis, quas vulgo praedisponentes vocant, disputare queat. Ita enim fit, ut saeuitatem sibi comparet, morborum caussas felicius
perscrurandi, atque intelligendi multa adhuc ignorari aut luce pleniore illustianda esse. In tanta
227쪽
ergo rerum difficultate ab re non alienum esse putamus, si in determinandis buriarum morbis eadem via incedamus, quam in articulorum moris his ingressi sumus, affectiones buriarum mucosas secundum partes, e quibus conflatae cernuntur tam solidas quam fluidas intra easdem secretas 3c cceicitas disquisituri.
Bursarum tendinum mulosarum vitia, etsi , uti aliarum partium morbi, varia deseribi ponsunt ratione , plaeet tamen hic sundamenti loco ponere eam partitionem, quae partium diversitate nititur & quam in articulorum morbis enumerandis secuti sumus . Partes autem solidas, quae bursas constituunt, varias esse, alio iam loco uberius exposui miis. Inter quas primo quidem observare debemus membranam buriarum proprian
huiusque propagines , scilicet plicas tk fIsmeniae X ea con inuata. Quum vero membrana buriae
proprie dicta ligamenti capsularis articulos ei reum cingentis munere langi, eiusdemque quodammodo speciem reserre videatur. et morbi quoque membranae huiusmodi cum iis eomparari posse putandi sunt , quippe qui ligamenta eapsularia eon cernunt. Ut igitur in recenscendis morbis, qui propriam buriarum tunicam offendunt, peri.
228쪽
eulum faciam, commemorandae primum mihi videntur Iaesiones externae , quae his partibustum vulnerando sive secando, siue pungendo, sue vexanda, tum contundesdo vim inserunt. Quae ab externa violentia huisis illata imminent pericula , ea sub certis quibusdam conditionibus interdum oculis cerni possunt, & ita quoque sicera, ex vulnere facta , oeulis chirurgi obvia sunt; dissicilius vero ulcerum eorum, quae ab internis caussis producuntur, patet Origo, atque saepenumero aciem acutissimi medici subtei fugit. Fieri autem potest, ut membranae bursarum propriae superficies a quacunque acri materia ad haec loca deposita non solum irritari , extenuari atque corrodi, verum etiam inflammationis lentae
ui aliisve caussis inerassari vel plane occallescere possit; quin imo si errore loci materies ossifica, aut saltim huic simi lis humor ad hanc desertur
tunicam , maior minorve eius portio praeter naturam ossescat . Praeterea eadem membrana partium interius reconditarum aut exterius eidem adjacentium vitio varia ratione assicitur. Niam si solidarum partium massa, quorsum pertinent adipis glomeres, fimbriae, vel etiam tendines, augeatur , aut humor intra buriae cavitatem secretus accumuletur, membrana propria disionditur
R in tumores diversi generis elevatur. Si qui
229쪽
vero In vicinia extus exsurgunt tumores, horum
expansione membrana modo commemorata eom
primitur ' tiim autem iusto magis conrrahi solet, quum tendo, membranae bursae propriae adhae. rens , actione nimis vehementi & spastiea comis movetur. Parum interim abest, quin vitia haee, quae ultimo loco attulimus, nimirum distenti nem , compressionem & contractionem, si certum gradum attigerunt, & quidem praeeipue ex
violentia externa ossa frangente articulosque luxante isc contundente, ruptura seu dilacerario membranae propriae insequatur. Plerisque denique horum moiborum tanquam caussa inflamma. rio arcessitur, quae modis consuetis varia eaque notissima effecta producere & hursae membranam ita afficere potest, ut haec tam cum lendine quam cum reliquis internis externisque partibus assidentibus coalescar atque plane conerescat. Ceterum hic morbos, qui ex atonia de irritatione vasoriim absorbentium 3c exhalantium in hae membrana obviorum proficiscuntur praetereundos esse reor, tum quia commemorata vasa partem iam membranae buriarum propriae constituunt, tum vero, quia mala inde enata tales exhibent morbos, quos partim iam enumeravimus, partime iam in posterum adhuc allegaturi sumus.
Plurima ex ossinin morbis damna imminere
230쪽
124 arti eulis, supra iam retulimus, minus tamen periculi ab ossium affictionibus praeter naturam in buriarum morbosa eonditione metuendum esse vel inde liquet, quod bursae non omnes ossibus suin perimpositae cernuntur , neque simum spatia, quibus buriae insistunt , tam ampla reperiuntur. Verum tamen si quando ossa, ea qua bursae positae sunt regione vi morbi cuiusdam laedantur ut corrumpantur, nemini sane mirum videbitur , morborum depravatam conditionem ad burissas quoque extendi , aut potius ejusmodi ossium morbos ad burias ipsas pertinere. Mala autem hue spectantia sunt ossa facta & luxata, variique ossium superficiem deturpantes tumores, quoi sum
exosiosis , hyperosiosis, oseosteatoma, di forsitan
etiam, quum bursarum nonnullarum positio ad
cosis referenda sunt. At enim vero vitia, quae ossis euiusdam portionem intra bullae cavi talem reconditam invadunt, iterum inter caussas, quibus bullae tendinum offenduntur , annotari . me. rentur : hostis tamen harum partium longe insens stimus videtur ossium caries, quae partim ab unguine bursarum eorrupto aut acri facto, partim etiam ex solidorum a statu sano desciscentium vitio originem suam repetere, atque burias ossi bus vicinas quoque ulcere assicere pote i . . Quem