Delectus opuscolorum medicorum antehac in Germaniae diversis academiis editorum. Quae in auditorium commodum collegit, & cum notis hinc inde aucta recudi curavit. Ioannes Petrus Frank m. d. ... Vol. 1. 12.

241쪽

non perpetua eum tendinibus 8e vieinis partibus cohaerentia, Se , quod maximum est, diversa intra bursas organorum delitescentium structura . Quid igitur mirum est , si , quot in rebus his conspiciuntur varietates, totidem etiam ad buriarum morbos cognoscendos dissicultates offendamus Alia partitione buriarum morbi secundum eatissis ordinari possunt, quarum aliae extrinse-eus accedunt, aliae vero in corpore ipso progi gnuntur . Quum autem multum reserat scire, utrum morbus hursas tendinum mucosas assie iensa caussis externis prosectus sit, an vero ex interna eorporis labe originem traxerit, magnam

prosecto hae e distinctio in curandis istis morbis

affert utilitatem . Licet vero in plerisque casibus buriarum aff:ctiones praeternaturales tanquam sinagulares, seu topicos morbos considerare fas sit, fieri tamen nonnunquam assolet, id quod aec dente praesertim inflammatione observare est, ne Ze vieinas partes de hoe modo demum reliquum eorpus contaminent δc universalia mala dici

f. VII.

Expolit s hactenus buriarum tendinum m eosarum vitiis, quatenus nimirum ea a partium structura pendent, age iam sensum animumque ad morbos magis compositos intendamus . Hi

242쪽

igitur plerosque simplicῖorum morborum tanquameaussas agnoscunt Sc certis haud raro signis gravioribusque symptomatibus praesentiam suam deuelarant , quae deinde usu atque experientia magis quoque extra omnem dubitationem ponitur. Quo perniciosiores autem hi morbi sunt, eo margis optandum est, ut euriosa observatione eorum historia aliquantum amplifieetur. Perparum enim

id est, quod de his morbis scimus ; cuius rei ratio ex iis, quae de morbis bursarum simplicioribus seu organicis diximus, haud dissiculter Intelligitur. Sunt autem morbi , qui huc per

tinet, vulnera, aliaque tam ab internis profectae , quam ab externis caussis illatae laesiones ; umores genere atque natura diversi , quorsum etiam concrementa dura & eartilaginea, inter bursas genita referri debent. Praecipue vero attendenda est insammatio . quae vulneribus haud raro supervenire solet,& quae tumores interdum Producit, nonnunquam comitatur Sc interdum eos sequitur; quaque ipsa aliquando emcitur, ut bursae cum tendine partibusque vicinis penitus coalescant. Vulnera autem In Ipsas bursas penetrasse, caussae praegressae, symptomata concomitantia, sedesque huisarum ex anatome cognita edocent . De caussis externis, sive casu accidant, sive chi

243쪽

rurgi manu infligantur, nihil hie attIn et dieera,

quoniam istae adeo perspicitae sunt, ut quilibet sunt, ut quilibet eas primo statim obtutu non possit non intelligere. Ex vulneribus autem ea reliquis periculosiora censentur, quae eum insigni contusione coniuncta sunt, id quod in ossium fracturis complicatis 3c luxatione fieri videmus,

ubi buriae aut ab ossium fragmentis aut a vehe. menti distentione vexantur aut dilacerantur. Ia. ter symptomata vero, quae laesiones externas, solidarum partium cohaerentiam & firmitatem solventes concomitantur vel subsequuntur, evidentiora haec sunt: liquoris bursarum unguinosi proflavium, tum inflammatio eiusque effectus varii; motus denique musculi tendinisque ad buta iam pertinentis dissicilis vel plane impeditus . Unicuique vero patet, symptomata ista varia esse debere pro partium laesarum varietate. Quod

igitur ad liquoris unguin si profluvium attinet, id quidem non locum habere videtur, nisi in bursis maioribus vulneratis , iisque potissimum , in quibus maior unguinis copia secernitur, & quae

eum articulorum cavitatibus communieant. In

his autem humor lymphaticus non solum ex bu sis profluit, verum etiam , quum ob irritationem 3 vulnere effectam organa seeerHentia maiorem

liquoris copiam suppeditent, se eundum bur

244쪽

positionem in artieulornm eau Itates destendit atoque ita eas morbi participes reddit. Minorum vero bursarum vulnera ex earundem sede magis quam ex symptomatibus dignoscenda Se diiudieanda sunt; attamen etiam in his, uti in aliis corporis partibus irritatio , a laesione producta , eopiosiorem allicit humorem, tumor eminet quis vulnus obturatur, liquor unguinosus vel alius indolis aecumulatur, butia distenditur de interis dum eum dolore relinquisque symptomatibus in-aammatio inducitur, quae aliquando ita increscit atque vehementia augetur, ut partis affectae tactum aegroti ferre nulla ratione possint. Haee vero phlogoseos symptomata non semper statim ab initio aeeedunt, sed plerumque aliquot diebus exactis: interdum tamen etiam harum partium vulnera nullam plane excitant inflammationem. Bursarum enim, uti ossium, ligamentorum & tendinum, obtusior in i atu naturali sensus est, id quod praeter ΜΟNROI experimenta luculentissima, HALLERI aliorumque pericula

satis nota, cum tendinibus, eorum sensibilitatem explorandi eaussa instituta , docuerunt; atque in nonnullis, quae eviebantur, experimentis aliter sane fieri non poterat, quin bariae una eam: tendinibus laederentur de discinderentur, nullumque lamen proderent sensum . Quod vero ad

245쪽

MONROI experimenta attinet, in eo ctra ea tilagineae indolis in bursis nata, incisione praevia eo quidem eventu nonnunquam extraXit, ut nulla accederet inflammatio' in aliis vero ea.

sibus, quum , vel aeris ad inflictum vulnus ae-eessus non impeditus esset, vel aegrotus quietem maximopere necessariam non servasset, irritatione oborta, post eiusmodi operationem chirurgicam in buria sua extensoribus cruris posita, quam

supragenualem nominaVimus, tumor, tensio, dolor, aliaque inflammationis symptomata & su puratio denique advenerunt, morbusque adeo ad auctur suit, ut membri demum amputatio necessaria iudiearetur .H. In buriarum igitur vulneribus omni eniti decet studio, ut inflammationi via

praecludatur, aut, ea si iam adsit, quam primum tollatur , eiusque transitus ad articulos vicinos

impediatur. Itaque ratio medendi antiphlogistica eatenus sequenda est, quatenus id morbi sympio mata exigunt. Ea , quoniam omnibus nota , atque obvia sunt, silentio praetereo ; scire tamen interest, praeter sanguinis missiones eum univero sales tum particulares, lamenta frigida ad loeum effectum applieita, aliaque ad curam cuiuscunque partis inflammatae plurimum iacientia, cum

246쪽

primis aeris In vulnus Ingre sum avertendum, quietem summam aegrotanti imperandam , meminbium laesum situ eonvenienti loeandum & pr stigata severiore inflammatione fasciatione apta involvendum esse. Quod si enim a vulnere buis e in fi cto aeris aueessus ab eiusdem cavitate nouarcetur , vehementi locus conceditur inflammationi , in periculosam exule erationem transiluis rae se . Idemque tristis eventus metuendus est, s aegrotus membrum prius movet , quam vulnus ex omni parte coaluerit. Mira tamen utique videtur observatio MON. ROI. qui in dissecandis quibusdam senum comporibus buitis, alioquin eum articulis eommuniis eantes disrupras in ven i, ita quidem, ut via praeter naturam ex bursa in arti euli eavitarem sacta eerneretur, & homines hoc vitio asscti de

nullis molestiis eonquererentur D . Q iicquid sit,

definitu non facile est , quo modo eiusmodi d Feruptio acciderit. Quum autem haec ruptura in illis tantum bursis locum inveniat, quae cum articulis communicant, licet, si coniecturae loeus ell, faciendus, suspicari , id humoris ungui nosi accumulatione factum fuisse, qua nimia co

e Idem ibid.

247쪽

2 et pia eollectus liquor, bursam distendit Sc infirmiorem magisclite declivem eius regionem disrupit, atque ita viam sibi in vicinam articuli e vitatem patefecit. Praeterea ex his observati nibus etiam colligitur, & bursarum tendinum membranas & articulorum Iigamenta minori sensibilitatis gradu esse donata , quum ab ite ullo detrimento disrumpi se patiantur.

Bursarum tumores etsi ab alienis quoque ineavitatem earum effusis humoribus, scilicet sanguine, pure, aliisque fluidis enasci possunt: Attentionem tamen noli ram ii praecipue merentur, qui ab ipso liquore unguinoso aliove simili lymphatico atque spissiore humore aut lente collecto aut subito rii burias congesto proficiscuntur. Plo rum autem tumorum quidam in vesicularibus, alii vero in vaginalibus rendinum bursis sedem ha. bent. Utrique nihilominus tumorum generi similis est saties externa, smilisque natura. Inter vesicularium igitur buriarum rumores plerique a ticulis adiacent ili inprimis circa maiores articulos, veluti genu & cubitum , eonspiciuntur, quanquam alii articuli ab his malis minime tuti sunt. Ubi exorti sunt, culis a colore nativo vix deflectit; digito prementi aliqua quidem ex parte Tot r. X. Q

248쪽

rga cedunt . tam valide autem resistunt, ut fovea latis nulla relinquatur. Materia quam eiusmodi tuo mores coivinent, modo tenuis est & transparens , modo spissior, moto niassis durioribus maioris mino. risue consistentiae intermixta, cuius humoris varia eonditio ab exere itato in arte viro aut fluctu, tione aut re silentia quadam quodammodo disceris nitur sρὶ. Ab initio partem tantum artieuli De. cupant . postmodum autem humor effusus tanta interdum copia congerit ut , ut totum articulum ambiat. Dolor nonnunquam hos tumores comitatur , & tum praecipue quum membrum morbo laborans movetur; interdum vero sine dolore ab aegoto seruntur. Tu more autem ad certam qua nodam magnitudinem aucto, di dolor maior miotioive, & rigiditas impedit, quo minus partem

laes..m extendere aut fi ctere aegrotantes possint.

Nonnunquam accedit inflammatio, quae vari eventu buitis vicinasque partes afficere potest. paro autem hi tumoles in veram abeunt in flamomationem; ut plii rimum humor tollectus diuturna quidpe corrumpitur 3c tenuem, subge latinosam

sngularis naturae Dimam prae se fert; quae quasi in ast s easeosis albis aut flavesentibus intermixta est . Hi tu moles diu aegrotos divexant , arque

249쪽

vleera exinde orta non nisi sero ad sanationem

perducuntur. Cognoscuntur vero huisarum tenis dinum mucosarum tumores earumque natura tum ex symptomatibus antea commemoratis, tum ex

caussis praegressis. Quibus si additur sedis bulla. rum cognitio, a plandulis induratis 3c tumes ctis, ab hydrope articuli, a tumoribus in memibrana a pone urotica & tendina circa arti eulos expansa oriundis 3c abscessibus in his lotis natis haud dissiculter distinguuntur; quamvis ipsum

buriarum unguen diuturna quiete, materiae purulentae naturam assumat. Qui a vi externa pro ducuntur tumores, horum tognitio & distinctio certa plerumque est, eoque celerius oriuntur &increscunt, quo Vehementior vexatio atque eoniscussio fuit, & quidem tum praesertim , cum vagquoddam lymphaticum fuit disruptum verum fivis externa lento modo, veluti comprimendo auteonstringendo egit, hi quoque tumores paullatini succrescunt. Quae genu cubitique articulis insident bursae eae , plerumque a laesonibus exteris nis graviorem noxa in patiuntur, quippe nudiores nee ita ut humeri coxaeque bursae erassis musculis rectae. Nihilominus tamen CAMPERUS submulauio delicii de tumorem eiusmodi indolis, post lapsum enatum, observavir, quem naturae po

250쪽

remediis externis penetrare non licitat sh). A vehementiori, lapsu in dii Ela, comusione ipse duos parvos tumores in medio cile erano exortos , sibique maxime vicinos vidi, qui interdum tam aceibum dolorem excitabant, ut aegrotus dei, quium animi pateretur . simul hum ius magia pere intumuit & tu moles in infl.ammarionem abis ire mi v tabantur. Epirema fibus frigidis ac hiri dinibus orp sitis phlopolios metus abigebatur, nivihilominus tamen dolorem post longum adhuelem poeis spitrum aegrotus sentiebat. Sede 3 autem huius tum iis duplicis in ea burti esse videbatur, quae in medio Gleciano, inter hoc Ec tendinem misculi trieipitis extensoi s cubili posita e ' , quamque anconeam voe iviariis; quo loco FOUR ROVUS O s bui sis invenit , quae cubit

lium nomine ab ipso insignium ur si). Similis inolecranci exorii CAM PERUS mentionem iniicit, ex quo, quum incideretur, permultae laminae prod ei unt, pellit ciditatem & consistentiam cornutei vi prae se seientes s ἡ).