Francisci Petrarchae De remedijs vtriusque fortunae, libri duo

231쪽

quoque, sturnum graeci, latinique sermonis doci Ies inuenir hoc turdum insuper sua ς tate sermones humanos linitantem, Romae titisse aut hor4st Plinius secundus. Quod de sturno nuper publite notum fuit,quem seriatiin plurima verba profe- gentem humanis accentibus,saepe in ipsius Pliriupatria,&audire tibi contigit, bc mirari. Nam de Psittaco iam trita res est,ut mirabillis iani esse desierit Qn'ties hunc audissis cibos uncinae atque alterum,clarae voce poscentem Θ Quorios nutritore suum proprio nomine vocantem atque Ur persiaderet,multa illi gestumn ac verborum dulcedine blandientem: Quoties sic ridentem ut astantes inrisum cogeret inec omnino alitis,1ed veri risos hominas crederetur: Quae, quanta Isita sint, tamen hiomes, lusciniae praesertiin,multo melius s mihi credite θ suis in ramis cancrent, quam Vestris in ea .iaeis; nui quia vestrae cupiditas nihil aestimat , nisi

' nomen tendit auaritia. G Aues innumeras con-glega ui . f . Vt inultas, siue,Vt omnes habeas phoenix puto deerit sine unus, siue est nullus; siue illud in fidem recepimus,quod quidam et radidere, anno urbis Octi agenteiuno, Auem hanc ex Arabia in UEgyp tum e uola sie .ca2 para que ibi, dc Romam delatam.atque incomitio spectaculo, populo ex-' positam. supremam tandem ut credibile estJmortem oblime;quod ultimum 1alsum esse non dubit ni, qui de prunis magni dubitant authores. Ita

cum omnes aues habueris mirabilem, pulcherrimamque omnium non habebis. Dolens, Ec indignans iocor:Vt quid enim semper pueri inanibus gaudiis exultatis ΘVtque ait Salomon:Vsque quoraciuili diligitis inlautinua Quin aliquando con

232쪽

uertimini ad correctionem meam:vt idem ait;si quidem ipsa eadem sunt quae loquor. Si nite oce- claues in sylvis agere, nidificare,& pasci. dc canere,& errare. Vos inertis plumas anina i ad coelum pandite,atque humo vos attollite. enitimini non volucres captare, sed volucres fieri. Tu iae, his o

missis,de qui bra loqui pude tui quid habes , quo

istari virum deceat,pIOser. . De coniugii claritare. Di e L. LX U. . Uiuere cor iugis sine si natura dedisset,

tantum Picas ac psittacos sed bubones, strige ' uo domi esse: illi canerem asta iurgabitur;illi aliquid uunciarent, haec peraset iuOSeX- cludere liεet hanc non licet,G. Clartaconi rigio ornatus sum. Speciosa vinctus es catena,vnde aesula mors liberet. G. Claro coniugio felix sum. 4. Casto felicior feliciuimus casibatu. G. Pulchro coitigio ilJustratus sum. R. Anceps uxoris electio: deformis facile fastiditur; Formosa difficile eustoditar;ea legς qua inter formam corpora S,atqi animi castitatε lis prope perpetua est Sed ut quod rarissimu est cotingat,&formae pudicitia iunctasir; uberius tecum aga accedant Ecfoemineae dotes aliae . nobilitas, celisus, opulentia, foecunditaS,atque facundia, ita tegritas, morsi candor; scito tuu Iimon his immixtam subintrasse superbiam : vitare balyticus videatur malle Venusinam 'nam Gorneliam Gracchorum matrem , Africani fi-paIemia triumviris, ac gloria insolentem.

233쪽

GAV. Nobile coniugium,3c honestum otitigii Quid de fastu fastidioque ais Z Parumne foeminei mores noti Disce seruire,disee pati, di

charos pellere, uni coniugio vacandum est. Amicitiar um scopuIus,vxor imperiosa;& viri astectu imoderatrix. GAU. Generosa mihi uxor obuerit. R.A. Grauis sarcina,durae compedes, liberos humeros, atque olim liberos pedes Prement. Duxum dictu , durius cogitatu, durissinium perpessu non unius lucis, sed totius vitae hospes, fotsi 'tanque hostis, vacuam praesidiis, inua 11t domum: unde illam ut dixiJ veteris repudij spe sublatas sola scilicet mors excludat. GAf . Coniugem gratam duxi. Erras,illa te duxit, diu nimium fueras tuus; accessit sponso domina. carnifex priuignis,aemula socrui, familiae iugum; coquinae la-hor, onus penui, sumptus arculae, ornamentum aulae, diurnum spectaculum senestiae, lis nocturina cubiculo. G V. Uxor mihi venit amantissima Q. Cum amore. si nescis, Zelus,&suspiciones.S-querelae subeunt; immortale due Ilum domi ha-mes ; ipsis Zc voluptatibus, &iocis inimicitiae errumpent nec ad mensam, nec in thalamo tutus eris nullum tempus litigio vacabit,media nocte pugnabitur. GAL AExoptatas nuptias contraxi.I . l, Cum coriiuge nuptias,cum pace diuortium. G.η. Uxor contigit cui unice faceo. RA. Melius sorditan displiceres 'non te amando premeret, atque attereret,& cogitare, dc res tuaSagere, de somnum

Carpere sineret: minc uxori placens,ni quod tibi lPlacant Iraeter illam. speres; totum 1ibi te vendicat,nec sum cies totus. Si quo sorte ire velis,fugexe te fugaeque causias fingere;si Quid agas,oblinus

sui,si quid cogites ira tu sibi; si cibo abstineas stidere res suas tibi,si somno cesseris, externa te H

234쪽

nere fessum dicet. Denique ut uxori placeas, tibi, atque aliis inutilis sis oportet. GAV. Uxorem habeo, qtiae me ardenter amat. l .X. Μelius amaret caste, pie, ril sobrie, ac verecunde: ardens enim a-

nior quid nisi incendium est animae ξ qua ardente quilham tibi mode stiae, quis reuerentiae coniugali, quis tranquillitati loeus aut quieti Ardenter te amat uxor; nisi Vicissina se amari senserit. tepescet, amoremque odio mutabit; sin aequandus tibi e stamor; & tu ardeas , nece ste est , unique deditus sis amanti , Zelotypae coniugis viri somnis, nunc blanditiis. nunc querelis , fictis que criminibus excitandus , exerce Iadusque per noctem ; seu licentius oculum deflexeris, seu ri. denti lentius arriseris , seu vicinam salutaueris, seu formam alterius laudaueris seu domum sciarius redieris ; postrem, aliquid soceris. aut dixeris, quo suspectus . laesique reu S sis amoris; quae, si vita dici debet , quaenam mors dicenda sit , ne- 'stici. Et haec equidem de ardenti tuo amore sen- tentia nostra est. G AV. Est mihi perpetua thori consors. R A. Et somni perpetuum e X ilium. Μaritalis lecti rarus, ac tenuis sopor est, hinc voluptas. hinc iurgia. quies nusquam .s V V. Habeo v xωrem fidelissimam. A. Fuisse fideles aliquas non nego, Vsque etiam ad mortem. Et profecto homini, qui hoc vitiae genus elegerit, magnae diuitiae coniunx bona, & fidelis , maior tamen est acies aduersa L Nempe etiam illustrium multi, dolo coniugum periere Sileo Danai truces,& cru tentas nuptia S,4 infamem noctem, misersimque prot simul iuuenium stragem.Non hoc illi, quorum λsupra meminimus, Graius Agameiano, non Phryx Deiphobus neget , non ex vestris Africanus mi- nor , non postffemo Iecentio Alboiuus rex, c

235쪽

siis colas: quod extra te raptus stupeas: quod ado. res: unde totus pendeas. Summitte collum iugo,&contentus forma coniugis curasque alias, & propriam libertatem procul abiice. Dicebam modo, cave, ne, quo quomodo aliam, praeter illam Iau- des: ne quando orelos ab illius fronte diuertasme solito parcius blandiaris e solito minus insanias: quicquid respueris,capitale erit:omnis sanitas defectio. Viue denique ad uxoris edictum,& nutum dominae suspensus obserua:maticipium, non maritus. Haec facito si tanti existimas aliquandiu formosam thori sociam amplecti . lenique ad tempus cute gaudere, Sc candido natos Itero tanquam poma nobil ora pulchro de vase suscipere. I. Uxorem habeo formosam. R. Venenum dulce, compedes aureas , splendidam seruitutem. G. Forma delector vYCris.' Vana breuisque delectatio. Nil forma fugacius, dc praesertim foeminea: qui uxorem propter formam diligit, cito illam Oderit. De Uxere careunda, ct se Mnda. DIAL. XVII. Ga rufa fit ibi sit caniux, undaque prole, Nulla quies 'erit necte dieque tibia

FOeeunda mihi 'xorest. Multas tibi cilia

ras, multos paxiet labores: Uxor sterilis unica tantum: at foecunda quidem, sarcina domus 'e1t multipleκ. Notum est illud comicum.

G. Non sincunda tantium uxor, sed laeunda est. Hine fili j, &nutrices aderunt: tunc sales, reverba non deerunt, HabeS cum qua disputes oc de

236쪽

C oniugem quire bas,magistram inuenisti,iam vi aliquid impolitum, commune es iquid loqui, sine sconiugis cepsura, dcirritione non poteris: frustra reue eluciem, S atyricum illud optaueris. Soloecismum liceat fecisse marito. Inter mundi taedia,nullum importuniuSpro ea- ei foeminam tacere nescia. De vima dote. D I A L. LXVIII. Inulcrabiliν 1 nihil est. quam foemina diues;

rannide: malum malo additum: Superbiaeoniugalis duo stimuli:dos,&forma. G AU. Multum dotata uxor est mihi. RA. Multum dota ta uxore nihil est importunius , nihil intractabi lius,nil sibi non licitum arbitratur:quae suas opes mariti comparat egestati quae Virum pascit dominam se putat esse, non sociam. GAV. Hagna dos meum si iesit limen. - . Vnde dos ingreditur, in- dc libertas. egreditur: quod bene prouiderat Lycurgus cuius lege cautum fuit,Vt indotatae nube xent:adiecta ratio,Vt VXOres eligerentur, non pecuniae: seueriu'ae matrimonia sua Viri coercerent,e hin nullis frenis dotis tenerentur Vtrunque a. pienter. Nam dc vera multis in domibus; non vi xo uxor, sed pecunia nubit auaritiae, dc est utique magna dos,licentia eoniugi se hum viri. GAV. Ingens cum V re dos obuenit. R . Muta ordianum : immo enim cum ingenti dote uxor subiit

237쪽

ylane coniugium obscoenum : ubi non spe prolis ad cubiculum viri virgo,sed ad arculam,auari tiae impulsu,dos concupita deducitur. G V. Μagnam mihi dotem uxor attulit. ROA. Dic Veri u S, magnum pretium libertatis tuae quae, si tibi chara, esset fui decuit J nullo eam pretio vendidisses. itis 1ma mihi uxor obtigit. '.A. De moribus nihil narras. Nempe nihil, ut reor, de mΟyibus cogitasti. deque optimis foeminae dotibus, fi de , Verecundia, castitate, modestia. Sunt vobis ista contemptui Ic soliun in nuptiis vestris attenditur Dos, & Forma: hoc est Avaritia, S: Libido

pronubae matrimoniis his condignae.G - . Pecuniosissima est coniunx. v.A. Vide,an non Themi-

stocleum illud consilium , quo dimnit: Malle se virum pecunia, quam pecuniam viro indigentem,recth etiam ad foeminas trahi possit. G V. Uxor mihi praedives est. Quanto melius e--rat cum inopi requiescere V, quatri laborare cum perba: melius esurire cum paupercula humili, quam cum insolenti diuite litigare. G ά . Cun iugis dos immensa est. Ra. Consequens est , telatio animi sit immensa: timor aurem viri nullus. Non audebis vitia reprehendere , dum re- .spicis dotem et non praesumes humiliare illam, per quam te memineris superbire , nec fastidia duntaxat, ac taedia, sed probra etiam dc iniurias tolerabis. An forte non Aurelii Antonini prin

cipis meministi illius , qui philosophi cognomen, ob Imperium non omi siti qui, cum uxoris nosceret adulteria, dc amici, ut eam, vel occideret, vel saltem dimitteret, hortarentur: respondebat: Si uxorem dimittimus, reddamus ti d tem: dos autem erat Imperium. Vides,Vt in sentis viri animum dos fraenabat :'tuum forsitan

238쪽

iion fraenabit V. Dos quam maxima, infinita, inaestimabilis est. .A. Dos matrimoni j oneribus upportandis, non auaritiae aestibus irritandis, inuenta est. Itaque, quo magis illam exaggeras. magis infamas, ut quae utrinque mole sua noceat, de hii dantis impudentiam, hinc concupiscentiam accipientis,anctura sit. G.ημ. Est mihi maxima dos uxoris .R, Non quanta sit dos,sed qualis sit v-xor, refert;&in dote ipsa non quantitas certe, ted qualitas aestimanda est, unde scilicet profecta, quibus parta modis: multae magnae dotes malis artibus sunt qu sit . Heliopolitanum, Sc Punicum mo rem nosti, quorum nuptis non pietate patria, sHi stupris,ac dedecore dos constabat. De Gratu Amoribus. D I A L. LX I x:

GR*xi or amoribus. DAE. Gratis inschis

opprimeris. ν,am. Gratis Vror amoribus. .ae. Bene ais, ror. Est enim Amor latens

ignis gratum vulnus,sapidum venenum,dulcis a maritudo, delectabilis morbus iucundum supplicium, blanda mors.GAU. Amo, dc vicissim amor. R A. Primum nosse potes ; secundum in ambiguo est; nisi serte nocturnum mulierculae tuae murimur in testimonium tuum trahis. GAI . Amor haud dubie. A. Persuasit,ut video: nse magnum persuaderi volentibus: Omnis amans caecus , dieredulus. . Quod si idem iuramento amatoriovis inesse r scriptum ab amante chirographum, tenera in glacie, testibus austris, in mediam profer. Sed,o insane,nihil impudicae 2 sertim, credas

239쪽

e,s' foeminae: sexus, ardor , Icuitas, consuetudamentiendi, fallendi studium , fructusque fallaiseiae et haec singula. multoque maxime, haec omni aequicquid illius ore prodierit, suspectum faciunt G. AU. Amo quod i ure animum delectet,& dulciter ard Credis ex me audire, quod illo Magister amorum ait; Ut feliciter ardens gaudeas di vento tuo nauiges voluptatis Id quidem non consiiij est. Ego vero quo suauius arseris, eo cautius ex incendio fugiendum consulo. Υunc sunt mala periculosissima, cum delectant. Mepe suauitatem hanc durissimus finis exaspetat. G V. Amo amorque. 'A.Vt si ita : quid, nisi du-plex nodus ; nexus arctior , graue discrimen: me. I ius de te sperarem si amares tantum, non etiam amareris:etsi enim facilitatem amoris, atque dis ficultatem aeque noctuam quidam dicant, quod 'facilitate animus capiaturi, cum dissicultate e tendat 3 ego tamen ita sentio, nihil ad aman dum efficacius, quam a magi : contraque nihil' esse , quod magis ab amando deterreat , quam stire se non amari,nec amatum iri credere: quai .

vis id non facile creditura sit aceca , & cupida mens amantis 3 qui unus est ex illo grege , de

quo scribitur: Quod qui amant, ipsi sibi somnia

tingunt. GAs . Amo ego cum gaudio. εἰ g. Q vj quam male sibi est, non sentit, obtorpuit ; qisi malo suo gaudet, insanit.G.A. A pud me. fateor, delectabile est mare. R. A. Odiosum mallem, ac molestum; quo dc fuga mali promptior foret, dc Iropinquior spes salutis ; nunc delectatio morum alit: ianus enim sieri re1puit, quem delectat aegrotare.G.AP .Vt libet apud me quidem ingenuum est amare. Vt quisque sapit, Zeloquitur 3 aeud me velo seruile prorsus , dc

240쪽

Ianguidum, & quod forti stimos etiam viros et mo I .liat enervetque: dicam, quod nemo est, qui nesciat, nemo erit, qui audiens, non miretur; sic magnar m rerum recordatio , vel scientibus admiranda est. Necue omnia sequar ἱ quod nec nece1 sarium puto, nec possibile; duarum toto orbe cIarissimarum gentium duos longe praesta missimos duces, ad memoriam reuoca. Iulius Caesar victor in Gallis in Germania esin Britannia,in Hispaniis, in Italia, in Thessalia, in AEgypto , idemquemo Sin Armenia, in Pomo, in Affrica,&rursus in Hi-: spania supremo marte victurus in medio tan- . tarum victoriarum,ab amore regio interim apud Alexandriam victus est. Hannibal apud Ticii num, apud Trebiam apud Trasimenum , apud. Cannas victor , ac demum in patria vincendus, sua; prius apud Salapiam Apuliae oppidum , quo inexcusabilior sit,meretricio amore subactus est. Quanta tibi videtur mali vis , quae.tam duros animos, tam rigida pectora leni frangat incursu, tam rapidos pedes, tam fortia brachia fragilibus vinculis liget Linquo fabulosa, ic vera nimis; In belluas transformatum Iouem; ridiculis Μartem vinculis implicitum; duris nentem pensa digitis Herculem. Ad haec , dc Leandrum flucti-hus , Biblida lachrymis, Prochryn telis viri , pr pria cuspide Pyramum , Hyphin laqueo pereun- rem ; quodque est certius , atque sonantias, bc

Graecorum duces de Amoce certantes , & notis Troiam flammis ardentem ; absque his omnibus; Ac mille similibus; satis duo illi, quos Praemisimus , ad probandum , de qua agitur, vel magnitudine nominum , vel historiae fide. sufficiunt. Amo. Quid de odio dices,sain em damnas 4 4. Vt tu accipis, utrumquc