Francisci Petrarchae De remedijs vtriusque fortunae, libri duo

371쪽

alia quam Romanorum bella, toto fuissent orbe terrarum abunde bellorum esset,&litium. Adde sententiarum dis natiam, bc inenodabiles rerum nodos. Qinis sectar una Varietates, au t philosophorum bella dinumeret: Populorum, dc regum praeis

Ita quieuere Philosophi non quiescunt, es pugnat

illi de eo , quod cum huius este coeperit esse desinit illius. Hi de veritate litigant; quae vita 1imul o A mnium esse potest, neque hanc litem aut quaesitae veritatis splendor aut academicus unquam Valuit finire. Carneades philosophicae sequester pacis anxius, sed irritus, ut non ineleganter mihi quidem dixisse videatur Annetus Seneca ubi horologia, philosophis confert, quod scilicet par utrisque di-icordiaeit. Idque quam verum sit, quisquis N philosophis animum,& horologis aurem dedit, intelligere potuit. Nec vero aliorum doctrina tranquiliatior. Qu=ae grammaticorum adhuc sub iudice lis existens: qui conflictus rhetorum Θ quae dialectico - .rum altercationesὶ quae denique artium Omnium

discordi ὶ qui clamores inter causidicos Zquam bene coueniat. ipsarum causarum immortalitas probat. De concordia medicorum, testimonium sit aegrorum.Vitam certe, qua breue dixere sipe suis litibus fecere breuissimam. inania est praeterea de 1acris, de de religione difformitas animorum. Non taliteratoria verbis hominu, qua populoru armis,Zc campo saepius comissa,qua scholet. Ita cu una sit veritas, Vnumq.fit in rebus vertiari, cui sui ait Aristotela,)Omnia cosonant, de hoc ipso tam dissone pugnates sententis , ipsos veri agitant professores, Quid de communi vita deque actibus mortabu loquar tvix duos in magna urbe concordes', cu mul, ta . tu maxima qdificioru habituumque Varietas ar

372쪽

tauerit 3 ut quod uni stadium fuit extruere, alterist voluptas euertere.Τestantur mutatet tapi iis fenestrae, obstrusa hostia palamque vetustis inparietibus nouae indicant cicatrices; neque in alienis id tantum Ied in nostris patimur, sua dum cuiusque sententia secum pugnans quod ait FlaccusJ

Quo luce clarius fiat, quis nostrum, quisque eum aliis qui ive secum sit. Iam qui vestium modus , qu me habitus triduum totum nostris durat in urbibus: quae municipiorum scita, non longe uaessent cum suis latori b.desierunt. Ad haec quaenam ducum in ordinanda aciet quaenam Inagistra tuum in ferendis legibusὶ quae naritarum in capi endo consilio disparitas i quaeue discordia eae Didici hoc ego vitiinum magis saepe periculis meis, dum ari, coeloq. mortem miniranti b. nocte simul, aenubib. cuncta terrarum ac stellarum signa tegen- lib. puppe iam fatiscente, & semiopseeta fluctib.

nautae, de summa rerum, media in morte, contrariis studiis atque opinionibus obstinatissime litigarent. Adde in quid . sine aduersario lis est. Quae

scriptorum praelia. cum membranis . cum attramεto, cum calami S, cum papyro : Quae fabrorum cum

malleis, cum forcipibus, cum incude 3 quar aratorum cum strua,cum vomere, ipsisque cum glebis,& cumbobus equar militum non dicoJcum hoste; ised cum equis, atque armis propriis,dum & illi rebellant, bc haec praegrauant aut comprimunt: quid dictantibus, scribentibusque nego iij est id una hos inexpletum loqui, multa cogit intentio: illos vel expleta percipere vetat .hine inscitia, hinc volati- Iis , bc inconstans animus , semperque aliud co-gi ta ns, qua in quod agit. Sed quid 1igillat imago. Nulla mechanico. via dissicultatibus siusvacat

373쪽

P eliqua vero , ut quiddam notae dulcedinis, ite latentis amaritudinis multum habent, niique eorum etiam quae delectant, sine lite agitur. Iamque infantum bella cum lapsibus ἱ quae puerorum rixa cum literis . amari Isime serentium quod praedula iter metant 3 Quaenam insuper adolescentium lis cum voluptatibus f dicam verius Jimo quanta sectian iis , affectuumque collisio j Cum voluptatibua est nulla lis penitus, sed con sensus est omni lite funestior. Credo expertus, nulli hominum generi, nulli alati plus litigi j e 1- se , plus inextricabilis laboriosique negoti j, nullos hominum tam laetos videri, nullos esse tam mileros aut tam moestos. Postremo q aenam foeminis puerperi j difficultas, quantumque discrimen Z Quar nam viris cum paupertate, atque ambitione luctamina 3 Quanta vitae, plura, quam eX- pedit satagenis anxietas ὶ quod denique illud senum cum aetate , ac morbiS , propinquare morteὶ quod omnium ipsa cum mortet quodque i pia quoque est morte molestius, cum perpetuo mortis terrore certamen. Possem hunc sermonem mille rerum argumentis extendere. Sed si ut libro superiore voluisti J sic epistolam quoque lianc prologi locum obtinere; & libri huius partem esse Volueris, iam lainc video quantum haec ipsa praefatio libri modum excedat. Itaque frenanda curiositas , dc coli1bendus est stilus. Ad 1i .n nam ergo, omnia , sed imprimis omnis hominum vi a lis quaedam est. Verum hac externalite ἴnterim omissa , de qua paulo ante diximus, ta quae minor, Vtinarn , dc ob id minus omnibus nota esset; Lis interior quanta esti neque enim

sol iam contra aliam , sed contra suam ut dixiJ12eciem ; neque contra aliud individuum, sed

374쪽

contra semetipsum; Idque de in superfieiei

corporea,quae nostri pars Vilissima , atque ultima in intimis animae penetralibus quisque se cum assidue bellum habet:Nam corpus hoc quinae contrariis aestuet, ac turbetur 'humoribus ab h&quos physicos dicunt, quaere : animus , quam diuersis , quamque aduersis secum pugnet affect hus, unusquisque non alium, quam sese interro-set sibique respondeat, quam Vario, quam qu reciproco mentis impulin, modo huc rapitur, modo illuc. Nusquam totus,nusquam nus secum ipse dissentiens, te discerpens. Nam L ut si Ieam reliquos motus J Velle, nolle ; amare,odic&ὶ blandiri, minari; irridere fallere, fingere, ioc ri, fiere misereri, parcere, irasci,placari,iabi,dei, ei, attolli titubare, subsistere; progredi, retroue ii inchoare desinere;dubitare, errare, falli, ne sic in se, dicere, obliuisci,meminisse an uidere, contemnere, mirari, fastidire, despicere, simulque su1pigere dc quae sunt eiusmodi. Quibus utique ni hia, incertius fingi potest ; quibusve , sine ulla requie.

ab ingressu , usque ad exitum fluctuat vita mortal1s. Quaenam tandem illa passionum quatuor. tempestas. ac rabiecti Sperare, seu cupere;&gaudere, metuere,& dolere;quae rerum inter scopulos, procul a portu, miseris alternis flatibus animum. exagitadt,quas alij fortasse imo certe aliter,sub uno,ne inter quidem Versiculo, be s ut Augustino pracet J notissima veritave, Vergilius strinxit ; de quibus ad verataque partem , bc plura quidem dc pauciora dici posse scio. Verum ego me breuitati admodum studui , nec copiae. ς sed quae de communi vita hominum , quo se obtulerunt ordine, scriptis inserui; nec legentem vel vel Lvidio satigarem. Nequa vero te.

375쪽

moueat fortunae nomen , non tantum in ipsis inscriptionibus, sed in opere repetitum. Saepe quidem ex me, quid de fortunalsentiam, audisti. Sed cum his maxime, qui doctrina minus fulti essent, haec necessaria praeuidere mmoto illis & commutant vocabulo usus summon inscius, quid de haerelate alij breuissimeque Hieronymus, ubi ait nec fatum,nec fortuna : communis ergo acies laua .. hic loquendi morem recognoscet. Docti aute , qui perrari sunt,quid intendam scient; nec vulgari cognomine turbabuntur. . Bipartiri sane operis passionum , ac fortunae, de parte altera, quae via sunt,diximus;de altera, quae dehinc visa fuerint, dicemus.

De De ormitate corpori , Dialogus I. Dolor. O RM- s. libido illi formam NatMra remauit,

Ingenroforma damna reflendo mea.

Gisse mecum nimis ilIiberaliter naturam iqueror quae deformem genuir. R. O quot is rata ces ex tinxit quot occurrit incendiis. D.De formem genuit natura. K. Non deiihi quod delectet. Si, quod prosit dedit satis est. Μitte querelas. D. Non dedit formae gratia natura. 'Mare noluit, , quod aegritudo corrumperer quod senectus eriperet:dedit forte q uod tuo rs ip sa con tingere audeat.

D. Formam corporiS natura negauit. R. H.SI foris

mam animi largita est,maximi debitor exigui re: pulsam. illa menta deipicio I & offensam speculi, conscientia solare. D. Inuidit natura fori alii corporis. ἰά T. Non inuidit, sedi erubuit dare quod quotidie minuatur , & pereat. Voeia liberalitas mansuso munere noscitur. Putria, .

376쪽

Deformis in lucem editus queror. au- ci boni , formam corporis amarunt , nullus Ο-ptauit ; quidam etiam proiecerunt ; quod fecisse laudatur ille Thuscus adolescens, qui praeclari vultus eximiam speciem , quam lutPe ctam multis , aduersamque famae suae senserat, Sc pudicitiae alienae 3 ii latis sibi sponte vulneribus derormauit; quam tibi dissimilis, qui id optes, quod ille sibi abstulit: &quo rari nunquam

innocue usi sint. DOL. Forma careo. RAT. Tutius est caruisae, quo in experimentum tui ance D s. ac laboriosum , faene venturus sis. Multis forma nocuit, cunctos exercuit, quosdam post

insultus varios, molliuit , & vinci faciles dedit, atque ab honestate transuersos in culpam trusit. DOL. Deformis, & breuis nimium statura est. η .XT. Non est, Vt reris , prosequendum querelis incommodum ; longe conspectior est: statura breuis , expeditior , agiliorque. DOLStatura perbrevis est. R. qT. Quad vetat, ut in parua domo, magnum virum, sic in paruo corpore, magnum animum habitare 3 D L. Corpus , e Xiguum est. R.AT. Id scilicet lamentaris quod te ipso non es ornatus, sed leuis . dc D-cilis , &ad cuncta versatilis. DOL. Perexiguum est corpus. TA T. Qujs unquam de exigua conquestus est sarcina Θ Iusta hercle dolendi causa , quod non pressus mole corporea:

sed indutus neque ipse tibi taedio, sed usui sis. DCL. Contemptibili sum statura, R K. Vt gloriosum nihil, nisi virtus, Iic contemptile nihil , nisi vitium. Nullam virtuS respuit staturam. D. Exigua corporis statura est. P. Non staturam corporis virtus exigit sed animi: haec si longa. si recta, si ampla, si masiuisica, si decora est sit illa altera

377쪽

qualiscunque nihil ad rem : non solium domi,seflne militiae quidem . nisi magis obesse, videretur. Nosti ut Μatius summus dux, non Iongos,sed torosos,de validos milites eligebatὶ Id quam felici-

aer, quam consulto faceret, crebra; de ingentes imdicant victoriae; habet corporum proceritas maiestatis plusculum, non vigoris. D. Breuis est statura. .Haec non impedit, quin vir bonus, εc magnus esse postis. Insuper ic Rex,si sors tulerit,& Imperator. Et si enim Africanus Scipio celsus corpor 3Iulius Caesar statura fuerit excelsa : breui tamen Alexander Macedo, dc Augustus Caesar 3 nec e - aum magiaitudini breuitas obfuit, nec detraxit famae. D. Vellem esse altior,& maior. R. Assurge ani .ano,cresce virtutibus; maior eris,atque altior; hoe utilius, hoc facilius incrementum. D. Cuperem esse formosus. R. Disce amare, atque optare me , Iiora. Stultum est amare periculum suum; stulaum optare, quod nullo studio quaeri potest. Nempe si contra naturam formosus neri stadeas , nuvltra profietes, quam ut deformior videare. DOL. Formosus esse nequicquam nitor. RAT. Nitere autem bonus esse. Id non frustr. enim facies. Hoc,inter multa; praecipuum virtus habet;

euaeri potest,eripi non potest; cum reliqua in adiitrio lint fortunae 3 nec obstante illa , quaeri valeant,nee seruari. Sola virtus fortunae legibus libera est,atque,illa obluctante , clarius nitet.

378쪽

Atura me genuit imbecillem. R, Ur in putri vagina ensis serreus, sic fragili corpore fortis sepe animus latet. D. Ιmoecillis natus lum. R.Non eris idoneus vectandis oneribus, aut auro fodiendo ue sed honestis studiis, sed iustisi1,a periis. Sic in naui robustior quisque remum agit;at prudentior clauum regit. Vita quasi nauis, rerum fluctibus,3c mundi pelago iactata. suos remos habet suumque gubernaculum: 1 vilioribus repulsus ossiciis,ad nobiliora conuertere. t . Imbecillem genuit natura. 'M. Quid si robustissimum genuisse tran perpetuum robur erit ξ an non robustior senectus, Si robustior aegritudo Vt si- Ieam casus innumeros,qui repente totum homi nem debilitant atque enervant. Animi robur ptabile est,quod nec dies minuit, nec λrtuna. Corpore imbecillis sum. RA. Animum foue. atque exerce suis artibus , quas meliores esse, diuturnioresque non ambigis. Laborem corporis lin que,ruricolis,nautis, fabris. D. Naelae mihi ab origine fuere vires. R . At id ipsum non habuisse, quam perdidisse tolerabilius est. Nempe si fuissent non mansissent. Nam & Μilonis senueruntis vires,dc Herculis senuissentinon sic Socratis, non Solonis, non Nestoris, non Catonis: melioribus utere. Nil potest delectare magnum animum, quod non duret, . . DO L. Corpusculum imbe-eille est. RA. si organum inhabitanti animosius eiens fueris, satis est vitiam, Corpus uam

i iiij j

379쪽

I I lae. At si caro spiritui hostis est, vicissimque contra se militant ; quod in se expertus ille magnus veri amicus in omnibus verum dixit; cons quens est, ut quod alteri obest,prosit alteri. Qu9d si spiritus carne nobilior, meliorque est, cui 1naxime sit fauendum, vides; ac fortassis intelligis valetudinem. quam aduersam dicis esse prosperrima D. Invalida valetudo est. R. Atest valida hortatrix parsimonis dehortatrixque libidinum, bc magistra modestiae. L .Μala valetudo corpori S. P . Si Valetudo animo bona est. pone sollicitudinem; quicquid corpori euenerit, saluus es. D. Corpus aegrumcinfirmuirinue est. R. Multis ad salutem animae profuit corporis aegritudo, Ille vir altus,ex humili ex aquis vectus ad sydera; coelique claviger effectus, auius umbra sola morbos dorporum , molestias.

que pellebat: interrogatus aliquando, cur filiam ipse suam graui morbo pressam sineret3respondit: Sic expedit ei. Tu quid scis, an & tibi sic expe ἀdiati Diu corpore sic affectus sum. R A. Ille idem, de quo loquor , filiam mox ut tuto sanam fieri pone cognouit,& sanauit, & sanandis aliis habi Iem fecit. Et tu facito, ut secura tibi sanitas tuast fortasse sanabere. Denique quod tuum estJanimum cura,coelestiq; medico curandum offer. Dereliquo unum hoc intrepide dixerim , etsi noni

380쪽

Valetudo anxia est. I .Est quae obliuionem som numque discutiat lc torporem abigat. D. Valetam ldo innima est. q. In infirmitatibus gloriare. cuire autem perfice .Duo haec unius magistri ore didiciasti. D.Valetudo misera est. - R. Comes iniucunda, sed fidelis, quet te crebro vellicet, iter signet .& eouditionis admoneat: optimum in periculis monitor fidus. 'D.Valetudo corporis extrema sine r medio est. A. Sile Sc gaude ruinoso carcere vi ctum te:egrediere facIlius ac citius. Dι ignobili patria. D LA L. I praber patria obseuros .nobilis ortus.

s nobilis patriae civissum. R. aesto tu nobiΙis.

Nam nil vetat:nihil cum Datriae tuae nobilitate, tua nobilitas mixtum habet. D.Paruae urbis imcola sum.e .Et magnae Vrbes paruos ciues habent; immo fere ex his constant; Sc paruae magnos quo dam habuere. Quin in sylvis abiectus; ac nutrit Romulus , omnium urbium reginam urbem R mam eondidit, quam euertere voluit in maxima

urbe genitus Catilina. D. In exigua patria natus sum. .Magnificare illam stude. Ni Mi aequε ciuitates amplificat,ut ciuium virtus, ac gloria. Qui hoc aedificiis. aut fertilitate melius, atque opibus fieri putat, fallitur: ut singulos viros, sic & urbes Scregna, di imperia,non vetustas,non turres ac moenia; non plateae,non palatia ac templa marmoreabnon statuae,non picturae, non aurum,non gemmet,