Francisci Petrarchae De remedijs vtriusque fortunae, libri duo

381쪽

more aequor omne sulcatum ἱ non postremo cia

xundinsque cibi forum ; non purpureae chlamydes virorum , onustaeque miris cultibus : non fastus . non deliciae, non voluptates : sed virtus sola nobilitat, gestarumque rerum fama se quam viri Pariunt, non muri. D. Parui municipii ciuis sum. MA. Nescis Biantem Prienaeiun fuisse, Pythagoram Samium, Anacharsim Scytham. Democritum Abderitem , Aristotelem Stagiritem

Theophrastum Lesbium , Tullium Arpinatem Chous 2Egei maris breuis insula, & poetam non ignobilem Philitem tulit, & medicorum patrem di sculptorum,ac pictorum principes, Hyppocratem scilicet Sc Phydiam, Sc Apellem ut intelligi

possit,idgeniorum magnitudini locorum anguis sitas non obstare. Doc. Ignobilis est patria. λδ. Nobilitare tu illam, pro virili parte, 1a velis, potes: eum te illa facere non pomi ignobilem. Nec Numae quidem Pompilio ad Romanum regnum , nec Septimio Seuero ad imperium obstitit soli natalis humilitas. Summo hominum Augusto , etsi recens Romana, quia ipse scilicet in palatio natus sit , origo tamen gentis antiquior Veliterna est. Cato Antium, Vespasiano autem vici incogniti Reatini. Contra vero Larisseam famam vulgauit reacides, &Pelaeum a seculis fastum nomen ,atque humile, quod Philippus erexerat, Alexander ad coelum tulit Non satis est ciuibus obscuritatem patriae non noscere, nisi ciuium claritas patriae prosit. Asilum ignobile , atque Opus pastorium Roma fuit, quae non ante claresceret , quam res illam gestae , M suorum Virtus excellens ciuium illustrasset.

382쪽

caberis; quod imia fieret , si nobilis natus esses. Vides ne igitur , quanta tibi nouae laudis occasio data est Nobilem per te fieri, & nobilitatem dare; non accipere. Dabis hoc posteris tuis, ut nobiles nalcantur, quod parentes tibi non dederunt tui. Plus est multo nobilitatem funhre, quam fundatam ab aliis inueni TZ DG Noua Scrudis origo est. R . Atqui ela uti habitus ille pastorius urbis Romae conditor , quod sylvis arcem posuit, bc facili culmo exiguam, ac squallentem regiam texito quam tot postea principes, qui ingentia moenia lilitudinesque marmoreas,at

que aureas erexere, tanta sempe I nouitatis egre

giae ac uaagni principi j labis est. IλGL. Ignobili primordio genitus sum. Stude viai ne sis nobili. De principiis enim labor, de fine fructus: qui si immaturus carpitur longaeuus esse non potest. DOL. Radicem gloriae praecidat ignobilitas. R . Non praecidit quidem, sed infodit altius,ut validior, licet serior surgat. Caeterum non ignobiles modo, sed ignotos ex omni genere hominum dabo qui virtute iaὲtque industria evasere,notissimi. Et sane . si vertam nobilem virtus facit non intelligo, quid quemque volentem fieri nobilem impediat aut quid ita facilius nobilitate alios, quam seipsum. DOL. Ex ignobilibus parentibus descendo. Quid Socrates, Euripides , Demosthenes 3 ouorum primus

marmorarium patrem habuit, obstetricesci matrem, secundus matre , par que , Vltimus non

solum humilibus sed incertis , Vester ille Vergilius rustica ais parentibus fuit. Nec se libertino,ae

praecone patre natum Flaccus erubuit. Ambo tamen ad insignem gloriam,&summi principis gratia per Reie,vsque adeo, i cui reges omnes col-

383쪽

Ja submiserant, cuius e manib-magna Omnia poscebantur , atque Unde omnium ferme mortalium , praecipuaeque nobilium spes pendebant; cuius demum semiliarem promeruisse notitiam, summis licet hominibus su num erat. Ipse horum duorum ignobilium , quos Romam,sciliceti Mantuanis Vent,simumque rus miserat amicitiam, dc ce Uum .eeu grande si quid , blandis, ac dulcibita epistolis stagitaret, re quam multos tunc in palatio nobiles, ut 1aepe sunt,inatiles a que indoctos credimus Rici, quibus horum no hilis ignobilitas,atque in umiola nec immeritoJvidere turr D s L. Parentinus sum obscuris. κ. Non mouent animum haec exempla. Altioribus agam. Μareus Cicero , ut de illo scriptum est, ea ordine natus equestri, de radice Humili , per egregias artes, perque honestos gradus, ad consulatuin venit, quo nescio an alter Inquam salu-hrior Reipub: consulatus fuerit. . DOL. Rustica dc ignota patrum series est mihi. So dent haec , ut video. Altius etiam nunc aspiraso. Certe dc Marius ruticanus vir , sed vere vir fui concivis suus ait Ci. rad diu aratost apud Μaris , fuerat. Romae sei es consul fuit. ' Tanta gloria, ut bis Italiam obsidione , 8c metu seruitutis IIbe Iesse eum, compatriola licet idem suus/, Verε 'dixerit 3 oc Μ arcus Cato plebeiae vir originis paruique oppidi diu quidem obscurus incola. , post in maxima urbe clarissimus aduena mox ciuis e Nimius 3c consul. dccensor fuit. Sine id quidem satis est. dc fortasse runum cogitas, prosectb ne

que i ilud sperare su Magio meritorum , humili

tas Vetat Origiuis. . Tertium,& qui citum; dc sex. tum Romanorum regum ad memoriam refer

Tullus Hostilius, ut Probati Perhibetit authores, etsi i

384쪽

etsi apud alios de illo , tale ni h l scriptum sit: in

'fans in agresti tugurio educatus, in adolescentia pastor fuit. Τarquinius Priscus pante negotia tore aduena , nec Italicae insuper originis. Servius Tullius, serua , quamuis ut alii voluntJ captiua quidem, alioqui vero nobili matre natus,

xirtute regnum Romae meruit. Nec miraberis, si Platonicum illud tenes: Neminem regem non ex seruis , neminem seruum non ex regibus descendere. Sic res hominum longa aeta&, ac fortuna permiscuit Sileo caeterarum reges gentium,

e pecudum gregibus, vilissimarumque artium ta- hernis ad inopinum subito diadema prouectos. Α- lexander Macedo Hortulanum in A1ia regem fecit. Et fuit, ex illis actibus laudatis, iste non vltimus. Contraque alios sileo e regni fastigio adseruitium I ueprolapsos. Sic tuas res fortuna moderatur; tamen plurimum potest virtus. Perillam tuto conscenditur ad supremos gradus; cu ius calle deserto , sciant reges, se intremulo stare, neque descensum modo initare , sed ruinam. Ru nam igitur ut ad te redeam 4 ista calamitas naicendi, cui nec spes regnandi eripitur, nec successus. lx obscura de radice prodeo. 8.AT. omnis radix obscura, & squalicla eis ue unde tamen &floridi di frondentes rami prodeunt. Non unde quicquam prodierit, sed quale sit quaeritur. DOL. Parentibus infimis natus sum. LA. Ser tio; summum ad imperium stilum vocas. Septimi tis Seuerus, de quo supra diximus, equestris scipse ordinis , Alius Pertinax & ipse Libertini filius , & lignorum, vilis utique negotiator mercis, uterque Romano praefuit imperio cui dc Philippus pater, ac filius Arabes humillimi Feneris L. MaxImus &Μaximinus praefuere. Obscurissi-

385쪽

Carras accepta fuerat. Quis ambitiosus adeo, tam ique auadusregni est, Vt non hanc gloriam sine r gno, quam inglorium regnum malit 3 Ecqui Loromo euit Veradio ad felicitatem,& ad summum cecus quod humiliter natus esset, & prima aetate

Ii despectum,Roma. suspexit, & esaris suorum ci vium nominibus, illud peregrini fuscum nomen im 1eruit. Hae sunt ad ascensim scalae: hi virtutum, gradus, qua bus non ad gloriam modo, altioremque fortunam natendo, sperando vigilando, sed ad coelum usque peruenias. Proindi& tu natus humit Iter,ut conscendas enitere; primum,& vltumum virtut in In vestigio pedem figens, nee de etia

m subsistes λ Humile princi eium

flat. R. Illud praeteriit. Quae sequunt incogita. Neo me latet, ut primus, & vi timus vitae dies, quibus . clam visi sunt humanar conditionis statum maxume moderata, siue svi ipsi dicuntJcontinere. De limo nempe consenserim, de primo autem nonata etsi erum fui ipsi voluntJ plurimum intersit, quibus auspiciis inchoetur. Etsi, cuin his sentiens

Nos tamen ista respuimus. Et haec auspicia &hanc tantam syderuqν vim negamus. Conditori ai mosyderum omnia relinquentes, a quo creatum

nullum penitus ad hoc virtutis &selieitati, blI Uς ς ' TMVF risimili a S generis multa est. . Quic tu autem tinniram ne superbiam ense malles C Aut quid hi ne tibi nunc deesse sentis 3 - nisi ne famosis Lma nabus atrim , trunci De

386쪽

g88 PETRARC.DE R E M E D. statuis;bustumque familiae, semesis plenum titu- Iis,spectaculo praetereuntibus; tibi insaniae sit: qua intriuiis, de his, quos non noueris, elato supercugio fabuleris. Ignobilis natus sum. R. Ignobilemmon nasci tantum sed de vivere quibusda in felicitas visa est. An in Tusculano saltem a Cicerone positum, non legisti illud potentissimi regis An restum, qui laudat senem, sc fortunatum esse di-ἀit, quoa inglorius sit atque ignobilis ad supremviri diem peruenturus.

- . a , . .

De Obseura Origine. D I M L. UI.

ORigo non tantum humilis, sed obseura est.

U. Uera Sc summa obscuritas una est animi. Illam, si mihi dempseris, pulchra suntvmnia. D. Μale natus sum. 'AE. Qio bene vivit, bene nascitur. bene moritur. Atqui male vixerit, bene natus esse non potest. Nam quid refert, quam fulgido tramite coecus incesserit; aut quid refert, unde venias, si in miseriam,& inculpam venis. D. In peccato genitus sum. R.A. Lenet hoc quidem ille vir maximus. Et profecto, nemo non an peccato nascitur.Cauet ute graviora super

addere ; quamquam ne his quoque purgatio sua desit; sed prima illa delarmitas in ipso saepe vitae limine sacris undis abluitur, niveusque animam candor subit m Mala me pMentes genuere. 'AE. Quid ad te 3 Quisquis male genuerit,ru bene geni tus fuisti,nisi alieno uagitio tuum iungis.D. F

387쪽

dae pudet origidis. ημ.Iam quod alieno tumescitis,non miror:&alieno simul crubescitis. Et omnino ubique potius, quam in vobis ec bona Sc mala vestra repon1tis; quae alibi tamen quam an vobis eme non possunt. Quod nisi pudendum ipse aliquid poenitendumve egeris; quod viamn crimen, aut quis pudor, impudicus pater: tu modo ne paterni dedecoris haereditatem adeas, cave. Atque illi dissimillimus hac in parte fieri stude. teisnarum genuit inuito tibi suas maculas impres. 11sse non potuit. In te sit, Sc ex te prodeat necesse est,unde obscurus aut clarus fias. D. Inl nestis parentibus in lucem veni. 23. omnis parens honestus filio videri debet, sed non ut verendus, sici

sequendus omni filio parens. Est ubi deseruisse consilium sit .Eia igitur in diuersum abi; si verus

est parens, deleri volet, seque, non suum vitium in amari optabit. Vnus hic inuentus est Inodia S, quo parentum nomen premere, & calcare glorio uni filiis ac decorum iit vivendo aliter castius scit ac sanctius. De parentibus inhonestis lingua fili, taceat dissimilitudo vitae, morum actuim, non taceat. Pulchra laus fili j cuia tergo dicitur: quantum lene scio moci estior adolescens; contraque nulla grauior senilis nota lasciuiae, quam admota illis indicitia iuuenilis: equidem si parentum

gloria, filiis male viventibus, onerosa est, quanto fasce verecundiae filiorum laus, patrum male viventium premit infamiam DOL. Damnata de venere procreatus sum. R. AET. Atqui malle debes impudiei .patris honestus filius esse , redita, quam honesti, impudicus. In omni enim seu laude , seu Fituperatione, illa praecipue manda sunt quae cuiusque sunt propria. De alI

Z in

388쪽

no nemo iuste reprehenditur,seulaudatur. Etsi, ut dixi, vestrum, quicquid id est, conspectius fiat, suo contrario admotum. Caeterum ut cuiusque propria,laus aut infamia est;sic laudis, aut infamis propria causa sit, Oportet. Neque vero ut unius gladio alter perit,utque unius flammis Peli alterius . uritur, sic unius culpa etiam fama perit alterias; eoque animi bona solidiora sunt, quam corporis, aut fortunae, ut inuito nequeant possessore viola-xi. o. Contra fas, contraque leges genituS si1m. K. Nil tu contra leges sed parentes tui egerunt, tu secundugu leges,aεe omnia. In hoc qaidem nullum penitus tuum crimen fuit: de ortu tuo alij, tu denic rhbus tuis rationem redde S. Et quamuas odiis . sagae libidinis, in immerentes filios vitio legum' ea uiliu extendatur . Deus tamen quemque suis fi-ruibus metitur. Nee fili j iniquitatem patri imputat nec filio patris. Ipsam quoque philosophiam. iudicare aliter solitam, quam leges,ab ipsis philosophis accepisti. Legibus ergo oppressus,diuinosimul , ac philosophico iudicio releuatus, habes animum unde soleris: neque enim tibi, ut priuati patrimonij, sic publicae virtutis haereditas interdicta. est. Illa enim institutis hominum, hare meritis datur, bc antequam nascereris,ut nil gloriae, sic prosea o nihil intamiae meruisti. D. origo illici a.dcincesta est. Quid de incestu, quidve de adulterio. nasci queat,indicio sunt Romulus, & Alcides.Per ses Μacedoniae, Iugurtha Numidiae rex fuit uterque legitimis fratribus regno exclusis; malo qui dem more, pessimisque artibΗs; sed exclusis ta smen. Alexander Macedo PMlippi dictas, cuius vexe sit creditus,audisti. Denique Philippum extremo vitae, Alexandrum non suum filium praedicare

389쪽

liancque ob causiam repudio dimissam scriptores rerum prodidere. Constantinus ipse ex concubina genitus, licet insigni prae legitimis fratribus ad imperium venit. Adgerem his Arturum regem; nisi quod historiis miscere fabulas , nihil est aliud, quam mendacio,veri fidem imminuere. Adsummam vero non est quod te deiiciat origo. Vndecunque ortos virtus extulerit, satis est gloriae. D. Hale natus sum. R Bene vitie, bene morere; quali ter natus sis nee tuum est nec meminisse quidem Potes , nec magnopere inquiras, quod ad te non pertinet; nisi forte ut humilior. mitiorque non nmoestior sis. D.Turpiternatus sum. .ΜOrum candor M claritas vitae , non maculas modo, sed memoriam omnem foedae originis delebunt. Hoc remedium dum lieet arripe. Aliud .mihi crede . nullum est. D. Pudet me infamiae parentum. 2. Ponet hunc pudorem. Unus omnium pates, Deus. Vna omnium mater,Terra. De Seruunte. DIALOG. VII. Si matεμνι famuli te eonditisne trauatum,mae Deo, Domulisse bene liber eraι.

Stuus in hane vitam intraui. Ne do.

'eas; liber egrediere 'velis modo, sic ut multi, qui ex diuerso intrarunt liberi, serui exibui. D. Seruiliter natus sum. R. A. Liberaliter vive;

meliore tui parte liberum esse, nil prohibet; una est peecati seruitus grauissima; sed quae premere

uum fieri voluit fortuna. Potest velle contrarium si tactibus utitur istis, gula speres. Non: g

390쪽

PETRARC. DE REMED. sti monstrum illud; nosti ludos: &praestista; non

Iber modo , sed domini tui dominus fieri po- tes; quamquam quid velit, aut quid nolit nihil id rem ;x t sit inexorabilis quod interdum e Mnullum illa tamen inanimum ius habet. In omni autem aduersus allam certamine, ab illius hoste poscendum auxilium. Saepe, quem fortuna se uum liberum virtus fecit. D. Seruitio premor graui Iugum qui fere volens leue emcit. Ostendam tibi lenimen unicum , ac peculium immor

tale, dominique tui, quamuis potentis, arbitrio exemptum quod te liberum, atque ipso dominoditiorem faciet Sapientiae studio incumbe; illa te in libertatem asseret: dictum Catonis est, a Cic rone firmatum: Solus sapiens liber est, ea scilicet libertate qua certior nulla est. DC. Subdurissimis dominis vitam traho. Nul Ia re melius, quam fide,& obsequio mollientur, & fortassis adeo,Vt quod multis acciditJinde, tibi ventura sit libertas,unde te seruum luges, forsan'aliunde. Hunosiquidem temporalis dominus liberat, hisi eaternus. Scis quanto periculo Alalclius minas heri persequentis euaserit; sede ua1it tamen. Interim de domino sic cogita. Hic te nutrit. tuique curam omnem in se transtulit: cum libertate sollicitudinem amitasse, quid nisi utile damnum voces eblultis serua libertas, multis est libera seruitus. Non tam graue iugum hominum, qua curarum est.

Qui hoc excusserit,illud ferat squanimis .Huic tu seruus , huic uni es deditus; immo hic tibi. Hietuus est dominus;immo procurator tuus. Non habebis honores; equidem, nee labores publicos, non simultatum studiis non forensibus procellis,&consiliorum volubilitate rotaberismon nauigii Larditas,nota agri sterili tabi aut annonae caritas te-