Francisci Petrarchae De remedijs vtriusque fortunae, libri duo

511쪽

8 humilior i quam superba inter utrumque sunti media,& in breui cursu, quanta prorsus obliuio

terminorum i nec unde certe , nec quo pergitis, ineministis. D. Iter longum cogor pedes agere. R. Cogi quidem duruin fateor. Cogi autem volens nequit : indignatio , dc dolor necessitatis pondus exaggerant: patientia , & consensu animi. fortunae cuspis obtunditur. Visnon costi fac sponte, quod cogeris. Vis, Ut iter longum breue fiat, volens I. D. Equitare Vellem, pedes ambulo. R . An insaniae parum est,Vnum Ob quadrupedem, cuius usuin nescis, quam diu tibi fortuna e nee .serit , naturae numerum obliuisci,

quod multi faciunt, qui vilis, atque intractabilis,& caduci equi siducia, dediscunt pedibus suis ire: quibus . quaeso quid aliud, quam diuitem cupias podagram , hoc est pedes inutiles, equos inulto si D. Longum iter pedes ibo. R. Ibis pro libito ; nemo te transuehet, nemo morabitur, ne mo concutiet, nemo deiiciet, nemo aget In praeceps; Vnus tibi labor viae, unum opus ire, nil tibi

tuo cum vectore negocij. Non cogeris enim e quum frenare, non punge i e non adaequare , non substernere, non circumducere, non fricare,non pascere. non aut tergum Vngere; aut arentem p dis ungulam , dc tractare digitis ancipites clauos, aut nocturnos sudibus arcere concursus, &somno exciri trepidus, semperque sollicitus , quia bellua peruigil cum vicinis agat; 1altem noctibus

quiesces. Nam qui equitant noctu etiam laborant. D. Pedibus longum iter ago. . Calceatus forsitan. Sancti autem patres nudis pedibus deserta lustrabant Nuncij Dei omnipotentis Apo- soli, tirunda climata cucuibant, hic ad Orietem,

512쪽

ille ad oecidentem , hic ad arcton, ille ad meri diem nauigantes interdum, raro id quidem , neque aliter,quam cogete Iocorum situ: sed quem, precor , equitem legis, praeter unum ex omnibus Ioannem ὶ neque id amplius, quam semel, idque perexiguo viae spatio ; dum, quod Clemens scripsit, de ecclesiastica habet historia, ad recuperanis dam perditi adolescentis animani pia illum festi. natio perurgeret ὁ quomodo autem equitarent, quorum dominus pedes ibat Vix asellum semel quidem ille,mox in crucem astensurus ascendit. Quod si sanctitate inaccessibili. haec exempIa te praegrauant: at Romanae legiones , quae orbem terrarum subegere, magna ex parte pedestres fuisse noscuntur, in quibus non se solum, atque arma suis pedibus quisque portabat sed multorum panem,ac viaticum dierum;vallum quoque, quo in finibus hostium, castra in dies circumspecta, nocturnis ab insultibus tegerentur. Vnde eleganter Cicero noster, quodam loco de militibus Romanis agens . cum fortibus viris caeterarum gentium arma non impedimentum,sed quasi vestimentum esse dixisset, hoc prae cipuum illis dedit,yt dicere Romanis lis arma, non vestem esse,sed ut humeros ac lacertos: ut cum eaS quas dicebam militares sarcinas subiissentaum demuvideri sibi esse vestitos: neu quis moderni sermonis consuetudine labi possit militum appellatione pedires aecipi eosque ab equitibus. quanuis πω terque militet hoc secerni nomine solitos, multis Romanaehistoriae locis aduertere est. Proinde magnum tibi lenimen, ac solati u laboris, horum recordatio praestare potest , non inermi tantum, ac vacuo,&duro licet, tuto tamen calle pe r*enti. sed armato etiam, atque onusto, dc periculos

513쪽

VTRIUS FORTI LI p. II. itramite peditanti. Siquidem nihil ad tolerantiam iasperarum rerum emcacius, quam cogitare ea-dem multos fortibus animis, fuisse perpessbs .Pudet enim generosium spiritum , non posse unum, quod innumerabiles potuere: quae cogitatio. non in laboribus modo , qui dissiciles , sed in his quoque, qui miserrimi videntur cruciatibus, in doloribus qorporeis , maxime in ipsa demum morte . profuerit. .Longum ego durumque ite' pe libus moestus ago. 8. Nihil aeque durum iter,lenit Moestumque animum serenat, ut nobiles, ac suauer, curat, quq nisi boni ac docti viri pectus incolere, i aD . que omnes comitari nesciunt. Hic si grata socie- tas amici laeti , 5c eloquentis accessirit, non tantum leue iter sed Zc breue videbitur. Multos iacu . da confabulatio sic affecit,ut&viς duri ciem non .sentirent,& de breuitate .longi licet itineris qitererentur: neque tuisse,sed vectos esse se, crederent.

Est Sc illud enim inter mimos Publi j notissiurii me :Comes facuhdus in.via Ero vehiculo est.

rilitas g .a erit 3 Optime res omnis contra- - il coli one cognoscitur. D. Fefellit ager rimam spem. R. . Non te ager sallit,sed Impro-

bitas. cupiditasque animi: cuncta vobis ad nutum :. successura promittitis , insolentes; vestro digni iudicio, quibus ipsa rerum pareat natura; quae si , suum ius seruare ausa , profundam semel auari-:tiae Vestrae, praeruptamque voraginem, cui nihil

514쪽

terribilis in consiliis luper filios hominum l. vi de illo scriptum est: sperate iam tandem, non in agris vestris, sed in Domino, dc facile bonitatem& inhabitate terram , & pascimini in diuitias eius , delectamini in Domino δc dabit vobis letitiones cordis yestri: quae, ubi coeperitis in Domino delectari. auarae esse non poterunt. neque iniustae. Reuelate Domino viam vestram iasperate in eo Scipie faciet. Iactate super domino curam vestram , bc ipse vos enutries : quid caelesta

manu editi. non nisi terram cogitatit, terramque diligitis Θ Nolite has sacras voces. ut soletis, spernere. Nolite auras pluviasque tempestates idoneas aucupari aut precari. Nolite in terra spem

habere sed in illo qui respicit terram dc facit eam tremere ; qui de laxo durissimo fontes liquidose lici t qui re denique a ε angelo tuo falli passus est, ut in illo spem poneres . qui nonέallit. D. Μultum. sol ira de copia demptum est. Id modo subducitur , quod plus aequo , vel dederunt

anni prae cedentes , vel sequentes dabunt: modestiae . quantulum cunque latest. Auaritia lucro crescit.eoque ut pauperior quo .plus habet magna vitiorum genetrix magna nutrix atque hor-ratrix est copia. Patere malis tuis demi aliquid; quo minus copiae, minus erit m solentiae, minus que libidinis. Atque quod hac tui ruris iniuria a. pud multos beneficium ., vel largitas haberetur, tuque i ple si affueuisses inopiae, ubertatem hanc, - dc copiam iudicares : tantum in iudicio rerum temper consuetudo praeiudicat, tantamque vim habet: nunc quid ratrum. ii temperata fastidiunt, qui superuacuis assuevere : qua nul la maior procella mode itiae est. ιλ. Sterilitas urget insolita.

ι a. Saepe quidem fortiores viros plaga fert M.

515쪽

rilis, fertilior molliores, neque fert modo,alf eit,atque alibi natos durat aut mollit. Sic mollivit Gallos primuin, post Romanos, Asia; Alexandrum Babylon; Hannibalem Capua. Contra vero Romanam indolem durauit ,& Cotis in morem acuit illa arens,& scopulosa pars Ligurum; te, que eo pia molliebat duret inopia. Sobrietatem te do-eeat ager tuus, Ec quod libri uberes nequiuere .glebae faciant aridulae. Nemo despiciendus est magister disciplinae utilis. Disce bene vivere disce vel

tenex, disce vel nolens ; disce denique vel indu

Villieum insolentem patior. R. Insolentem

tantum, Zc non furemrbe ne tecum agitur. D.Villicus malus est mihi. - .Malum seraequanimis:villicus, nisi pessimus,bonus est. D. Villicum durum aegre fero. ΜOllem,delicatumque ferres aegri iis . duricies rusticorum epitheton est: ducis cum bobus, cum stiva, Ec vomere. eum Iugonibus, & rastris, dura denique cum tellure luliantur. Quidni ipsi etiam duri simZs nil aliud

est,quam durus bonus est villicus. D. Rusticum importunum ferre nequeo. R. Atqui vel feras viti Ileum , vel ipse 'illicus sis, oportet; vel incultum rus elige Dura sunt omnia. V.Rusticus intractabilis andifestus est mihi. Nil horum impraemeditatum tibi e sse debuerat, mox ut terram habuistirlabores varios praesagire, sterilitatem. Et villicitistidia debuisti: dixi, dum rure gloriareris ea-

516쪽

t culto, rusticos ultimos hominum, terris abeun-r tem iustitiam reliquisse. Si unquam genus huma-ε num reuiuisceret, eosdem illos, puto, Vltimos reperturam,ita quos sequebantur praecesserum,malorumque omnium pessimi facti sunt. D. Asperri- mus villieus est mihi. - . . Vbi Veritas dixit, quod terra homini spinas, Si tribulos germinaret. HIbintelligendum fuit Zc rusticos tribulis:e unctis asperiores. O.Villicus est mihi nequissimus. R. a. Aut villici nequitiam tolerare condisce , aut famem perpeti. Mutare enim villicum non proderit. Λd unum modum ferme omnes facti sunt; nisi quod semper peior est ultimus. D. Villicus fur est mihi. R.DiYisti tandem, quod dicturum praestolabar.Ita enim addicti sunt, ut eis aliquato sit dulcius id modicum, quod furantur quam quicquid ex omni iusto labore percipiunt di hoc ipsum tandem est fe- . rendum; nec queri unus debet quod omnibus est commune. Profecto autem . etsi plieta rusticos vltimos a iustitia derelictos faciat ut bis dixiJapud vos tamen , hominem primum humano semine genitum.& agricolam fuisse eo stat & parricidam, ut fuisse semper pessimi videantur: dum id recolis, non mireris fures. D. Villici culpa rus perditum, ac desertum est. q. Hoe quotidie mul tis clarioribus Anaxagorae accidit, & Architae; uterque, cre-

do, doluit,neuter excanduit.

ID Mφdicum , quod superest, a seribus vix de

fendo. Rure te villicus tuus patientiam

517쪽

mali huius edocuit , quam in urbibus exhibe, res. D . Me fures infestant. q. η. Contrahoe malum nil querelis agitur , suppliciis opus est. Interim culto dia proficit vigilanti. Sunt; qui nih1I custodiant,& accuse ut fures. cum Vetus it prouerbium, quod occasio furem facit. Dc Limen meum fures obsident. I . . Claude hostium, Obde seram'. aperi oculos, atque intende: si negligis remetipsum culpa: ryro fur intentis obfuit. Illi iustius queruntur quibus non sunt do

mus ; quales sunt quidam populi sub meridiem, di iub arcton: dc ideo a pud Scythas, ut scriptum vides; nullum scelus furto grauius ; de sequitur ratio: quid enim inter sylvas superesset, si furari

licet. DO. Fures mihi subi Iahunt res meas. A. Suas fieri volunt, nec tu Veras. Puta erg5 negligentiam tuam plecti, rerumque te tua tum custodiam, hoc pretio,doceri. Vtilia non discuntur gratis. D' Μihi molestissimi fures sunt. Importunum plane genus hominum,nee optimo honis omnibus odiosum, non modo ut pestilens, sed ut vile. Sic enim habe : non aliter , quam summa animi vilitate aliquem ad hoc trahi. Haud immerito igitur Aurelius Alexander princeps iuuenis, sed bonus, tanto furum odio flagrauit, ut

de illo scribat lius Lampridius si quem talium vidisset,paratum digitum habuisse ut illi oculum

erueret, tantique eum stomachi fuisse in furtorum infamia laborantes, ut si eos casu aliquo videret, commotione animi coleram euomeret, tot.

vultu inardescente ira ut nihil loqui posset, Nobilis prorsus indignatio generosi animi, vere infens furum foeditas, quae viro forti, de sublimi, sic libito nausea extorqueret. Quin imo. qua quida ex honoratis aliquando furti reus,ambitiose tade

518쪽

nuore quorundam amicorii rogum, ad indit lanx aspirasset & statim in furto deprchensus esset vix enim illi vitio allaeti, desistote unquam sciuntJ quaesiuit Aletiander a regibus qui illum promoue rant, quid apud eos paterentur fures , cumque illi. respondissent, crucem;illico eum, de illorum sententia crucifixit. Q. Furtis infestor. Contra furta bona est vigilantia, atque cristodia. sed optima. est paupertas: quandiu aliquid erit, quod furibus

dulce fit. eorum ves manus certe, vel oculos non euades:vis fures non metuere,pauper esto. De Dipinu. D I A L. L X I. .

Ayrat donibus spoliatus sum. l . g. Qia a mulsciuili lege nisi fallorJ scriptu sit quod nullius fur improbior quam qui vi rapit: sunt

tamen clandestini fures, me iudice, viliores: illi anim fraude agunt, hi autem vi. Et ideo iuxta sententiam Ciceroniscilli vulpeculis; hi leonibus astrimilantiar. Adde, quod fures rebus spoliant, inge-ximique suspicionessat praedonibus spoliasse ferae sat est suspicionibus non relinquunt locum. D p. In praedones incidi, qui me nudum re Iiquerunta 'A . Incidit in praedones Cassar a quibus non spoliatus modo, sed captus, magno se tandem pretio redemit, futurus rerum dominus: quamuis huic damno solatium vitio mox sequuta praebuerit, non exiguum lenimen iniuriarurn. In cadit in manus hostium Regulus toties iam victor, qui magno cum imperi j vestri damno, atque discrimine 'eundem immani supplicio peremerunt. Incidit: , In hostes quoque Valerianu SImperator. qui eam

H iiij

519쪽

. y22 PE TR ARC. DE R EMED. , mu to cum imperi j dedecore,foedo senili seruitio

consecerunt. Tu,si nihil ultra. qtiam spoliatus es, & sortunae tuae, &praedonibus gratiam habe: quii tibi libertatem, vitamque reliquere. Non est enim: aliud beneficium latronse , quam quod Ciceroi ait in Philippicis; ut commemorare possint, his, se vitam dedisse, quibus non ademerunt. Fer tu igitur sortem tuam, communem tibi eum magnis his .atque aliis claris viris: dc, si comparetur, iacti lam etiam , atque optandam ue neque felicior esse 'elii his,qui dicuntur felicissimi. De Dolo malo. D I A L. LXII. I Deceptu isellu,μ fata dec=ienteam; AItar ab alteriusfraude periresolet. D O L. Circumscriptoribus sum deceptus. t. m-' Iraris Mirarer ego,si inter homines conuer ando, illaesus euaderes: quis homo enim I hominem non decipit Fides exulat, regnat fraus: ἰ hoc ne nunc nouiter perpendis non tanto studio. , neque tot laqueis venatores,atque a cupes seras, . ac Volucres captant, quot versuti homines alios . quosque simpliciores. Quod si unquam veruit. - tuit, vestra aetate verissimum est. Monstrantur diagito fraudum magistri, Ec ille prudentior iudic tur qui peritior est tallendi. vis ne igitur non decipi;aut morere aut fuge hominum cons It a. D. Dolo malo,unde non timui, circumuentus sum. R. Si timuisses deceptus foris tam facile non fuisses: ' dc nue cogita, an tu quemqu1aliquado seselleris. Estis enim fere omnes ad tallend si proni; seres au-

te facilius ab altero tibi fieri ; alteri quod seceris. Sed vos.&quae facitis aliis,non sentitis, Ecquae ab anis

520쪽

: aliis fiunt vobis pati non potestis ,rerum omnium iniquitii ini iudices. D. Dolo amici damnum . tuli. Erras ut in multis. Nullus in amicitia dolus est. Sed in hoc etiam vulgo erratis,amiaeos creditis, qui non sunt. Amicitiamque rem inaestimabilem atque sanctissimam facili probatis experimento , usque adeo rerum vilium curiosi, leui eommessatione , aut breui confabulationeruaeritis amicum:nec citius quaeritis, quam peritis, si tamen, quod non habetur , perdi potest. Postea ab amicis vos deceptos dicitis, Si hane i famiam amicitiae tu uritis innocenti. D. DO-lo damnificatus sum. R . Multis profuit fali eris cautior in reliquis:quidam paruae rei damno , maximarum rerum pericula declinarunt. DO. Circumscriptor iniquissimus me sesellit.

Immo tuum exercuit, atque excita ait ingenium. docuitque non fidere,nisi expertis &probatae fidei. Enumerarem exempla quibus cammtuum solareris, nisi essent innumerabilia. Quis enim vivens non decipiturὶ Quicquid mali mortalibus aceidit minus est, quam quod homo pa- titur ab homine : & quoniam sequi omnia , nee possibile,nec ne eesse est; Μemento Canini j. qualiter Syracusis fuit dolo malo quondam a Phitio

circumscriptus. Habet tamen Caninius. quo sola- . ri queat. eques Romanus ab extraneo, &vivente deceptus .cum Augustus Caesar Imperator Romanus, a Romano ciue moriente delusus sit: nota res est, ut Marius quidam , qui ipsius Augusti beneficio , ab infimo m mi e gradu, ad summos honores, atque opes ascenderat, semper publice praedicare solitus , se illum num haeredem habiturum , eique bona sua omnia relicturum ,

quo omnia percepisset; id ipsum, cum pridie qui