장음표시 사용
111쪽
633 Pars cadit arce Iovis : ter denas Curia vaccas Accipit, & largo sparsa cruore madet. Ast ubi visceribus vitulos rapuere ministri , Sectaque fumosis exta dedere focis ;Igne cremat vitulos , quae natu maxima Virgo , 6 o Luce Palis populos purget ut ille cinis. Rege Νuma , fructu non respondente labori ,
Irrita decepti vota colentis erant. Nam modo siccus erat gelidis Aquilonibus annus , Nunc ager assidua luxuriabat aqua.
641 Saepe Ceres primis dominum fallebat in herbis , Et levis obsesso stabat avena solo ;Et pecus ante diem partus edebat acerbos , Agnaque nascendo saepe necabat ovem.
Silva vetus , nullaque diu violata securi , 6so Stabat, Maenalio sacra relicta Deo. Ille dahat tacitis animo responsa quieto Noctibus : hic geminas rex Numa mactat OVES. Prima cadit Fauno , leni cadit altera Somno et Sternitur in duro vellus utrumque solo. 63 1 Bis caput intonsum fontana spargitur unda ;Bis sua faginea tempora fronde premit. Usus abest Veneris : nec fas animalia mensis Ponere ; nec digitis annulus ullus inest. Veste rudi tectum supra nova vellera corpus 66o Ponit , adorato per sua verba Deo. Interea placidam redimita papavere frontem Nox venit , dc secum tomnia nigra trahit. Faunus adest; oviumque premens pede vellera duro, Edidit a dextro talia die a toro ;663 Morte boum tibi, Rex, Tellus placanda duarum 2Det sacris animas una necata duaS. Excutitur terrore quies; Numa visa revolvit, Et secum ambages caecaque jussa refert. Expedit errantem , nemori gratissima conj-
67o Et dixit, Gravidae posceris exta bovis.
112쪽
Exta bovis dantur gravidae e felicior annus Provenit , & fructum terra pecusque ferunt. Hanc quondam Cytherea diem properantius ire Iussit , & aetherios praecipitavit equos ;Ut titulum imperii quam primum luce sequenti 67 1 Augusto juveni prospera bella darent. SED jam praeteritas quartus tibi Lucifer Idus
Respieit: hac Hyades Dorida nocte petunt. TERTIA post Hyadas cum lux erit orta remotas , Carcere partitos Circus habebit equos. 68o Cur igitur missae vinctis ardentia taedis Terga ferant vulpes , causa docenda mihi. Frigida Carseoli, nec olivis apta serendis Terra , sed ad segetes ingeniosus ager. Hac ego Pelignos , natalia rura , petebam ; 68s Parva, sed assiduis uvida semper aquis. Hospitis antiqui solitas intravimus aedes ;Demserat emeritis jam juga Phoebus equis. Is mihi multa quidem , sed & haec , narrare solebat , Unde meum praesens instrueretur opus. 69o Hoc , ait , in campo , campumque ostendit, habebat
Rus breve cum duro parca colona Viro.
Ille suam peragebat humum ; sive usus aratri , Sive cavae falcis, sive bidentis erat. Haec modo verrebat stantem tibicine villam; 69s Nunc matris plumis ova fovenda dabat. Aut virides malvas , aut iungos colligit albos Aut humilem grato callacit igne focumia 1' Et tamen assiduis exercet brachia telis , . Adversumque minas frigoris arma parat. t Too
Filiua hujus erat primo lascivus in aevo ἔAddideratque annos ad duo lustra duos. Is capit extremi vulpem sub vallo salicti;
Abstulerat multas illa cohortis aves.
Captivam stipula foenoque involvit, & ignes os Admovet: urentes effugit illa manus. EV
113쪽
Qua fugit , incendit vestitos messibus agros ;Damnosis vires ignibus aura dabat. Factum abiit, monumenta manent: nam vivere captam Io Nunc quoque lex Vulpem Carseolana vetat. Utque luat poenas gens haec , Cerealibus ardet ;Quoque modo segetes perdidit, ipsa perit. POSTER A cum veniet terras visura patentes Memnonis in roseis lutea mater equis ;
i 3 Ε duce lanigeri pecoris , qui prodidit Hellen ,
Sol ahit: egresso victima major adest. Vacca sit an taurus , non est cognoscere promtum ;Pars prior apparete posteriora latent. Seu tamen est taurus , sive est hoc femina signum , χο Iunone invita, munus amoris habet. NOX abiit, oriturque Aurora. Palilia poscor. Non poscor frustra , si favet alma Pales. Alma Pales , saveas pastoria sacra canenti , Prosequor officio si tua festa pio. 72y Certe ego de vitulo cinerem stipulasque fahales Saepe tuli plena , februa casta , manu. Certe ego transilui positas ter in ordine flammas , Virgaque roratas laurea mi Sit aquas. Mota Dea est, operique favet e navalibus exi , 73o Puppis : habent ventos jam tua vela suos. I , pete virginea , populus, suffimen ab ara Vesta dabit: Vestae munere puruS eris. Sanguis equi suffimen erit , vitulique favilla ;Tertia res , durae culmen inane fabae. 73 I Pastor , oves saturas ad prima crepuscula lustra ;Uda prius spargat, virgaque verrat humum. Frondibus , & fixis decorentur ovilia ramis
Et tegat ornatas longa corona fores.
Ceterulei fiant vivo de sulfure sumi ;7ηo Tacta quo fumanti sulfure balet ovis. Ure mares oleas , taedamque , herbasque Sabinas ;Et crepet in mediis laurus adusta focis-
114쪽
Libaque de milio milii fiscella sequatur a Rustiea praecipvh quo Dea laeta cibo est. Adde dapes mulctramque suas : dapibusque resectis, 7 sSilvicolam tepido lacte precare Palen. Consule , dic , pecori pariter , pecorisque magistris ;Effugiat stabulis noxa repulsa meis. Sive sacro pavi , sedive sub arbore sacra , Pabulaque e bustis inscia carpsit ovis ; IIo Seu nemus intravi vetitum , nostrisve fugatae Sunt oculis Nymphae , semicaperve Deus ;Seu mea falx ramo Iucum spoliavit opaco , Unde data est aegrae fiscina frondis ovi ;Da veniam culpae: nec, dum degrandinat, obsit 73s
Agresti sano supposuisse pecus.
Nec noceat turbasse lacus : ignoscite Nymphae , Lota quod obscuras ungula fecit aquas. Tii , Dea, pro nobis Fontes fontanaque placa Numina ; tu sparsos per nemus Omne Deos. 76 Nec Dryadas , nec nos videamus labra Dianae ;Nec Faunum , medio cum premit arva die. Pelle procul morbos e valeant hominesque gregesque ;Εt valeant vigiles , provida turba , canes. Neve minus multo redigam , quam mane fuerunt ἔ 76 INeve gemam referens Vellera rapta lupo. Absit iniqua fames e herbae , frondesque supersint ἔQuaeque lavent artus , quaeque bibantur , aquae. Ubera plena premam e referat mihi caseus aera ;Denique viam liquido vimina rara sero. 77o Sitquc salax aries ; conceptaque semina coniux Reddat ; & in stabulo multa sit agna meo. Lanaque proveniat, nullas laesura puellas , Mollis , & ad teneras quamlibet apta manus. Quae precor , eveniant e & nos faciamus ad annum 77yPastorum dominae grandia liba Pali. His Dea placanda est; haec tu conversus ad ortus Dic ter, & in vivo prolue rore manus.
115쪽
Tum licet, apposita, veluti cratere, camella , 78o Lac niveum potes , purpureamque sapam. Moxque per ardentes stipulae crepitantis acervos Trajicias celeri strenua membra pede . Expositus mos est e moris mihi restat origo. Turba facit dubium , coeptaque nostra tenet.
78 3 Omnia purgat edax ignis , vitiumque metallis
Excoquit : idcirco cum duce purgat oves. An , quia cunctarum contraria semina rerum .
Sunt duo , discordes , ignis dc unda , Dei ;Junxerunt elementa patres , aptumque putarunt
9o Ignibus & sparsa tangere corpus aqUa. An , quod in his vitae causa est Z baec perdidit exsul ;His nova sit conjux ; haec duo magna putant. Vix oquidem credo ; sunt qui Phaethonta referri Credant, & nimias Deucalionis aquas. 93 Pars quoque, cum saxis pastores saxa terebant , Scintillam subito prosilui sie ferunt ;Prima quidem periit , stipulis excepta secunda est. Hoc argumenti flamma Palilis habet. An magis hunc morem pietas Eneia fecit, sco Innocuum victo cui dedit ignis iter :Num tamen est vero propius cum condita Roma est, Transferri jussos in nova tecta Lares e Matantesque domum , tectis agrestibus ignem , Et cessaturae supposuisse cata rsos Per flammas saluisse pecus, salutila colonos rQuod sit natali nunc quoque , Roma , tuo. Ipse Iocus causas vati facit. Urbis origo Venit : ades festis, magne Quirine , tuis.
Iam luerat poenas frater Numitoris , & omnes Io Pastorum gemino sub duce vulgus erat. Contrahere agrestes , & moenia ponere utrique Convenit: ambigitur moenia ponat uter.
Nil opus est , dixit , certamine , Romulus , ulloia Magna fides avium est : experiamur aveS-
116쪽
Pes placet. Alter init nemorosi saxa Palati; Sis
Alter Aventinum mane cacumen adit.
Sex Remus , hic volucres bis sex videt ordine : pacto Statur : & arbitrium Romulus urbis habet. Apta dies legitur , qua moenia signet aratro. Sacra Palis suberant et inde movetur opus. 82OFossa fit ad solidum : fruges jaciuntur in ima , Et de vicino terra petita solo. Fossa repletur humo ; plenaeque imponitur ara ἱEt novus accenso finditur igne focus. Inde premens stivam designat moenia sulco e 82 3Alba jugum niveo cum bove vacca tulit. Vox fuit haec regis; Cotidenti Iuppiter urbem , Et genitor Mavors , Vestaque mater , ades ;Quosque pium est adhibere Deos , advertite cuncti: Auspicibus vobis , hoc mihi surgat opus. 83OLonga sit huic aetas , dominaeque potentia terrae Sitque sub hac oriens occiduusque dies. Ille precabatur : tonitru dedit omina laevo Iuppiter : & laevo fulmina milia polo. Augurio laeti jaciunt iundamina cives , 83
Et novus exiguo tempore murus erat.
Hoc Celer urget opus , quem Romulus ipse vocarat, Sintque , Celer , curae , dixerat, ista tuae I Neve quis aut muros , aut versam vomere terram Transeat : audentem talia dede neci. 84o Quod Remus ignorans, humiles contemnere muros Coepit et & , His populus , dicere , tutus erit lNec mora : transiluit. Rutro Celer occupat ausum ;Ille premit duram sanguinolentus humumia Haec ubi rex didicit , lacrymas introrsus obortas 84 IDevorat, & clausum pectore vulnus hahet. Flere palam non vult , exemplaque sortia servat ;Sic qui e meos muros transeat hostis, ait. Dat tamen exsequias et nec jam suspendere sietum
Sustinet, & pietas dissimulata patet. 8 Io
117쪽
osculaque applicuit posito suprema feretro ;Atque ait ; invito frater ademte, vale. Arsurosque artus unxit : fecere , quod ille , Faustulus, & maestas Acca soluta comas.
8 3 3 Tum juvenem nondum facti flevere Quirites. Ultima plorato subdita flamma rogo. Urbs oritur quis tunc hoc ulli credere posset
Victorem terris impositura pedem. Cuncta regas, & sis magno sub Caesare semper ;86o Saepe etiam plures nominis hujus habe. Et quoties steteris domito sublimis in orbe , Omnia sint humeris inferiora tuis. DICTA Pales nobis : idem Vinalia dicam. Una tamen media est inter utramque dies. 83 Numina vulgares Veneris celebrate puellae. Ivlulta pro lassarum quaestibus apta Venus. Poscite ture dato formam , populique lavorem ;Poscite blanditias , dignaque verba joco. Cumque sua dominae date grata sisymbria myrto , 87o Textaque composita juncea vincla rOSa. Templa frequentari Collinae proxima portae Nunc decet : a Siculo nomina colle tenent. Utque Syracusas Arethusidas abstulit armis
Claudius , & hello te quoque cepit, Eryx ἔs7s Carmine vivacis Venus est translata Sibyllae, Inque suae stirpis maluit urbe coli. Cur igitur Veneris festum Vinalia dicant, Quaeritis; & quare sit Jovis ista dies
Turnus , an AEneas Latiae gener esset Amatae , 88o Bellum crat. Hetruscas Turnus adoptat opes. Clarus erat , sumtisque ferox Mezentius armis ἄΕt vel equo magnus , vel pede major erat. Quem Rutuli Turnusque suis adsciscere tentant Partibus : haec contra dux ita Tuscus ait. 8 8 3 Stat mihi non parvo virtus mea e vulnera teste S , Armaque , quae sparsi sanguine saepe meo.
118쪽
Qui petis auxilium , non grandia divide mecum Praemia , de lacubus proxima musta tuis. Nulla mora est operae : vestrum dare , vincere nostrum est. Quam velit .Eneas ista negata mihi l 89o Annuerant Rutuli. Mezentius induit arma ;Induit AEneas , alloquiturque Iovem. Hostica Tyrrheno vota est vindemia Regi, Iuppiter : e Latio palmite musta feras. Vota valent meliora e cadit Mezentius ingens , 89 IAtque indignanti pectore plangit humum. Venerat Autumnus , calcatis sordidus uvis ;Redduntur merito debita vina Iovi.
Die a dies hinc est Vinalia r Iuppiter illam Vindicat, & festis gaudet inesse suis. 9co SEX ubi, quae restant, luces Aprilis habebit ;In medio cursu tempora veris erunt.
Et frustra pecudem quaeres Athamantidos Helles ;Signaque dant imbres , exoriturque Crnis. Hac mihi Nomento Romam cum luce redirem , SUI Obstitit in media candida pompa Via. Flamen in antiquae lucum Robiginis ibat,
Exta canis flammis , exta daturus ovis. Protinus accessi, ritus ne nescius essem.
Edidit haec Flamen verba, Quirine, tuus. 9 Io Aspera Robigo , parcas Cerealibus herbis ;Et tremat in summa Leve cacumen humo. Tu sata sideribus coeli nutrita secundis Crescere , dum fiant falcibus apta , sinas. Vis tua non levis est : quae tu frumenta notasti , 9 I IMaestus in amissis illa colonus habet. Nec venti tantum Cereri nocuere nec imbres , Nec sic marmoreo pallet adusta gelu ;Quantum , si culmos Titan incalfacit udos. Tum locus est irae , Diva timenda , tuae. 92OParce , precor , scabrasque manus a messibus aular ;Neve noce cultis : posse nocere iat est.
119쪽
11 a P. OVID. NAS. FAST. L. IV.
Nec teneras segetes, sed durum amplectere ferrum pQuodque potest alios perdere , perde prior. 923 Utilius glaesios & tela nocentia carpes. Nil opus est illis : otia mundus agit. Sarcula nunc , durusque bidens , & vomer aduncus , Ruris opes , niteant : inquinet arma situs. Conatusque aliquis vagina ducere serrum , 93o Astricitam longa sentiat eIse mora. At tu ne viola Cererem : semperque colonus Ah senti possit solvere vota tibi. Dixerat : a dextra villis mantele solutis , Cumque meri patera turis acerra suit. 933 Tura focis vinumque dedit, fibrasque bidentis , Turpiaque obscenae, vidimus, exta canis. 'Tum mihi, Cur clatur sacris nova vi Stima , quaeri; Quaesieram : causam percipe , Flamen ait. Est canis , Icarium dicunt, quo sidere moto , 94o Tolla sitit tellus , praecipiturque seges. Pro cane sidereo canis hic imponitur arae ;Et, quare pereat , nil nisi nomen habet.
CUM Phrygis Assaraci Tithonia fratre relicto Sustulit immenso ter jubar orbe suum ;943 Mille venit variis florum Dea nexa coronis ;Scena joci morem liberioris habet. Exit & in Majas sacrum Florale kalendas ;Tunc repetam : nunc me grandius urget opus.
Aufert Vesta diem : cognato Vesta recepta est 93o Limine : sic justi constituere patres. Phoebus habet partem, Vestae pars altera cessit ;Quod superest illis, tertius ipse tenet. State Palatinae laurus , praetextaque quercu Stet domus : aeternos tres habet una Deos.
120쪽
47UAERITIS , unde putem Maio data nomina mensi Non satis est liquido cognita causa mihi. Ut stat , & incertus qua sit sibi nescit eundum , Cum videt ex omni parte viator iter ;Sic , quia posse datur diversas reddere causas , FQua serar ignoro ; copiaque ipsa nocet. Dicite , quae fontes Aganippidos Hippocrenes Grata Medusaei signa tenetis equi. Dissensere deae : quarum Polyhymnia coepit
Prima e silent aliae , dictaque mente notant. I Post chaos , ut primum data sunt tria corpora mundo , Inque novas species omne recessit opus ;Pondere terra suo subsedit, & aequora traxit; At coelum levitas in loca summa tulit. Sol quoque eum stellis nulla gravitate retentus , II Et vos Lunares exsiluistis equi. Sed neque terra diu coelo , nec cetera Phoebo Sidera cedebant e par erat omnis honos.
Saepe aliquis solio , quod tu , Saturne , tenebas , Ausus de media plebe sedere Deus. χοEt latus Oceano quisquam Deus advena iunxit ;Tethys & extremo saepe recepta loco est.