장음표시 사용
161쪽
rationes mitiuὶ impressast inficiapaeas habes hi enim, ut semel dicam ab aliquo patiens, ditis materiam suscipit, sed ymam,quae in ipso est icuti cera id,quod in auro est,signa
culum, toti aurum. Non enm,quatenus est genteum uel auis
reum sigillum ei similatur sed quatenus talem formam haesbet. Si enim,quatem.s auream uel argenteum sigillam, cerariesimilaretur generatis essetita corruptio: Generatio quidem auri,uel argenti cerae autem corruptio.Sic ergo suscipit quoi,
quesensus eam,quae in messe est ulcedinis firma non quatenus6t me sed quatenus habet cilcin formam dulae unis Digeri taute,q: sciatist,ab iis, quae simpliciter patig tur,no aute se tiunt: quod ea quide,quae sentitit, sic id suscipiunt,quod cognota scit oe iudicet eam quae in ipsis fit,forma,cum altora patiatur quidem .sed non cognoscat: cuiuimodi sunt thecula,ci effigies, quae dii runt a sensibus, quod non posuit iudicarea lyelum, euim ipsis fuerit. Diilrrunt autem haec ipsa,ta reliqua a senis bus tiam patituitur naturalia corpora: patiItur enim i cultis dicite.c frigidicite, albedine,Cr similibus,qubd hae quidemes agentibiis, secundum utrunq; simul agentibus sic patiuntatur. Ignis enim non secundum formam tantum agitis a crem,c ipsum calefacit sed secundam transissimul Tanquam corpus enim agit in ipsum. Est autem apertum signum in bono crina, Io odore cum subiecto enim agit in aerem Cr uestes bonus dor,immixta quadam in eis sub tintia quae existit ex bene olenate corpore.similiter estes,quae colorantur patiuntur. Atq; etiam succi agunt in corpora.Aliter enim ab aquis dulcibus assiciunt:ι eorum,quae lauantur, corpora: cr aliter a salsis, sub'ntia quad vita cum succo immixti. Ac domoram quidem aedilicatores, lapides,quos firmor inualidos Heuoliant dulciab:is aquis diu praemadefietor, sic ad aedificationem usu munt. cernitur autem marissalsugo rupes,c petras exedens Inani, mri ergo π omne,ut semel dicam,corpus, quatentis est orispus,a scit illibus qualitatibiis patitur: ta agente secundu urumque simul patiente. sensus autem nes ab utroq; simul patitura
sed a sola ormae sicut cretera a sigillo: nee ipse,secutida, rtaque simul agente, e patiente secundum utrimque simul,
patitur Neque enim coloratur sensoriam, uel fit bene olens,
nsi secundum solam fornim: Dico autem in Icnfiitium
Aculcitem Nam Cr corpus a caliditate patitur: patitur aut
temta tacti ius sensus, sed non eodem modo sed sensus quiadem a sola calidi firma cognitiae patituriscnsorium vero, cararo,ut materia, secutam utrunq; simul ipsa subiectum catili ii est' u.c a cale aciet toto,ut toto affecta. Et non es ceriste mirandum situ sensilibus quidem aliter patitur sensus: alta ter uero sensoria cr omnino corpiis aliud est enim eis se colores,vel succos,vel sonos,uel frigida uel calida π aliud selisi istis. Quaere color quidem est, succi, T soni. T reliqua,etiamsi non fit sensus sensilia autem non sunt nisi fit sensus, qui ea apprehendit.In sensus ergo agunt ut sin ilia. in corpora autem non itideminis filia sed ut colores ut succi. Et secundum una quams formam habeti substanti ,et totam in totωm agit,c patiens toti in i toto patitur. Sensorium aluein primum in quo talis se
culias, est quidem certe idem escise autem alterum Magnitudo enim quaedam suerit id quod sentit, non autem co quod sit sensitivit. Nec sensus est magnitudo, sed ratio qua dam, di facultas illius.
Pongum dixit de sensu dicit craesensorio. Primu autem dixit sensorium in quo senstitiua Acultas, qui est irrationali animae subiectant biritum. In eo citim primo sensus habet suum esse. sensoria quidem,ta oculi,er aures, e nares sed a
prima. Non, Leti m in jς sensitiva aculis segper ea a Dctia ad illam traii finittitur. Et ergo idem esse aute ali eru Selicta, inquit u es sensitiva sicilitas cffensorium in quo primo iacultas collocatur sunt eadem numero. Non est mim ipse per
se sensus siue subiecto, hoc est si iritu, qui est primum senasoriam.Unam ergo hae s lecto. Ut unum hominem dic m. Cr unam nauem materiam cum propria 'rma, totam compsa
situm unum dicentes. Atqui sub tinti certe duo sunt. Aliud enim sensus t aliud, quod est eis tediam. ille entia est incorporeus,C expers mignitudinis. Quod est autem ei subiectum, corpus,C magnitudo. Et sensitiuum dicitur,non,quatenuus harubet magnitudinem, sta,quat Hidet sensum.
Ex his autem apertum est, ecquam ob causam sensilium excessiis sensoria corrumpunt. Si enim sensorio fuerit validior motus, soluitur ratio. Id autem erat sensus,sicut Sc concentus, ct tonus valde pulsatis fidibus. cita ostemtillet selictoria, quatentu sen*ria in aliqua esse:
ratione CT commoderatione, quatenus quidem habent sensiitiaum Acutitem, quae est eorum ratio, e forma,per qui Uum habet sen ortum suum esse ex iis claram esse dicit causam.cursensilium excessus corrumpant sensoria.Si enim quatenus sunt sensorias quadam commoderatione sunt, crimediocriste, uti dixit: Tuliter enim contemperatum sensorium fit aptum ad sensus fusiceptionem. Praeterea scnsoriis a sensilibus motis fiesit sensilivsensus: merito ergo em moderatia sensoriorum a
sensilibus motus commoderatione corrumpit corrupti autem commoderatione fiunt inepta,nec satis accommodam ad conti
nendam sensitium ficultat . Duor enim affectus patitur senis
sorium Unum quid it simpliciter corpus aliud vero, ut a sen*riam.Vt corpus ergo, corpore patitur: Ut sensorium aut , a sensilium operatione.Sicut oculus, ut sensorium qui dem patitur,congregatus,vel disgregatus a colarum operatione: Ut corpus autem,patitur ab igne, uerbi gratia,caljicientate. Et auris si liter,ut sensorium quidem, Monis patitur Vt corpus autem,a uehementi aeris motu. No est enim idem sonumer adris motus Non tamen fine aeris motu sonrcs.l magnis erisso sonis magno icto sono, compresione Cr constipatione latadit motus auditiuum sensorium, ut corpus Q modo autem a uiolentiore ictu soluitur sensoriorsi ratio a sensilibus ostendit collatione eorum, quae ad Harmoniam compo im,seconcinnati sunt. N in his qui est in fidibus concentus,quae est medio, critas, cr forma quaedam talis elindarum appositionis ex quatalitate quia praedita letione, circini fionesoluitur,C cor rumpitur,eti si chordae no cor pintur. Similiter est horis dae uehementius pulsentur Excessus enim ea corrumpunt, quaeri commoderatione,σ mediocritate esse habent Ration a tem non Harmonim compositorum dico: Sic enim anim diisceret Harmoni : Hoc autem in primo libro sustulit seilfrisium dicit quae accedit rati compo itioni, Cr commoderationis qua solari,forma quos necessario corrumpitur. Dillyri ut filum Harmonia, Criscnsiitiua Acultas in sensoriorum comm deratione: quod harmonia quid sit ipsa commoderatis,quae ab excessu cir intentione chordarum soluitur Sensius autem, ea, quae indili est commoderatione, Duris: ilrius enim saliquid cr illa est enim huius firma. Et quamnam ob causam plantae non sen tiunt, cum aliqua animalem partem habeat, et a tangibilibus aliquid patiantur: nam ociofrigerantur,ec calefiunt. Causa enim est, quod medietatem non habeat nec eiusmodi prin
162쪽
D E Acipium, quod ossit suscipere sormas sensium:
Postqvim dixit,qu)d ex iis, quae disti sunt de sensu cr senso, rq; fit, iiij causa,cur incessus corrumpant sensoria, quod
sint in mediocrin te: mediocrintes autem exces ibus congis puntur . ex his ipsis dicit esse apertum, Cr quamn ob cauissum plantae non sentiunt cum aliquam partem animalem ha beant: aluntur itas ta augentur,ta bi similia generant et a tangibilibus aliquid patiantum: nam C refigerantur, Crolafiunt. Huius autem causa est, quod non habeant ipsa partem, quae est in mediocririte mirgibilium , praeterea cultatem,c principium in ea susceptium formarum, quae sunt in sensit, libas fine Mima. mi inim quomodo mi animata erat scitatiens,sed quod dilem habebat Dulcitem. Medietatem autem dicit sensoria uel quod sensilium medientciu apprehendunt, erab excessu er desectu laduritur vel medietate,quὀdsint in me dio sen illa, ἴαμα. Sed patiuntur cu materia id est, etiam si a sen ilibus patiuntur,non sic patiuntur,viscnfiitiua secunda
formam parientia, Cr non secundum materiam sed patiuntur cammateria, c est,mat ricliter.ta corporaliter. Quae est ea
nimiis subiem materia isen libr. patiens in seipsam recipit seclilium βῆ lus ipsorum 4 e di materia,Cτ tanquam matris, ria Gai seipsam suscipiens,erat vel ::ι inanimata. Illud enim,
cum materia ignificat, quod ipsa,ut materia,patiuntur. Patiatur autem vi matπia,quod formam βῆ tus accipit, quem pratitur. Nonnulli ergo sic acceperunt illud. Pati clim materia. pro eo, quod est secundam propriam materiam pati .clita conuertiatur, et mutatur. Quid autem pati cum materia sensilis,dicit,
quod sensus quidem v ante diximus,patiuntur solam a formis sinctilibus. uisus quidem a colore: non autem a cerussa uel lana,uc quodcunq; si erit colori subiectam silmiliter Crit a I9: inanimam autem a sensilibus patientia, non ab ipsis sol frmis patiuntur sidabu:roq;simul Quod enim hoc admitiatam fit, uerbi gratia, aquae , sic fit dulce. Similiter uapor, si uesti infiideat eam bene olentem reddit Similiter feolores
agunt in corpora ut ea quae tinguntur. Cum propria enim materia uestibus immiscentur sice sonus, qui ligustra rumpit, s lecti aeris promulsione hoc scis. Videt:ι aut an calido, et frigido sol εο no cuni ire. Sola lini caliditas apposito igne illi erat subiella ut aerem Et in didicite similiter. Apposita. olim glacies frigeficit,no immixti eliu subsutia frige, to sed qualiditerinta alteram L autem propterea,quod hae sola quagitates generationis,m corruptionis est j tiuam causam habet. Generittio autem, cicorruptiosubiectae substitiae mutatione ex sua natura fit.
Dubitauerit autem quispiam, an ab odore patiatur aliquid, quod odorata no potest vela colore, quod non potcst videre. Similiter autem Si ui alii s.
postquam dixit, ubi inani nam Icet sensitim non habentia, a cingibilibris patiuntur qualidi tibiis patiuntur autem corpo raliter. materialiter merito postea quaerit,an fieri posit, ut et ab alij qualitatibus quid patiatur eo Hi,quae sensu carent.
Si autem odorabiIe odor si quid facit odoratus, quarcnus odor facit satiare eorum, quae olfieri non possunt,fieri non potest, Vt quidquam ab odore patiatur. Eadem aute ratio in alijs ne peorum quae possunt,nisi quatenus via una quodq; sensi iuum. Hunc dubitauionem soluit Cr ostradit quod nihil eorum, sui sensum non babent,patita a sensilibus. Si enim odorabile,
inquit non' est aliud, qui nodor c gustalii nihilo alius. quam succus: Si quid enim gustum D it, succus, si quido ictum odor freniliter C in alijs: odor autem nulli est a ii, quum odoratui ad eum enim c est cr dicitur similiter auistem g tibile ad gustum C uictibila ad uisum C in resi quissimiliter: a sensilibus qualitatibus ut sensilibus nihil pati post eorum, qua sensum non habent. Neq; eoru suo pol ant, vij quatenus unumquodq; scfitiu in .et ipsa inquit quae sca ilibus pati posunt, non secundam aliquid aliud ab eis pati motur,qina,quatenus fiunt sensiit tua. I t oculus alio quoq; modo est pastuus: sed rasibili non aliter patiatur, quam quatenus ejin ἰu:a. C esse βῆ tar.qui ita sensilibus qualitatib:is, non secundum aliud fit ab Uctis', quin q::atenus fricti tua sunt ea, quae patiatitur: Quod non est itaque sensitiuam, non patieatur ab ipsis. Potest aut cinersi hoc dictum intelligi, quod ne ea itidem quae a sensit libas aliqui patiuntur, ab eis secundum aliquiti aliud patiuntur,suim secundum illus, secundam quod ni sensitivam. Ut oculis a sensili quidem pati pote st, sed non
ab alios fili,qu. secundis id, agito pati sua natura aptus est. Non enim pati posit oculus ab audibilis rin: iiij biis lines auris ab odorabili sed ab audibili tantam. Iulio magis.
quae ne i sinctilibus quidem pati sua natura epra sunt, G ip is quicquam pati non possunt. Simul autem sic quoci manifesti est. Ne pcnim lux, ct tenebrae, nec sonus, neque odor
quidquam faciunt corporibus sed a. in qui bus sunt: ut aer, qui est cum tonitru lignum diuidit. JNon solum,inquis,hor est ex consequenti apertum, ubi nihil eor ,quae sen ara non babent, patitur a sense sibi is, quatenus sensilia: sensus enim ad sensile crisen ite ad sensum se ita ex ipsa preatione hoc aperta est. Nes enimnquit,lux, et te nebrae id est uisibile,per quod ictibilia uidem is quatenas sunt uisibilia.quicquam agis in corpus, quod non habet uiseum. Nesenim apprehendit ipsum ut visibile id, quod uisum non habet.
Sed nes audibile, es odorii bile quicq: π agit,quatent: tarilla sunt,in ea,qu e neq; auditiua sunt nee obiectiva. Deinde quoniam uid Gitur quaedam corpora coram,quae non sunt sensitiva, pati isonis: a tonitru mili quaedam dia: dantur corpora ut liagna, et lapides, C em modi patiantur aute cres illummato a re ab ipso calesim: ab odoribus quos bene olens fit aer: ad
hoc dicit, F non a tonitru,quatentis est :idibile, patiuntur,quae ab eo rumpuntur corpora: sed abutere sonante violenter morit per Isa diuisintur. quatenx percutitor: ar, non isono, quatenus sonus est, naudibilis. Hoc enim significat, dum dicit, sed ea, in quibus sunt, id est,asubiectis sono eius autem subitactum est aera ab eo pathini: r, quae deto citra diuidunt: r. Simili ter habet cir in h. s. Calefiut enim inanimata ab Imrnato eo. restio quatentis es illuminatris,nes'. tum ne sedabipso aere, quatenus est calidas, i ipsi di gregari. Patitin tu autem abbis doribus cr/ὸ π reliqua.non quatemit odorabilia odores sed
secundum id quod est ipsit subiectam una cum ipsorum uapoirum substititia commixti,in quibi: sunt odores,ut in mulso.
Sed tangibilia, Si succi agunt. Sin minus, a
quonam patiantur inanimata, ct alicrentur. Postquam dixit,non pati,quae Risum non babent, ascii sitabris: idq; ostendit in colore, sono,et odore: Hic dicit quMe si alii sensiilia in ea, quae non sunt sensu praedira, non agant: dirigibilia quidem certὸ Cr gi habilia agunt calafiunt rem corpora,C frigefiunt exiccantur,. hume lanti ira tangitatibus qualitatibus omnia corpora Sed non qualem: sunt sarasit:iua, sed quaremis corpora impliciter. Si enim,inquit, non
163쪽
patiantur Pringibilibus er gustabilibus qualicitibus 4 quonapatiuntur Eo ergo res deducetur, ut sim impasibilia, clinatirabilia: quod si ae siurdum.Si enim neq; ab alijs patiuntur ne que a tangibilibus G guJtibilibus . non habebunt liquid aliud, a quo patientar. Erunt ergo impas ibilia omnino.
Nun qiud ergo ec illa agent ri et non omne corpus passivum ab odore, sono et quae
Patum tur,indesinita, o non mancrar, ut aer:
Postqv disit qu)da tragibilibus istilitatibus patiantur corpora,ci agustibilibus quaerit an cris aliis se ilibus pratiuntur corpor non autem sensis iue: sicut ne ilia tangibilibus, T. gustibilibus: c dicit quid non omnia sunt poma ab adore vel bono corpora, pro eo quod est,ia ubilia. Me non omnia patiuntur.Sersunt,quae sub eis sunt,sicut,quae sub tangio bilibus. Neq; enim omne corpus ab eis pati potest sed sunt,quae
ab eis palbuitur.humida,lit Er,ta aqua. Talia enim sinit, qua a colorib re sonis, fodoribus patiuntur,ta movetur. Non
videntur autem .itiquit,pati,quθd cum sint indefinita crit ida.a lectas soni,vel odoris,uel coloris non seruant. Est enim in de tritiorum propriuae in seipsis non manere quod propriam figuinum non babeant,c quod mile conuertibilcm A colori bus ergo cisonis humida cr indefiniri patiunturi ab odorea
tem non haec solam sedi quaedam solida passa fiant bene oleutia.scd est seris proprium c celeriter affici,ci a , ctum abit, cere.c alioqui odoris subiectam dico aute vapor,quando βιωrit corporibus immixtus sicut succulentum humidum,quale est mel.c., it subtilis, C quificile illyrri, ta exhalari positidi potuitur,c relinquit ea quibus erat: eo autem disterso et exhalato, una quos odor perit. Q re et iampi u,quod odore suscepit non fit mile alterabile ut uestis: scd tamen propter imabecillitatem uaporis non diu manet affectus. In hoc aute disertabas tu qui fit in sensu. Seruat enim sensus eum,qui fit, βῆ, ctum: Nes enim fismae effluit cognitio Potest autem critimo mnibus sensilibris extendi oratio Cr indefinitu se audiri, ut eo disicernat allectum, qui fit sensilibus er in scnsam crinior apora. enim in corpora fit βῆ lus, es indelinuus, ut quines simul cr coaceruatim fiat,nes diu maneat. Canindiu enim prose calidum eorpus es ,randiu calescit sensus autem,cam primum se ad sin te applicauerit, quam habuit cognitioncm cr. stim eundem semper retinet: ut neq; intemsi,neq; mitti posit.ra quo enim tactivus sensus calidum cognouerit, etiam si permanserit,non amplius cGnoscet corpus autem non emadem βῆ tuin suscipit realilo,sed aliau aliam secunda id qtaedes magis c mrn re intensum uel remilium. Ni quid autem hoc
quoq icti significat indefinitums
Quid est ergo odorari, nisi aliquid pati an
odorari quidem sentire: aer autem passus sit
celeriter elisitis. Postqu- ostendit q*ὀd a sensi libris patiuntur, quae sensum non habentia coloribus enm.quod est actu perstricuum, Crason: c odoribus are merito quaerit, quonii scutiua quoq; ab eis priuinturi in quo iij runt scit uiua a nos sitim, quae mistiuntur a sessilibus: Uirae enim ab ipsiis uiactitur similiter pariti Hanc ergo lsoluens dubirationem dicit. An odorari quid sentire: aer autem aflsu fit celeriter sensilis Non est enim satis ad sentiendum potis frin sine maternisu cipere: sed Grania tisiculti te opus es', quae no est in omnibus quae scintliam formas ine materia suscipiunt. Non enim si quid ab aliquo Patitur,im C sentit N et der,er aqua, cistecula sentiret:
sed cfeiusmodi Scutate opus est,quae post iudicarea lydius, qui fanti se ilibus quae non est in quolibet corpore, sed mnaturati instrumentario,ut ostendit crines hunc uniuerso,sed mea huius parte,quae propter certa qualitate praediram eonti, moderationem CDbonam imperaturum lianc posit suscipere
multatem. Amodo ergo soluitur sensilia esse ad sensus, crsensum ad sensilia si quidem non solam.quae sunt sensu praedira, sed Cr,quae non sunt patiantur a sensilibus nisi quod unicuissen ilium non est idem esse hoc ta esse scit ite neq; colori e se colorem idem est C esse uisibile sed sub tinti quidem coloris alia si quid sinis perspicui quatenus perspicuri: visibile ait,tem,quando contigit. Ouatenus enim est motiuu eius, quod est
secundum a tum presipicuum secundum hoc est ijsibile similia teret in alijs. Ut ergo sin illa, solum alliciunt.quaesunt senissu praedici Vt autem hic, quae quandos sunt m ilia fiantlia quaedam Aliud est enim esse sensiue et esse colore, c hoe nihil uent, quominus sint aliora quos ityniua. bono enim odore ut sensili quidem, nihil aliud patietur quam opctus ab
olore aut simpliciter, I eo, quod bene olat,ae quoq; diti. iur,qui est itianimatus similita cruri aliis. Vnumquodq; en inanimatum patitur a senstilibus.n ut sentiens. scd uti ipsum
Actum se ite quatenus ab eι patitur. Secundil enim si bis stratim p atlyctu sustinet, mutatur. Inarii mari enim a sensilium sub tintia non qualenus uni sensilii,patientia fiunt quos c ipsa scissilia ipsiis a mitici. Animam aute ab ipsorum
165쪽
OVod autem non est alius sensus praeter
quiram,dico autem hos,visum, auditum, odoratum gustum, tactum, his crediderit quispiam. OSTQUAM in praecedetibus, in tra Elando de
naturali,CHirratationali laborauit: num de rationali quoq; animauult nobos verba fictare,Cr eius substa
lioribussicultatibus irrationalis animae. Q rit enim digere, tiam im nati s r opinionis a cogitatione, π cogitationis ab intellectu frue mente. Quonim enim opinio, quae et animae rationalis ficturis,socieritem e communicationem uuetur habere eum communis Ν, rimaginatione propterea quaerit eorum distisentiam. Praesentis ergo libri scopus,Gr instituit mansiit de anima rationali. Non enim,ut quilam existimant, in praesenti libro eius institutum et de irrationali anima dissertare. Est enim commarus sensus,ta maginationis mei mit non
uod eoru scopusibi proposivise , sed ut rationalis animae cultatum ab irrationalis Scula tibia dii bentiam adduccret,
ideo meminit irrationalis animae Totius ergo libri scopus est de rationali anima,ci nequaquam de irrationali. sed ad hoc dubirationem morιent qui accusatorio sunt animo,c lubenter reprehendunt,dicentes . Oportebat ergo eum de sola maginatio, ne,c communisensu disereroe non ira autem crue sensu Nucautem videmus quod librum incipien statim sensuum tu erudicit, turrem ausint quinq; sensus se pilares. Non erat autem necesse haec nunc quaerer si quidem pretiosarum tuitum irratationalis animae Scultatum mentionem Acere instituisset ut is ruma minoribus rationalis di θῆrentiam traderet. Pretiose eanim. nobiles fecundarum substantiaram acutiates, commuis nicationem .c similitudinem habent cum uillus e ignobiliis bust culcitibus primarum substantiarum sicut CT nunc Preatiose enim reationalis ficultate ut commutiis sensus, chimaaginatia habent communicationem ad opinionem quae est uiliorc ignobiliorsiculi omnium rationalibus.Et haee quidem est dubi ratio,ad quam dicemus , quodsi quinq; sensu meminit,
non stu Da hoc ficit sed ne quis existimaret esse alium sensum a particularibus,qui quinq; sensuum sensilia iudicet Nili enim nunc ostendiset esse quius solam sensus er non plures reistimaret fortasse quis nonsolum esse quinq;. sed C Dii alium sensum particularem,qui e licui simul visibile, Craudiabile,Cr odorabile nec commimi sensu quicquam opiis esse Nequis ergo hoc susticaretur,propterea nil ostendit quilis esse
sol sensus cir non esse alim particularem qui iudicat ergo communisensu opus est. Me etiamsi sensuum numersi quae rit,non propter ipsorsensus h Acit, sed propter comminem Iens .Comin is aut sensus T iri ginationis meminit, nonopter ipsos sed propter lilyrentiam eius arationalibus fiscultatustus. Maneat ergo hic scopus de rationali vitinia Hic est ergo scoprus. Ostendit autE deinceps ex principio animae, quὁdsutitsolum quinq; sensus, pothetico si usus Dilogismo sis enim inquit. Si de P sensus,deesset T sensorium. Atqui non deests ori .ergo nec deest sensus. Sed quoniam C comitarum est dia iam Unde enim reuera si deesset sensus,deesset crsensorium Chasumptio quos dili Ut, quae diciti atqui sensioris non deest ergo Mesensus: Milenam rarim constat an non
desit sensorium Age ergo utras demonstiremtιs,C connexa,c afiunptionem sed prius connexi demonstremus,quod diacit, quiasi deestsensus deest essensori .Hoc autem perirerrationes demonstramus. Onarum haec est prima.Sensus C fensorium sunt ex iis,quae sunt ad aliquid.Sensus enim per senso, rium sentitur.Crsensoriam sensus et sensorum. Ut autem se habet unum eorum, quae sunt ad aliquid, te lubet et reliquTEI ergo claru,quodsi deest sensus deest quos sensoriu pro,pter neces itatem eorum quae sunt ad aliquid. Hae es prima ratio.Secunda ratio.Sensus est quod utitur.Est autem sensorium, quo utitur,cti no est frustra futurum.Si ergo deest sensia, de ic sensorium si non frustra est quod est in urdum dictu naturam frustra aliquidhere.Haec est secunda quo liratio Tertia ratio.sensus nunquam potest citra medium se sensiilibus appli . care,sed semper per media sensoriase applicat. Vbi ergo sensu opus,omnino C sensorio quos per quc se sensilibus se sus applicat.Si ergo deni sensus uidelicet sensorium deest per quod se sensus Di ilibus applicat. Haesurit ergo rationes, qllae
conmmii confirmarunt. Age vero deinceps Cr,quae assumptio, nem confirmant adiiciamus. Hae autem sunt duae rationes induis Gur,quartim hae prima est.Ex omnius ex quibus oportebat
fieri sensoriasim sunt.Sed si ita est,nullum ergo deest Diso,
ri .c sint enim quatuor elementa,C unam quintis cor pus coelest ex quinto quidem corporesensoriin Actio nouest. Quintum enim corpus It aeternum,ut quidam dicunt: semissoria autem sunt corruptibilia. Rursus ex igne non poterat itari fensoris . Unis enim est qui post corrumpere. ex corram
pente autem quomodo posset fieri sensori Rursus ex ipsa terra non poterat per se fieri scisorium hi enim ipsa per se impressu difficilis nec sensilium typo poterat facilesuscipere.
commista autem cum alij terra potestmere sensoria Tullus iris et gustin fensorium est magis teras particeps.Tactus eis trini,πgustussensorium est caero quae ost terrae magis parti,ceps Ignis te ut ipse dicit in totis es sensorijs mare o ignem,er terram 1 infensoriis inuenire.ne ignis autem,nec terra perse unquam sensoria iniunt, propter praedi res ea D. Restant ergo aer C aqua quae posunt sicere sensioria A,
qua itaq; ficit costa inum humorem,qui Ut uisus sensorium. Sede aer es sensorium auditus,et olfletus mi enim in taribus cro auribus ei inaedificatus cir inclusus aer,ipse es a ditus cri*ctus sensiorium. Si ergo ex omnibus,ex quibus fieri poterat, fictam est sensoriam.nustum deest ergo sensortii. Haee estpri, a procedens inductio e ratio quae chirmat assumptι
nem. Aduersus hanc autem rationem Aristotelis duae mouetur
dubitationes. Prima quidem,quomodo dicit non deesse sens rium ecce enim desunt. Cilnisint enim quinq; sensus, tria sint solas soria aer aqua: terra. Q re nihil chirmauit ind Afficiva oratio sed magis dubitationem adauxit. Quomodo ergo di citassumptio sed nullum deest sensorium Ecce enim duo de sumsessoria.Et haec quidem dubitula ad quam lacinus, quod Ο nomine
166쪽
nomine quum uiti sunt lantum sensoria revera autem quinq;. Etsi enim ad terr sermo: sciatorium nectus,ta gultus sed non es ipsa terra. Si enim esset ipsa terra sensorium, tus,e sustus . oportGet in on ni parte,iri qua est,stus, gustu quos
essest quidcm irrationali anima,him omni animali cu omnisba suis sicultatibus. C dicim*s,qu)d propterea quod non est instrument&m accomodatu non operatu secundum suci si, cultates in toto animali. Oportcre enim si adcin terra j sensorium,ad 9 quos Acultatem,ne eam arguoct.Atqui non
in toto corporegustus.Quomodo enim manus non gustat, etsi
dictum habeat non est No eadem terra. Vides, quξd nomine quidem iaciti re aut diu a Rursus etiamsi eὶ est in audi, iue odoratu scd non id .Acrm autem dico non exterarum: omnis enim ea trenus ac insciuit π odoribus,et sonis sed si, qui in fribra cinaribus es seorsum rudificatus,c inclusis. Nicat in non est de scd diu m. non enim qui in auribus est, ure potetrodoribus insistiire nes,qui est in naribus sonis in seruire potest.Q re,etiaracti sunt tria nomine, reuπanmensunt ians. Haec si solatio primi dubirationis ecunda dubiti istio procedit ex eo,quod si contrarium primae dilitationi. ure
est autem. Plura sensoria sensibus: quod es absurdum S enim proptre sensus ficu sunt scnsoria: quot sunt No sensus, tot esse deberent scriboria Cr non pilara. Nunc autem videmus esse phirusin bru.unius crte sensus duo sunt sensoria Ol ictus eisitim in pedestribus,c volucribus aeresis sorium. in aquatitalibus ureb sensorium est aqua.dicit inque pisces humilitat
quendari habere in naribas quaesi struit odoribus. Quare uis
nius sensus duo sunt sensoria Propter hanc iris dubitationem sunt qui dicant non in cod antinali duo esse sen ortu sed iuulio quidem aqua esse sensorium odoratus in alio ureo acrem. Q re non sunt plura nec pauciora sciendum aut lanc mationem inductione procedere,quae nihil necessariam continet.
Primi enim d::picies ignis: hic quidem corruptiuus ille utis τὸ uiuificativus. gare etsi ex corrupticios suffiret non posset sed timin poterat ex uiuificatis fiπi.ta alioqui, sicut uiis
demus, exirenuaere subscruire modoribus,m coloribus, crsonis sed ninei et ijs,quae tres habcitatam sensus.ncti dico crodoratum ,πgustu tonsublimit coloribus: sed nihilominus
talium est minister etivit ino ades scuris,cuius es minister. Quid regies lassurdi in nobis quinq; sensus habentibus dice.
re esse aliaqt idem sensoris,sed non apprehcndere quod non sint meis sensus inrare et inductiva, G nonucra oratio. Est aut secnda ratio Aristotelis inductiva hoc modo. si esses sensorium deest e scisile: Atqui non dent sensile. Hoc enim est connexum,quod emonstratione quos indiget. Hoc,inquit, ex inductione clarum est. Nam Cr, qu suntltae, apprehedimus, qu sunt soni Cicolores,cmodores Iam Mab G ,si prope sunt, tangibilia,ta succossi itaq: Cr,quae prope sunt, C quae lange apprehendimus. clurum es No,quod omnia ap prehen dimus nurum ergo Dei sensit .si autem non deest scilite, reisso nec sensorium.Hoc enim ostenditur pre mutuam oppositi qm,quc conuertitur. Hic est secunda Aristotelis ratio , quae non est nece saria. Esto enim nos quae longe sunt, appreheideare undenamisit apπtum, an omnia quoq quae prope sunt,apa prebedamus Esto enim quὁd omnia tangibiliasentimus, numqui. cromnia gustabilia undenam clarum erit, nunquid non nulla guttabilitanos lateat nempe carnem cameli nemo nostrusustasit. Qiure sunt etiam quaedams filia. yniam ergo Aristotelis rationes plus satis inductione procedunt:meliri 6ὶ
illi ratione Themistis quam dicit in commemrio. Dicit enim
fieri non potuisse, ut anima rationalis accederet, nisi pruis otimniblis irrationalis animae Sculcitibus ornatum esset animaLSi enim tibi melior idie cr detreiora in os quaesunt sub lana:
clarii ergo est,qubdflabemtis rationales animas,omnesq: aes habebimus irrationalis Scultates. Si homo rego habet sol
quinis Isinctus.curum 1 quod soli quias sunt. Q πο enim stat
hominis,tot sunt soli π nec pilares,nec pauciores eoqu)doamnes habet immo, ut et qui his praestantiorem habeat invi dico rationalim. eam aut non haberet, nisi omnes instriora adessent. Omnes ergo habet. π quonia si si habet,qutas quos solium sunt. Et haec es quilam Themistis ratio, in enimureo alimentorii gratiam Aristoteli reddentes, hoc iras argii mentum iris feo tenemus. Si enim in dictionis cotexta quoit,cur talpa quae mouetur,usam non habet: absurdum elanim ubi est melius non esse quos detreius: C soluit ubetabet quide sed a pellicula occultatum. ita enim opportebat, quia a terra nutritur Crisat excaecanda,nisi occultatus visus esset. Nutrimenti Nonatura maiorem curam,e prouidentia ressit Si ergo in hac,quae mouetur ostendit esse quinq; sensus sciebat ergo tamentu,quoi necesse et hos sola esse quin ruri
enim l melius illic C deterim.Est aut in hoc Platonicias rubolice explicare. Sicut enim, inquit, sunt quinq; corpora simplicia quatuor enim elementa, faetbGeum c sicut soli,
da corpora quinq; pre implicia corpora: et enim sanus: bus: Onolatreum duodeci laterum uiginti lateram sicut re per implicia corpora, ques vinci sunt quinq; etiam figia ructae sunt, non hi res: ic cilicet,CT sensit quinq;. Q monimo go non est alius sensus praeterquini quia in in secundi si Di quaerebat, iuuies tacitis an plures nune ostendi, in sese soluim sensu tot hoc ο;ὶ so clarum sit, uΘd unus 6 tractus. Merit,autem hocmit: quoniam ex animalibus haec urad diros habent sin iis cilla verytries. C propicie quaerit, quot sunt sinctus.Si omnia enim mimalia haberent quinq; 'usus, Iupirauantum esset de eo quaerGe.
Si enim cuiuscus est sensus ac ius,ic nucsensum habemus omnes enim agibilis, quatenus est: tangibile, affectiones taeiu sunt no bis sensiles:n ecclΓec sit, siquidem deest aliquissensus: sensorium quoq; dctae o quaeculas quidem ipsi tangetes sentimus,sunt tactu sensilia quem laabemus Oua curacpicro per ea, quae interceduint, ct non ipsa tangentes sim plicibus inici uallis, dico autem velut aere,&
cum nona Ie connixum nes assumptionem, confirmatas ampliotici. ic animaduersa eius obscuritate, dicit in medio corniexu,et sic deinde reliquii absumptio: cofirmat. An enim deberet dicere si deest sensu deri discnsorin atqui se fortano dent: o necfensus d inde de-et confirmare, quia nodeest sensorium,quod est assumptio us ex eo ostendere, quiadcinnis sensus uel citra medium,ucti mellium apprehendat: utrunq; aut babcmiri,c quod citra media,c quod mira terrare lium onviibra aliis praetermisis ab hoc incipit, sol radit quὀd habemus sensum absit intermedio.Si enim, inquit in quibuscunq; est sensus rictus,ea citra medium op ntur.Tanagibilia enim sunt β otiones tactus ta sunt citra media sent ii Et id oblique dixit. cim enim confirmare debreet,qu)d recistra media sensum habemus hoc praetermisso dicit nccesse est ubi dccst sensus e sensorii7.agnita enim obscuritate conexim medio posuit.Deinde coumitur,et assumptione cdfirmat ii ces. Dicta est,quὀd tangibilia citra mediu apprehedimus sunt te crialia,quae π id quod intrecedit appreledimus.Q fi cuntiauim per id,quod intercedit,crino ipsa cingentes, plicibus in t ullis.usti mptione confirmat,quὁdsunt in no iiq da,quietiir mediil apprehcnduntur, ut usus,audis L
167쪽
odoratas ea aut apprchenduntar persimplicia, quae intera cedrint.Smplicia tan dicit Ocin Craqram, eo quod sunt elementa. Per ea rigo apprehen Antur re se sus.
Sic aute habet,qtio dii peruenti qui de plura quo Psensilla, quae stin inter se gener a Iia: necesse est eu qui habet eiusmodi senso rium,csi e viris p sensile.ut si ex aere sit senso, rium,in aera, soni, ct coloris.
silentio praeterni sandubitationem dissoluit. Quod enim non mouit dubiam hoc ei politit.c moima ij est bal ed.ttra, tis,qui hanc sententi. antiquitus diuinarunt. Ci m debraret enim dabinre,an me duo sensoria,cer,C aquit: tria uero senat ilia,color, sonus,odor,Cracinde sic cluerci perinde ac iam dubita ses, limit.sic autem habet solutio,quὀd per unum sensoriti plura scissilia appreheduntur,iluaesensilia genere differre di xit.sonus enim, odor sunt diuersorum generum necesse est
enim,inquit acrem.qui est inauditu,C odoratu duo apprehedere,Cr sonu,CI odorem. cum debcret dicere odorem, cotilarem dixit pro dorsine securintem Fgeret.Et nonnulli quia deis te interpretatisunt. Alii dicunt,quod instar potit: aduersus Empedoclem, tanquam ire diceret: si non posunt,ὁ Aria Dieles, ita quidem sententia, nec ex igne nr ex terra per se fieri sensoriaci da sensoria, vita apprehei: ant,et 'ille a simili cognoscatur. Id ergo restio idet Aristoteles: Si per alta quod unam,quod intercedit,sensitu ora,chsensoriu plura sena silia cognoscuntur: icut ab aere,verbigratia,Cτ color cogno scitur Crsonuscro quod est C perst icuas C personans quides absurdi er per unum quos sensurim multa cognoscis Si autem plura eiusdem,ut coloris, acr 5c aqua, ambieni micrspicua. Z qui unum solum habet utrunci sentiet. Alterum duεrum mouet Ait enim deesse sensorium Plura enim sunt,quae unius participant. Perspicui enim, quod colore dixit .er aer,craqua est particeps Deest ergo sensoriam, eo quod duo quidem sunt,quae subserviunt, uniis autem uisus. Et hoc soluit quod per unam stultori: Quo apprehendit. Q ni eis :im,inquit,habet aeris alterum,id est rumidum, ut dicat prapitam,nouit trans perspicuam. Simplicium autem,ex his duobus tintio Ium sensoria, aere, Maqua . Pupilla enimc aqua, audi AIS, acre,odoratus viro se
Assumptione confirmat, ubi necesse est tria se quaesunt citra medim sensoria: quoniam ex aere Cr aqua sola se pos
sunt.ea autem visus, dittis,cTodoratiis habent odoratris au
tem ex iitros graece est ατί v. Nonnulli dicunt eum quia dra hoc dicere,quod odoratus es utriusq; particeps, emacris, Cr aquae:in nobis quidem aeris in aquatilibris ureb eius.Nonan Ii autem ρατέ accipiunt, ut igni licet ulterum, id est, alterii:s es particeps,utpote aris.
Ignis autem vel nullius,uel omniis communisci nihil enim sine caliditate sensitiuu Terra autevel nullium et in ta stu maxime mixta est Proprie. Relinquatur,rgo nullum esse sensorium praeter aerem, S aquam. Recte dixit comunis omni .Omnis enim sensus nutritur. si autem nutritur, concoquit. Omnis aute concomo per c Iidu.Omnis ergo sensius igne.ut calido opus habet Terra auteuel nullius,uel uiri tu .Eliasii terrena αἱ irem segregatu et attributum est,sed timen non recte dictu tu. im mediiiu intulit. Desensibus enim,qui per medium fiunt, nunc ab eo agitur.
H aecaute nunc quosphabent nonnulIa a nimalia. Omnes ergo sensus habentur a non imperfectis, nec orbatis. Ccrnitur nim ec talpa habere sub cute oculos.
I labent,inquit,qusdam animalia quinq: sensus, quaecunque sunt per i l I,Cτ non manca: r nequis ei diceret , ecce talpiperfidiam est animal,sed assum non habet dicit ea habere qui adem oculos sed eos per pelliculam naturam obtexisse ne indienda terrasicile excaecaretur. Et,ut semel dicam, quaecunque habent motu sec uidu locum ea habet quinq; sensus.Est enim inotus sensu melior. Dubi ineliora illic Taeteriora. Si autem nonnulla motam secundum locum habent: Non habent autem quin i sensus ut lumbrici Cruermes utrum alio modo naturasippleuit,quod illis deest. Ecce ergo aperte eius est et mentum qubdubi est melius,illic Cr detreius er no est eora pro prium quiscripsere commentaria.
tiare, si neq; si aliquod aliud corpus, nec est affectio, quae nullius sit corti, quae hic
sunt,corporum,nullus desit sensus. corpus σὴβ ctione dicit id est, corpoream βῆctionem.
Tale quid autem uali concludere. Si enim .inquit, non est extra elementa corporea a jectio: hoc autem dicit propter quintam
essentiam: quod avremficit sensorium, omnino aflium Use oportet: ida autem non est fretionibus, ripasionibus Obim, xia.non deest ergo sinsorium.
Atquinci communium fieri potest ut sit aliquod sensoriis propriti. quae uno quo P sensuic accidens sciuimus,ut motu stati inaci si
guram magnitudinem numerum Vnum.
Postquam ostendit non esse sextum alium sensum praeter eos,quisunt quinq; in praecedente tra latur nunc quos rursus hoc ipsum ostendit. Postquam enim dicta est in seculo lita o huius tramitu, quod sunt comunias filia, ut magnitudo,oe frigura,nam rus,mollis,quies: Crsunt magnitudo quide et figura comunia uictus,e auditus ireIiqua aute tria moliri inquam,numerus, quies.sunt quini sensuum comunia forcisecet quisipim existimaumt,esse quenda aluim sexta sensum praeter hos quinq; qui haec c5munia sensilia uidicet. Nuncaute per praesentatem contemplatione ostendit no esse alique aliti sextum se ictum particularem,qui comunia sensilia iudicat. Hoc autem ostentithoe modo.Si comunusensiilia sunt propria huius specialis senissiis. Ergo sunt horam quinq; per accidens sensilia. Si enim duae res quibiistum insunt, C unius est propria manis iura est, quod est aliorum per accidEs. Si enim ester alius propria non est etia tritu propria. Ecce enim alij quos inest. Qisares communia sensilia Mi sextisensus propria: sunt ergo his quinque sensilia per accidens. Atqui non sunt his quinq; sensiilia perae, cidens,nt ostenda no est ergo sextussensus, cultis propriasunt haec ensilia,quae diruta comunia sen ilia. Quod aute non sunt per accidetissensilia quinq; sen ibi is comunia sensilia hoc raris si is topothetico fulogismiconfirma sic dicens. Os sunt per accides sensilia jectione in sensum ino ejicitit, ut ostendi. me aute circa sensum affectione, sciui .non sunt ergo sensilia per decides.Et uniena fiet apertu .sas ξctu circa sensura, Qui, quae sunt secunda accides sensilia sic etia ostendit. Dicit enim,qubd, quaesunt secundam accidens sensilia, sunt dupliciae vel quod sub alium sensum cadit ut uisses ex colore dulce ludiis eat. iris si uideri nisi humida aliquod flauum, dicistis Hesemel.Et dicitur hoc per accidens sensile, quando ex colore usus dulce agnouerit. Vel ergo hoc est per accidens sensile: uel quod
sub nastu sensum cadit,ut sub satia. Subs ιιι enim sub nullusensum, dit: sed cognoscitur ex iis,quae issi accidunt Cleonis
168쪽
enim filium agnoscisus non ut clionis suta est non ut si bis
stantim sed ex iis,qui in ipso accitati. ut quod est albus, quod est prominente uerbi gratia,uentre,Cr 1 quid eis modi. Cum
tem sit duplex quod es pre accucra sensiile, neutru horum
significatorum efficium efficit. Od enim ubi si sensus sen
site, tu alia jectione sensum non icit, etiamsi ab ipso cognota scitur Dulce itis non finit a Irctionem circa uisum, etiam ii auisu cognoscitur per intermedium 'tuum colorem neq; rudi
sus,quod nullius est sensus scissile allectionem efficit circusum,etiam ii ab eo cognoscitur. QAtreo tensum est, quod quae suntsecundum accidens sensilia, non efficiunt sectionem ita,cuuis sunt per accidens se ilia.Est ergo totius orationis comispendiosa haec intactio. Communia scit ilia non sunt propria sensitis alicuius allussexti sensus praeter quinq;. Si enim alicuius aliissexti sunt propria seri ilia, sunt ergo horum quincti per accidenssetflu.Sicut enim colores,quisunt propria sci ilia uisus. Mi gustus per accidens: ich figura,ci magnitudo,Cr reliqua sunt propria ullius sexti sensus. Horum ergo quinq; sunt per acciderasen ilia. Atqui non sunt per accidens horti quinq;. Per accidens enim se ilia nosciunt flectionem en ca sensum. communia autem sentilia es ictu afritionem circa sensi s. Hoeostendit ex eo quod dicit esse duplicia sessilia per accides uel, quod ab aliquo alio sensu per se cognoscitur,ab alio autem per accides uel,quod sub nullum alium per se adit sensum, ut sub is stantia. Neutrum autem eorum ficit jectionem circa sensum. communia aute sens sita ficiunt flectionem ut in sectido libro
ostensura et hui intramlus.continuus enim moliri, C paruae
Iiteraesiciunt uisum caecutire. Clurum est ergo, quod comunia sensiliation sunt per accidens sensilia. Et hic est totius oratio nis apparatus,ex duobus hypotheticis strogi mi copo situs,et uno categorico: in quibus primam caput absoluitur.Secundum caput est,in quo talein mouet dubitationem.curio sensius pro priam actioncm exercen C unusqui' ea, quaesuasunt,noavit,sedi quandos aliIs,quae alius sunt scit.certesii aliqua dousus,et gustus circa rem aliquam operati sumnt,ut circa melier mel imul gustaverimus,ta contEplati imus si crastino die
mel oculis subiectu it:uisus non solium uult,quod est ibi proaprium, et similiare cognoscere,ut quθd est flatium,sed crumis tegustam prosilit,ta nouit,quod est dulce. Et haec es quidem dia statio.Huius autem sollationem dicimus eiu modi quὁd duos si ii iis quandos cooperari contiligit, ut circa mes uisum imul Crgustam: Hunc quidem,qui gustaverit,quod est dulce illum uero, qui uiderit,qu)d 'ausi: dcinde hos duorsinsus in sensum
communem terminari, missi opos resinquere Deinde cum crastino die me apparuerit,etr color flauus,imaginatio mouetopos,qui in ipsa sunt quos pridie suscepit,ilalcι simul, suaui: c pronuntiat dulce esse id quod tale est. Haec est ergo diludubirationis solutis,quod communis sensus ambos opos subceis pit:hunc quidem ex gustu illum uerb ex uisivi deindecimiois
stridie ex usu opus commotus fit,qubd mel a nobis itisum est,c ' deincep commolieri opum quos,qui est regustu. crisic licet
dicere alterum opum ab altero commoveri ta hac ratione cognoscere qu)d dulce est,etsi non gustaverimus. Et hinc quidecerte a Irnionc quoq; fiunt. Cnietum lauam picis gentis, quod su*όν usidicitur longustauit,sed eam tantum althexit, mel esse dixerit,quod fit colore milis. Sic ergo dubitatione follari, iteram deinde dubitationem uehemetiorem mouet: quod
quantu ad luc perse cognoscit comuunis sensus dulce, C non per accidens.Si enim utriusq; habeti por, visus, qu)d si iis
v ,σgustus,quὀd dulce clarum est qu)d postridie quos, est non gustauerimus, sed melsolum ast exerimus perse, diciamus qu)d est dulce.commum enim sensus habet opos gustus: er eos rursus comm cns dici qu)d est dulce. Si ergo secuita
dum opos eius, quod est dulce motus,dicit esse dulce perse rego communis sensus,Cr non per accidens hoc agit. Et hae est qisdem dubitatio. Dicimus aute quὁd etiam ii habet dulcita mpos non tamen a seipsis exciriti sunt. Ob enim fingebaturae lgustasse ferrentum ast exspe. Per accidcns inq; promantiat,qim est dulce. Perse enim excitati sunt typiuisus nepe quoi est flauum: Per accidens aut opus quos gustus exciritus est, ubi commotiis fit opus uictus.Etlse ad secunda ubi ritionξ, in quibus secundum quos caput adimpletur.Tertiu caput, i, in quo dubitat,cae una Crearide rem duo sensus apprehen se, uel etiam plures.ut figliram visis r rictus apprehedit: ta nugnitudinem Cr numeru rursus q&inq; sen iis Quare ergo hoc
ira est,cr non m squisq; sensus propriti apprehendit Haec e ldubitatio, ad qua dicit Aristoteler quὸd propterea plures casus res easdem appreherviunt ut sint communia sensilia Et his quide dictis Aristoteles dictionis contexi si finiuit. Si quis autedubitauerit,e quidna omn: no communibus sensilibus opus eurat illi dicemus ea quae Plato in septimo Reipublieae. et in Titamaeo dicit. Dicimus ergo,qubd haec communia sci filia sunt ipse mathematicis scienti j subiem .Figurae enim,C tiumcri, Crimotus, C magnitudines,Cr quies, sunt comunia sensilia, quae sunt mall)ematicis scientijs subiecta moniam ergo mathematica subiem exacte cornosci oportebat exacte autem cognostinatur,qubi a multis sen ibus cognoscuntur, C propterea sint
communia scit ilia.Sed si raecum habet Aristoteles fib Ui di uersatur ipse enim in secundo libro huius ira latus dicit, quia
propria sensilia exactius cognoscuntur. Quomodo ergo nunc dicit communia sensilia spe exactiora Dicimus ergo eum non
esse sibi Ut contrariised propria sensilia a proprio sessu exiactius cognoscuntur quam comuniam ilia Ut propriam viasus albu eius te comune sensiile magnitudo visus ergo exo lita cognoscit album quin nragnitudine. Quare in uno quo sensia propriam sensile communi exactius cognoscitur mollit ergo uisus obscure communesensile.nouit ipsum quo I rictim
obsciιre Cr,ut semel dica,unssiusq; ipsum proprio sen id b, scurius er imbecillius nouit.sed plurii sensuum simul conue, niens cognitio mit exactam communis sen ills cognitione sis enim dicit Hesiodus. Adducti paruum paruo id sicivis frequmter: Ex parvo magnum id βrtasse euadere posit. Sciendum autem,qubd si exactae fini ambae cognitiones cr, quae est propriorum sensiliam,cr,quae est communium: sed tamen proprioram sensilium cognitio est communium sensili icognitio exactior.utraq; enim Cr communiti sensilia C prompria perse cognoscit visus Ied magis propria cognoscit, M. Et in q; est contemptatio.
Atqui neque communium fieri potest visit aliquod proprium sensorium, quae noquo se
sensu sentimus per accident: ut morti. statum: siguram: magnitudinem numeri unius.
Rursus cum connexum non dixit, uel assumptionem βλuertit assuinptionem. Cῖm rem deberet dicere fico amasensilia nullus sensus ut se, iis p cndit: n cratem nullussensussentit ut propria, ea sunt alteri sensu sin iecta conmunia ergo sensilia sunt alteri sensu subiccu C erit sextam sensorium, ta sensus cim enim hae deaberet dicere, C sa uertere,qubd non estsextus pensus: eo incipit, e ostendit,quὁd non est sextus ensus. Non est niquit,proprium sensorium communiue quoniam ea per acci sali sensus apprehciidunt. Nune autem ab ipsis patiantur. Et uide, quam obscure dixit illud, Per accidens cMi ira
169쪽
ea sent i dicit quae in quoq; sin se sentimus per accidens. Si enim spei, cras fortu communire sensiliis, per acci.les ea sentirent quini sensus. Atqui per accidetis ea non sentimus. ut o leth imus in contemplatione.non est ergo ipsorsi propria sensorium numeri unius.Vide quὸd numero unis opposuerit, er ab eo distinxerit.nes enim unitas est numerus, ut oves est iu tractatibus Arithmetics. Haec enim omnia motu sentim tIs Vt a
gnitudinem,motu. Quare' figuram magnitudo cnim aliqua ecfigura. quod quiescit autem, eo quod non Ouctur. Hie est dubitationis solutio. id enim inquit, quod com ni sensilia non funt per accidens s Uilia quoniam ea motu sentimus. Motura autem dico,as ctione nempe alteration .co
munia ergo inquit,sensilia uisectionem efficiunt nullum autem sens te per accidenssicita reli non. Et frtasse quispiam duabitauerit,quomodo dicit communia sensilis per sensum coanoasci id est motum Acere ecce enim quies et ipsa una obcbmuis num sensilii :c tmen noscit motum in sensu, quidem est quies. Et hanc soluens dubitationem Philosophus Plutarchus
inquit,cisio quandoquide ad oppositos motus iudicantes,qui tm cognoscimus,hac ratione dicatur moueri. omnis autE moistus est quaedam disibinitio: omnis dure dispositio est ueluti ii isdma lyctio, iusio. Quare merit ξ etiam secundum quiete pati dicimur quodammodo,s distioni. His quos aliam dubitatitionem mouent. Quomodo dicimus,inquit quod propria sin iis
Ita agunt circa sensum,id est quod quae sunt per se sensitis, per
motam mouentaer: quae te per accidens non permotus Atqui
ecce uerbi gratia, lauam aliquod. Cr hic flavi opus allu opsi excitauit,qui in me est, lulais scilicet,er dixi hoc esse mel reisce ergo C hoc quos noui per adicium motum. Dicit autem ad hoc quoq; Plutarebus,clubd, quavado dictaris nos communiissensilia motu sentire,oportet et qua distinctione id dicere,
quam in praesenti quidem dictione praetermisit Aristoteles, ea tem uidetur alibi dicere: insed communia sensilia permotu sentimus no secundit sensitivam proprietatem neci enim in me per lingui rectata est Lilaedo. propria aute sensilia per ipsam senstitium proprietatem cognosco.Uideo enim album, πgua lo dulata similiter er in aliis. Vide autem quod comunia sensito dedit esse quinq: sensuu communia non susit autem si tria, ut dictum est.nsi βrte dicas eum dicere magnitudinem quae est
in unoquoq; sensu,tτ non inquantitate ut magnu sonum: uel magnam aibum.tunc en:m est commime omnia m. Porrὸ βισfiguram cceperis secuniam enim tem C asteritatem erile, ne quidem iucundum,asperum autem molestum dixeris: id etiainuenietur commune sensiile omnis sensus. Magnitudo enim ali qua CT figura. Dicunt nonnulli,ecce ipse dicit figur Iemagnitudinci cet quomodo in praedic Ptis dicebatur nagnitudiis
nem esse quantitatisspeciem figaeram autem qualitatis ecce anim hic idem esse intellexit magnitudin .ta figuram C diis civius .non dixit Aristoteles idem esse magnitudui , ta figuis sed quoniam Euri omnino cossequitur magnitudo:c fisgura sitne magnitudine ne cogimri quidem potest: propterea dixit,quod magnitudo quaedam est figurra: ii est, quod magnituis do est quod figuratum sinon figura.Qnod quiescit aut , eoquἡd non mouetur,apprehendunt, Dic ad hoc qia superius a Sectionem dixit motum nunc aut ,quouim,quae stant, viad us,a Ii ctione nec dum, nee diminum,eo ubi sunt Quae
autem mouentur,aliter Cr aliter mouentur,ad eorum moti
aucti, uel diminum affectiones proptπea dixit,quo quiescit sentimus,id est militer. Numerus aute negatione contuiui,5 Pro
Numerus,inquit,ex negatione, xὀdio est continuussiquiadem discretorii et in crus.Qmd utile dicit continuusUnicite. quod superius dixit, Unius num t.Sic aute ei vocat.qucd sit in trusibile. dultos ergo numeros inquit,qubd non sint unum cognoscimus Greelὶ dictum est. Non sola autem in commuis
nibus sensilibus hoc ei lint negatione cognoscamus sed Cron proprii sensilibus. Propria irim sensilia per se cognoscuntur C prynὸ communia autem sensilia per se quidem, sed se si . .
ut dec non sola cognoscuntur: sed er eorum propria decem alba decem fulva decem rubra. Q re oportet communia sena
filia bubo e et 'urim proprii sensilia Numerus ergo duaplicitre cognoscitur.uel negatione continui, uel qu)d cog αscantur propria sensilia. Unusquisti enim unum sentit sensus. Vnusquisl liquit, sensus aliquod unum apprchendit crcur dicit unum stillile, i. est unitatem Ex hoc volens ostendeis re qu)d quiris sensibus subqcitur numerus. Quisis ita est. alia ergo comunia 'silia. QAὸd enim hoc dicit eclarat ipse
O uare clarum cst, quod fieri no potest , ut cuic uis horum sit proprius sensus, Ut motus: sic enim crit, sicut nunc visu dulce sentimus.
Perinde ac sii diceret clarum esse fieri non possie,ut sit sinissus qui communia sin ilia apprehelat C motum posivit exemplum communiasensilium. ι enim,mquit est alias sensus partaticularissextus qui ut propria apprehendet commxnia sensi, ita erant bse comunia sinctilia ab aliis quinq; sin ibus per accidens cognita C exeptu dici ipse quod dulce a uictu cognostiatur hoc aute ab eo cognoscitur per accidens hic autem dicit
duo significari eius quod es scinctile per accidenti Hoc aut a quὀd amborum sensum tabemus,vel quando simul inciderint, cognoscimus. Sin minus,nullo modo nisi per accidens
sentimus. mam conceperat sententio dicit.quomodo ex fauo Luce potes cognosci, eo qu)imborum sensum prius hab us deest enim in contrem illud, prius, ut ait Plutarchas Iuliis, verbi gratia,c stat Amborum aute dicit communem sensium. Quia inquit,hes mus sensum et dulcis,er 'tui viIum,er
kum ea ratione quando inciderit eolorgiuus dulci typo coamoto,cognoscimus quὁd est mel,ex opo accepto, q-do uti
sus e gustus simul operabitur.Sin minus nu2 moa nisii per accidens sentimus. Id spectat ad hoc quod et superius.Si dixeis ris,inquit comunia sin ilia scalieri sensui subiecta nihil aliud dicis,quam qu)d ubis Uus ea per accidens sentirit: qd no est.
Vt Cleonis filium , non quod Cleonis si Ilus sed quod albus. Ei aute accidit esse Cleonis si litam. Exeptu dicit unius, quod peracridens a sensu apprehendi, tur substanti .ea enim moli es sensui subie M. Cleonis enim, inquit filius non ut substa itis. uidetur,sed quatenus est albus. Album aut accidit ciconis filio. Communium autem communem iam sensum habemus, non per accidens. communia inquit sensilia tabe comunes sum. Comun aut sensum dico,non de commarii illo 'seu de quo deinceps disturet sed comune sensum uocat quinq; sensus v ergo hoc, quod diciti communia sensit is habent sensum communem alia, sed quinyra por accidens apprehen it.hoc enim ostendit, ut
crinos in coat plutione ostendimus. Non
170쪽
Non ergo sunt propria nequaquam enim sentiremus sed sic ,vidi lium est Cleonis filianos videre. Quae sunt autem inter se inuicem propria per accidens sentiunt sensus.
Hie orationis dicit conclusonem G ait non est pro, prius sensus communius filium.Ied uel sic ut dicebmus cleonis filivan,id est,per accidens. Ostensium est autem,qubd quinq; sensus non per accidens communia sensilia apprehendunt. Ea enim permotum apprehcnd t. Hoc autem non inest sensilibus per accidens. Quae si tautem interse invicem propria, per decidens sentiunt sensus.
Non quatenus ijdem, sed quatenus unus, quado simul sensus in codem fuerit, ut quod hilis amara, ct flaua. Dicit aliud subiectum eius.quod est per accidens, quod est,
uidelicet,alieri sensu subiectunt,ut ex fauo dulce cognoscere. Supreius enim disis adiud accidenr, quod est via sinctu subie, dium. Quid autem nunc dicit, gub inter se inuicem sensilia apprehendunt sensus per accidens non isdem,sed quatenus unum habent eommunem sensum Ipse enim ex colore colligit per acaeidon de dulat. Recte dixit, in eodem ut eiusdem rei colorem, e gustum iudicet per duos sensus communis. Tune enim iudita eat communis sensus id quod est per accidens, trado prius per duos sensius habuit eiusdem re, pos Vile autem, quid dicit, quia communis sensis per accidens nouit discretionem albi erdulcis. Nos autem dicebamus in contemplatione quὁdhoe per se ei inest: ex colare aute dedulii colligere, per accidens: quoaniam alterum ex altero colligit.
No est enim alius dicere quod ambo vnu.
Qitarere fallitur.&si sit flauum , bilem es e existimat. Quaesium it autem quispiam, quam ob causam habemus plures sensiis, sed non
unum solum ranne lateant consequentia raccommunia Communis inquit sensus est,c non unius sensu particulariis dicere,qubd me res una est, etiamsi Crgustabile dulae crcolor gruus.Fassitur enim particul πι sensu: C quicquid ' num uiderit,mel esse existimat in fruerit autem quispiam, quam ob causam plures habemussensus quam unum s Sed tar, plures habentes sensus,communia sensilia non uno sensu apprehendimus σdigotiis, ut non minus sensilia σpprehendamM.
Consequentia autem uocauit communis C sessilia no ut quae
dam ociosa Cr superuacanea sed quὀd propria sensiilia unius iusti sensus consequuntur per cliora quaedam Cristellei,ctu magis praedim,quae concurrunt. Ipse autem non dicit ut duximus quὸd magnis scienti s haec communia D ilia subiems sunt. Motus enim π quies astronomiae ubi jcitur. Si enim crimmobiliasunt astra,atqui Cr quomodo ea fixa , c firmari sint, scire utili. in imaginatione enim ea affigula firmat, ut quae sint maliquo loco. Figura autem,e m. gnitudo geometriae
si bi citur. Numerus autem,ut i materialis quidem,Arithmeaticae,ut materialis uero C in sonis,musicae. Vt motus, magnitudo, di numerus. Haec disit, per haec alia quos comprehendens Per motum enim quietem comprehendit Per magnitudinem autem lauri. in magnitudine enim figura.
bi enim esset visus solus, ct ipse albi,magis
Iateret. etias hoc videretur esse omnia: quod inter se inuicem conscquerentur simul color, ct magnitudo. Nunc autem, quoniam in altero ciuili cominuma insunt, apertu sit, quod
est quid aliud unum quod Piorum.
Plutirebus philosophus quam diximus dubitationem in tritio contemplationis capite, i dicit: Cur natura communia erusilia non uni sensui seposim attribuit siquidem uide in in ipsis quinc multas oppositiones se ilium: C hoe magis erit Aristoteles.conuenit enim solutio Crsollat dubitationem per praesens dictum,dicens,quὸdsi sub unum solum sen in cadesticomunia sensiiliaint verbi gratia, uictum, sub eundem culmissum caderent C propria sensilia,ut aestum flue colori laterent
communia sensilia,CHilem putaretur,quod color numerus is figura: r motus: c reliqua: Nunc aiιtem nonsobam in colore consideram:ιs nummum,sed emin sonis,C succis et hac rati, ne a se inuicem discernuntur.Si autem unus ex quinq; sta ibus hse iudicaret,msilio magis nos Allerent: quando C nunc sunt
apprehensu nobis di facilia cum per quinq; sensus cogno ritur.si aut unus quidem e quinq; sin ibit deesset adhuc ei rei cognitu dissicilia.Et quid haec dico si inristaec iudicaret ne coagnoscerentur quidem. Nunc aute quoniam, inquit siue is etiasibus in uni communia sensilia,Cris multis cocti ierantur, pro pterea clarum s.c quanam in re diffrrunt Cras inuicem, emi propriis sensi libas. Et in his est praxis Taras inquam dei
Qtioniam aute sentimus, quod videmus, audimus: necesi e est vel visu sentire, quod videt,vel alio. sese ipse erit Z visus, o sub
te sticoloris. Quoniam superius ostendis non Hesextum sessum, xi
communia sen ilia propriia babet sensilia nunc uuli per brealiam quaestionem proponere. Quaerit enim, nunquid non fine quinq; scns sed decem moniam enm,inquit, videmus, σmtimus quod videmus rursus auidimus C sentimus, quod adimus quaeris utrum eode sensui videmus er sentimus quod
vilemus an alius quum est sensus,qui videt subiectos colores: alius autem, qui senti uictimam operationem, id est, quis itqubiuidemus. Duo ergo sunt quaerenda: unam quidem, ut eodem sen*.dico autem uictivo, π,idemus colorer, c sentiamus operationem,quae videt colores Secundi , m alius qui se est sensius,qui uidet colores,alius autem,qui sciitit, quia videamus,idem est autem dicree,qui sentis uisiu.n operationem Hquoni nullam erit propriam sensile alia omnia erunt ommunia sensilia. Namsi colores dixeris, retit eommunes culmtιs,quae videt,er eius quae sentis,quisiuidemus, etsi sonos inxeris in communes auditiuae Scultatis, C eius, quia ne hedit disiuam operationem id est, quaesentit qubi audimus.
Similiter C in reliquis sensibus.sed nullum esse propriu' is Ie,sed omnia communia nondum absurdum Ne videtur. Atq;4 aliud absurdum colligit. Ait enim si alio fractu uerbi gratia, vi demtis,alio autem sensu nouimus quὀd videmus fractus ire, φή sentitu ruam operationem nunquid G ipse sentis operatio nem an rursus alim est sensus qui apprehedit ipsum operati nem si enim dixeris qu)d ipse quidem apprehendit proni raoperationem alius autem sensus apprehendit uisum opera tionem: Qvniam ergo est absurda cri*cienda oratio .no stigitur alias qui colores apprehendit,c alius quisentis opimtionemSed nes huius,qui sentit,qubdaudimus'. uel uideri sfieri potest ut alius sit sensius, qui operationem apprehenda Erit enim π huius alius Us in infnitum. Si autem, qaod Hi infinitum: alsum est Alsa ergo est oratio.quae dicis alios iit dem Hesensus qui sensilia apprehedunt, alios uerb.qui apprehendunt ipsa operationes Deinde cr ad aliam se constri tionem,quae dicis,quξdi dem senis cmsubiem appreh. iis, e propris operat ta,chalberi dubitatiρnem eamq;