장음표시 사용
191쪽
emos it non babet actu,sed petentia.Potentia enim est inimieyus vitelligibilia e sensus se illa, Cr non actu. Necelle est ergo, quonia omnia intelligit, esse impermixtuna,sicut dixit Anaxagoras,ut contineat, id est, i cognoscat.
Si uis,inquit,intellectu omnia intelligere, ut materia imis permixtu praesupponere oportet. Si enim dixeris euera mate
riab sum no intelliget. Certe et ob ea caris ictus, quod est sibi)mile,calidand apprehedit. Propterea te crinnamago ras,cum omnia esse ex similaribus dicoret, intellectu ex ijs non supposuit,ut omnia cotincat,id est, ut omnia cognoscat. Apud Anaxagora ent Vasειν, id est continere,est apud Aristoteleeognoscere. et merιto ea,ex quibus est aliquid, ipsum no cognoscit.Autru enim esse uult it,quod cognoscit,ab eo, qd' cogno scitur Alexander aute rursus aliter intelligit. Ait enim ipsi otimnia intelligit est 'rinis impermixtas, formam non habet. Nos aure cil adiem circunstititia dicimus,eu esse omis impermixtum,qtias cognoscit. Ni er ipse ex seipso quos forma est.
Ad haec uute dixerit Alrxader. Si securseum uos intellectat est Impermixtus ijs formis,quas cognoscit quonia cristipsum coisgnosciti dicitur aute ipse esse forma. ergo C seipso ei imperis, mixtus intellectus clxod si ab ardv. Nos aut ei dicimus quod ut interere,ab eo,quod intelligit ,es impermixtus,Cr alius. Quod clami intus apparet, alienum arcet, ec intercludit. Qtiare fieri non potest, ut eiussit alia natura, quam haec. Quid dicit Quod, si esset intere las ex materia, in materia intus appares,ta intercludens,prohiberet ipsam intelligetire no solum seipsam sed ex aliena intelligibilia,id ejralia. Non
est ergo ex materi . Potes aut et aliter ipsum interpretari, Craicere.si aliquas formas eorum, lai cognoscuntiar, haberet actu intellectus,sed non omnes potentia perturbaretur,ta noreact cognosceret.Sicut nec uisus,si sit coloratu perspicuum, omnes colores exacte cognoscet. Ac nos gnidem sic.Alexander vero dicit,qubd hic etia vult intelleolii no habere forma ex iis quos quae in iri.Ait enonio esse ius natura. sed, tu, subdest potetia. Nos aute dicimus, qu)dpor hoc dicit non esse eius naturm Aristoteles, quatenus non est eius natura talis,ut acta habeat formas intelligiuilium, ut Platoni uidetiar: sed tantum
potentia.Ipse enim si 'ma,Cr ictu est iussub Vitia. ut ergo dicitur intellectus animari Dico autem intellectum, quo cogitat, ec existimat anima nihil est: alia corum, luce sunt, prius quam intelligat. . iare nec cum corpori cise mixturationi consentaneum. Qualitate enim praeditus esset, calidus,vel frigidus: vel etiam instrumentum aliquo scisci, sicut sensitivo. Nunc vero nullum est.
moniam magnet alio quos dicitur me pastia dicit, quὸd de ea nae uerba no mimus,sed de intellectu, per quem cogim
meri, Lexistimamus. intellectilaute hic comumius dixit Perid
enim,quod es cogitare,cogitatione introducit per id autem, Tot existimare,opinione. Dicit, s intellectus nihil est actu, priusquam intellexerit, sed potetis,empotetia no eius su istalia,sed aetas et propterea intellectus si es corpus. esset erum qualitate praeditus,calidus uel frigidus. Nec uero utitur instrumento corpore. Potest enim magna C paruissimiliter intellitagerc. quod sensus utens instrumeto,corporescere non pote.t.
Et re ste quidem ii, qui dicunt animam esse Iocum formarii nisi quod non tota, sed intel lectiva, ne jacitu,sed potentia formae. Quod
autem non est similis assc stionii vacuitas sensitivi, ct intelle fit ut, manifestu in sensorijs .ec sensu Sensus enim sentire non potest ex chementi sensib,ut sono, ec magnis sonis, nec αvchementibus coloribus 4 odoribus videre, odorati. Sed intellec'us, qua do aliquid intellexerit ualde intelligibile, non nainus intelligit, quae sunt minora , sed citam magis. Quod est em sensitiust, no sine corpore IntelIecstus aute separabilis: Qtiando aute sicina, quaestitit, ut scies dicitur, o cst secudi aetii.
dat Platone. Omnia enim superius dixit, suscipitanima fornia intelligibiliti, sic operatur propterea laudat Platon ,qui dixit animi es locu formaeram. Sed eum in duobtureprehendit primi quide,clubromnem anima dicit loci; frmarum, Crioso tu rationale etia si pro Platone dici potest, quὀdsolu rationalem anima dicit,alius aute animationes.ta ideo dii, cit,omnis anima immortalis etsi ergo rami firmaru locsidiiscit solam tamen dicit rationale. Etim aute etia in alio reprehendi s actu dicit in anima βrmas,et no potetia. Aristoteles enimno pictae tabula cla imitat: cir proprie dicit esse discipInam: Plato uerbiicteribulae coe disciplina dicit reministrati m. Hoc aute uenit, quando potvi se operari. Quid diciis dintellectus,qui est π:etia,tunces actu, quid ex scieti potest,ta cotemplative operari. Euenit autem intellictam ex scientia operari quando per se potest animi
perari hoc autem non semper: vix enim in senectute.
Est quidem similiter e tunc potcntia quo dammodo,non autem similiter ac priusquam didicerit,uel inuenerit. ipse quide seipsum tunc non potest intelligere. Et postquam res inquit didicerit, ta quiescit, est potentia
intellectus. Non est aut similiter potentia, ac erat, priusquam didierit,uel inuenerit. PriusqM enim didicerit, uel inuenerit.
est potetia intellectus secundu priore significatione eluis, quod est potentia id est secundu aptitudine. Pos quam autem didice rit,est potentu secundum habitum,quod erat secundis signia sicatum eius, quod est potentia. quod ipse dixit, Potentia quo
dammodo. Reecte aute meminit discipbnae,et inuentionis: quia omnes scientia disciplina,vel inuentione comprehenditur.er in his finitur praxis, praxi dei betitan inte,decima.
Qtioniam autem ali iid estisse magnitudi ncm, esse magnitudine, 5 aquam, re esse a qua ,sic autem e in multis alijs: sed ns in omnibus. In nonnullis citim idem in esse carne,
di csse carnem. cibi tria de intellectu quaerere proposuisset: vnu quide vii aeternis vel eorruptibilis. sectati aute,eius comunione, cidis strentia ad sensum: ex quo eius riιrsus apprehendebatur aeternitas citertia, quomodo fit intelligere: prima quidem duo satis per praecedetra demostrauit me aute reliqua ei demonstranda proponitur,ta nunc exam:nat, quomodo fit intelligere. Dubiistit itaq; in principio Aristoteles. Cum enim fit duplex in nobis cognitio,haec quide irratiorialis ut sensuum illa uria rationalis ut intellectus sunt duplicite ea, quae cognoscatur: haec quidematerialiae sensilia illa uero immaterialia: QMerit ergo per haec Aristoteles utra unaquaeq; cognitio proprisi cognoscit,ut irratioulis quide materialia talii nouit: ratiotialis uero ut quae fit prae stantior no solsinoiit,quae sunt immaterialia sed et,quae nuterialia.Et e m bra esset dubicitio fert sententiam Aristois Itoteles dicens, quὸ ration lis non solum nouit immaterialis,
192쪽
sed enmtorialia. ni enim novit potiora, mulio magis nouit, craeteriora Si ita si noui, materi alia,cosiderabit omnino ethnmaterialibus deteriora, quod si uterialia si enim in te ea est rationesis congnitio, i inmaterialia solum nouiti. in terialia auteno cognoscit . erit liqua ex parte mens amens, Crinellectus aliquo ex parte no intelliges C m materialia enimno intelligat, erit ex ea pote no intelligens Atqui Asurda est intellectit in aliquibus esse no intelligente No sotu ergo nouit immaterialia sed Cr matretalia Et hae quide Aristoteles. Posumus aut Cr nos exterius ostedere, it materialia quos nouit intellectus.Si materialia enim non intelligoret, quomodo sensam conigeret Sensus enim rem ct in aqua chracta uideli solem unius pedis m gnitudine. Intescctus autem corrigit,ostendens, quod nes remas fractus eli et quis e sol ei maior terra. Ou
modo ergo posset sensum intellectus corrigere, si materialia cognosceret hoc e sensilia Et alioqui habemus regula, s id, quod scit reril disjerentia mulio magis Cretes ipsa disjerentes
nollit.Si ergo intellecticis nouit dilibrentia immaterialis a materialium nouis ergo et materialia sed dices f)r is es absurda intellectam noJhea,quae extra sunt. Haec enim scit scobus, eo marcrialia,et particularia cognoscat. intellectus enim .quod est iures cicinia nouit. Est aute sensus scire particularia, quae quide sunt mateirialia. Tibi aute ad haec dica, sistelledius sub , lecto quiue inus est r: tione te diuersius. intellectus enim vel secundases si operatur critic uniuersus isola nouit: uel cum sensu operatur, eo utens in brumeto: Cr tunc materiaia nouit, C particularia sicut eade recta subiecto quide ead ,ratisne aute diuersa.Si enim,cuae nἴc recta est chringi potest,et in leeli sit c intellectus subiecto ide existens aliquido quide cum recta habet couenientia, quado per seipsum operat V erio nit immaterialia aliqua do uero si recta costacta quido adsensu inflectitur. eo instrumento utitur, qu nouit materialia. Hocri quid primcti dubiit, cretus sollatio Secundu ni dabisi,
pro quo tale qui prius praesinenda est,s id, qTabeo,qd 6ὶ
potentia, in iis, qd e rares,agitur,omnino asteratur. Asteratio
te est uilictio seu passio. Hoc praesumpto 1 cedit deinceps dubium. Si materialia intellectus cognoscit,scdicet ab eis patitur. Ab eis enim dueitur a co nitione quae est potetis,ad cognitioαnc quae est actu. Quod ut ab eq.quod potetia, ad H,quod est
acta ducitin ,alteratur Quod tute alteratur, patitur: intelleis Eliis ergo a materialibus patitur. Et quoma nihil patitur ab eo,
quod 1 disimilis materiae claril est ergo, sistellectus et eiusdem materiae cu materialibus. Des ipse matretalis, C corruiptilis.materialia enim corruptilia. Quomodo ergo rit incora raptilis,uci secvi: du Aristotele uel secunda Anaxagora qui ea
tes dicimus: Male accepistis, o quicquid agit, etiam patitur. Haec est enim Alsa oratio.Ttic etiim quod agit, ibim patitur, sudo es eius e materia Teo,quod patitur. Quonia ergouna tellectitano es eiusde materiae si mutarialibiis ron est necesso ipsum atraterialil :is pati, quado ipsa cognoscit Agit enim cropist nos beneficio afficies, crime a nobHJo coir patitur. ire ex gentibus ea sola uictifim patiatur quae sunt eiusdem materiaec si patientibus. Et haec quide follatio cxtcrius assumpta, lim est. Aristoteles autem alium dicit solatione, qua etia alibi
dixit,qu)d duplex est pusio seu an ectis haec quide perfectiva:
illa uero corruptiua. In corruptiua ergo ualida est,qd dicitur,
cod similae fit geli.quod patitur: intellectus sit sensilia cognoscens per Eliua fictione allicitur, quae impasibilitas potius
dicit: siqvam pusio. - rursis no patitur intellectus. Queenim ab aliquo pereficiti turpio sunt omnino eiusdem cum eo materiae. Ecce enim m: indus perficitur ab opifice crimen no steti isdem si ipso matretae. sus,quae hic sunt, regiltur dia lea
stibus .c pre ictu tur: no sunt eiusdecam Pis materiae. Rursus aer perficitur a lamine: crino est lx de cum ipso materiae. Qi reer intellectus patitur quide a sensilibus perfectu a a fictio ue .ub eis aute pre ictus,no est eici de trip ismarmae. No.tanda aute qubietia i dicimus eum preficituum patia ξctionem, nisubjlantia intellectus attingit βῆ lio, sed eius opitatione. Haec est secunda dabitatio Cricius solutio. Quoniaevieribae duae dubicitiones a materi libus occasione sumps e aequum est cir de materialibris hoc modo dubitare. QNnia intellectus seipsini nouit, tr ad se ouretitur quomodo ergo novit sutria
quatenus est intellectus uel seczda aliud quide est intellectui: secndu aliud uer,intelligibilis Si ris secundu aliud quide et intelle tus seci da aliud aute intelligitur clarum est regii tellectit no esse simplice sed opinitii. Est enim copo fit tu, si
tenus intelligit,c quaten:u intelligit: π.Si aute ut hoc Asia ad si uites dicas , quatenus est intelleerm intelligitur, in aliud absurda incidit: in tra illati enim de demo istrativo ostesum est, sistud,sαῖuti qd' coiintitur. Si mrgo,quatenus est intellectus, intelligitur,ergo 'quaternis intelligitur, est intellectus, ut couertatur. Si Ggo,q: ratem: intelligitur, est intcilectus colligi
tur,s idad intelligitur,ei intellectus. Et quonia disciplinae intelligBur,rezicr irae intellectus quod est absurda. si aut rei, cis e se ipsum, intelligre salia dicis.Si enim seipsum no in. t clligit quomodo nouit,s separatur a corpore Talis qui de ei omnis dubitatio .sed quia es obsecurior .ei in copedia redacti repetamus Q nam intellectus stipsum intelli it. ii et quatenus ite; intellecti N. intelligit seipsumta quonii ii iis quatentis, coitertitur: erit et, quatentis est inteligibilis intellectus ut colligatur omnia intelligibilia criola di ciplina eis intellectus: Vel secunda aliud quide intelligitur ecundu aluit aute intelli, rit: c erit intelleniis copo litus, q:tod est absurdii Sol ut aut Edubitatione v v mciso dices. q. quidquid eost proprie inredigiabile,est intellect:is. Disciplinae enim no sunt .pprie intelligibiis lis,er propterea no sunt intellectus sunt enim a nobis excogiritae. Cr nos eas a matreia sep rauimus q:ιonia sunt niaterialis. .ecunq; ergo no ex nob: s,sed ex se habet ut sint intelligibi, lia, ea sunt intellectus. NI etsi angelos dixeris sunt et ij secilia Aristotelem tellectus. etsi ea dico, qui in primo mobili cirricgagitur que opifice dicit,hic quoq;. secunda Aristotelem e lintellectus. Sed quo vince Platoni uidetur Dei m se intereactu, nee ij dogmatibus: Deris enim es supremente seu inte ecta Vnde Cr προ- quod e prouidelia, nominatus est, ut qui sit τει - νου id est ante meat seu intellectum age nos
alit redubitationem soluamus. Dicim: menim se non colligitur,
quilqd ei intelligibile esse intellecta Prima enim intelligibi. ita, uel sunt apprie inter gibilia, ut qxae sunt penitiis immaterialia uel no .pprie, sed ,quit mi a sensilia sunt intelligibilia, ut ita pis. Niι caute de proprie intelligibilibus agitur. Si aute in e S. σῖis, quae sunt .pprie intelligibilia.intellectus. nihil absurda sequetur. Secsido aute sino colligitur, quidquid est lintelligit Die esse Iintellecta sed quidquid scipsum intelligit esse intere.
Eiu. d enim dicit dubiratio QOtenus es intellenus in teiligitur ab aliquo videlicet a seipso. Si uis ergo,c5urete, i a QRate iis .ppositione illa C dic. Quatenus a seipso intelligi, tur,est intellectus. Haec est enim urea cfrech: couosio simgo ex Jumione collectum hi dino utili intelligibile nite cictus sed i d a seipso es intelligibile intellectus no ut is quicquid est intelligibi je,es intellectus. cr no sola a pleraei Arias lotelis solutione nolo tenti sumus sed, quEd etiam uniuersei sunt in teiliabilia Cr non intellectus. Dico,aute,s tro, quate n:ι intellei ius seipsum cognoscit,ab erdῆ. Primn enim,ut fiximus,erit duplex,eu De frinae, et ipse intelliges et vittae lanetino tota seipsumcognoscens. Q natenus enim inte2igitur. se
193쪽
iritim dieit,cr,5 quatentis intelligit. Qquatenus iniicile ius stipsum cognoscit intellectus. Et haec est tertia que,stio. Q miries quaestio. Si nitellectruseipsum intelligit sit bidutem semper adcli intellectus cur non seipsum intelligit Videmus enim, raro nos horrenes ad nos ipsos conuerti, sed ues de deo mente aliquid agitamus, uel de mundo raro autem deno
bis ipsis. Atqui oportebat seipsos semper intelligere, eo quod semper sibi adest intellectu . hae quide dubitatio. Dic tu a titem,qu)d propter commixtionem, ficon iderationem eorum,
qMe sunt roclit. Sicut enim, si duo allat, c unus quid sit amictis,ulius autem itastris,oe splendidus quispiam amicum ne saluαmas quidem, ut qui fit similiaris alicri autem deo xtram iungimus sic Cr intellectus cogiuscenς, quod sibi semis per adest raro seipsum intelligit: sed res inudanas, uel superamulanas saepe. Mo quatenus ergo intellectas,intellectus no se ipsum semper cognoscit sed hoc fit,propter eius operatione. sicut enim in urore intellectus omnino no intelligit eos a se diuertitur: sic crauudo circa corprri studens,res alienas agit, non seipsum cognoscit: quo tempore non est actu intellectus,
sed potentia. Plotinus uero dicit esse vittaedium, qui seipsum semper cognoscit, 'qui semper no seipsim cog ioscit. Vt rursum accipiti hunc quidem acta qui seipsum semper cognosecit:
illin autem qui e potetis nos pcr. illud autem, sempta coagnoscere,dicebat propter Platonem,qui dicit animiam semper mobilem. latii autem .se per mobilem in hoc, quod semper vi, nam corpus iciat,accepit: scderin hoc, quod ipsum simpercognitiva reddat. Et per quide,mqt,cognoscit intellectus. Si me non sentimit etia, eum semper cognoscere. hoc fit proapter turba Cr tumultu corporis. C in his cotempla: io dei gratia coplatur. Quor;:i aut aliud est esse signitu sine et esse magnitudine: er aqM,et esse aqua. Dictu Ur Crii praedicarietis,
crini fica,qubd aliud hi uerbi gratia hoc Cr aliud, quod per hoc. illud nempe,hoc,utrane simulsignificat, quod est serim a materia ut aqua,c magnita do: illud aure,per hoc, fortiam ciuiu sine materia significat,ut esse qua et magnitudine. Et in materialib:ti qui e rebit si es significatio: ti rebus utar immaterialibus idem et illud 'oc,er per hoc.ut in deo, Crsigno, et talibus. Idem enim significat in duobus casibus. Hae est ergo tori Aristotelis sententia. Nun tu id intellectus nouit in quibus aliud est esse hoc e per hoc,id est materista an intelis
immaterialita. Magnitusne ergo dicit utrunq; fraxi magnitu, dine aute spe, drma tantu .c aquam .dicit utrunq; simul agitae: te esse, forma tantu. In nonullis enim idem esse carne, C esse came.non apto exemplo Ius est. In carne liminen idem ignita ficat hoc Cr per hoc. Hoc est enim in sesis intelligibilibustali q.a diximus quia in materialibus quidem aliud significat ace satium, C aeiud ablatium. Hoc aute icit propter ingeni magritudinem conicinptis exemplis ut saepe inbs est.
Et alio vel aliter habete, itidicat intellectius.
Albue quidem dii binit. Sunt haec teni superioribx colungenda superiit enim de bitabat, en intelle Ius intelligit materialia. Nac autem tanqu Pitackὶ concesserit ex materialia intelligetare, dubiti nunquid alia quilein sui parte intellectus materiatalia intelligit aliauer immaterialia. Hoc et ergo quod dicit. . Vel alio cratio iudicat, pro eo quod est ulta quidem sui puteintelligibilia alia uero materialia. Plularchus ins et Alexaderuuli immateriali quidem immaterialia cognosci: m.rterialiau,tem materialila. Aristoteles autem dicit quod eodem intellectu ambo cognosc&ntur,ta matretalia, 'imm.itcriaria, set alta ter, Taliter habenter aliquando quidcin tens in rumento, is pore, in materialibus salis do autem no ut in materialibi is, Crintelligibilibus.
Caro enim non sine materia, sed sicut hoc
Hoe ιctum est de insito oppositi dogmatis ite nuper dictae
dubitat totus. Quantam uim dubitauit,dic r. n quid intelle
ctus ulla qui levi siti parte materialia intelligit alii uero minaterialia per baec deuendi des=icitione et dicit. Caro enim no est fine materia sed res est materialis. Sicut enim haec simitas in hoc est, pro eo quod est, ormam materia sit e caro forma est in materia. Quare 1 rationi consentaneu intellectu non ad sui parte intelligere materialia, Tinmaterialia.
Sensitivo ergo calidum, o frigidum iudicat, o quorum ratio quaedam caro Hinc Plumrchiis er Alexander sui dicti f.lem sciti Ecce, inquiunt,dicit ipse materiali materialia cognosti. Sta itio ea nim dixit calidrini cognosci. Quid nos ergo dicimus Quoi non hoc dicit sedd cndens dubitationem .deinde ab hoc Ioco ueram soliιtionem adducit. Dicit enim, intellectum stlitia utententiri stramento,iudicare materialia. id es calidam, effrigid . Deinde quoniam rigidi cr calidi meminit non solam autem haec cara iudicat: sed cri quibus a salil est eius comm dreatis,ut siccum humiduam e huiusmodi illa: nou poterirat autem iu dictionis contextu omnium meminissi : ne nim. seam produceret,propterea brevit cir reliqua signu'cauit,suri iungens. Et quor. in ratio quida est caro hoc it, ex quibus 54stat ratio carnis,ur eius definitio. Intellectus ergo utens seri stativo in B enta iudicat frigidam, calliam balit. ex quiabus constat carnis de intrio. Et huius est opinionis Ari,oteles: Primini qui lem ex hoc, quod solust tertiam libebitatione . quIdicit,quod si intelligibile mellectus, eruir lapis, qui I intelbgibilis intellectus. illic in indicit,qu)d intelligibilia uel fune proprie intelligibilia, uel non proprie. ut sensilia sensilia cirgo intelligibilia diail,Crio propri . Q ijs ira est, sile, uidelicet, ab intellectu ea intelligi existimat. Et ex alio etiam probari potest. ipse hi enim,qui dicit,q odsicut disciplinae ratione sepa rantu risit c intellectus ratione . seipso dicistri .s autem diseferta seipso ratione scilicet, ideo di lyrt, ut cognoscat male
rialia. Dimrnat retalia.Sisola enim immaterialia cognosceret,
quid opus esset disterentias Alio autem, sitie separabili: velit obliqua, Z inflexa habet ad ipsam, qua do extensa sue
rit. Carne enim esse etiam iudicat. Hoc dictum rursus interrogatiuὸ procedit ex diuisionei terrogans. Est aut In haec sentetitia. Onynia alio quidem intelis Iectus miteri ilia iudicat alio vero immateriaua: Gnquid hae partes intelli ecliis, per quas materialia iudicat, Cr immiteri Iia. inici se naice sepia ratae uel licui rech: elisubiecto quidem euile,ratione aute diuersa Aliud est non esse reddim, liuid obliqua crin texi. Et hic eliqvilescopas interrogative te oporteter si diectione circuloqui quae in taperbato dicti est. Aliud enim iudieat carne se, pro eoarct alia parte iudicat immaterialia. Si ii perbato. Alio autem, fue seprrato ab alia parte quae niaterialia iudicat luel ut recta in irata subiecto quidem ut ius est intellectus ratione autem dia M.
Rursus aut cm in iis, quae sunt in abstracstione, quod est re istum, ut, quod est simum cum
cut fimu, et recta est omnino iri subiecto colinurite sunt enimiis aliquo corpore, cotinuo. π tamen ea cotinui latis ratione seis
tramus C dicimus,qubd aliud j in bis alio quid est He .unt forma separata .cr aliud materia ipsa continuitas Declara uituper hoc Idixit,rectu esse.Sicut erv in his fismi inratoria
194쪽
tem rationeseparmus'. sic crinieaectus a seipso ADt ra, tione. que viae pro hoc fuit quod sunt,rateriales discipbnae.
Iraateria enim est,ut dicit figuraram continuitis Forma aute
ipse figurae. Sunt tam materi alta discιpDa.
Quod quid est autem esse, si aliud est esse
recto, e rectum,alio. Si, inquit quod quid si esse id est fomla Zisciplli risu quod quid est enim esses mam significat aliud habet esse rectum, id est aliud est hoc deo quod est per hoc tune aliquid aliud est quod alio pro eo quod e i,tune alia sui parte disciplis
r in iudicat intellectus,ta non ea, qM immaterialia iudicat. Si enim avia est hoe ab eo quod per hoc:sunt, scilicet immaterialia.Et notandum est, ut Plurarchus in commentario significat,
qu)d discip2nas habere subiectis dicit Aristoteles Est autem hoc,quod dicit,uidelicet: Si quod quid est esse id est.s formi liud habet esse recto quod est,per hoc, salterii rectum, quod
est roc. sunt materialia Si autem materiesia, alia sui parte matellectus haec iudicat: π non, qua immaterialia iudicat.
Sit etiam dualitas. alio ergo,vel aliter habere,iudicat: Si omnino ergo,vires a materia se parabiles. Sic ec, quae sunt circa intellectum. Hoc ut ad aliquid, ut ad formu, quae sunt in continuitate. enim sunt in abstractione, in tantin formam si nili, cant. Q aut non sunt in abstractione duo declarant 'rma simul cum materia. Et hae merit,dicuntur, ut materialia, Crquae diuisiton recipiunt ut duo me enim sunt in abst actione,ut quae fiunt indisi ibilias ni unitati similia.certe cir in eisma recta,ut quae sit duo materiale aliquii significabat .sunt e
go e disiciplinae inplices: hae quiuim secutum ipsarum OrmPq dsignis diu eum dixit. Esse recto uel secundum sis ,
C materiam quod signasicauit, cῖm dixit. Rectum. Alio ergo. vel aliter habente,iudicat.combifo, quEd necesse est uel alio, er alio iudicare materialia crammaterialia uel eodem aliter habente Dei e totita dicenidai sollationE inquit, Omnino ergo, ut res a materia separabiles sic et.qae sunt circa intelle ctum. id est,ut compendio dici potest, sicut 'me solo mentis eonceptu e ratione a materia separantur non autem ipsa substantia sic eruntellectis inseparabilis, quod adsequidem attinet semper est,ut qui it subiecto semper idem: menta autem conceptu, e ratione separatur ad ea,qm cognoscuntur.
Dubitauerit autem quispiam,si intelle stus est simplex quid, ectasseetione vacat: nec cum ullo quidquam commune habet,ut dicit Anaxagoras: quomodo intelliget, si intelligere est aliquid pati Si aliquid enim est ambobus comune: hoc quidem uidetur facere illud pati.
Hie est secunda dubitatio quae dicit, ubi si intellectus senti silia cognoscit,parietur ab ipsis. Nihil aute ab eis patitur,quod non fit eiuslem eum eis sub tantis. Hoc enim significauit in eois textis iungens, si rem aliquid est commune ambobus, hoe quidem scit illud uer,patitur,pro eo quod esst,secundum coismune,id est secundum materiam patituar. Si ergo ea cognoscit intellectus Crabeis patitur si autem ab eis patitur est eius dem cum eis materiae. Si autem est eiusdem cum sensilibus misteriae: non est in tesset tire simplex sed copositus. Hoc autem dictum est secundum resolutionem.
Praeterea, si intelligibilis N ipse, vel enim etiam alijs intellec ius inerit,si non secundum
aliud sit ipse intelligibilis,unum aute aliquod specie intelligibile: vel mixtum quid habebit, quod sacit ipsum intelligibilem,sicut alia.
Anteqvim secundi dubii olationem dicat, tertium hie Liabium proponit, fidicit si ipse intellectus est interjibi is quomodo ergo seipsum intelligit Et primum dicit.quod si,quate.
niri intesse hus,seipsum cognoscit, erit in omnibus intelligibi. libus intellectus ergo crin lapide emerit lapis intelleectus.
conuertitur enim. Hoe aut ricinnuit in contextu, is dicit,
Vel etiim etiam aliis intellect a merit,pro eo quod est aliis inatelligibilibra merit 1oc est, primiellectus,ut omnia tuteribi lia sint intellectus deinde priusquam diceret aliud ab ursu, ut potest autem non quatenus est intellectus, cognoscit, erit is plex er intelligem,cr intellectus,Cr non undis seipsum coisgnoscens nes enim interigens ante hoc infert sectorii ubi solutionem quod intelligibile non est unum numero sed specie.est enim proprie intelligibile,Cr non specie QEM autem est proprie intelligibile est Cr intellecta f.Deinde infire aliud ab ira dum a mundo quὀd si non, quatenus est intellectim cogit scit,erit duplex: ut sit ntelligibilis,mintelligens. Hoc autem
igni icauit cim dixit, Aliquid habebit mixtu,quod mi ipsum intelligibilem ut alia pro eo quod est habebit aliis in compo, sitionem: qiu compositio secundum aliud quidem seu ipse i
intellectum .secundum aliu) uero intelligibilem, sicut Cratia intelligibilia. Nyhoc aute dico,quὁd alia intelligibilita sunt coapossim:Sunt enim simplicia omnia intelligibilia Sed habebit. quit,aliquid intellectus,quod Acit ipsam intelligibilem, ut iaciebat alia immaterisia intelligibilia.
Vel pati quide est secudii aliquid comune.
Nie soluit duas dubitxtiones.cT primum quidem secundam, quae collegit intellectin esse eiusdem materiae ei sensilibus et dicitae se nomen comune pasonis seu affectionis. Hic est enita perfecti ra illa uer corruptiua. Afictio ergo quam patitur intellectus est perfectiva. od autem est perlictivum, non iicitur proprie fretio,vel pusio.
Quare prius di 'si est,quὀd potentia quo
damodo est intelligibilia intellei ius, sed nullum actu,priusquana intelligat. Sic autem o Porter,ut in tabula, in qua nihil aetii depi stili est quod euenit in intelle stu. Ac ipse quideest intelligibilis , ut intelligibilia. In iis enim, quae sunt sine materia idem est quod intelli git, ex quod intellinitur. Scientia enim cotemplativa, dic scibile idem est. Cum paulo superius dixisset esse duplex latelligibile, πquod propri .c quod non propri , nunc dicit, qubdistiata ilia potentia proprie est inte stibilia,quando autem ainteri git,actu. Nes enim habet,inquit intelligibilia intellectus,nsi ea intelligat. Non pictae enim tabulasimilis est. Et uide inquit. iamblichus, qu) καμμῶσί graece dixit π non Erris.
γπαριι- ον autem non diceret,nisii καμιιστα hoc est lite, rac haberet. Hoc autem dixit uolens animam pueroru, quod e lintellectus potentia habere rerum rationes. urrecti,
χῖαι μανιω similauit bet rcrin udelicet rationes, sicut χὐαι - ων habet γκαμ ματα,bo Ut liter s.si autὰγ lata dixit,id est non scriptae,intelligit male scriptae .eo qu)d habeat exiles, mobscuras litem. Nam π αρωνον dici mra tragae id est mutum, eum qui est 1 ρφωνορ, id est qui malam Metvocem mare C Aristoteles, inquit,existimat eis in G, ma intelligibilia,ut Plato,Cr omnium rationes,Cr esse r imascentiam,non disciplinam. Haec autem discit,ut ostrati cret Arbstotelem quos esse ni eadem opinione.
Ac ipse quidem est intelligibilis, sicut intelligibilia.
195쪽
Hie est tertit dubii obitio: quod quidquid est pro si intel
ligibile e lintellectus.scientia enim contemplativa: Quod est
autem sic sic ibitriidem 6t. Quid dicit isod nihil alsurdiam idem esse intelle, tum,c quod interstitu .Q d es enim proprie intelligibile, laedictiscibile, Craui est .pprie intellectus, quod dixit scientiam idem est. laud em, Proprie, addita 1 , quod disicipii De non sunt proprse inte2gibiles: a nobis autem omnino intelligibiles dicuntur,qu)d a nobis effictae uit, crinnostrae mentis agitatione uersentur.
Cur autem non semper intelligat, causa est
consideranda. in iis autem, quae habent male
riam, potentia solum est numquodq; intelli gibile. Quare illis quidem no erit intelle stus: Sine materia enim potentia est intellectius ta Ilum: illi autem erit intelligibile.
Hic et quartum dubiu,cur no semper intelligit intellectus.c disicit quide, ipsum cutem non soluit nos aute i Iblutamus. Sed post hoc rursus uenit ad solutione dubii dicentis,qubderunt intelligibilia intellectas.cis enim dixisset,qu)d in prois pria intelligibilibus ureum est,nunc dicit, quod in materialibus, quae sunt intelligit ilia potentia, Cr non proprie, non es idem
intelligibile,qnia intellectus. Intellectus enim res ni materia Iri. Et in his Praxis,deo sigratia,completur.
Quoniam autem , sicut in omni natura est aliquid hoc quidem materia unicuis generi: id vero est quod est,quod omnia illa potetia: alterum autem quod est causa, ec esse stiuum, quod omnia faciat, quomodo ars ad materia
a media est: mecelle esti in anima has esse dinserentias ta est hic quidem intellec ius talis, quod onmia fiat: ille ver ὀ, quὀd omnia sa
clat,ut quidam habitus: Ut IuX. quodammodo enim etiam lux facit cos,qui sunt potentia, colores actu. Postili iam quatuor quaesiuit in intellectu, qui est potetiae uenit deuiceps G ad intellectum.qui est ad tu: ta in eo dece quae rit. imu quide,quod omni amit intellectus. Secundu autem,
quod substititia operatur. Neq; enim ut alie sub tinti opera tiones proponiitsi cellinis intellectu,qui actu est. Neq; eis nim subitantia intellectus,qui actu est proponit operationem:
sed ex seipsa ipsa substratia ipsitus es operatio crino est subis
flantia intellectvi, qui actu ejt,aliud ib eius operatione Tertilium,inquit, inest intellectri,quia tu est quod semper intellitagat,c operctvr,c ab operando nunqua est El. QOrtum, quod est animalis. Quintum,quM immortalis,ta quois arirabilis. sextum quia si habitu, luce habet proportios. Si
cut enim lux no ii sus it colores,sed quae sunt, formas apertas redditi sit c intellectus,qui actu ejὶ, res non ficit, sed formas imprimice insculpit in eo.quod potest. Ominis, quod qui est potentia intellectus ab eo,qui actu est .dillyri tempore, cripsi subiecto. Nonum obliuiscitur hi tellectus Decimam,quod semper cum miginatione operatur. Haec unt capita dictionis
contextus,quae dicit inesse intellectui, quia tu est. Et cum nitihil aliud dixissiet, interpretes ad multu, cnuarias uis uersi sunt di s aliter accipientibus intellectum,qui actu est. Alcitari, de quidem actu intellectum appellauit unum omnium princiis pium siue intellectum qui est foris. Marinus autem intellectu actu dixit non unam omnisi principiu sed quenda daemonis inistellectam uel angelicu. Ut semel iris dicam ne nostrum dicit intellectu,qui adlιι est,nee eum qui est unius omnia princip .
Platinus autem actu intellecta intellexit humana intellectum:
hunc quidem semper operantem illum uero aliquando. Erravit aute Plotinus ex Platone. Cm vim ex illo audiuisset esses per mobilem miram exanimauit ea ill semper mobilem diiscere,quod si per intelligat. propterea spe existimat intellectum semper intelligentem Plularchus autem , quod Cr nos ponimus,non existimare se apud nos duplicem intellectum, sed smplicem. Thunc implicem dicit non semper inte i gentem, sed aliquando intelligentem. Existimat ergo Plutarchus intellectum,qui actu est,eum dicere humanil,quci putat elim quandos intelligere. Tot ilerunt opiniones de intellectu, qui actu
est,quatuor numero Alexandri . Maritii: Plotini: Plutirchi.
Et unaqucci earum probabilibus ad sui de in ionem rationibus utitur.Aequam est ergo exponere, quid usques pro stas'.
rat Alexander quid dicebat esse actu intellecti , prim
caus .Errabat autem ex eo, quξd audiret, eum omnia licere.
Qisu 1 enim, qui omniaficit, nicti prima causas Si ergo dicit
Aristoteles,quod, qui secundum actum est, intellectus omnia Acit: uidelicet intellectu secundum actum, primam caus dicit: cr quod rursus dicit cum substantia concurrentem haribere operationem intellectu,qui actu est: quod est soli deo proprium. Neque ιm noster videtur intellectus per potenti fuere operationem. Et rursius,quod semper operatur. Hinc παgo Alebatur Alexander, fidicebat haec nulli illi soli deo,c
uentre.Ea enim solitu dei proprium c substititia concurrentem habere operationem σsemper operarier agere. Plotianus aru Allebatur ex eo quod est semper operari: Cr supponebat esse in nobis intellectum semper operantem, Crinima iacebat esse actu intellectum. Marinus autem utriusq; rationiabus utens daemonis intellectum dicebat Aristotelem dicere. Humanus enm,3 est, eo,quod dicit eum omnia Dere,Cr per substintiam operatur,c semper intelligit. Sed neque,qui exterius est,intellei tus.Si enim dicit, cum luce, er habitu habet pro, portionem,Cr quod cum imaginatione operatu e obliuisciatur: non sunt autem haec intellectus, qui exterius aduenit. Dicere ergo quod cam luce,Cmbabitu habet proportionem,ostendit haec esse propria alicuius intellectus,qui est meditu inter exterius accedentem C humanum,nempe angelici intellectus. Nam crillamen est medium inter id, quod illuminat Cr,quod illuminatur.c habitus est medius inter aptitudine e prope usionem his autem intellecti Q imilauit. ι re intellectum, scilicet dicit medium queiam inter eum,qui exterius accedit, C Iut manu Plurirchus autem se iustis rationibis de indit, iacens, quod olli de anima tramius, nee fiat, quὁd Aristote, Ire de intellectu,qui exterius a. uenit,dissereret sed actu intelis
lectam appellath ranu Deinceps aduersus ea, quae a tribus, Alexandro,inquo, Marino, Critolino dicuntur,communis fit incursio. Inuenimus enim Aristotelem dicentem, qabdactu inistellectuis biecto quidem idem est tempore autem diuersus ab eo,quod est potentia. π quod actu Nam, ei priit fit pol misti actu postea Actus est. Si haec ergo in cotextu dicit Aristoteles uidelicet nec deutam dicit intellectu qui est secundit acta. ut Alexandro uidetur, Deus enim no erat pritu potetia, sed est ad tu ut qui sit fons bonitatis. Neque daemonitis, uel angelicus
prius esse potetia Nam ex hostiust Aristoteles esse actu intelladius. Quare male quos dicit Marinus sedc Plotirisu uersatur: Si enim secundu eu, semper agitti no erat prius potentia.
Aristoteles aure daeit,quod erat prius potentia. Per haec ergo clarum Actu est. qiιξd nec dea dicit,nec daemoniti fue gelicumtellectum nec intellectum,quis ' operatur.sed Deo 1 tellectu agit qui est in nobis. Hae est prima oppugnatio Secunda autem haec est. Quomodo dicit Aristoteles, quod intellectum solus est inmorditis, raeternus Ait enim. Et hoc solum est imis mortale,Craeterna.Siue enim primm causam intellexerimus,
196쪽
non est sola immortaliu.sum erum C alia immortalia.nee si attagi laetam,uttilamonin intellexerimus,u est rursus solus immoristilis.na et prinia causa est,immortalis. Nec rursus sit,secuduiloii ,intellexerimus uitellectu,quis per intelligit is es s lus immorentis.Sunt enim et acta minorαlia,ut,qvi ali si intellisut me ectussies enim soli intellectus,qui semper mel sitit. sant immortales:scd et,quia doq; intelligui, secundu Plotinu. mare critae est cominu aduersus eos incursio,club ipsi non inueniant δε quona intellectu dicit Aristotclas, cum dicit esse solum immortale .inu aute dicwnt intelle 'ti humi ii iugitatido intelligere,er hoc solumi esse,innos non habere alium intelectum possunt restponacre,C sit dicere,quod cum multa sint, quae homine prestetam, ut solutu constituant, solus intelleis
est immortali .insternus. illud ergo, solus,ad ea,quae Iro, munera perficiunt,ta coplcnt,roirendii est. Plotinus aute hane
teuectus: eum, qui semper intelligit: et eum,qui quidos. Quis ergopotest solu dicere immortale siue enim eu,qui semper inistelligit Adlitur: N erusa tali litando intelligit, est immoristius Elae eum, qui nec .intelligit icat immortalem. sed
Cr quia semper nutiligit secundum eum in are nec Plotinus dicere potest,quominua nos dιcimlis, solummodo mmortali tria tellectum. Pulchre autem adiectum est,immortalem,Cristernuesse intellectu. Numae irarationalis, mucgenti sunt quidem mmortales,no aute aeternae. Si enim uitam suppedirent nihil autem suscipit contrariu eius,cuod suppeditat: Si ergo uicim balabent. cffunt immortales,no aut a ternae.Aeternu enim dicititur securidu H,quod si per est. Immorrale aut secudum id, quod ei semper uiuere. Q nare in ille Iiu soli ex ijs,quae sunt in nobιs,er semper est,C scmper lituit. Irrationalis autem crucietati semper quide uiuere dicitur, no ratem semper Ube.
Quare C hoc humano intellectui ilicst. Hae sunt comunes in cursiones aduersus tres Adumus Alcxandru aute, e Idmnuhce possumus dicere, quod eum,qui est secundum adium nitu
lectum sapares item daeit,non scperatum. Prima aut causa, quam dicit Alexander esse actu intellectum,ue daemonitu, seu angelicus,quem dicit Iarinus, uniseparati, non autem sepularabiles. Separabile quid signi licat, quod nondum quidem est separatum,sed potes separari illi autem sunt iam separather prima causa C daemonius, seu melicus intellectvi non solum ratione sed et subilantia quod est, subiecto. Quare rix ipsis uerbis textus incursio est,quod dixerit et , qui est secundum allum,intellectu esse separabilcm,CT non separatu. Sed malia
est incursio quod hunc qui est secanduanum, intellectu anitimalem appellat. Non autem prinia causa est animalis is Alexander iec daemon, iue angelicus, bilarine. Quare nec ea qui es secundu adium intellectui nec angelum posumit intelligere, nee primm causam sed eam solim,qui in nobis quandos oporatur humanum El,qvElin contextu dicit intellectum qui est
secundum actum cum imaginatione operari. Non autem prima eausa cum imagin itione operatur,nec daemon nec angelus: sed
solus,qui est in nobis,intellectiv.Et haec rego comunis est aduersus Alexandrum, T Marinam incursio.Aduersus Alexandrum
autem seorsum haec possumus dicere: QmOmodo possumus mente comprehelidere,qvὸd intellectum,qui est secundum actum, primam causam dicat si quidem luci er habituream coperat. Prima enim causa substintia est,er non habitus: c sub tintinproducit. π nullam cum luce habet proportione, sedem ipso sole. Her hoc ei qui in nobis inest intellectui eguenit.Et rursus dicit Aristoteles,quod sicut laxiosici colores, sed eos
esse man stit sit c intellei liis omnia Acere uidetur,qubdomnia mani ellet. Est autem dcturdis hoc de prima causa dicere. Pr a enim caus ipsam substanti produci eoram, qui
sunt: Cr nihil est,quod ipsa non ficerit. Et riosus, b Alex79 ipsum habitam appcllauit habitus autem est, quod est seca rapotentia. Prima autem causa nullo modo es potentia. Et rictis vide eo dicit Arizioteles,qu)d subiecto quidem idem est teripore autem diuersus ab eo,quod est potentia, factu. Prima autem causa nullo modo se prius quid habet uel potentia, vel actu. Et alioqui oblinisci quos dicit intellectu: hoc autem qui in erit ei qui est exterius Q ni enim inest in nobis intellectus, is est qui obliuiscituri per eam , quae est corpus habitinenim peditus. Quaecuns ergo dicit Aristoteles conuenire ei intellae tui qui est secundum actum ea dicit de humano intellecta, qui a potentia fertur iri actam. Hoc autem demonstratur, si,
quae illi non inesse uidetirer,dico autem omnia sicere, sab Entia operari,C semperilitelligere, ostendemus ei in se scire ergo oportet, quod omnia licere dicitur intellectus qui aliunt,qu)d omnium opos describat in interelitu,qui est potetia. Quareet eum Pluto Iblo,quo scribitur usimilis: Aristoteles autem ex seipso ipsum scriptorem supponit. Si en:m,quipothitia est intellectus .fit omnia qui ergo actu ni omnia sicit.Qnare hoc in intellectu hiniano messe potest. Qtii enim exterim aduenit,non describit omnia,quae sunt in intellectu poteria: stiis qui in nobis acto est Ei autem conuenit crati id, quod di ii, quod pre subitvitta preatur. Et ut hoc intelligamus Ptilo Atius praesumamus.Sciens neci anima es solum nes scientias nium:sed et quid ex utrisq; Ommixtum.componitur enim scies
exanima, C scienti a Cr propor:ioncm quiacm habet anitriac m materia: scientia cum forma Et quoniam cuiusuis rci, ut
in P sica nouimus magis sub Binriti et forma,quam matreia: si 'ntia ergo scientis est scientia: c scicia secaridum ci tritiam preatur. Ostensum est autem ipsum esse scientis sub vitiam. Nes enim secundim altam illam, T sublimem contemputionem,quὀd sicut in deo,ipsa est actu sub tantia Nam in aniams,Ciali Issubitiniijs seorsi a prima causa, substitia est,
C potentia,cractra Substanti ergo opreari dicitur,auia scicillia dicatur uellati vhtinti animae. Ex meliori ergo inteli lectum nominauit. Quoniam enim actu agit, C operatur intulectus: cmactu existes operatur: in omnibus alitem actu meliores substantia propterea προ volens dicere eam actu operori,dixit, substintia ut ab uno pretio fore totum saepe signi is
mus. O mihi dilectum Teucer ciiput. Et hoc rego conuenit matellectui hominis quia Iuni Adiu enim existens intelligit. Qisi autem ni extσius,exscipso actus or. Quod autem, q- tenus pretiosum quid est, subimitiam accepit. declaratu, cens: Quod enim hoc sic est,clari7. Agens enim ei patiente pretiosiius,er principium materiae ma de causa sub tintiam ut pretiosiorem accepit. Porro C tretium ei conuenit. quod intellectuis pre intelligit ilon ut Ploton:u putat, quod semper ipse per otii intelligit:no euim arisi numero intellectu semper intelligere icimus sed quod in toto mado humanus intellectas
semper intelligit. Modsi ego non intelligo alui quidem certὶ inte igit. Et buccessione laud semprefit, ne apud nos deficiat
dei illuminatio. Si enim non simpre istelligimus: quando ius telligimus deficiat.Si autem sic dicimus illud si premitrigeare. hoc inest in humano intellectu.Sempre enim intelligere diacmus non in uno secim sum numerum sed in omnibus. sicut crhomines pre uiaree dicimus,no propter Socratem, sed gauhomo quill iam si pre uiuit Uel quia semper dicitur intia, gπe,quoniam poto semp intelli ere.Qisi enim tabe retale tu in quacuns hora nati,intelligit. Qisare hoc horam matellectat inest. Qui enim exteritis accedit iste ectus, pum est numero, omnia intelligit. Et baee quidem dictas taetra primendam contemplationem Plurimi autem a nobis laboris
si scipit ,ut haec decem capiti in dictiora contextu, loti
197쪽
mus eas dilaterias. Tm bis finitur contemplatio. Quoniam sicut in omni natina est aliquid,hoc qui lem materia unicuique generitillud uero,quod omita ista potentia. Ex his quidem uula ostedere,quὀd omnia facit intellectus,c est animalis. Orati nem autem sic producit,qGdsicut in naturalibus,er artiseia libus,est,quod empotentia,Cr,quod βῆ tricem causam dixit: si crin anima, inquit, est intellectius potῆtia, intellectum acta. Et per hoc quum quod dixit,in anima,ostendit esse inta malem. Actu ergo omni Acit ex quo biles, quὀd omniumst. Ecce ergo duo capita. Qisne autem,postqua dixit in unaquas natura iriter in unoquos genere Dic,quὀd illud In natu ra, uniuersalius dixit: Hoc uero, nicuis generi,particularius, ut sit elusimodi quodsicut in unoquoq; animali,quod,naturam,dixi est,quod est potentia,Cr,quod actu. I C in unoquos gelneresunthre,ut humano uel equino,uel hoc,uel illo Ut habittas quidam sicut lux. Lux enim quodammodo Scit colores, qui sint potentia,esse actu colorci.Ecce aliud propriti intellectus, quia cum habitu, c luce proportionem habeat C merito.QS admodum enim lux cit colores visibiles non enim ficit ipsos colores sed ipsorum operationem profert crsicut habiis tus operationem producit,tis subflauum sic er,qui est mi b:s,intellectus operationein prostri, non si stintium c ideo eum bis habet proportionem. Si autem haec ita sunt:non de dii vino intellectu agituriisse enim etiamsi tintivi producit. Porro e secundum aliud habet noster intellectus proportionem
eam habitu non, quia fit qualitasse quemadmodum se habet habitus ad id quod est primum potentia, ipsum enim perficit: sic Cr qui et secundum actum,ime arctus,ea, quae sunt potenatia ιntellec2.is,perficit.Eo autem,quod illum luci dimit ruit Slsus est Alexander, proptσω quod dixit Aristoteles ipse o
mnia meresicut lux.Sed Alli non ecbuit.udiecit enim Aristo, teles, Modammodo. Deus autem non quod modo omnia A. cit:.sed per omnem modum omnia Scit.
Et sic intellectus separabilis, re immixtus, affectione vacuus, cum substantia sit ac tu. Seni per enim pretiosius est, quod agit, eo quod patitur:& principium materia.
Ecce aliud proprium dicit,qubd est separabilis c cur non diximus in cotemplatione id,quod immixtum est,c impetibialcei intellectum diceres Quoniam haec comprehenduntur inseparabili. Quod enim es separabile, est immixtu, et impasiabile. Per hoc autem quod dicit, cum subjEntia fit actu aliud dieit proprium,quod substititia operatur.Et quod hoc secundum tu quod est pretiosum accepit significat,dum dicit, semper e nim quod gu melius est eo,quod patitur: id est,quod actu eis, eo,quod ebi potentia.Quod enim agit actu est Quod patitur autem, potentia. Et principium ni teria est pretiosiius. Princi pirum dico formam. Et sub Entia ergo ut pretiosior nune dicta est. non quod intellectus habeat substantiam sine potentia hoc enim est in intellectu, qui est extra non in eo,qui in nobis est.
Idem est autem scientia secundum a quin,
quod res. Hoc in medio interiecit, quod, qui secundum actam est, in
tellectus fit res ipsae, sicut interectus qui es potenti potentia res ipse est. Quae autem secundum potentiam, tempO
re prior est: mvno omnino aut cin nec tempo
re sed non quadoci quidem intelligit, quan
dom vero non intelligit. Aliud dicit propria intellectus,quξ qui es potentia, latet lactu tempore prior 6 eo,qui ei adig. Et ne quis dicat qu)d
hocsisum est in uniuerso mundo,hoescilicet alio actu, alio potentia,prius est,inquit. Non enim quandos operatur intelleuctus, quandos viro non,in uniuerso mundo sed semper.Abo, actu,non potentia prius est.Et ex hoe habes aliud proprit ,
quod semper intelligit. Propterea ergo dixit,qu)d in eo telo mine quod potentia est prius est eo, quod actu est,non miniis uerso mundo. In uniuerso enim mundo,diciri nonnuili, nihil alio prius ni nee, quod poteritia est,eo,quod actu est: neque quod actu est,eo,quod est potentia. Si enim aeterniιs est mundus se, eundum Aristotelem neutrum altero prius,'sed sunt contemporanea. Et hocsimile est et,quod uulgo apud idiotas qu ritur, ut rarasit priirimam,angallina. Hoc autem inmut cion dicit, omnino aute nec tempore,pro eo quod est in toto mundo cromnino pro eo quod est,in uniuersum seu in tota, ris in ancitempore autem praecedit id,quod actu est,id, quod est pote . Separatus autem, est tantum id, quod est. Et hoc rursus interiectam si quia,quando intellectus βιωrit separatus Crisit secundum actum,tunc fit id quod est.id est.
proprie intellectas QEi enimn potentia, non τ' proprie turrilectus. Et hoc solum immortale,5 aeterni Im. Ecce rursus aliud dicit proprium,quod immortalis, craeternm est intellectus. Hoc autem solam dixit eoru quae homimem
eo stituunt Solus enim hic est sternus emimmortalis irratio natis enim,er uegetatiua anima ut dictum est, immortilis qui dem est,non autem cinna immortalis autem dicitur, etiamsi corruptibilis putetum. quonim non quatenus est urum, eo recipitur,sed quatenus es in corpore cis inobrem Plato quos dicit omnem animum immorrilem, hoc d.cens de vegetativa, Crinationali. Materia autem viceversa terna quidem est, sed no mortalis Q n obre intellemus exit expers dicitur,ut qui
sic aeternus,er mortalis. Vide autem, ubi e non dicit de intellect.ι,qui est exterius. quid enim solum,in neutro octatum,ad H,quod sumus dictam e , construitur,quὸ μου ομέοἱ ιυ te, id est pars ea animae it sit sensus. Haec te pars animae est mi arcisis,ta aeterna i autem est exterua, in pars.
Non meminimus aute, quod hoc quid i
est assessitione vacuum: passivus autem intel Iedius, corruptibiliS. Vide quod aliud propria dicit,quὀd intellectruobliuisicitur.
Plutirchus quid dicit quod hoc rinqua aduersiis dubitati nem dictum est,quae dicit: cur intellectus no sempi intellisit, siquidem intus habet cognitiuammultatem C soluens dicit, quod hae causa est, quod ipse Timaginatione operatur i ti autem corrupri,no amplius per illa operatur,c no per seipsum. Dubitant autem hoc modo. certe obliuiscitur intepectus particularium,quae in alia uiri egit, in quibus imaginatio α perari
est,s ea corrupra sit cur ergo eorum no meminit intellecti siquoru opos ab imaginatione retinuit c quae ipse per seipsum operatus est Scimus enim,s ipsi etiam Aristoteli uidet et, esse quaeda,quae intellectus agit in imaginatione: ut ad seipsin couersione incorporeora cogitatione ad diuina couersione: uni
uorsalii cognitione:σ,utsemel dici quaecuris finesensu latetiligit, ea etiistine imaginatione intelligit. Ad quod dici potest,ssi in morbo paerticulari diuertuntur et orsi, quae nuper a tisunt obliuiscntur,ut et tu Thuodesscribit,dices, eossui psoru esse oblitos: quanto magis in totius uitae mutitione obliuiscutureorn,quae paulo ante Scia sunt Ex hoe aut tria habe placici: quod maginatione corruptibilem existimat ecce enim dicit, intellectum pastuum esse corruptibile: et aliud placitum, qd'
198쪽
ctibus non obnoxiam ruit agi enim est exterius, non dicit: irobliuisci.
Aliud propriu dicit,quod fine magusiatione intellectus noagit. Vide P, quod hoc di stu opiri babet aliquo, quod ipsum
parumper recreet Critoniat. Non enim simper agit cum misginatione: si forte dixeris,qu)d, quido circa paticularia, crisatur. Uel dicetiam a iud, quod finem agi: ratione paucae sunt opemariones. Nic quando circa dirum operatur, praetercurarit imaginatio,iis,quasi guris,er opis carent,opos Cr liguras imponens. Et propterea eam Plato dicit extreana malum.Si erago Pre in uniuersum cum imaginatione opera:ur quod sit ut plurim2m,pro eo,quod semper accepit. Uel dicitia aliud, quod
intellectus semper cum inragm...ione operatur. Sι enm omnis
scisne Deirin. cipium est sensus: C si delicerit sensus, nonagi,
natio de icit.Si autem imaginatio deficit C intelligentia. Qui ob cras amo ui sunt a natiuitate caeci nec de coloribus maginatiar nec intelligunt. clarum 1 ergo quod fine imgmatio an intellectus non agit.Cr in his finitur,deo hi grati hir, is,
lndiuisibili tim it ac intelligentia in iis est,
circa quae noncsi falsum: In quibus aut e falsum cit, e verum, iam quaedam est compositio mentis conceptuum. Post intellectam potentia, qui habuit quatuor capita, Crintellectum uecta qui decem, quae dicti sunt rabuit capita,uenitde: nxeps ad intelligibilia Scienda autem, quod in rationali quidem anima ab iure ellectu incipere oportet,ut qui 1it inter gibitilibus manilistior: in irrationali aut rasensilibus,ut mandistioriiuus. Ubis enim amant istioribus doctrinis initiam capienda est. Postili iam orgo de intellectu docuit, uenit ad intelligibile. Dicit ergo, intelligibile esse in iusibile. Ex hoc autem ne reiis
imaums,cli situ esse Iiam dicat sola in iovisibilia nosse Notitii enim υ iridiui ibilia. diuiduntur:sed indivisibiliis
teris centrice no .it,quae diuiduntur. N er centra circula,
seminis istir,contine: . Omnia ergo intellectas indivisibiliter intelligit. Hoe ha proprium inteae ius, Iub diui bilia colligat, ta uniat crearu iuilibiliter intelligat. Qubdautemetia diuili, baiuluit ibiliternoMit, aperte ostendit, qubi ipse
dixit,ubi agitur de demonstratia ozogismo no solii esse sei
titu .sed Cr scientiae principia, quo terminos nouit, principia scientiae,intellectam, pellos,scientiam aut e cogitatione crecce inrellectura determitate, Crindiuisibiliter dicit res cognoscere. an ergo h in diuisibili agitur.scire oportet, quod qu ris madis accipit ni iasibile. Dicitur enim indiui ibile. terminus.Scimus eam, propossitione duor balere timmo subita iura,c praedicatum. is madmodu, Propositio est, Plato amisbulat. Et Plato,es terminxs: CT ambulat, terminus: Cr,ut semel dicam terminus est in libro Peri hermentiu didicimus, uox
simplex. Hoc est ergo primam significatim indiui ibilis termianus.SGundu est ignificatsi,continua ni gnitudo. Haec enim est potentia quidem diuisibile,actu autem utilis sibile Tretium autem est significatum, quod est in quantitate uiui ibile; pvitactus: unitas nunc. Haec enim sunt,quae in quantite sunt Miuiis
sibilia. Q rtii significatum indicii ibius, est materialis frina. Ipsa enim non diuiditur,sta,quod ei subicctum est. Quinta sitas ii irata et hyrnia metiateriatis. Haec sunt indiuisibila quinc significari. Unde Cr dubintiones duas mouere possumus unani uide quomodo itermino alia quatuor indivisibilia distinxit: siquidE crudia quatuor sunt termini Unumquodq; enim eorum est xsimplex, et propterea term m s Neq; ensen propositio
cas,'ma immaterialis. Vnus enim feminus est solum, in. quodq; eorii. Ex uno auιe termino sotti no fit propositio. ille ergo ira habent, quomodo ea a taminodi linxit si quidem ipsa quoq; sunt terminis Hic es prima dubitatio. Ad qua dicemus saliud est dicere terminum simpliciter. CT aliud ni dicere. Pritermina m. Prima ergo indiui ibilis significatsi termina simpli. citer significat alia ueros tuor talem terminii. Non ergo preter rationem sed si magna ratione is,quoi ni implicisci ter minus risi termino diiunxit. ta haec,es solutio. Secunda Deduliis movcnt,cur 'mam materialem i magnitudine lycrevit Atqui ipsa magnitudo est Θrma raterialis. In Prmi enim mare riae prima 'ma,ante omnes alias fritias raee accedi inragnitudo primaeli: mquat: titatem .deinde sic qualitatem suscipit. Si ergo magnitudo immaterialis βrma est. cur inama syrmam teriali seiunxit siquidem magnitudo sub frmam materialem reduciturs Haec est cubicitio,.tis quam dic m, quod non quam materialem firmam iii Initudine distinxit sed illam, quae inciscedit, postquam magnitudine materia suscepit. Materia enim, forme magnitudine suscepta manet in metis conceptu reliquis
autem ymis susceptis fit sensilis. Seiunxit orgo 1 rmam, caue est actu, iβrmi, quae t in nitellectu id est, ' amet tua inis. Ea enim, etiamsi materi e accesseris .ipsam intellectui rellatacuit nes enirn uideri potes materia magnitudine praedita per se si, alia frma licti intellecturint 5. Curre C si materi sayrmi est magnitudo: in cimen a strina materiali secrevit, non quavis ut iam dixi,sed ab ea,quae acti6l, si quae scollario te iii ιim terii. χ:: re sub diuitione aliqua cadunt haec qumique indivisibilis laui sicari. Est autem haec diuisio.Temirnus vel simpliciter eo terminus uel talis.Si iras hi simpliciter tem,nris lacu unam igni irata indui ibilis, termi: r. i. Si tiGo est citi terminas uel es potentia quidem diu sibilis a Iu aut indiui abilis. Si ergo poteria qui hest uti sibilis actu te indiahibilis: uel per se di diri sibilis: MI per accidens. Si ergo suraru per se diui ibilis sicit continuari magnitudinem si autem per accidis surri diuisibilis sicit frinam materialem: sc quideri ni si potentia quil fieri diui ibilis,distu autem indivisibilis. S a te me potentia, Cructu est indivisibilis ues cum materia qui, dem est, σβci iuditi sibile,quod est in qualitate ut unitatem: pulictam nunc. Vel est immateriale, crificit 'mum immatorialem motu ergo ex diuictione didicimus,quod quinq; ruit iis gnificari in dirui ibilis ii eamus rinceps, quomodo iure estia nam quodq:s eorum intcssigit.sciendum ergo,quδd interbit terminum,qui 1 induit sibilis ci risit ipse indiu: sibilis,ut voce
simplice. in arencs ut uera ne sut at a Circa enim simpliaces uoces non considera L nec verti nec Ialsura sed circa copo.
siris. Et quamna ob causam in contextu si si tantu meminit,σnon it item ueritatius Dicit enim, In indiui ibilibus luide init ligeti circa quaevis es Alfum,crno subisuxit, et circa qui 36 ueritis. Noluit enim in lilro Peri hementis,no solii bam, sed G ueram non esse in simplicius uocibus. Quomodo ergo ipse in contextu solius fisi meminit Et dicimus, quod in libra, qui est pori iraturalia, que Ierip sica uocant, tu corraria, lopinionem quod in libro Perihermentis dixerat. in libro en: Perihementis nee uerum nee Alsum dixit celideram clara simplices uoces,scium terminis sed in propossitionibus uer Ἀη, er illum appaerere dixit. In Memplosicis aurem ait in simplis cib:ι uocibus,seu in terminis Alsum quidem no constiterari suconsidera lucritate. in ellectus enim quando simplici aggre: sione se applicans ad unam quamq; simplicem uocem ueni est aut elicere, termini ι .seorsum, C per se intellexirit uere intalexit nullo alio adiecto ut dum dicitur, Ambulat, in te editu aidc protinus incessum intellexit nullo alio addito: sed per hoc lassia. Rursus in comededo anducatione,er cibi coniuras pro nas
199쪽
prolinta intelligit, bo est dente conuersione circimentesine aera additione. Hoc itaq; dicit in Merapissicis nunc autem eum tractatu sequitur: C propterea a simplicibus uocibus ueritate non arcet, sed solvi Alpin: eo quξd intellectus nunqua fissiluis, sed est semper uerus,secundini latinam dicentem Intellectus vel attigit,uel non attigit. re errare non potest. Sciendam
autem quod duplex est uerita uel substint , uel Aso oppo, sici. Subitatiua quide,ut sit ita dica, lii homo es proprie: Hoeautem dico ut ad eum,qui est in pictura. ille enim non est homo proprie: Illud ergo et esse,uel subsistere desolo bomne uere dicitur. Haec cum de intellectu dixisset,quξ stemmam uere coagnoscit,comertitur ad cogitationem c dicit ipsam non solum esse uera n sed etiam acti. iam uerὀc aliud eost, qu)d intelle,ctus quidem omnia uniformiter nouit cogititio autemseu in copositione: cr non idem est. Intellectus enim, ut continulla, Crum Irouit,quod nouit.cogitatio ratem ut compos tu ex mutitis,inum nouit quemadmodum in porta ipsa enim ex multis lignis ni copo fri. Et similis est euitatio Empedoclis amicitiae, quae ea composuit,sus sunt ex contentione diuisa. Crete CT ab Empedocle dictum est,qubi nisi esset micitia multorum uertices collo carentes germitiassent hoc est,fuissent cupiri fine cotila,nisi esset, quae ea connectit,amicitia. Tertiu ad haec dicit essec et irationis propriam,quὸd ipsa Astatur, uel propter praedicata sesel propi tempus. Si enim dixero, Homo allatus uel est,
uel erit uel sit fisa es propositio, propter praedicatu termianam,dico aute autum. Si autem dixero, Heri troiti filerunt,
hic propter tempus si is Asa propo filio. in aeternis aut in circa id tanta,quod praedicatur it fessum no ita autem cicirca tempus.Si enim dixero,crat,vel hi uel sui dem,semper uerum diaco. Qtiod enim semper est ico. In non aeternis autem,Crfecundo tempusflsas propo filio, e secundum praedicatu.secadum praedicatum qui em ut si dixero, Hircocerata es nune,Alsum enim extitit, non secundum tempus nunc,sed secunda praea dicatum est: c rursus si dixero, Umbra nunc est corpus si umextitit,non secundil ilia,nunc: no solum enim nunc non est corpus,sed nes erat,nes erit, sed secundum id, quod dixit, corpus est. . rem generabilibus sit tam fit dupliciter incogitatioisne,uel secandum praedicatam,uel secundum templis in aeternis tem secundum praedicatum cinisi Intellectus autem nihil ha, bet horam. Semper enim omnia intelligit crino habet falsum, nec secundum praedicatu,neq; secundum tempus. Q gartum auatem in his dicit cogicitionis propriam, qub ipsa quidem chrca propositiones uersatur intellectus aute circa terminos. Citia do autem dico circa propositiones, ne exictima me hoc dicere iuxta modum dictum in logica,qubscisca affirmationem uersatur, quam compositionem,quoniam ipsa componit praedicaritum cum subiecto circa negationem autem ut diuisionem, quoniam ipsa negat, T diuidit praedicatum asullecto non affus etin .inquit nomo nunc enim dicimus quod cogitatio me irca
allimationem uersatur, ut diuisito,er compositio.Si enim abfirismatis,quatenus quidem eoniungit compo itio dicitur quate, nus autem est in duobus,quae possunt diuidi diuisio est. Netatio autem,etiamsi dicit non albus Socrates,et nigram coniungit,et rursus es compositio: esto diuisio, quatenus allatam ab eo se, iungit: c sic nunc cogitatio dicitur circa propositiones ueris sari. Haec cum dixisset tanquam per digrectionem, quonia dixit, quomodo inter edita intelligit terminum: quaerit deinceps, quomodo intelligit inlue sibile magnit: inem,quod erat secundum indiuisii bilis signi iratum .hoc autem est critertici magnitudo enim est tertium e totam enim est inpartes habet, C est compositam. Et,ut totam quidem ipsam intere ius sine tempore intelligis,e in instarii. Neq; enim po es intellectim ipsam ira tempore intelligere. Omne enim letum est diuisibile.Si enim
in diuisibili inteaigeret Cr,qMH intelligitur, quod est magniatudo, esset diuisibile. Sicut enim habet tempus in C m. gnitu do. Atqui est ηdiui bile actu ut totum enim ipsam intelligit: totum autem es indiu ibilesion ergo ipsum in tempore in tetiligit,sed in ingratisiue nunc. nisii fine tempore,Cr in in
stanti ea intellectus sciret, non amplius totam intelligeret in ipso tempore: e inueniretur aliquando non cognoscens. cogi a ratio autem in tempore ipsam cognoscit. Atqui Cr ut partes habentem, ipsam intelligit magnitudine intelleictus,diuersas parates in diuersiis in Ianibus intelligens unam quans partem actu nunc intelligens ut compositum autem,ipsas non amplius intelligit intellectus sed cogitatio. cim ergo magnitudo tribus mois dis intelligatur ut totum ut partes habens ut compossitI duo quidem intellectus intelligi, ut totum,c ut partes habetem: Ut compositum autem,cogitatio. Materialem ureb firmam nouit intellectus ti ut is πse,sed premediam imaginationem. Sensilia enim non potest prese intelli gree intellectus opus eanim habet imaginatione. Haec o nouit π intermedim ima ginationem. Non autem,quia per intermediam imaginationem
intellectus intelligit,iam propictea diuisibilitre intelligit. lnes enim e in imaginatione aliquid indivisibile. qubd hoc ureu ita nil lum est eo,quia primi opsa secundis non delentur: nempe,qudi in ea,uidelicet si quid indivisibile. Et secundi hoc indivisibile eam vitelligit intellectus,ut ipsam rursus indiuisibilcm intelligat. Rursus, quod in quantitate est indivisibile,
intelligit intellectus secundum negationem. Sicut enim lucis negatione tenebras intelligimus: sic num rei negatione intelligia miri uniritem: C temporis negatione,inflatis,C quod nuc est: C magnitudinis negationsipum2lim. Qitare secundum negaritio em intelligimus,quod est in quanti rite indivisibile. Si qsis autem dicat, σnigrum siccundum albi negationem cognosci, fallitur. Ambo enim firmam sortita sunt cr ambo agunt: hoe quidem congregans illud, o di gregans: cmanu o prest afrmatiuὸ cognoscuntur. Nisei forte nigrum pro cnebria acceptaris ut illud, Nigrae mortis. Et haec quidem nostre intellectivi neis gallae cognouit. Diuiri autem intellectus omnia allismatiae, Cr applicatiue cognouit,prxi matu. Hoc en:m ninouit ut idna laciat. QMd enim nouit iter facit. Est civi enim sub malati abscognitio.c ideo dicta est, Dixit,Crsim sucit. Hoeuntem sareae scripturae, in potest duobus modis exponi. noniam,quod cognoscit,cridicit, hoc etiam sit,uel quoniam est repentina,CT lux momento temporis perficit, em op tio, proptπω dictum est, Dixit c Mi sunt. Ex hoc autem habes quoddam corollariam quod sequitur. Si enim negative dicit in tellectum op reari non utiq; de intellectu diuino ureba ficit crsi qui in nobis et intesiectus,cognoscit id quod in quantime es indivisibile. immat retalem autem frmam cognoscit secum dum haec qians. Vel enim ut causam, idq uel feyiuam, uel perfectivam. Neque enim ut finalem tantum, ut quidam purint, ipsam cognoscit: Cr,ut no habentem contrarium, ipsam cogno scit. Nostro enim lumni,cr bono es aliquid contrarium. Apud ipsum autem no ni . cognoscit autem ipsum,ut er, quod intelligit,σ,quod intelligitur. Initu rem habens deus cognoscendi Multatem,etiam seipsum intelligit. Myniam ergo haec dicta sunt,in his initur contemplatio,deo est gratia.
Vt qui unum sint,ut ait Empadocles, certe
nati Itorum quidem vertices colli pertes germinarunt deinde, amicitia componit: sic ochaec separata componuntur. Vide quid dicit, quod intellectus quidem urea solam nouitriiij autem, in quibus es Alsum, eriurum, hoc est coginti nis. ω in il in quibus es compositisprursus est hoc cogistitio
200쪽
nu.Et ecce duo interea dixit cogitat is propria. Hanc autem, inquit,compossitionem inquam unum,dividit cogitatio Crete ele dixit illud, tanquarn. Nesitum, ut unsi, proprie nouit ipsa.
ut utrum enim nolle, proprie est intellectus,sed ut in appolitione utrum, ipsam nouit intellectus. Quare π cum Empedoclis micitia societatem habet, quatenus illa quoque in appossitione unit,ta non proprie.
Vt cornmensurabile,siue discrepans ecdiam cier. Cniduuli dicere inmetim iuxta praedicata uel uerae Euel iis cogitatio. Si enim dixerit dimetram commensiurabitiles itur propter praedicarum commensurabile. Est enim semper incommensurabilis C discrepans latere.Si auremd:cat,ina commensu rubilis C discrepans est diameter, uera est propter iraedicatum. Si autem corum,quae fiunt,vel sutura sunt, tempus,ad nument agitan S, coponenS.
Falsum enim semper in compositione. Nam ec album non album, quod non album,composuit. Contingit autem 5 diuisionem omnia dicere. Est ergono solum verum vel falsum,
quod Cleon est albus, scd oc quod erat, vel
Qui per haec dicere puroponit a nod secundum tempus recte, uermes compositum, fit Alpum uel uermin reb: s. Si enim dicta,Erunt rotaria falsum dicis propter Aturum tempus. Si a tm dicas,Fuerunt, irrum dicis propter tempus pratcritum. Semper enim inquit,incompositione est iterum,iιel falsum,n5ιn rebus simplicibus. Et enim album socratem dixeru non alba,
salsum dicis.Etsi no album distris album, fassum dicis propter compositionem non congruam. Et quia utiq; dixit allimatio an ,c negationem esse compositionenindici autem,inquit,poates ambo quoq; esse uisionem,quia sunt ex rebus diuersiis crfieri potest ut dividantur in terminos,ex quibus sunt composititi. Recte autem dixit illud, contingit certe dici quidem poteste irmatio,divisio,ut quae aperte diuidat in subiectam imprae4 dicatam: negatio autem quae am compo sitio,ut quae exsubie,cto, T praedicato componatur. Et hic quidem sic dicit:m logica autem firmationem quidem dicit compo itionem negationem autem diuisionem.Sed c qu)d erat uel erit,quid diciti modsi fit praedicatus istis, qui in uno quos tempore dicitur,falsa est. Ut si dixeris cleonem athim qui non est albus et si dixeris, quod est albus uel erat,velfit falsum dicis propter predica, tam Temptis reum in hoc digerentiam non in.lucit . oe uide, quod alia quos duo propria cogitationis adiecit,quod est circa negatisnem,ta affirmationem uersari,quam conrpositione papellauit criam esse Πίam uel propic praedicaram,ue pro,ptre tempus dixit. Quod autem vivim sacit, hoc intelle stus, unum quod P. Hoc est, quod e superius dictura est. in taperbato autem orationesi lege: QMia autem ficit unumquodq; horam unum, intellectus. Dalmus enm,quod intel lectus etia diu sibilia nisidiusibiliter intelligit.E uide, qu)d pro eo, quod est intelligeare e re dixit ualde admitrabiliter.Sicut enim id quod est, ni nibus esse impertit: c pulchrum pulchris ut pulchra sint sieer intellectus secundum suam pictus simplicitatem, crinitate, quaesunt composita facit simplicia. nqua enim simplicia, ea intelligit intellectus,ta non ut composita.
Indiuisibile autem quoniam duobus ino dis,vel potetia,vel a stu, nihil prohibet intel
ligere indivisibile quando intelligit longitii.
di item indivisibile enim actu, di in tempore indivisibili. Ad secundu indivisibilis uenit ignificatum,quod situdo iue continua. Vel, potentia quid im est diu ibile actuaritῆ indivisibile ut magnitudo uci,actu quide di hibile, sortiuautem indiui ibile ut aqua.intellectus ergo,inquit,ta ,quod est potentia diuisibile ut actu indiuisibile novit: ta , quod clam diuisibile ut potentia indivisibile. Nouit autem haec,inquit , T in tepore indis hibili ne in dimidio sit dimittiam. Vocat aurei tempus indivisibile ui tim,e quod nunc est,male dices.Instans enim,Cr illud nunc,non est tempus sed principium temporis. Nollic autem dico momentu.s aute acceperis illud I inc, quia est in latitudine,boric principium habet cffinem: intem Mesi. Nunc autem de moracto temporis,quod nac est,i nobis seramo habetur. Non quia autem duobus modis est indivisibilexit quod solum est indiu ibile duobus modis:sed qu) fmunia
ipsam magnitudinis sectionem in duo tantam diuiditur. Magni, tu lo enim uel potentia est indiui bilis,uel uitu. Longitudo citatem a tu quidem 6 continua potentia autem divisa. Longit dinem autem nunc au si pro eo quod est,continuum. Dicit erago, nihil essee, quod prohibeat intellectum Ilangitud nem, non quatenus, i diuiba,intelligere,s d quatinus continua.ra miria tu contia: M. Hoc autem ut chirmatoriam accepit eius quod superim dictum est qube compossici intellectus ut simplicii, apprehendit.
Similiter enim tempus diuisibile, ct indiui sibile ut longitudo.
Quotii tradixit. quod in indivisibili tempore reaigit nequis dicat, ubi tempus es indiuili bile, dicit tenipies festiuisibile,c indivisibile male dicens. ipsum enim, Nunc, accipit pro tempore indiuisibili nesciens,quod eius quod est quitum, principia non sunt qualitate praedua. Principiam ergo impo ris non es te M.
Dici ergo potest,quid inviros dimidio cogitet. non potest autem,nisi suerit diuisa, prae
terquam potentia. Hoc rursus ei confirmatorium eius, quod superius dictu est,quoi quatenus tempus est diu sibile id mente comprehemdimus,ta non, quatenus est udiui ibile. Decem pedum ligna in dimidio fortasse temporis dimidium ligni mente concipimas, quod est quinq; pedes: eris alio rursus dimidio temporis, alios quinq; pedes. Qua quidem non sic uidetur. M gnitudo enas, inquit non est actu diuisii bilis ut dicas, quod dimidiam in dimis dio temporiis intellexi . sed e potentia tantam diuisibilos Putellectus autem ipsam ut actu indiui ibilem nouit. Scorsum autem utrunci di nardiorum intes-
Iigetis,tempus ctiam simul diuidit: sic autem veluti magnitudines. Si autem,ut X virisque, o in tempore, quod est in v trist.
Illai aute, Intelligens, o eo quod est.cogita s,dixit, ab si veloquens. Nunc enim ab eo de ecliritione agitur. Quoni enim dixit intellectum initivi labiliter intelligere dicit,quia roginti diui scorsum unumquodq; novit. Porro C qu do ipsa unita nouit G simul se ipsa nouit, ut magnitudines caduobus quibus i copositas, quod dixit, ex ambobus cnia tempore ea nouit,quo. Hi,in utrisq; id est diuisa: π no . plus, ut magnitudinem sed,ut diuersas magnitudines. Hoc e rendi , quod dicit,uellati magnitudines errecte additur illud, ebat magnitud:nes.Vna enim subiicitur magnitudo quam fit sic tadiuersi tempora intelligit intellectus erat m.gnitudines,q aluctu una est magnitudo,quod est absurdum.