Opera

21쪽

IN RUFINUM Lia. I. II

nellium deforme, vomit glomerantur in unum Innumerae pestes Erebi, quascumque sinistro Nox genuit fetu et nutrix Diseordia belli, Imperiosa Fames, leto vicina Senectus, Impatiensque sui Morbus, Livorque secundis Anxius, et scisso moerens velamine Luetus, Et Timor et caeco praereps Audacia vultu, Et Luxus populator opum, quem semper adhaerens sa Infelix humili gressu domitatur Egestas, Foedaque Avaritiae eomplexae pectora matris, Insomnes longo veniunt examine Curae complentur vario ferrata sedilia coetus Torvaque collectis stipatur curia monstris. o Alerio stetit in mediis vulgusque tacere Iussit, et obstantes in tergum reppulit hydros, Perque humeros errare dedit tum eorde sub imo Inclusam rabidis patefecit vocibus iram. Siccine tranquillo produci saecula cursu, MSic fortunatas patiemur vivere gentes Quae nova corrumpit nostros clementia mores

quo rabies innata perit Z quid inania prosunt verberas quid facibus nequidquam cingimur atris Reu nimis ignavae quas Iupiter ardet Olympo, do

Theudosius terris En, aurea nascitur aetas: En, proles antiqua redi Concordia, Virtus, eumque Fide Pietas, alta cervice vagantur, Insignemque canunt nostra de plebe triumphum.

Pro dolor ipsa mihi liquidas delapsa per auras, etsJustitia insultat vitiisque a stirpe recisis, Eiicit oppressas tenebroso remere lege At nos indecores Iongo torpebimus sev omnibus de a regnis 3 Agnoscite tandem, Quid Furias deceat Geonsuetas sumite vires conventuque nefas tanto decernite dignum. Iam cupio Stygiis invadere nubibus astra, Iam flatu violare diem, laxare profundo Frena mari, fluvios ruptis immittere ripis, Et rerum vexare fidem. Sic fata eruentum s

22쪽

Mugiit, et totos serpentum erexit hiatus, Noxiaque effudit concusso crine venenis hae Anceps motus erat vulgi pars maxima hellum hi

Indicit Superia pars Ditis jura tuetur: di

Dissensuque alitur rumor ceu murmurat alii hImpacata quies pelagi, cum flamine fracto, Durat adhue saevitque tumor, dubiumque per aestum Ixiama recedentis fluitant vestigia venti. Improba mox surgit tristi de sede Megaera, ictinam penes insani fremitus, animique profanus V bjError, et undantes spumis furialibus irae , Non nisi quaesitum cognata caede cruorem,

Illionumve bibit, patrius quem fuderit ensis, Quem dederint fratres. Haec terruit IIerculis ora, Et defensores terrarum polluit arcus; vi drisis Athamantes direxit spicula dextrae; Iuriam, Agamemnonios inter tacetata penates, Alternis lusit jugulis hac auspice, taedae indipoden matri, natae junxere Thyesten. Quae tunc horrisonis entur talia dictis: s digna quidem, o sociae Divos attollere contra

Nec fas est, nec posse reor sed laedere mundum ii

Si libet, et populis commune intendere letum, Est mihi prodigium cunctis immanius hydria, Tigride mobilius feta violentius Austris sin a

Aeribus Euripi refluis incertius undis, a Rufinus quem prima meo, de matre cadentem, Suscepi gremion parvus reptavit in isto Saepe sinu tenero Operque ardua colla volutus Ubera quaesivit fletu linguisque trisulcis MMollia lambentes finxerunt ora cerastae. Meque etiam tradente, dolos artemque nocendi Edidicit simulare fidem, sensusque minaces Protegere, et blando fraudem praetexere risu, Plenus saevitiae, lucrique cupidine fervens. ImNon Tartessiacis illum satiarit arenis Tempestas pretiosa Tagi, non stagna rubentis Aurea Pactoli totumque AEAhauserit Hermum ;

23쪽

IN RUFINUM iam L Is

Ardebit majore siti quam fallere mentes Doctus, et unanimos odiis turbare sodales Talem progenies hominum si prisca tulisset, Pirithoum fugeret Theseus ostensus Oresten Desereret Pylades odisset Castora Pollum Ipsa quidem fateor vinci rapidoque magistram

Praevenit ingenio nec plus sermone morabor Ilo Solus habet, quidquid meterum possessimus omnem Hunc ego, si vestrae rea eat accommoda turbae, Regalem ad summi producam principis aulam.

Sit liuet ille Numa gravior, sit denique Minos; Cedet; et insidiis nostri flectetur alumni. Is

orantem sequitur clamor cunctaeque prosama Porrexere manus, inventaque tristia laudant. Illa ubi meruleo vestes connexuit angue, Notavitque adamante comas, Phlegethonta sonoram

Poscit et ambusto flagrantis ab aggere ripae im

Ingentem piceo sucoendit gurgite pinum; Pigraque veloces per Tartara concutit alas. Est locus, extremum pandit qua Gallia litus, Oceani praetentus aquis, ubi fertur Ubases Sanguine libato populum movisse silentem. Ira Illic umbrarum tenui stridore volantum Fle is auditur questus simulacra eoloni Pallida, defunctasque vident migrare figuram Hine Dea prosiluit, Phoebique egressa sereno Infecit radios, ululatuque aethera rupit Isori fleo. Sensit ferale Britannia murmur; Et Senonum quatit arva fragor revolutaque Tethys Substitit, et Rhenus priecta torpuit una Tunc in canitiem mutatis sponte colubris, Longaevum mentita senem rugisque severa IssPersulcata genas, et ficto languida passu, Invadit muros musae, notissima dudum Tecta petens, oculisque diu liventibus haesit, Priorem mirata virum tunc talia fatur: otia te, Rufine, juvant frustraque juventae 1 οConsumis florem patriis inglorius arvis t

24쪽

i. IN RUFINUM Luci

Heu nescis, quid fata tibi, quid sidera donent, IdyQuid Fortuna paret Toti dominabere mundo, Si parere velis Artus ne sperne seniles: Namque mihi magicae vires, sevique futuri Ids Praescius ardor inest novi, quo Thessala cantu Eripiat lunare jubar, quid signa sagacis AEgypti valeant, qua gens Chaldaea vocatis Imperet arte Deis nec me latuere fluentes Arboribus succi funestarumque potestas ImHerbarum, quidquid letali germine pollens Caucasus, et Scythicae vernant in gramina rupes, Quas legit Medea ferox, et callida Circe. Saepius horrendos Manes sacrisque citavi Nocturnis Hecaten, et condita funera traxi, I MCarminibus victura meis; multosque emendo, Quamvis Parcarum restarent fila, peremi: Ire vagas quercus, et fulmen stare coegi: versaque non prono eurvavi flumina lapsu, In fontes reditura suos neu vana Iocutum Gom fortasse putes, mutatos cerne pen es.

Dixerat et niveae mirum i coepere columnae Ditari, subitoque trabes lucere metallo. Illecebris capitur, nimiumque elatus avaro Pascitur intuitu et sic rex ad prima tumebat ISSMaeonius, pulchro cum verteret omnia tactu.Sed, postquam riguisse dapes, vivamque revinctos In glaciem vidit latices tum munus acerbum Sensit, et inviso votum damnavit in auro. Ergo animi victus, Sequimur, quocumque vocabis, Seu tu vir seu Numen,' ait patriaque relicta, ITIEoas jussu Furiae tendebat ad arces, et Instabilesque olim Symplegadas, et freta remis Inclyta Thessalicis celsa qua Bosporus urbe Splendet, et Odrysiis Asiam disterminat oris sUt longum permensus iter, ductusque maligno Stamine fatorum, claram subrepsit in aulam, uidet ambitio nasci, discedere rectum; venum cuneta dari profert areana; clientes

25쪽

IN RUFINUM Lm. I. Id

Fallit, et ambitos a principe vendit honores IBO

Ingeminat crimen commoti pectoris ignem Nutrit, et exiguum stimulando vulnus acertat. Ac velut innumeros amnes Meedere Nereus Nescit; et, undantem quamvis hinc hauriat Istrum,

Hinc bibat aestivum septeno gurgite Nilum, aues

Par semper similisque manet; si fluctibus auri Expleri sitis ista nequit euieumque monile Contextum gemmis, aut praedia culta fuissent, Rufino populandus erat dominoque parabat Exitium feeundus ager metuenda colonis I Fertilitas laribus pellit, detrudit avitis Finibusu aut aufert vivis, aut occupat haeres. Congestae cumulantur opes, octisque ruinas Accipit una domus populi servire coacti, Plenaque privato sueeumbunt oppida regno. IPSQuo, vesane, misy teneas utrumque licebit Oceanum laxet rutilas tibi Lydia fontes, Jungantur solium Croesi Cyrique tiara; Nunquam dives eris, nunquam satiabere quaestu. Semper inops, quicumque cupit. Contentus honesto Fabricius parvo spernebat munera regum mi Sudabatque gravi consul Serranus aratro; Et casa pugnaces Curios angusta tegebat. Haec mihi paupertas augustior haec mihi tecta Culminibus majora tuis: tibi quaerit inanes os Luxuries nocitura cibos mihi donat inemtas Terra dapes. Rapiunt Tyrios ibi vellera fucos, Et picturatae saturantur murice vestes: Hla radiant flores, et prati viva voluptas Ingenio variata suo i fulgentibus illic ulo Surgunt strata toris hie mollis panditur herba, Sollicitum curis non abruptura soporem. Turba salutantum lata ibi perstrepit aedes; Hla avium cantus, labentis murmura rivi. Vivitur exiguo melius natura beatis 15 Omnibus esse dedit, si quis cognoverit uti. Haec si nota forent, frueremur simplice cultui

26쪽

id IN RUFINUM Lis. I.

Classica non fremerent: non stridula fraxinus iret:

Non ventus quateret puppes, non machina muros.

Crescebat scelerata sitis, praedaeque recentis m Incestus flagrabat amor; nullusque petendi ingendive pudor Crebris peduria nectit Blanditiis: sociat perituro foedere dextras. Si semel e tantis pomenti quisque negasset, Effera praetumido quatietat corda furore. 225 Quae sie Gaetuli Jaculo percussa leaena,

Aut Hyrcana premens raptorem bellua partus, Aut serpens cadoata, fitat Iurata Deorum Irajestas teritur: nusquam reverentia mensae: Non comum non ipse simul, non pignoraries Sumiunt odiis non exstinxisse propinquos,

Non notos egisse sat est exscindere , res

Funditus, et nomen gentis delere, laborat. Nec celeri mittit leto crudelibus ante Suppliciis fruitur crueiatus, vinela tenebras, res Dilato mucrone, parat pro saevior ense Parcendi rabies, concessaque vita dolori Mors adeone parum est causis fallacibus instat: Arguit attonitos, se judice caetera segnis, Ad facinus velox penitus regione remotas soImpiger ire vias: non illum Sirius a dens, Brumave Rhipaeo stridens Aquilone retardat. Effera torquebant avidae praecordia cura Effugeret ne quis gladios neu perderet unum, Augusto miserante, nefas m flectitur annis; ra SNon aetate labat juvenum rorantia rella

Ante patrum vultus stricta cecidere sed ri. Ibat grandaevus, nato moriente superstes, Post trabeas exsul. Quis prodere tanta relatu

Funera, quis caedes possit deflere nefandas raso Quid tale immanes unquam gessisse feruntur Vel Sinis Isthmiae pinu, vel rupe profunda Sciron, vel Phalaris tauro, vel earcere Sulla io mites Diomedis equi Busiridis arae Clementes jam, Cirma, pius, jam Spartace, leni

27쪽

Rufino collatus eris Demerat omnes res incultis odiis terror tacitique svatos Suspirant gemitus, indignarique verentur. At non magnanimi virtus Stili onis eodem Fracta metu solua medio sed turbine rerum MoContra letiferos rictus, contraque rapacem Movit tela feram, volucris non praepete cursu

Vectus equi, non Pegaseia adjutus habenis. Hic cunctis optata quies, hic sola perieli Turris erat clypeusque trucem preectus in hostem rHic profugia aedes, adversaque signa furori 266 Servandis hic eastra bonis. Huc usque minatus Haerebat, retroque fuga cedebat inerti. Haud secus, hiberno tumidus dum vortice torrens Saxa rotat, volvitque nemus, pontesque revellit, pomangitur objectu scopuli quaerensque meatum Spumat, et illisa montem circumtonat unda.Qua dignum te laude feram, qui paene ruenti Lapsuroque tuos humeros objeceris orbi Te nobis, trepidae ceu sidus dulce carinae, ars ostendere Dei, geminis quae Iaasa procellis Tunditur, et victo trahitur jam caeca magistro. Inachius rubro perhibetur in sequore Perseus Neptuni domuisse Deus, sed tutior assis; Te non penna vehit rigida cum Gorgone Perseus; Tu non vipereo defensus crine Medusae. 23 Iulum vilis amor sumensae virginis egit; Te Romana salax Taceat superata vetustas: Herculeos conferre tuis jam desinat actus. Una taeqnaeum pascebat silva leonem 28sArcadiae saltum vastabat dentibus unum Eaevus vera tuque o, compressa matre rebellis, Non ultra Libyae fines, Antaee, nocebas: Solaque fulmineo resonabat Creta juvenco; Lernaeamque virens obsederat Hydra paludem uso

Hoc monstrum non una palus, non una tremebat

Insula sed Latia quidquid ditione subactum vivit, et a primis Ganges horrebat Iberis. I s

28쪽

is IN RUFINUM Lia I

Hoc neque Geryones triplex, nee turbidus Orci Ianitor, aequabunt nec, si concurrat in unum IMVis Hydrae, Scyllaeque fames, et flamma Chimaeram Certamen sublime diu, sed moribus impar, Virtutum scelerumque fuit Iugulare minatur; Tu prohibes ditem spoliat; tu reddis egenti. Eruit; instauras accendit proelia; vincis. ImAc velut infecto morbus crudescere coelo Incipiens, primos pecudum depascitur artus; Mox populos urbesque rapit, ventisque perustis Corruptos Stygiam pestem desudat in amnes; Sic avidus praedo jam non per singula saevit, os Sed sceptris inferre minas, omnique peremto Milite Romanas ardet prosternere vires. Iam gentes Istrumque movet, Scythiamque receptat Auxilio, traditque suas hostilibus armis Relliquias. Mixtis descendit Sarmata Dacis SIO Et qui eornipedes in pocula vulnerat audax Massagetes, caesamque bibens Maeotin Alanus, Membraque qui ferro gaudet pinxisse Gelonus; Rufino collecta manus Vetat ille domari; Innectitque moras, et Oongrua tempora differt et IsNam tua cum Geticas stravisset dextra catervas, Ulta ducis socii letum, parsque una maneret

Debilior, facilisque capi tunc impius ille

Proditor imperii, coniuratusque Getarum Distulit instantes, eluso principe pugnas, Isto Hunnorum laturua opem: quos affore bello Norat, et invisis mox ne conjungere castris. Est genus extremos Mythiae vergentis in ortus Trans gelidum Tanain, quo non deformius ullum Aretos alit turpes habitus, obscoenaque visu suta ora; mena duro nunquam cemur labori. Praeda cibus; vitanda Ceres; frontemque secari Ludus, et occiso pulchrum jurare parentes. Nec plus nubigenas duplex natura biformes Cognatis aptavit equis: acerrima nullo soordine mobilitas, insperatique recursus.

29쪽

IN RUFINUM iam L Is

os tamen impavidus contra spumantis ad Hebri Tendis aquas aec ante tubas ferrumque Precatust ' Mavors, nutifero seu tu procumbis in Haemo, Seu te cana gela Rhodope, seu remige Medo BasSollicitatus Athos, seu caligantia nigris Ilicibus Pangaea tenent, accingere mecum, Et Thraca defende tuos. Si laetior adsit Gloria, vestita spoliis donabere quercu. Audiit illa pater, seopulisque nivalibus Haemi rimSurgit, et hortatur celeres clamore ministros. Fer galeam, Bellona, mihi, nexusque rotarum Tende, Pavor frena rapidos, Formido, jugalem

Festinas urgete manus: meus ecce paratur

Ad bellum Stilichon, qui me de more tropaeis et 5

Ditat, et hostiles suspendit in arbore cristas, Communes semper litui, communia nobis Signa canunt junctoque sequor tentoria curru. Sic fatus eampo insiluit, lateque fugatas rene Stilichon turmas, illinc Gradivus, agebant GSοEt clypeis et mole pares: stat cassis utrique Sidereis hirsuta ubis; loricaque cursu Estuat, et largo satiatur vulnere cornus. Acrior interea voto, multoque Megaera Luxuriata mala, moestam deprendit in arce Ss Iustitiam, diroque prior sic ore lacessit: aen, tibi prisca quies, revocataque saecula rursus, Ut rebare, vigent: en nostra potentia cessit; Nec locus est usquam Furiis. Huc lumina flecte: Adspice, barbaricis,ceant quot moenia flammis; et Qua mihi Rufinus strages, quantumque cruoris Praebeat, et quantis epulentur caedibus hydri. Linque homines, sortemque meam pete sidera notia Auctumni te redde plagis, qua vergit in Austrum Stimur: aestivo sedes vicina Leoni s65 Iampridem, geminaeque vaeant confinia Librae. Atque utinam per magna sequi convexa licereti Diva refert Non ulterius bacchabere, domens.

Iam poenas tuus iste dabit jam debitus ultor

30쪽

uo IN RUFINUM Lis. I.

Imminet: et terras qui nunc ipsumque fatigat et oinistrem, nec vili moriens condetur arena. Iamque aderit laeto promissus Honorius sevo, Nec forti genitore minor, nec fratre corusco; Qui subigat Medos, qui cuspide proterat Indos. Subjuga venturi reges calcabitur asper svs Phasis equo, pontemque pati cogetur Araxem Tuque simul, gravibus ferri religata catenim Expellere die debellatasque draconum

Tonsa comas, imo barathri condere recesau. Tum tellus ommunis erit tum limite nullo et Discemetur ager nec vomere sulcus adunco Findetur: subitis messor gaudebit aristis. Rorabunt quercet favis stagnantia passim Vina fluent, oleique lacuar nec murice tinetis Velleribus quaeretur honos; sed sponte rubebunt, Iss. Attonito pastore, greges; pontumque Per omnem Ridebunt virides gemmis nascentibus algata