Opera

31쪽

. CL. CLAUDIANI

RUFINUM

LIBER II.

PRAEFATIO.

PANDra defensum, reduces, Helicona, sorores; Pandite permissis jam licet ire choris. Nulla per Aonios hostilis buccina campos Carmina mugitu deteriore vetat. Tu quoque, securis pulsa formidine Delphia, s Floribus ultorem, Delie, cinge tuum. Nullus Castalios latices, et praescia fati Flumina, polluto barbarus ore bibit. Alpheus late rubuit Siculumque per sequor Sanguineas belli rettulit unda notas Io Agnovitque novos absens Arethusa triumphos;

Et Geticam sensit, teste cruore, necem.

Immensis, Stilichon, succedant otia curis, Et nostrae patiens eorta remitte brae. Nec pudeat longos interrupisse labores, is Et tenuem Musis constituisse moram. Fertur et indomitus tandem post proelia Mavors Lassa per Odrysias fundere membra nives; oblitusque sui, posita clementior hasta, Pieriis aures pacificare modis m

32쪽

IN RUFINUM

LIBER II.

IAM, post edomitas Alpes, defensaque regna

Hesperiae, merita complexus sede parentem,

Auctior adjecto fulgebat sidere mundus; Iamque tuis, Stilichon Romana potentia curis, Et rerum commissus apex tibi credita fratrum Utraque majestas, geminaeque exercitus aulae. Rufinus neque enim patiuntur saeva quietem Crimina, pollutaeque negant arescere fauces Infandis iterum terras accendere bellis Inchoat, et solito pacem vexare tumulti IoHaec etiam secum Quanam ratione tuebor

Spem vitae fragilem 2 qua tot depellere fluctus Arte queam 2 premor hinc odiis hine milite cingor. Heu quid agam non arma mihi, non principis unus Auxiliatur amor Matura pericula surgunt IsUndique et impositi radiant cervicibus ensem

Quid restat, nisi cuncta novo confundere luctu, Insontesque meae populos miscere ruinae Everso juvat orbe mori solatia leto

Exitium commune dabit nec territus an, o Discedam cum luce simul linquenda potestas. Haec fatus, ventis veluti si frena remittat Eolus, abrupto gentes sic objice fudit, Laxavitque viam bellis et, ne qua maneret Immunis regio, cladem divisit in orbem, SDisposuitque nefas. Alii per tergae femeis Danubii solidata ruunt, evertaque remos

33쪽

IN RUFINUM Lis. II. 2s

Frangunt stagna rotis alii per Caspia claustra, Armeniasque vas, inopino tramite ducti, Invadunt Orientis opes jam paseu fumant IoCappadocum, volucrumque parens Argaeus equorum, Iam rubet altus Halys nec se defendit iniquo Monte Cilix Syria tractus vastantur moenit Assuetumque choris, et laeta plebe canorum, Proterit imbellem sonipes hostilis Oronten. sHinc planetus Asiae: Geticis Europa intervis Ludibrio praedaeque datur, frondentis adusque Dalmatiae fines omnis qua mobile Ponti AEquor, et Adriacas tellus interjacet undas, Squalet inops pecudum, nullis habitata colonis, o Instar anhelantis Libyae, quae torrida semper Solibus, humano nescit mansuescere cultu.Thessalus ardet ager reticet, pastore fugato, Pelion. Emathias ignis populatur aristas. Iam plaga Pannoniae, miserandaque moenia Thracum, Arvaque Mysorum, jam nulli flebile damnum, AG Sed cursus sollemia erat, campusque furori Expositus sensumque malis detraxerat usum Heu heu quam brevibus pereunt ingentia fatis lImperium tanto quaesitum sanguine, tanto SoSeruptum, quod mille ducum peperere labores, Quod tantis Romana manus contexuit annis, Proditor unus iners angusto tempore vertit. Urbs etiam, magnae quae dicitur aemula Romae, Et Chalcedonia contra despectat arenaa, SIam non finitimo Martis terrore movetur, Sed propius lacere licea, et rauca sonare Coraua, vibratisque peti fastigia telis Adspicit. Hi vigili muros statione tueri, Hi Junctis properant portua munire carinis: OObsessa tamen ille ferus laetatur in urbe, Exsultatque malis summaeque e culmine turris Impia vicini cernit spectacula campi: Vinctas ire nurus hunc per vada proxima mergi Seminecem hunc subito percussum vulnere labi, S

34쪽

M IN RUFINUM Lm II.

Dum fugit; huta animam portis effare sub ipsis;

Nec canos prodesse seni, puerique cruore Maternos undare sinus immensa voluptas

Et risus plerumque subit dolor incit unus, Quod feriat non ipse manu. Videt omnia late, o Exceptis, incensa suis; et crimine tanto Luxuriat earumque sibi non abnuit hostem. Iactabatque ultro, quod soli castra paterent, Sermonumque foret vicibus permissa facultas, Egregii quoties exisset foederis auctori S Stipatur sociis circumque armata clientum Agmina privatis ibant famulantia signis. Ipse inter medios, ne qua de parte relinquat Barbariem, revocat fulvas in pectora pellem

Frenaque, et immanes Pharetras, arcusque sonoro Assimulat mentemque palam testatur amictu SI Nec pudet Ausonios currus et aura regentem Sumere deformes ritus, vestemque Getarum;

Insignemque habitum Latii mutare togaeque. Moerent pellito captivae judice leges. 85

Quis populi tunc vultus erat quae murmura furtim pNam miseris nec flere quidem, aut lenire dolorem Colloquiis impune licet M Quonam usque feremus Exitiale sugum durae quis terminum unquam Sortia erit quia nos funesto turbine rerum, o Aut tantis solvet lacrymis, quos barbarus illine, Hinc Rufinus, agit quibus arva fretumque negatur ZMagna quidem per rura lues sed major oberrat Intra tecta timor. Tandem succurre ruenti s

Heu patriae, Stilichon Dilecta hic pignora certe; Hio domus; in thalamis primum genialibus omen;Ηle tibi felices erexit regia taedam

vel solus, sperate, venitate proelia viso Languescent, avidique cadet dementia monstri.

Talibus urgetur discors Aurora prorellis. ImAt Stilichon Zephyris cum primum bruma remitti, Et juga diffusis nudari coepta pruinis, Partibus Italiae diraquilla in pace loeatis,

35쪽

IN RUFINUM Lia. IL M

Utraque castra movens, Phoebi properabat ad ortus, Gallie discretis Eoaque robora turmis os Complexus nunquam tantae ditione sub una

Convenere manus, nec tot discrimina vocum.

Blinc Armeniae vibratis crinibus alae, Herbida collectae facili velamina nodo; Inde truces flavo comitantur vertice Galli, alo uos Rhodanus velox, Araris quos tardior ambit; Et quos nascentes explorat gurgite Rhenus;

Quosque rigat retro pernicior unda Garumnae, oceani pleno quoties impellitur aestu.Mens eadem cunctis, animique recentia ponunt IIs Vulnera non odit victus, victore superbit. Et quamvis praesens tumor, et civilia nuper Classica bellatrinque etiam nunc ira caleret, In ducis eximium conspiravere favorem.

Haud aliter Xerxen toto simul orbe secutus, am

Narratur rapuisse vagos exercitus amnes,

Et telis umbrasse diem, cum classibus iret Per scopulos, tectumque pedes contemneret sequor. Vix Alpes transgressus erat; nec jam amplius errat Barbarus adventumque tremens, se cogit in unam

Planitiem, tutoque includit pascua gyro. 26 Tum duplicem fossam, non exsuperabile vallum, Asperat asternis sudibus murique locata In speciem, caesis obtendit plaustra Juvencis. At procul exsanguis Rufinum perculit horror: Infectae pallore genae stetit ore gelato si

Incertus, peteretne fugam veniamne subactus Posceret, an fidos sese transferret in hostes.

Quid nune divitiae, quid fulvi vasta metalli Congeries, quid purpureis essulta columnis lasAtria, prolataeve Juvant ad sidera moles' Audit iter, numeratque diem spatioque viarum Metitur vitam Torquetur pace futura; Nec recipit somnos; et saepe cubilibus amens Excutitur, poenamque luit formidine poenae o Sed redit in rabiem, seelerumque immane resumit

36쪽

us IN RUFINUM Lb. II.

Ingenium, sacrasque fores praedivitia auli Issu Intrat, et Arcadium mixto terrore precatur: M Per fratris regale jubar, per facta parentis Etherii, floremque tui te deprecor aevi, Eripe me gladiis liceat Stilichonis iniquas Evitare minas in nostram Gallia caedem Conjurata venit quidquid ligat ultima Tethys, Extremos ultra volitat gens si qua Britannos, Mota mihi tantis capiendi credimur armis aso Tot signis unum petitur caput unde cruoris Ista sitis Z geminum coeli sibi yindicat axem, Et nullum vult esse parem. Succumbere poscit Cuncta sibi regit Italiam, Libyenque coercet: Hispanis Gallisque jubet non orbita Solis, Is lNon illum Natura capit quascumque paravit Hic Augustus opes, et quas post bella recepit, Solus habet possessa semel non reddere curati Sollidet ille quidem tranquilla pace fruatur; Nos premat obsidio 3 quid partem invadere tentat Deserat Illyricos fines Eoa hemittat IGIAgmina fraternas ex aequo dividat hastas;

me sceptri tantum fueris, sed militis, haeres. Quod si dissimulas nostrae succurrere morti, me prohibere paras Manes et sidera testor, lGSHaec cervix non sola cadet miscebitur alter Sanguis; nec Stygias ferar incomitatus ad umbras, Nec mea securus ridebit funera victori Haec ubi dictatur facinus missusque repente,

Qui ferat extortas invito principe voces. I uInterea Milaehon jam laetior hoste propinquo, Nec multo spatii distantibus aequore vallis, Pugnandi cupidas accendit voce cohortes. Armeniis frons laeva datur per cornua Gallos Dexteriora locat. Spumis ignescere frena, i SPulveris extolli nimbos lateque videres Surgere purpureis undantes anguibus hastas,

Serpentumque vago coelum saevire volatu.

Implet bessaliam ferri nitor antraque Meti

37쪽

IN RUFINUM Lis. II. 2

Cornipedis, teneroque amnis reptatus Aehilli, ISOxi nemus Elaeum radiat elamore nivalis Ossa tonat, pulsoque fragor geminatur Olympo. Intumuli virtus, et lucis prodigus arsit Impetus haud illos rupes, haud alta vetarent Flumina praecipiti stravissent omnia cursu I8s Si tunc his animis acies collata fuisset, Prodita non tantas vidisset Graecia caedes: Oppida semoto Pelopeia Marte vigerent: Starent Arcadiae, starent Lacedaemonis, arces: Non mare fumasset geminum, flagrante Corintho; Nec fera Cecropias traxissent vincula matres Iba Illa dies potuit nostris imponere finem Cladibus, et sceleris causas auferre futuri. Invida, prori quantum rapuit Fortuna triumphum lInter equos, interque tubas, mandata feruntur IssRegia, et armati veniunt ductoris ad aures. obstupuit simul ira virum, simul obruit ingens Moeror et ignavo tantum licuisse noeenti Miratur. Dubios anceps sententia volvit Eventus, peragat pugnas, an fortia coepta es Deserat. Illyricis ardet succurrere damnis rPraeceptis obstare timet reverentia frangit Virtutis stimulos et hinc publica commoda suadent, Hinc metus invidiae tandem indignatus ad astra Extollit palmam et ab imo pictore fatur: USU Numina, Romanis necdum satiata ruinis,

Si juvat imperium penitus de stirpe revelli; Uno si placuit deleri saecula lapsu ;Si piget humani generis prorumpat in arva

Libertas effrena maris, vel limite nullo IoDevius errantes Phaethon confundat habenas. Cur per Rufinum geritura proeumbere mundum Hoc auctore pudet Mediis revocamur ab armis,(Pro dolori et strictos deponere cogimur enses. Vos, arsurae urbes, perituraque moenia, testor EIs Cedo equidem, et miserum permitto Mibus orbem.

Flectite signa, duces redeat jam miles Eois.

38쪽

as IN RUFINUM Lis. IL

Parendum est taceant litui prohibete sagittas: Parcite contiguo, Rufinus praecipit, hosti. His dictis, omnes una fremuere manipli, minantum non Italo percussa Ceraunia fluctu, Quantum non madidis elisa tonitrua Coris: Secernique negant, ereptaque proelia poscunt. Insignemque ducem populus defendit uterque, Et sibi quisque trahit magno certatur amorec 22SAlternamque fidem non illaudata lacessit Seditio talique simul clamore queruntur: suis mihi nudatos enses, quis in lacertis Excutit, et solvi curvatos imperat arcus Quisnam audet leges vibrato imponere ferio F Iso

Inflammata semel nescit mitescere virtus. Iam mihi barbar eos sitientia pila cruores Sponte volant ultrixque manus mucrone furenti Ducitur, et si um gladium vagina recusatim patiar semperne Getis discordia nostra EssProderit an iterum belli civilis imago lini consanguineas acies, quid dividis olim

Concordes aquilas non dissociabile corpus, Conjunctumque sumum te, quo libet ire, sequemur. Te vel Hyperboreo damnatam sidere Thulem udo Te vel ad incensas Libyae comitabor arenas. Indorum si stagna petas, rubrique recessu AEquoris, auriferum veniam poturus Hydaspen. Si calcain Notum, secretaque litora Nili Nascentis, jubeas, mundum post terga relinquam. Et, quocumque loco Stilichon tentoria figet, a SHic patria est. U Dux inde vetat V Desistite, quaeso, Atque avidam disteri manum cadat iste minacis Invidiae cumulus : non est victoria tanti, Ut videar vicisse mihi. Vos, fida juventus, MoIte, mei quondam socii. Nec plura locutus, Flectit iter vacuo qualis discedit hiatu, impatiens remeare, leo, quem plurima cusPis, Et pastorales pepulerunt igne catervae;

Inclinatque subas, demissaque lumina velat, ESS

39쪽

IN RUFINUM Lis. II. Es

Et trepidas moesto matur murmure silvas. 2SGUt sese legio vidit disjuncta relinqui, Ingentem tollit gemitum galeasque OsolutisJHumectant lacrymis pressamque morantia vocem, Thoracum validos pulsant suspiria nexum GoM Tradimur Theu tantumque sequi prohibemur am

Exesamant M spernisne tuas, dux optime, dextras,

Qua tibi victrices toties Bellona probavit pNos adeo viles Vadeo felicior axis Hesperius, meruit qui te rectore teneri 2 265 Quid nobis patriam, quid clara revisere tandem Pignora, dilectosve Juvat coluisse penates 3Te sine, dule nihil Iam formidata tyranni Tempestas subeunda mihi; qui forte nefandas Iam parat insidias qui nos aut turpibus Hunnis, 2 o Aut impacatis famulos praestabit Alanis;

amquam non adeo robur defecerit omne, Tantave gestandi fuerit penuria ferri. Tu licet occiduo maneas sub cardine Solis, Tu mihi dux semper Stilichon nostramque vel absens

Experiere fidem et dabitur tibi debita pridem ETSVictima promissis longum placabere gacris. UTristior Haemoniis miles digressus ab oris

Tangebat Macetum fines, murosque subibat, Thessalonica, tuos. Sensu dolor haeret in alto fBo Abditus, et tacitas vindictae praestruit iras; Spectaturque favens odiis locus, aptaque leto Tempora nec quisquam tanta de plebe repertus, Proderet incautis qui corda minantia verbis. Quae non posteritas, quae non mirabitur aetas ESSTanti consilium vulgi potuisse taceri, Aut facinus tam grande tegi p. mentisque calorem Non sermone viae, non inter pocula rumpi 2 AEqualis tantam tenuit constantia turbam; Et fuit areanum populo. Percurritur Hebrus uso Deseritur Rhodope Thracumque per ardua tundunt, Donec ad Herculei perventum ilominis ustum.

40쪽

M IN RUFINUM LD II.

Ut cessisse ducem, propius venisse cohortes, Cognita Rufino, magna cervice triumphat, omnia tuta ratus sceptrumque capessere servet 2sS Et conjuratos accendit voce clientes. Nicimus, expulimus facilis jam copia regni. Nullus ab hoste timor. Quid enim quem poscere

solum

Horruit, hunc tanto munitum milite vineat Quis ferat amatum, quem non superavit inermem i nunc exitium nobis meditare remotus UI Incassum, Stilichona dum uos longissima tellus Dividat, et mediis Nereus interstrepat undis. Alpinas transire tibi, me sospite, rupes

Haud dabitur Aculis illinc me figere tentas et

Quaere ferox ensem, qui nostra ad moenia tendi Possit ab Italia. Non te documenta priorum, Non exempla, vetant quis par, conatus adire, Has jactat vitasse manu Z Detrusimus orbem medio, tantisque simul spoliavimus armis BIO Nunc epulas tempus, socii, nunc larga parare Munera, donandumque novis legionibust aurum. Opportuna meis orituram crastina votis.

Quod nolit, rex ipse velit, jubeatque coactus In partem mihi regna dari contingat in uno sis Privati fugisse modum crimenque tyranni. Talibus acclamant dictis infame noeentum Concilium, qui perpetuis crevere rapinis, Et quos una facit Rufino causa sodales, Illicitum duxisse nihil delicta fuere Silo Nexus amicitiari jam jam connubia laeti Despondent aliena sibi frustraque vicissim

Promittunt, quas quisque petat, quas devoret, urbem Coeperat humanos alto sopire labores

Nox gremio pigrasque Sopor diffuderat alas. G25

Ille diu curis animum stimulantibus aegrum, Labitur in somnos Vix toto corde quierat; Ecce, videt diras alludere protinus umbras,

Quas dedit ipse Mei quarum, quae clarior, una