장음표시 사용
11쪽
4 Iaco a I ARMi NI doctrinam, redargutionem, institutionem, eo rectionem, consolationem, hoc est, Vt norma sint veri & falsi intellectui nostro, bonique &mali affectui,sive ad faciendum & omittendum, sive ad habendum vel carendum. Nam quemadmodum divinae sunt quia aDeo datae,non quia ab hominibus acceptae sunt:ita &Canonicae sunt & dicuntur activri quia Canonem praescribunt, non passive quia pro Canone habentur,vel quia
in Canonem assumuntur. Imo vero tantum abest ut Ecclesia illas authenticas vel canonicas faciat, ut nullus hominum coetus, Ecclesiae nomiane Venire queat, nisi illas, quod ad summam L
gis & Euangeli j pro authenticis & canonicis ha
VII. Altera Quaestio est, quomodo hominibus persuadeatur, Scripturas istas esse divinasa, cui explicandae, nonnulla praemittenda sunt,quae tractatum ab aequivocationibus liberent,& Ω-ciliorem reddant. i. inter Scripturam,quae Ut signum verbo, & scriptione verbi constat, & sensumScripturae est distinguendum,eo quod haud pari momento, utriusque notitia & fides, sit necessaria,quumScriptura sit propter sensus. Et disepar sit probandi ratio, qua scriptioni & sensibus divinitas astruitur. a. discernendum inter ca iam primariam Scripturae, & instrumentales, ne eadem aestimetur necessitas credendi libriam aliquem Scriptune, ab hoc vel illo amanuensi scritum, & a Deo profectum esse. q. Sensuum istorum dispar est ratio, quum alij sint simpliciter ad salutem necessarii , utpote fundamentum & caput relisionis continentes , alij vero non nisi ali--
12쪽
DisOTAT. THEOLOG. qua explicationis, probationis, amplificationis relatione illos attingant.
VIII. . Fidei persuasio, a Certitudine Visionis discriminanda est, ne quishic pro fide , cui
sussicit adversus tentationes praevalere, certit dinem postulet nulli obnoxiam tentationi. 3 .Fides implicita qua Scriptura istacitra sensuum intellectum divina esse creditur, ab explicita, quae sensuum aliqua, praesertim necessariorum, notitia constat ipsa notitia historica, quae mentis tantum habet,a salvifica,quae praeterea
π -οφοmo & mmo striri in qua acquieicit conscientia, continet distinguenda venit ut recte iudicari possit, quae argumenta cuique fidei ingenerandae, necessaria & sufficientia sint. 6. inter argumenta Deo digna,& quae humana vanitas petere potest, distinguendum esti neque talia hiepostulanda, quae nulli non persuadeant , quum ipsi Christo per tot signa, prodigia, virtutes Sp. Sancti distributiones doctrinam suam testato, fides a multis sit denegata. 7. Argumentorum ad suasionem adhibitorum, lumen externum,a interno Sp S. testificantis lumine, discernendum est, ne quod huic tanquam fidei nostrae signac lo & arrhaboni competit, argumentorum rQbiari, & foris testificantium veracitati adscribatur.
IX. 8 . Distinguendu est inter illos qui ipsum Deum,vel Christum,vel per se, vel per Angelos, vel per Prophetas, vel per Apostolos loquenteFaudierunt,quique primi libros sacros acceperunt: ει inter eos,qui istos secuti, ex illorum traditione Scripturas habent. Prioribus enim miracula tipraedictionum complementa in oculos Ularum
13쪽
incurrentia, fidem dictis & scriptis adstruere po
tuerunt: Posterioribus vero narratio, ut doctrinae, sic & argumentorum confirmandat isti adhibitorum proponitur in Scripturis, & ipsa argumentis suis adstruenda. 9. Distinctio quidem inter veritatem Scripturae, & eius divinitatem fieri potest, ut per illius fidem, ad huius fidem gradatim progressio fiat: attamen disseparatio inter illa esse neqvix: quia si Scripturae verae sint, divinas esse necesse est. Denique hic cogitandum parvulis, humilibus, Deum timentibus, Patris voluntatem facere volentibus, revelari secreta Dei, icdoctrinam Christi, quod φx Deo sit: contrais ac pientibus mundi, superbis,consilium Dei adversus se spernentibus, vita aeterna se indignos decernentibus,perversis & absurdis hominibus,Sp S. resistentibus, secretum Dei & Euangelium Christi tectum esse & manere: imo vero scandalum, dc stultitiam esse, quum per se sit sapientia& potentia Dei. X.'His praemissis videamus quomodo nobis persuadeatur,vel persuaderi queat,Scripturas V. α N. stamenti esse divinas: saltem quoad eL sentialia eius, id est, Legis & Euangelij sum. mam, sine cuius fide salus constare non potest. Huic suasioni faciendae tria potissimum inser
viunt. Testimonium hominum externum, AGgumenta ipsis Scripturis insita, & Testificatio Dei interna: quorum illud, aestimationem & reverentiam Scripturis humanitus conciliandoJ dem praeparat, quae in haec duo posteriora vea divina resolvitur, & per illa perfectu absolvitur. ' XI. Testimonium hominum eorumque pro-. dies , A fetarum,
14쪽
fessorum, hostes omittimus, etiam Mahumeta- rnos secem religionis ex Iudaica & Christiana Corrupta, quin & Ethnica, conflatae amplecten - 'ees ) duplex est. Iudaeorum de veteris Testamenti,&Christianorum de totius Scripturae doctrina,& libris testificantium. Illorum testimonio duo robur conciliant: Confessionis constantia in summa miseria, quum s a eius abnegatione liabertatis & dominiorum mundi participes esse possent: & Christianae religionis odium, quae sui ortum, amplificationem & confirmationem bona parte veteris Testamenti Scripturae transscribit, tanta fiducia, vi illius solius testim unio &judicio stare& cadere parata sit. Christianorum 'testimonium, eadem constantiae nota insigni- D n. tum, trifariam consideramus. i. Ecclesiae Catho
licae, quae a principio sui ad haec tempora Chii stianam religionem, ut divinam professa, istas li bris suam religionem contineri, eosque a Deo profectos esse, testatur. 2. Singularium primi- u. tivarum Ecclesiarum quae ab Apostolis fundatae, tum totum vetus Testamentum, tum Epistolai
sibi suisve pastoribus, vel notis saltem inscriptat primo acceperunt, & succetaribus, suis, ali in
Ecclesijs eodem titulo tradiderunt. 3. Reprae- - . -
sentati di, quae dicitur, Ecclesia ex pastoribus ic doctoribus , constantis, qui linguarum.& rerum divinarum peritia instructi examine facto iudNcium suum pronuntiant. & populis sibi creditis adprobant: in quorum censu Ronianum Ponti- ificem infra intimum Pontificiae Ecclesiae par
chum ipso doctiorem collocamus. . . t l .
ΣII, 4rgumenta Scripturis insita sunt ι; - .
15쪽
8 eos et Astur Ituor maximi momenti doctrinae genus, stili Majestas, partium consensus, & doctrinae efficacia, quae singula pondus habent gravissimum, iuncta vero cuivis pertinaciae Spiritu & praeconcepta
per inveteratam consuetudiuem opinione non exaecato. fidem facere possunt. Doctrinae genus divinum csse probant. i. Praecepta istas libris tram, isti, ii' quibus tres notaῖ divinitatis. i. Actuum' 'praescriptorum praecellentia, insutipsius abnegatione,& totius vitae secundum Deum institutione. 2. Actuum nonnullorum mirabilis Ic stultitiae instar ab animali homine aestimata insolen tia, quil tamen secura confidcntia praescribuntur, ut. Nisi in Iesum crucifixum & mortuum credideris , condemnaberis, si credideris, salvaberis.
3. Modus quo praestari postulantur, vi ex conscientia & charitate fiant, secus hypocriticos iu dicatum iri. In illo. sanctitas, in illo omnipotentia, in hoc omniscientia pure divina conspicitur. Σ. promissa & minae, quae duplex signum praese runt divini valoris, tum quod a nullo quam a Deo dari posse constat, tum quod ita comparata sunt vi non nisi conscientiam pGcepta, quibus adduntur, pro divinis habentis, movere possint.
. Admirabile iustitiae Dei,qua iustitiam diligit
& peccatum odit. & aequitatis, qua cuntia admi nistrat, cum misericordia in Christo. ἱλα- temperamentum,in quo gloriae Dei summa elu- e. i. cet. Vbi tria notanda. i. quod peccatorem , cuius ut creaturae suae ex amore misericordia tan- -- gitur, in gratiam recipere noluerit, nisi reconciliatoris & mediatoris interventu. a. quod ip-
ὰ, sim filium suum charissimum ex se genitum dc A iustitiae
16쪽
iustitiae persectae munere functum, deprecatorem & intercessorem admittere noluerit,nisi sanguine suo adsparsum a. quod illum ipsum so R,m.s. M Is fidelibus&resipiscentibus salvatorem consti- -- ο, tuerit; impcenitentibus ab omni spe veniae & Ω-- lutis exclusis. a. Excellentissimum documentum, quo necessitas & sussicientia doctrinae istius demonstratur,in eo positum quod ipse Iesu s non
nisi per obedientiam & passionem in gloriam suam ingressus sit, idque pro solis fidelibus ipsi
conformandis, & quod iii coelum receptus, praefectus domui Dei & Rex populi sui vitaeq; aetemnae dator sit constitutus, XII l. Stili maiestatem evincunt. I Attributa quae sibi arrogat Scripturarum autor. naturae i ηι''praestantia in omniscientia & omnipotentia; τμ- 16.r. operationum excellentia ut creatori & guberna. tori omnium rerum: potestatis supereminentia, ut Regi regum es Domino dominorum. 2. Α-- ars Ombλμία favoris & odij, spei & metus expers, iqua erga omnes cuiuscunque status sint,eundem an se declarat. tam regibus iubens, prohibens. promittens, minans, quam infimis , tam toti populo, quam singulis, ipsis etiam tenebrarum rectoribus, mundi huius principibus, Satanae & Angelis eius,atqueadeo toti creaturarum uni versitati.
3 - Modus quo utitur in lege ferenda & sancienda: quae nullum aliud prooemium habet, quam 'l ' ego iehova sum Deus tuus. nullum epilogum, 'quam ego Iehova locutus sum. Esto sortis, qui. 1 . Lego tecum sum, ne metue, quia ego te eripiam.
in ut haec vere sibi arrogat qui loquitur, & sic di- 'vina est oratio, aut stulti ssima est, sabsit blasphe- boa. , s
17쪽
ro I A eos I ARMxNII mia nullum est medium. Nullus autem in tota Scriptura apex est, qui illam a stultitia invicto
Aiv. Consensus in omnibus & singulis Scri-: pturae partibus, eius divinitatem satis evidenter arguit, eo quod iste non nisi Spiritui divino ad . scribi posset cui rei firmandae serviet. I. Consi- deratio longissimi temporis,quo ista Scriptio duravit, a Mose nempe ad Iohannem, cui postrema revelatio authentica facta est. 2. Scriptorum seu Amanuensium & librorum multitudo. 3. Locorum in quibus scripti sunt, distantia,quae .ina: . . Vetuit ne inter se conferre possent Scriptores. I rq αυ- 4. Denique & potissimum ipsa doctrinae collatio' et . tum inter Moson & Prophetas posteriores, tum D/umi 11. inter V.& N. Testamentum instituta. Conseni ',as sum qui inter illos est, divinum esse,evincent sis.,6. la Mosis de Messia, vocatione Gentium, Reie-11. ctione ludaeorum oracula, cum interpretamen ' i a θλὴ tis,de singularium circumstantiarum additamen alis,quae in Prophetis & Psalmis inveniuntur,coua,9 24 27. lata. De consensus inter V.& N.Testamenti scri-
'' pia divinitate testabitur vel sola, subita illa &tR 'g' inopinata quidem, sed ad miraculum Vsque com sentiens omnium Oraculorum de Messia, Gem Τ' tium ad illum aggregatione,Iudaeorum infidelia ' late,&repulsa, legis denique caeremonialis pri--β. i, mo per complemsitum iuris, inde per vim facien-760, 7 ' da, abrogatione, sive verbis,sive rerum, personarum, factorum , eventuum typis praenuntiato, rum,ad Iesu Nazareni personam,adventum,st tum,ossicia,tempora accommodatio:quae,etiam
' si Vel de Vetelis, vel de Novi si siugula sola ext
18쪽
rent, dubitari posset: de utriusque sic consentientis divinitate, dubitationem omnem excludit: quum impossibile sit istum consensum a mente. vel angelica, vel humana confictum esse. AV. Essicacia denique doctrinae, divinitatem Scripturae potenter demonstrat, quam ponimus
in duobus. In fide quae illi habita est in mudo, & II.
in destructione rel iquarum religionum totiusque regni Satanici,cuius signa evidentissima duo fuerunt, Oraculorum obturatio, & Idolorum abla- tio. Commendant hanc essicaciam. 3. ipse do- 2. K3 18.ctrinae genius, qui citra vim divinam illi assistentem comparatus est ad repellendum omnes ab assensu sui, propter apparentem in illa absurdit tem, & abhorretem ab illa humani affectus concupiscentiam. sic enim inquit, nisi in Iesum crνc Lxum credideris, ct pro illo vitam profundere sis paratu perdes animam tuam. 2. Personarum per quas do- sia, ctrina administrata est paucitas, vilitas, infirmi- io' '' 'tas secundum hominem: at secundum Deum in '
victa tolerantia, & lenitas, quae tanta fuit in prin- Cipe omnium, ut quibusdam doctrina sua offen- 1 .. .' sis, ex discipulis familiaribus quaereret, num &ipsi vellent abire. 3 . Hostium qui se doctrinae opposuerunt multitudo, sapientia, authoritas, po- etia, amor in religiones patrias, & ex illo odium in istam novam doctrinam, exque illis furiQsa se . t . . Christianos & doctrinam illorum extirpandi ra--io bies. Imperium stilicet Romanum, sese ad ire Centos circiter annos opposuit, reliquq mundo adiuvante, & Iudatis incitantibus sirino vero &ipse Satanas, qui thronum suum in imperio isto collocarat. 4. Infinita hominum omnis generis, nationih
19쪽
ret I Aco 3I ARMINII nationis natis, sexus conditionis multitudo,qui huic doctrinae fidem adhibuerunt, eamque morte per tormenta intolerabilia tolerata, confirmarunt: quod neque ambitioni, neque furori, in tot& talibus, nisi per ambitiosam insaniam adscribi potest. 1. Temporis brevitas, quo magnam orbis habitabilis partem fulguris instar pervasit. adeo ut solus Paulus ab Hierosolymis aci Illyria cum usque omnia loca Euangelio Christi repleverit.
XVI. Hisce suasionibus, quae fidei quidem historicae, at salvificae ingenerandae sota per se
non sussiciunt: necesse est ut interior Dei per Spia ritum sanctum suasio accedat: quae sita est. i. in illuminatione mentis, ut probemus quq sit vo- ct i a . luntas Dei bona, accepta, persecta, ut sciamus
' 3 quae Deus nobis'gratificatus, & Iesum Chri- lium esse Dei sapientiam, & potentiam. 1.In in- FP s. i. 3 scriptione Legum Dei in cordibus nostris, quae constat studij & roboris ad praestandum infusione. 3. In promissionum Dei in cordibus nostris obsignatione, quo nomine signaculum & arrha-ho h reditatis nostrae dicitur,quo obsignamur in diem redemptionis. Ita scilicet idem ille qui sacras Scripturas sanctis Dei hominibus inspiravit, diis. is qui constituit in Ecclesia Episcopos, Apostolos, T Us ..ir. Prophetas, Euangelistas Pastores, Doctores, qui a C r. 3, 9 VerbumReconciliationis in ore ipsorum posuit,a-8.1ι. author est fidei, qua ista doctrina in iustitiam, &' salutem aeternam adprςhenditur. Cujus testimo nium, cum Ptestimonio spiritus humani distinguitur,& de ipsis rebus ad salutem necessarijs
non de verbis, litteris, aut scriptione esse dicitur,
20쪽
perverse faciunt Pontiscij testimonia illa coniundentes , & per Spiritus testimonium discretionem versus Apocryphi , re cum Canonicis Scripturis consentientis, a versu Canonico po
stulantes. XVII. Iam vero ut vim trium istorum d mmentorum paucis complectamur. I. de vi testimonij humani scripturas nostras Deo adstrubentis, dicimus; nullius scripti quod in rerum
natura vel extitit, vel extat, authorem tam luculentis testimonijs probari posse , quin illorum pondus longe infra istius dignitate subsidat, tum . quoad testium multitudinem,sapientiam,probitate ι tum quoad testimonij paritatem, constantiam, durationem. Cuius rei causa est, quod Religio istis Scriptis comprehensa, quamplurimis s
populis,& quam diutissimὸ praedicata sit, quod MILI L
apium non exiguum continet divinitatis eius a gumentum : quum aequissimum sit, ut Religio, aquae verE sola divina est,& quam Deus ab ho- ,2 11 1 ιminibus citra discrimen populorum Vult recipi, IS in commune quoque omnibus praedicetur. XVIII. r. Argumenta quae Scripturis intara, religionis in ijs pretescript divinitatem arguunt, tam plena & perfecta esse asseveramus. ut nulla pro vilius religionis defensione excogitari possint,quae istis ipsis non sint,&excellentiore ratione, comprehensa. Imo vero tanti esse valoris, ut ijs ipsis tam fortiter Religionis Christianae veritas adstruatur, quam ullis aliis probari possit, quod ulla omnino vel sit vel esse possit vera Religio: adeo ut Religionem ullam veram csse, vel esse posse probare volenti, non minus