장음표시 사용
11쪽
Cum praesens opusculum de Arte Critim nihil contra catholicam Fidem, honosve mores contineat, et Primcipia hujus Artis erudite exponat. illud imprimendum esse censeo. Augustae Vindelicorum, die 28. Februarii, 1794, Imprimatur.
JOANNES NEPoΜUCENUM IOS. ANT. STE INER, Episcopus Pellensia, Vicarius SS. Theol. Doctor, EminentiT. generalia. ae Sereni T Elect. Arehiep. Trevir. Episcopi Augustant Consil. Eeeles Malor. Poenitenti consistorii Assessor, Uisitator generalis, ad infig. Colleg. S. Mauritii Canonte et librorum censor.
12쪽
initio indolis et naiturae Artis eritisin scholastici, qui malo suo Criticen contemptimo habebant, putabantque esse infra dignitatem suam de illa eognoscere, persuaserant sibi ae aliis, hominem Critieum distineri totum advertendo, et recordando. Quo mihi videntur ne nomen quiadem ejus artis tenu1sse. Cum enim Graeci a disce nendo hoc petissent, subjecta notio non memoriae
rea est, sed judicii ex ipsa institutione majorum
13쪽
omea πω Non autem nunc loquor de Critiea universe,n ' ae generatim. qua significatione patet latissime, totamque discernendi, ac judicandi saeuitatem complectitur; sed accipio illam, ut ipsi critiei,
strictiore multo, ac proprio sensu. Sic considerata definitur faciatas recte judieandi de veterum seriaptis. Non autem de argumento, ipsoque operis pretio, nisi casu, qui inter docendum alia ex aliis nessit; verum de lingua, sententia verborum, stilo, artate, integritate, fide, auctore ipso solet aestimare.
Promiscue ergo et contra legem Critici vocantur, qui libros novos, prie fertim Vernaculos, recensent,
deque illis judicium suum interponunt. Non ad Craticen ipsam , sed scientias alias, puta Logicam, Metaphysicam, Physicam , Mathesin , Iurisprudentiam , Theologiam hoc pertinet; quibus qui est
intime imbutus, potest si velit non solum ex aequo ae bono. sed etiam vero de illis pronuntiare. Sed ideo non exercebit nostram artem , neque Cristicum aget, Verum Censorem. Ex ista cognitione Pendent omnes sive externae, sive interiores Critiear leges. Inde et dotes discas , quas debent plurimas afferre, qui animum ad hoe genus studii appulerunt. Cum enim sui omnis humana scien- . tia) vel in rebus versetur , vel in Verbis, quaedam ponit in antecessum, quae curam utrisque debitam planiorem reddant, ae explicatam. Ergo
summi viri hune honorem illi habent, ut dicantassemate . illam , sicut multis opibus instruit vim spumoriae , sic alteram judicii longe aerius see-
14쪽
Cognitio indolis et natura Artis eritiss. 3
quentiusque exercere. Nam prie ter operosissimas inquisitiones, quibus naturam linguae vocat ad iaexamen, quantum est acumen primum in notitia spuriorum operum, quae sive ignoratio, sive fraus, et diligentia perversa scriptoribus plurimis velut ova aliena supposuit; tum Vero lacunarum, locorumve vel corruptorum, vel stilutorum: item aratium conjectandi, ceterisque adminiculis, quibus tituli, numeri, Voces, Versus, imo quaevis Obscura, dubia, depravata lectio restitui debet, ac persan ri Τ Mitto editiones fideles vel infideles: euratas vel negligentes: bellas vel deformes: plenas vel mancas e recusas, vel exscriptas e prioribus : mittanotiones stili, virtutesque, ac vitia scribentium:
mitto ceteram suppellectilem, quibus ars ista jam ad instrumentum, jam Ornatum utitur ; quantum quaeso desudare debet in rationibus scribendi non solum cuilibet sectae , sed etiam aetati familiaribus 3Istue etsi solum esset, tam Historiae litterariae, quam Chronologiae partem magnam praemitteret: im juberet, qua odo pleraque res gestas continent ipsius Historicae fidei universas leges penitissime, ae quod Munt ad unguem cognovisse. cum ergo tam multa pertineant ad hoe instit tum, suscipitur a nobis, ut diserte sumus professi, Α a non
Multi, qui artem Criticam tradidernnt, ne verbulum qui dem faciunt de his legibus F oricae fidei. Admonent quidem magnopere . sine curata notitia veterum scriptorum nil promoveri in hoe negotio Quid autem magis ad istan Pertinet, quam scire. quae habuitas sit evjusque ad testi. Nonium dicendum, s. uti De Dissima fit, aliquod factum debat de seripis transigera
15쪽
non in gratiam veteranorum; sed ad tyrones iuvandos ; quorum conditio non patitur , ut multa discant nullo duce; verum postulat inter severiora IeVamen , non augmentum , non accessionem infinitam laboris I idem vero, si jucunde, si via aeratione, si exemplis haec tradas, sub onere nunquam fatiscent. Habent enim alterna quietis quid-' dam: suisque vicibus non tam distrahunt mentem, quam recreant; cujus haec est mira conditio, ut nequeat intendere iisdem , verum varietate stadiorum levetur; ac initium novi operis peracti solatium evadat. Sic apes non ex uno genere, sed floribus innumeris jam mel, jam ceram legunt: ipsique homines malunt uti cibis variis, quam eodem; cujus ingestio non temperans et nauseam habet, et eruditatem. Ergo disciplinam vastissimam amplexus de illa sic priecipio, ut vulgaribus dimissis tanto intentius cetera persequar. Surget ex his ipsis seges copiosa: eritque per comprehensionem tot rerum sepe maximus in minimo labor. Nam accidit omnibus hreviari ἰs diligenter confessis, ut auctori exhibeant tantundem molestiae. quantum lectoribus commoditatis ferunt. Statuo
autem primis capitibus qhaedam generalia. quae ad criticos, ac Censores aequaliter spectant.
16쪽
Cognitio indolis et natum Artis eris ea. sI. Ars Critica cum se facultas recte judicansi, nemo potest agere Criticum vel censorem , nis ea. de quibus judicat. habeat in numerato, et his intime imhuius fit.
Hae praevia lege, cujus est maximae eVidentia, Imis amneuique nemo repugnet, mox domum remittuntur centuriae minutorum judicum, qui contenti ex obtrectatoribus sua exscribere, juxta cum igna-sum
xissimis ignari sent omnium eo spectantium , quorum volunt diribitores haberi. En primum ae praecipuum fructum germanae Critices t quae velut aspectu fugat illud examen fucorum, qui littera tos circumstrepunt hodie, sauciantque aculeis jam felle tinms, jam veneno. A quibus magnopere contendam , ut ferocia tantisper posita discant privatim, quod publice doceant. Et vero facient ;modo eis auferatur unus alterve scriptor Vern Culus, quibus assueverunt. Una tulisti omnem sapientiae apparatum , qui supercilium facit majus icoma, ut circumspiciant se tam insolenter, ac si Parentes essent, vel restitutores omnium litterarum. Fontes nusquam viderunt, ex lacunis omnia habent: factique ad pompam et ostentationem , suae nuditati alienas vestes obtendunt. Has vero juvat illis detrahere in oeulis omnium , apud quos captant popularem auram.
17쪽
Furtivis nudata eoIoribus; ut habet FLAccos noster φ. Si enim frontem non perfricuerunt, et quid superest pudoris, desistent ab amentia, qua praedicant de rebus suis; ne audiant demum, fa cilius esse obtrectare, quam scribere: et fere, quodH1ςRONYMUS jam admonuit, nullos protervius
iudicare de aliis, quam qui ipsi efficere nihil
nossent. Cum autem scribant ventris eausa, Veniabile
sit per me, quod judicant, quae non intelligunt; verum istud quis ierat, quod etiam illa, quae nec Iegerunt Τ
Π. Potes quis agere insignem Criticum in foro suo,
cuses ηum Ars ista, ut supra dixi, saeuitas est iudieandi
sum, qui se V in . . eontinent de rebus, quas quis tenet, quarumque notitiam
quoddam ut adeptus. Ergo non eli ex aequo et bono, non
ab φι,αι audire quemquam pronuntiantem de his, quae Dr . cognita habet multo usu, quorumque notitiam prae ceteris sibi paravit; si sors deficiat in aliis, quae huc non pertinent. . Atqui hoc solenne est illis, qui in Theologia, Jure, Philosophia quid praestiterunt. Putant arbitrium omnium rerum penes se esse: et cum horum ignarus ex merito sbi quid sumit, quasi de injuria expostulant, contra legem Omnem aequitatis
18쪽
Cogηitis indolis et naturae Artis erillig. 7tatis, et prudentiae; objicientes eorum inscitiam, quae neque professus si aliquando, neque nune assectet. Sed suum produnt dedecus, non alio. xum; cum elatione mentis hue Venerunt, ut glo-xiam litterarum, quarum ipsi expertes sunt, in. videant bene meritis , atque modestis: habentque aegritudinem ex eo, quod debet jucundissimum esse; quando praebet opportunitatem fruendi alienis laboribus, suaeque inopiae impendio minimo levandae. Huic vitio nulli tam dediti, quam Seho
astici, quibus satis est ad despuendum quemlibet,
si stadium Academiae non decurrit, nullave lauis rea fuit Ornatus. Scholas, ajunt, non trivit, et judicat de Iittera - l litteris lQuare istis, quorum causam ago, providendum unice, ut lucro apponans arrogantiam magistrorum Seholae: tantoque minus etiam ipsi falcem mittant in alienam messem ; perdantque gloriam, quam in suo genere amplissimam sunt consecuti,s morbo simili laborantes miscent se illis, quibus pares non sunt: quaeque nunquam sive serio , sive feliciter tractaverunt. ' Neglectio hujus praecepti multos perdidit hae ipsa aetate; qui poterant lamdem certissimam sibi parare in uno, si non plura
attigissent. Cum enim se continendo intra orbia tam nec in ceteris rudes essent habiti, fecerunt,
ut jam nee ibi inveniant fidem, ubi maxime ex cellunt. Exempla haud proeul habeo, verum ejusmodi, quae possint in offensionem incurrere. Praeteribo proin, ac silentio involvam.
19쪽
Cognitis nece sitatis, et utilitatis Artis eriti .
Multi tantum absunt, ut hujus artis necessitatem quamdam aut utilitatem agnoscant, ut deprimant potius omnibus modis, habeantque exosam: quin mala nostra potissimum in illos conferant, qui ejus ludum aperuerunt. Quam in rem verba CLUVIGNII repetunt, neque in Galliis ante Frano cistum primum , neque in Italia ante captam Constantinopolim, cum maxime vigere coepit critice, Atheum quemquam reperiri v. Hi mihi nune Placandi sunt; quod spero, me aequiores post habiturum, quando viderint, me nullo discrimine, quod ex vero opponi possit, non tantum assumere, sed etiam impendio confirmare.
L. Ingens hodie abusus Critius: isque ἁaud dubia ex Scholis Protesantium quod i fatentur 'Iad nosros homines delatus. Usus, et Accomodatio.
Legerunt multi libros eorum, qui dissident a nobis: ac propter existimationem sive litterarum sive probitatis non attenderunt, haec ingenia carerefraeno, quod nostris merito injectum est per re. Verentiam , quae instituto majorum Ecclesiae maxima Ipse Rr HARD Us SIMON fatetur . simul ae studia liberalia in Europa vigerent. mox Graece, ae Latine clochos tanti. sper , veterem Ecclesiae interpretem coepisse in contemptum ad durere , praesertim Italos, qui sivi potissimum eleganti in Ilterarum arrog ssent. ot nos alibi ostendimus.
20쪽
Cognitio necessitatis, et utilitatis Artis eritiis. 9
ma debetur. Primus quod sciam sub medium superioris laeuli JoAΝωκs LAuNo Ius vexillum sustulit; de quo Galli populares dicebant, soIeraeum quovis anno aliquem Coelitum ex ara deprilare. Verum et alia multa loco movit, ceterisque viam
aperuit ad majora audenda Res ista in Galliis Processus magnos habuit, succedente mox Nico. LAO RIGALTIO, atque Omnia notante, quae ritibus Ecclesiae adversa in speciem legebat. Demum Per alios ad omnes nationes instar pestilentiae peris manavit. Quod, dudum conquesti sunt viri co dati, ae litterarum si qui alii amantes quam pi rimi. Possent utramque paginam implere horum gravissimae voces; debet autem nunc abesse; nemorentur alio properantem. Unum comittere haud possum, ut praeteream sapientissimum hominem , ac de omni Critica meritum praeclare, JOANNEM MABILLONIUM , quem ea reS aeglerrime profecto habuit. Sic enim in Tractatu de Studiis. Monastela Parte II cap. I 3. cum stomacho expostulat: Adoo i Mantor Via Criticen intelligit . abutuntur, ut Eaud minus, quam ex errore , 9 igno rantia , detrimentum mans inde patiatur. Tomeraria avsu materias suapte Iponta doniunt, με praevio eorum examine: et nedum in eorum discussione , de quibus inhumamis ae naturalibus mentiis communiter agitu talem sbi usurpant potasatem ; verum etiam in iis, qua spe8rant ad orthodoxa Risi dogmata. Super his