Josephi Antonii Weissenbach ... De arte critica ac maxime illa, quæ doctrinam, traditionem, disciplinam, historiam Ecclesiæ retractat, liber unus. In usum ecclesiasticorum, qui in foro suo nolint obiter versari. Cum tabulis duabus

발행: 1794년

분량: 400페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

131쪽

IIo Caput VI.

Mysis conciliorum, quam nomis eorum cum duplici apparatu PHILIPPUS LABBEUS praemisit. Et quidem hic Apparatus insignis est. CHRasTOPHORI JusTELLI Bibliotheca puris Can

nisi veteris. JOANNIsCAEAssUTII Notitia Melestasica Comitiorum. GUILIELΜI BEvE REGII Adnotationes ad Synodica, seu Pandectas Canonum Apostoιicorum, Concilio- .rum etc. Hae enim quantivis sunt pretii. CHRisTIANI Lu Pi Commentarii in Historiam . et Cainnones Conciliorum; ubi et Prasatio laudem habet. CAROLI LUDOv1cI RicHARD Anahois Conciliorum Generalium, et Partimlarium, quae hodie et la- tina habetur. Porro, quoties occaso seret. consulenda collectio maxima Conciliorum sive LAB-BRANA, sive recentior HARDUINI; et

etesiastica, sne quibus innumera int ibbris veterum percipi minime possunt. Et quidem Geographiea Eeelesiastica a solvitur his praeeipu1s operibus. CAROLI AB. PAULO , Abbatis Fuliensis , Geographis sus, si, notitia antiqua Episcopatuum Ecclesia universa cum po umis animadversionibus Luca Utenti.

Abba

. . . . . . - . , . -

132쪽

cognitio aIiorum auctorum, qui legena ete. III

Abbatis CoΜΜΑNSILLII Tabussis Geographicis omnium Archiepiscopatuum, et Episcopatuum orbis , qui bus flatus antiquus et prasens una exhibeatur. GaIllae Rhotomagi Iroo. 8. Atque his junctae sunt Tabula Chronologica, quantum spectat initia, ac progressus Ecclesiarum. FRANcIscI ΟRLENDi I Orbe saero, et profano illa-srato tribus voluminib. DI. Horentis ais anno

I 728. ad 32. CHRONOLOGIAE negotium absolvunt

PHILIPPI BRIETII Annales mundi, sive Chronis universase ab orbe condito ad annum Chrsi I 66 . , IOANNIs DOΜ1NIcI MUsANTII Tabula chronoIogic ex tertia editione Poannis Baptisa Faura, Roma et Bononis 4. maj. IT a. DANIELIS PAPRBRoc HII Conatus Irmologiea- Μ- florietis ad Catalogum Romanorum Pontificum ἶ , qui in Actis Sanctorum Tomo IV. M i, quin et seorsim habetur. . Vices operum utriusque generis saepe supinplet JOANNIA ALBERTI FABRICII S ιutaris Iux Mamgelii toti orbi per diυinam gratiam exoriens. Ubi habes notulam H soricam, Chronolagicam, Litterariam et Geographicam propagati per orbem terrarum

Chrsianimi. Quod spectat cognitionem rerum, ae per sonarum in primis Merristis, lassicit Lexi

133쪽

Caput VII.

eon Polamicum SIANDAE vel PLACQUETI habere ad manum. Quamquam et ipse Historicus Ecclesiasticus , cujus ductum sequeris , eandem suppeditat.

Cognitio Grammatices, sive de peritia linguae qua utuntur dicti auctores.

Λ nte, quam homines caperent consitum aedificandi Babelicam turrim , universi erant Iabii unius, et sermonum eorumdem , ut ait Sacer Scriptor Genem cop. LI. v. I. Tum vero orta dissensio est in loquendo, et tanta quidem, ut ille populus tam conjunctus , qui rempublicam unam constituerat, velut vinculis sublatis abiret in partes et spargeretur ubique terrarum. Neque hie stetit dissi- Cultas retinendae societatis; quando ex illis linguis primigeniis ortae sunt aliae quamplurimae, quarum varietas magis genus mortalium distraxit: Neque aliter quam vi armorum , eversisque imperiis est factum, ut plures nationes, populique di versi in eundem sermonem aliquando coirent. Cum ergo sit tanta disserentia non solum in verbis, Verum etiam signis verborum , sive litteris , ac sententia reddenda, per se patet, debere eum, qui velit de quodam scripto judicare, hu- mammae jus linguae intima cognitione esse imbutum. Secus E mi, is enim pronuntiabzt de Tebus parum exploratis:

' aut, si praeeeps non sit in judicio serendo, sepe Ob

134쪽

Cognitio Grammatien, siain deperitia lingua ete. I 23

ob unicam sepe Voculam vel cespitabit, vel deti nebitur ita itinere coero. In promptu sunt exem-Pla innumera, viros cetera doctissimos, sed hae in parte minus versatos, non tam alios quam seiplos decepisse, ac propter unicum Versum non rite perceptum aberrasse toto coelo a sensu auctoris: ideo derisos ab omnibus, hodieque vulgo doctorum fabalam praebere. Ego, qui propero ad alia, illis abstinebo. Quem juvat infirmitat

nostrae insultare , habet varios , ac notissimos striis Ptores , qui talia cumularunt, praesertim cum necessitatem linguae Graecae et Hebraicae operosius Commendarent, aut in Historia litterar1a clarorum nominum hallucinationes prosequerentur.

Quamquam hac ipsa re quidam longius, quam Par est, progrediuntur. Putant enim doctrinam Omnem, ac scientiam ab oriente petendam : neque aliquot solum, verum multis linguis esse opus, ut quis non dico agere Criticum, sed venire in censum hominum litteratorum possit. Longissime absum ab ea sententia; probe gnarus, aeta tem quamlibet effudisse examen Censorum; qui cum totos se contulissent ad studium linguarum, per ipsam confusionem , distractamque memoriam non tantum in nulla evaserint plane perfecti, Verum etiam emolumentum aliud nullum ceperint, quam farraginem scholiorum, verbis ditissimi, rerum ac scientiarum tantum non inanes.

Quod igitur hoc caput spectat, paucissimis me expedio , tot Me partes artis criticae, quae spectat

135쪽

auctorum mentem , quot modis rationis iudieium exercere in vocibus licet. Nam oportet saltem linguae, qua scriptum, editum v e codicem legit, naturam expendere , planeque assequi posse, cum incidit in aliquem locum implexum atque obse rum. Quod fiet nunquam, nisi natales sive v cabulorum, sive adagiorum teneat: sciat fabulas, atque aenigmata cognata : Vitia , Virtutes, discrimina stili non tantum universe , sed etiam ex usa sectarum , aetatum, personarum, ordinum habeat in numerato. Quae omnia eum est assecutus, quod paucissitnis eontingit, enimvero non aget minutum et triobolarem criticum qui mos est Grammaticorum ut ferat suffragium de germana Pronuntiatione, aut orthographia; sed possit majoribus de rebus citra dubitationem statuere; vi delicet. I. Quid auctor reapse illis verbis voluerit ra. utrum oratio ejus sit sincera, an quodam glossemate interpolata:

3. an Verba sana, an vero corrupta r4. an possint emendari, admittantque medicia

. qua aetate ejus liber sit perseriptus: 6. an sui sermonis fuerit sat gnarus, elegans, disertus, seque argumento rebusque ipsis, ut decebat , accomodarit; 7. denique cujus auctoris si liber anonymus, vel pseudonymus 3 . a

136쪽

Cognitio Grammatiees, sive de peritia lingvae ete. Ias

8. quae quidem maximam partem ex notitia stili cujusque pendet; quando in dirimendis conintroversis fere famil am hie ducit. Est autem idipsum ingentis usus, quodque singularem facultatem memoriae et perspicaciae ostendit. Qui enim in tanta copia Scriptorum haec omnia continuo discernit, debet profecto considerasse verba secundum suam vim internam , secundum rationem originis suae, secundum consuetudinem, moremque iaculorum, scholarum; imo artium, scientiarumque singularum; quando diversissima est acceptio ejusdem verbi, sensum alium atque alium sumentis non solum a loco, et tempore, sed etiam ipsa persona, aesine proposito. Ab istis imparatus non solum abstineat manum a censura, sed discat potius, quam doceat;

xeputans cum animo suo, judicium anceps ac incertum calamitatem importare litteris: et esse Ionge deterius Vocem secus accipere, ac prorsus non intelligere.

Quomodo Vero, qui ad unguem non tenet Unde ha- potestatem omnem Verborum, saltem in ipsa νὴρ is, lectione supplere hane uteumque potest' Respondeo absque ambagibus: oportet instructissimum

esse veteribus Grammaticis; videlicet ΑNSONIO PoeHA dr usu antiqua Iocutionis, Libris

137쪽

12 6 Caput VII. .

JANO GMURLMO , vel Guillelmio. Illis, in Antiqua- rio; ubi verba obsoleta, ac formulae insolentes

. explicantur.

ΡΗi Lippo PAREO in Lexies. uiso ; quod utinam ordinatius fuisset conscriptum. Sed maxime FESTO POMPRIo, et UERRIO FLAcco danctorum signiscatione, ut editi sunt iu usum Dei hini. Imperator IUSTINIANLS, cum induxisset in animum imperii legibus consulere, neque nesci ret, Verbis non probe intelleetis res eis subjectas perpetuo fluctuare, ut nemo judicum per inscia iam de fortunis et vita hominum decerneret, junsit suis oggessis peculiarem Titulus de Verboum signiscatione inserere. Quo factum est, ut nemo diligentius Iureconsultis servaret proprietatem verborum : ponereturque in Iaudibus eorum, si deperdita haec injuria temporum omnino fuisset, potuisse ex solis legibus, legumque peritis restitui . Id ipsum addidit animos egregiis viris ut post lucem litteris illatam tales commentarios etiam in modum Lexuorum emitterent, sicut fecerunt operae ingenti pretio FRANCISCUs HOFFΜANAUS Commentario de verbis

Paris etc.

Aconus CUIACI Us commentario ad Ttulam de ver borum fgnificatione.

Ex vero dixit CurAC us , Iurisconsultos verboruin peritiores es. . quam Grammatieos. Sed vide CARO Lua Dux ERuM de Lastinitate veterum Pureconsutiorum.

138쪽

Cognitio Grammatices, flue deperitia linguae Ee. Ia

i. I

borum signi attona prasantissmum in meliorem ordinem redactum, et pluribus accessionibus Ioeu pistatum traditur fol. Hala I 7 3. Mitto alios his priores, ac posteriores , nec enim opus est omnes percensere. Neque omitti debent, qui disserentias vo cum explicarunt; videlicet HIERONI aeus CINGULARIUS Tractatu de votum proprietatibus , sive terminorum dimerentiis. HENuIcUS BEBELIUS Commentariis da abusione L sinoe Iinguae. S1ΜON VERRPIEUs Libro IV. Exercitatiorium, quo explicantur dictionum aliquot disserentia ex Grammaticorum Ithris. BERNARDUS WiDEΜANNus de Proprietate et Dise ferentiis Latini sermonis. MICHAeL SCHNCIDERUs in Disserentiis vocum non

nullarum etc.

Quos non ideo appellavi, quod legendos pu

tem. Nam in argumento hoc obiter versantur,

ac phrasibus haerent potius, quam disserentiis; de

Horum est optima editio secundum retensionem Franeisci Caroli Conradi fol. Halae est Lit, a I 3 i. Addi potest ejus dem Lexieon puris . sine de vectoriam . quin ad jus pertineno enseatione Libri noOendecim ex editione Poannis Christiani οιινi fol. Franeos ad Moenum 1683.

139쪽

I28 Caput VII.

quibus nunc sermo est. Major enituit eum Ausos ii ΡOPΜΕ Libris IR de Disserentiss Verborum, qui consuli debent ex editione Joannis Christiani Messerschmid Dresdae et Lipsae I 769. Curatior est enim haec ac plenior ex auctariis aliorum. Notandum est autem , usum Popinae apud scriptores Ecclesiasticos, praesertim a iaculo VI. non esse in eo, ut germanam significationem ab his intentam assequare. Nam fere nullam disserentiarum rationem habuerunt, et verbis usi sunt longe aliter , quam Veteres linguae periti; si pauculos exeipias , lectione subactos stiloque politiores. Po- tius ergo Differentiae his serviunt, qui assueti auctoribus elassicis putant. lapsa latinitate sensu eodem usurpari Voces, phrasesque. Quod cum a profanis sit neglectum , quanto minus ab Ecelesiastieis speretur, qui verba rebus accomodabant, novataque religione necesse habebant universa novare ΤAecedunt illi, qui scripserunt de locutionibus ambiguis. In talibus extricandis cum excellant tirisperiti politiores GOTHoFREDUS , REGI Us, GKNTILIs, BYΝSKERHOΕΚ etc ; tamen id non faciunt instituto, justisque libris, verum aliud agendo. Suscepit ergo hane provinciam JOANNEA FREDERICUS REIZius , qui apud Batavos fama litterarum floruit haud vulgari. Inscriptio operis se habet: De ambiguis , mediis, et contrariis, siue de signiscatione verborum, ac phrastum ambigua

Trallem ad Menum 8. may. 1736. Ubi quidem ordine

140쪽

cognitio Grammatice de peritia lingvae est. 129

ordine litterarum ostenditur, quae sint ambiguitates, et quomodo possint caveri. Quod autem spectat barbaras voces, ad manum habendi sunt CAROLUs DU FRENIUS CANGi Us, cujus est noti stimum Glusarium ad seraptores media, M Uma Larinitatis Rurisis IT 33. seqq. sex votaminibus formae maximae. MARTINUs MARTI&ius, qui scripsit Lexicon m

sologicum, in quo Latina, et a Latinis auctor hus inmata eum pura tum harbara voees emoriginibus explicantur ete. A Aodami ITO I. duobus Iaminibus forma maximae.

Quod autem scriptores Ecclesiasticos Graecos spectat, reliquorum industriam longissime superarunt JOANNES CASPARus SUI CRUs in Thesauro E elefastreo e Patribus Graecis excerpis, Grata et tine A laodami 1687. duob. volumini. D

ma maxima.

η Haho seditio . a Maurinis eurata iunge praestat priori ipsius auctori fit habetque insignes aecessiones. Quibusdam loeo omnium horum est UENMtI SPEL-M A M NI G seriam , Miloguum continens latino in baν ar ἐpeι egrina . ONoleta , et novaκ igni utionis vocabula, Sehosiis. et evmmenlariis ilin irata Londini I 68ἶ. Dr33- ma im . quυ ego Propter raritatum nunquam vidi.

SEARCH

MENU NAVIGATION