Iosephi Iusti Scaligeri ... De aequinoctiorum anticipatione diatriba

81쪽

Ios. SCALIGERI DIATRIBA

mutatio contigerit, Vel potius a quibus septuaginta annis ea mutatio sensu &oculis percipi potuit Nam sane,ut alibi diximus, in septuaginta annis anticipatio localis manifesto deprehenditur unius gradus in Eclipticae Cuius rei veras causas ignorans accura tus atque eruditus scriptor ac simul rerum naturae eonsultissimus nihil aliud quam ad coniecturas res motissimas confugit, quae dubium magis augere quam tollere possint, ut lolet fieri in rerum ignoratione.Tandem quum tot congestis argumentis sibi ipse non satisfaceret, maluit absurditate rem absoluere, quam intentam relinquere, quum adiicit te ram suo centro motam. Quis ferat terram centro

suo luxari3 Ridiculum. Id vero summa attentionis vi amplectendum, quod postremo loco ponit deprehendi oe in aliis locis accipio. Ergo non obscure indicat eandem occultam mutationem alibi quoque in solaribus horologiis & sciothericis organis contigisse, nedum Romae in Obelisco. Atque hic

quidem locus Plinianus auro contra carus non est, qui tam aperte linearum meridianarum mutationes' prodat.

md horoseopia & seiotherica vasa,& omnia Gnomonica organa variat i si se et ei' meridia-.na lineae insistant, exemplo demostrauimus. Quod autem quo vetustiora , eo maiorem praeferre diser' pantiam, alio non minus ii signi exeme probabi mus, quamuis priore demonstrato, alteri demonstratione opus non erat, qui id necessario vicantecedenti Corollario concluditur. Arrige ergo aures,

82쪽

DE AEQUINOCT. ANTICIPATIONE. sLector,& principis Astrologorum locum accurate perpende. Scribit igitur Ptolemqus lib. iii, in iquis noctiis indagandis multifariam peccari posse, prς:.

seruatimes, qua nonobseruationum inarum tempore erim

sire posita μη sed iam olim a certo principio sic constitia,

ut cir ad longum tempuε firma permaneant. Solet enim feri longitudine temporis inculta in Arumentorum eius si commotio: ut in armissis aeneis apud nos in Palas' a ; quae viderentur is aequinomalis circuli superficie positionem ba bere ,persticere quis'iam poterit. Adeo diligenter enim nobis obstruantibus situs earum lapsius esse uidetur,'maxime maioris ac vetustioris, ut nonnumquam etiam bis in eis

..dem aequino bis caua stuperficies ipsarum illuminatae sint. Exigit Ptolemaeus ad depreheiulanda aequinoctia,

83쪽

το Io S. SCATIGEM DIATRI 8 Aut ipsarum Obseruationum tempore instrumenta

seiotherica in planitia collocentur, ut in linea circuli aequinoctialis sita semper verum diem aequinoctii

ostendant. Hoc autem non videri factum in armillis Palaestrae,quas vulgus putat locatas esse in plano aequinoctialis, quum tamen vitium latens illis aecia derit, unde illae, Δ praesertim quae maiores sunt, &praeterea vetustiores, magis fallat, quam minores &recentiores. Duo ergo ponit, quae prodant vitiu,v tustate,& magnitudinem. 'De vetustate iam dictu,

& illustratum testimonio Plinij. De magnitudine, quotidie experimur,instrumenta mathematica quo maiora, eo & exactiora, & ut fidem suam eo apertius probant, quo plures sectiones admittunt, eo manifestius vitiu probant, si quod habent. ino igitur & maiora & vetustiora fuerint organa

gnomonica, eo certius labe suam produnt. N quo maiora, eo notabilior labes, & quo vetustiora, eo maior discrepantia per antecedens. Uitium au-- tem non est in organis ,.sed in linea meridiana, quae post ro annos sedem sensibiliter mutat. Hanc variantiam , cuius causam ignorat, Vocat Ptolemaeus, ne forte in corporibus ipso rum iiistrumentorum intelligas, quae quidem in ar- millis nulla erat. Itaque ut initrumenta in integrum restituan tur, nihil in illis reformandu praeterlatum, hoc est lineam meridianam,quae iterum indaganda post Io circiter annos,&. illi vetus horoscopium aut1ciotherem imponendum. Ptolemaeus vero, quia nullam neque ita corpore armillarum, neque in ea-

. . . a. .

84쪽

DE AEQUINOCT. ANTICIPATIONE. rum positu- ωποφοῖ, hoc est manifestam labem videbat, ad easdem rationes,ad quas Plinius, confugere coactous est, eam esse λεληθῆ, vivo pta, latentem labem. Quid est latens labes 3 Cuius causae ignorantur. Alioqui si in corpore, aut situ armill rum vitium animaduerti potuisset,non utique opus erat λελουθ is vocare. Armillae ab initio su- . perpositae erant, plano aequinoctialis, ab eo, quiar' . milias collocauerat. Procedente tempore pervIC tollariu lineae situm aequinoctialis mutauerat. Non . mirum igitur,si non erant in ipse plano aequinocti, . iis,quod tamen falso vulgus putabat.Hoc enim volunt illa: S. τύ Λἰ mei οIHωκαν δε- iamr: hoc est: putarentur ese in plano aquino Erilis. Atqui non erant, propter λεληθῆὼ φως. Si sciuisset igitur meridianos esse ambulatorios& vagos, ut & polos aequinoctialis Circuli, aliter pronuntiasset.

Custis Gnomonica horolo orum numquam polum munia stillat,nisi in uno tantum meridiano.

Si in sphaera duo puncta sumantur,& infiniti ci culi maximi per alterutrum eorum traiiciantur: se tox circulis Mus tantum per utrunque transibit. Similiter ex infinitis meridianis per polos PEquin astialis transeuntibus, unus tantum per polos mun- vitransibit. V x in figura secundi capitis ci citius - . . Κ iij

85쪽

ximus ε'per polum mundi s , & polum AEquia noctialis QSantiens unicus est, qui per Vtrumque polum traiici possit. Hoc est, Meridianus selus ille

per utrumque polum transit, cum quo polus arquinoctialis culminat. Nam culminationes accipimus, siue, ut Graeci vocant, Mane φHs,quae in circulo per

polos Mundi transeunte fiun C Quoties igitur po

aequinoctialis cum illo circulo conuenit, tunc Ute que polus est in eodem meridiano. Itaque in coeloquiaem certum est, seculo Hipparchi polum mundi & polum aequinoctialis conuenisse in circulo maximo,cum quo duodecima parsDodetatem orij h dierni Librae culminabat.Sed ut constat in coelo a cidisse,ita incertum est ubi terrarum Meridianus per Vtrumque polum transiret, ita ut cuspis horologi rum , hue Gnomon trigonus recta polum mundi

spectaret.Coelumvoluitur circa totum orbem terra rum, secum trahens circulum maximum transeuntem per XII partem Librae hodiernae. itaque in comversione mundi punctum duodecimae partis Librae describit circulum circa orbem terrarum. Et tamen non dicedum est per totum illum circulum Vtrumque polum Mundi scilicet &aequinoctialis cBuentia: s c. Itaque arcanum naturae est illud, quod & incus pide nauigatoria siderite astricatu experimur: quae nunc in Orientem, nunc in Occidentem declinat plus aut minus, apolo mundi, donec perueniat ad Meridianum , qui transit per insulam Corui cognominem,qui est Fortunatarum meridianus,om nium lacridianorum initium. Quod si illud 2-

86쪽

, quod natura sua lapis siderites spectat, est polus Mundi, ut quidem omnibus videtur: ergo polus mundi & polus aequinoctialis in illo meridiano simul conueniunt: Sed neque id exploratum est, reistane polum Mundi spectet siderites lapis,an camdam Cynosurae, an aliua denique signum in partib.

Septentrionum.Nam Arabes,qui in austrino Oce .no velificantur, pyxide nautica re ipsi quoque, ut nos. Utuntur: & quemadmodum nos ad caudam Cynosurae, ita ipsi ad Canopum stellam obtutum dirigunt. Quod nouum non est. Nam veteres ante vlani pyxidis nauticae stellis rursum moderabantur, Graeci quidem Vrsa maiore,Phoenices minore, A r bes Canopo, ut ait Marinus Tyrius, qui etiam adiicit Canopum a nautis A rabibus et in vocari Nautae Arabes hodierni aiunt acum suam nauigatoria Canopum spectare. Nam lapidis sideritis duae partes oppositae diuersa spectant, & diuersa operantur.Al'tera ferrum rapit,altera repellit: & quidem quae seserum repellit,Canopu sperit,ut ipsi sunt Quae aure

ferrum trahit, ea Cynosura versus conuertitur. Sed

de causis declinationis cuspidis nauigatoriae, & horologiorum amplius deliberandum. Nam hae via solis 1ummis artificibus disquirendae, ita ab illis solis inueniri possunt. Hoc unum asseuerare possumus, causas illas ab unica hac doctrina pendere, quod scilicet polus Mundialius sit a polo aequinoctiai, &aequator alius abaequinoctiali.SeculoHipparchi polus aequinoctialis a polo Mundi aberat noue partib. . Hodie quamproxime absit ab eodem polo Mundi,

87쪽

Io, Ios.s CALIGERI DIATRis Aquaerant Mathematici. An vero a polo Mundialia qualido recessurus sit, id vero solus Deus optimus maximus in prouidentiae suae aeternis adytis occultu a nobis seruat. Certe si recedat in partes polorum eclipticae, Ergo aliquando ecliptica&aequinocti

lis unus idemque circulus eranti . Plato aequatorent κλον ταμύ , circulum idomatis, Zodiacum vero aia κλον τι circulum alteritatis; quod mutationes fiant. .

. ab eo , Ut etiam est apud Aristotelem. Modsi ali ciquando circulus aequinochialis & Zodiacus in unu conueniant, futurum est, ut nullae mutationes, nul lae tempestiuitates, nulla frigora, nulli aestus fiant. Alia absurda mitto: quae fecerunt ne temere assi . maremus illos duos circulos aliquando eoituros,.sed putaremus aliquam periodum magnam hunc fore, quando polus aequinoctialis,dc polus mundi in unum coibunt: adhucque in ca haeresi sumus. iTamen cum haec inscriptis nostris legunt homines, quibus falsa videntur omnia,quaecumque ignorantips,nugas agere ipsis visi sumus.quos conritare neque ulla necessitas cogit, n eque ullae magna gloria

COROLLARIUM VIII. s :

Decliuationem solis minui, propter anticipationem

Qxij aequinoctia per decliuia Eclipticae in ante cederatiλmouentur,sequitur, ut sectio verna9 quam . ' Plato

88쪽

DE .EQFINOCT. ANTICIPATIONE. si Plato Tunaeo decussionem vocat, semper acutiorem angulum faciat. Contrarium accideret,si per acclivia Eclθ ticae mouerentur. Esto perblpheria, Ecliptica . c

sectio verna Olympi ca:α sectio verna Hipparchi . c y portio aequinoctialis Olympici. α ε portio aequino

istialis Hipparcni. κηdis viatia maxima a quinoctialis c y ab sesiptica ν η solis maxima declinatio.nempe solstitium Olympicum. Similiter ν θ maxima distantiae aequinoctialis & Eclipticae. θ solstitium Hipparchi.. Sectio igitur verna cum maxima declinatione Solis facit triangulum spiuericum, quale c κη, aut qualia di h cuius vertex est sectio verna c, aut α: basiis pomtio coluti solistitialis nempe κη, aut γ θ. ρι polus aequia noctialis Olympici, λ polus aequinoctialis Hipparchi, cirea quos circuli is et a descripti. Porro latera. cii, ci Trianguli ci, κ, sunto aequalia lateribus α γTrianguli α θ γ. nempe nonaginta graduum.Est enim quadrans circuli. In triangulo . α ν angulus externus θ cν est maior interno ἡοι , Per xVIi primi.. Angulus igitur α Trianguli αθω esit minor anguloc Trianguli cηκ. Ergo per xxirii eiusdem basis γε minor basi κ.. Minor igitur declinatio solis rempore Hipparchi, quam initio Olympiadum. Quare

89쪽

declinatio solis maxima minuitur per anticipationem aequinoctiorum. Quod erat demonstrandum.. CHOLION. lPet haec declinatio Solis minor est tempore Hidi parchi, quam tempore Iphiti, qui primam Olympiademinstituit, item hodie, quam seculo Hippa

chi. Tempore Eudoxi, & retro erat praecise xxi III graduum, quantorum tutus Coturus CCCLX, vel ut tunc loquebantur tantarum IIII partium, quantarum totus Coturus LX. Ptolemaeus depriuendit eam pari. 23. si', Eo fere anno Christi CXL.Tandem anno CIIIo TvI Copernicus vir immortali gloria dignus deprehendit eam partiu 13, 28'. Lo'. & qui dem a Ptolemaeo, ad Copernicu, regulariter decreuit,ut costat ex obseruationib. summorum artificu.

Rara quo d ait idem clarissimus vir N ie.Copemicus non amplius decrescere posse, sed iam augescere: idque tam diu , doneciterum ea incrementa capiat, quae habebat seculo Ptolemaei. Hoc est, ut tandem iterum sit grad. 23. 1Σ fere: quamquam id eonatur

demonstrare,tamen adeo anste, & rutile est,ut indiagnum Mathematico sit: neque magis admittendum , quam terrae conuersio, & alia portenta, quae tantus vir ad instaurationem Astrologiae nimis io ge arcessit.Nam vera ratio decrescentiae declinatio nis Solis maximae est anticipatio aequinoctiorum:

qua demonstratione quid verius, quid simplicius Z

α mirum est, quum tantus vir praecessionem aequi-

90쪽

DE AEQUINOCT. ANTICIPATIONE. S; noctiorum ponat, tamen eum non vidisse eam esse unicam caussam istius regularis decrescentiae. Nam

quod paulo ante diximus, si stellae in consequentiauit erent; nulla omnino esse posset declinationis maximae deminiit o : imb contra constat ex circulo, quinoctiali Olympici maius eulam, quam vigintiquatuor graduum fuisse,ut per hoc N icolao Cope nico mutare sententiam liceat. Itaq. nihil est qaod magis praecessionem aequinoctiorum confirmet, quam illa declinationis maximae sosii regularis de crescentia. Alioqui s. nulla esset maecessio localis, nulla etiam temporalis esset. Atqui manifesta temporalem deprendimus in anno Iuliano. Recedat in consequentia Basiliscus, spica Virginis,& uniuersae denique stellat: quid hoc ad praecellionem temporalcm ZT emporis mensura est Sol, non vlla stella fixa. Itaque ut Sol praecession em temporalem faciat, opus est,ut anticipet Epochas aequinoctiorum, non autem vi stellae eas post se relinquant. Imo annus Tropicus relinquit annum Iulianum post terga sua, Vt celer cursor tardiorem in stadio.

COROLLARIVM IX.

Nondum exacte exploratam esse acclivitatem erisAuitatem Eclipticae. iIn figura antecoden re acclivitas eclipticae est . decliuitas ζν, perquam aequinoctia in antecedetitia mouentur. Acclivitatem, & decliuitatem manife-