T. Livii Patavini Historiarum libri superstites: cum deperditorum voluminum ...

281쪽

aurum, quod in singulos pedites equitesque dividendum esset, seram adduxisset Cum ad id nihil in sponderetur, Clondieus, mulus eorum, ibi r nuntia ergo, ' inquit, ' regi, nisi aurum obsidesque accepissent, nusquam inde Gallo longius vestigium

moturos. ' Haec relata regi cum essene advocato oonsilio, cum, quid omnes suasuri essent, appareret,

ipse, pecuniae quam regni melior custos, institit a perfidia et feritate Gallorum Isserere M Multorum jam ante cladibus expertum, periculosum esse, tantam multitudinem in Macedoniam accipere, ne graviores eos socios haheant, quam hostes Romanos. Quinque millia equitum sat esse, quibus et uti ad hesium po sent, et quorum multitudinem ipsi non timeant. XXVII. Apparebat Oin omnibus, mercedem mutatitudinis timere, nee quidquam aliud sed, cum su dere consulenti nemo auderet, remittitur Antigonus, qui nuntiaret, quinque millium euentum opeia tantuni uti regem contemnere multitudinem aliam. Quod ubi audivere hastari, aeterorum quidem hemitus fuit, indignantium se frustra excitos sessibus suis: Vo diuus rursus interrogat, ecquid ipsi, quinque millibus, quod convenisset, numeraret Cum adversus id quoque misceri ambages emeret, inviolato filia nuntio(quod vix speraverat ipse posse contingere , retro ad Istrum, perpopulati Thraciam, qua vicina erat viae, recierunti Quae manus, quieto sedente rege ad En peum, adversus Romanos Perrhaebiae saltum in me audiam traducta, non agros tantum nudare populimupotuit, ne quos inde Romani commeatus exspere rent, sed ipsas exscindere urbes, tenente ad Enipeum Perseo Romanos, ne urbibus sociis opitulari possent. aes quoque Romanis de se cogitandum fuisset: quando neque manere, amissa Thessalla, unde exemenus I tur, potuissent, neque Furia, cum ex adverso castra Macedonum qui ea pependerantve, haud medioeriter debilitavit. Eadem avaritia Gentium regem sibi alienavit: nam, em trecent

282쪽

tilaeva P a nesma a Gentio tumeri et signare

os premiam passum inde decem talenta ad Panta revin missa, eaque praesentia dari regi jussit r liquam pecuniam, signatam Illyriorum signo, porta tibua suis praecipit, parvis itineribus veherent dein, eum ad finem Maeedoniae ventum esset, subsisterentidi, ac nuntio ab ae opperirentur Gentius, exigua parte pecuniae aecepta, cum Maetae a Dintaucho ad laeessendos hostili laeto Romanos stimularetur M.

Pe emam et L. Petillium legatos, qui tum forte ad

eum venerunt, in euatodiam ori t. Hoc audito, Perseus, contravisse eum neremitates ratus ad bellum utique cum Romam, ad remeandum, id pecuniam portabat, misit Mut nihil aliud agens, quam ut, quanta maxima posset, praeda ex victo Romania r aerearetur. Et ab Eumene Eropon ignotis, quae Mevite acta erant, redi De eaptivis actum este et ipsi evulgaverant, et Eumenes consulam, vitandae suspicionis causa, eertiorem fecit.

xx Ire Perseus, post reditum ab Eumene Rr pontis, vera reus, Antenprem et Callippum pra laetos inaris cum quadraginta lembis adsectae ad hunc Mameram quinque pristes erant Tenedum mittit ut inde variae per Cyclada insulas naves, Maced

mam cum frumento petentes, tutarentur. Cassandreae

deductas naves in portus primum, qui sub Atho monte sunt, inde Tenedum placido mari eum trajecissent, ante is portu Rhodias apertas naves Eudamumque praelaetum earum, inviolatas, atque etiam benigne an atos, miserim Cognito Mnde, in latere autem quinquaginta onerarias marim, stantibus in ostio portas Ismenia rostratis, quaeua Damius praeerat, minaria eam ineumvecti pro te, ac se notis te rore hostium navibus, onerarias, datis, qui prosequo Tmlare, de . emtia, in moedoniam mittunt ita ut in tutum prosecuti, redirent Tenedum. Nono postreae ad inarem, sam ad Sigeaea stantem, redi

min. Inda Subota laminest inter et Elm et

283쪽

a g T. LIVII Lia xMV. CAP. s. Atho trajiciun Forte postero die, quam Subota

classis tenuit, quinque et triginta naves, quas hi pagogos vocant, ab Elaea profectae eum equitibus Gallis equisque, Phanas promontorium Chiorum p tebant, unde transmittere in Macedoniam possent. Attalo ab Eumene mittebantur. Has naves per alium ferri cum ex specula signum datum Antenori esset, profectus a Subotis, inter Erythrarum promontorium Chiumque, qua arctissimum fretum est, us occurrit, Nihil minus credere praefecti Eumenis, quam Maec donum classem in illo vagari mari nunc Romanos esse, nunc Attalum, aut remissos aliquos ab Attalo ex castris Romanis Pergamum petere. Sed cum Jam appropinquantium forma lemborum haud dubia esset, et concitatio remorum, directaeque in se prorae, hostes appropinquare aperuissent; tunc immis trepidatio est, cum maestendi spes nulla esset, inhabilique navium genere, et Gallis vix quietem ferentibus in mari. Parseorimi, qui propiores continenti litori erant, in Erythraeam enarunt pars, velis datis, ad Chium navos decere, Mictisque equis, Quin fuga urbem petebant. Sed, propius urbem lembi accessuque commodiore cum exposuissent armatos, partim in via fugientes Gallos adepti Macedones ceciderunt, partim ante Pomtam exclusos clauserant enim Chii portam, ignari, qui fugerent, aut sequerentur. Octingenti ferme Gallorum occisi, ducenti vivi capti equi, pars in mari, fractis navibus, absumti; partim nervos .m eiderim in litore Macedones Ahinti eximiae equos formae, cum captivis, eosdem decem lembos, quos ante miserat, Antenor devehere Thessalonicam jussit, et primo quoque tempore ad classem reverti Phanisae eos ex lectaturam. Triduiu ferme classis ad umbem stetit Phanas inde progressi simi, et, spes larius reversia decem lembis evecti Maeo mari D

lum trajecerunt.

XXIX. Dum hae geruntur, mali Romani, C. Popillius, et C. Decimius, et C. Hostilius, a Chai

284쪽

T. LIVII Lis XLIV. CAP. m. a s

eide profecti, tribus quinqueremibus Delum cum v nissent, lembos ibi Macedonum quadraginta, et quinque regis Eumenis quinqueremes invenerunt. Sanctitas templi insulaeque inviolatos praestabat omnes. Itaque permixti Romanique et Macedones et Eumenis navales socii in templo, inducias religione loci pra

hente, versabantur. Antenor, Perses praefectus, cum aliquas alto praeferri onerarias naves ex speculis significatum foret, parte lemborum ipse insequens, parte per Cycladas disposita, praeterquam si quae Maced uiam peterent, omnes aut supprimesinit, aut spoliabat naves quibus Opoterat, Popillius aut Eumenis naves Osuecurrebat: sed vecti nocte binis aut temis plerumque lembis Macedones falles,ant. Per id fere tempus legati Macedones Illyriique simul Rhodum venerunt, quibus auctoritatem addidit non lemborum modo ax ventus, passim per Cycladas atque gaeum vagantium mare, sed etiam conjunctio ipsa regum Persei

Gentiique, et fama cum magno numero peditum quiatumque venientium Gallorum. Et jam cum acce

sissent animi Dinoni ac Polyarato, qui Persei partium

erant, non benigne modo responsum regibus est, sed

Palam pronuntiatum, bello finem se auctoritate sua imposituros esse itaque ipsi quoque reges aequos adhiberent animos ad pacem accipiendam. XXX. Iam veris principium erat, novique duces in provinciam venerant consul Emilius in Maced niam, Octavius Oreum ad classem, Anicius in Illyricum, cui bellandum adversus Gentium Patre Pleurato rete Illyriorum et matre Euryssica genitus, fratres duos, Fiatorem utroque parente, Caravantium matre eadem natum habuit. Hoc propter ignobilitatem p ternam minus suspecto, Platorem occidit, et duos amicos eius, Ettritum et Epicadum, impigros viros, quo tutius minaret. Fama fuit, Honunt Dardan

rum principis filiam Etutam pacto fratri eum invidisse, tamquam his nuptiis adjungenti sibi Dardanorum gem tem et similius id vero fecit ducta ea virgo, Platore

285쪽

interlaeto Gravis tande, demto semina metu, P laribus eam coepit et violentiam insitam ingem imtemperantia vini accendeta Caeterum, sicut ante dictum est, ad Romanum incitatus hellum, Lissum omnes copias contraxit quindecim millia armatorum fuerunti Inde fratre in Caviorum gentem, vi aut terrore subigendam, cum mille peditibua et quinquaginta equitibus misso, ipse ad Baasaniam urem qui que millia ab Liamiveae Socii erant Romanorum et itaque per missos nuntios prius tentati, obsidionem Pati, quam dedere sese, maluerunti Caravantium in viis Duratum oppidum advenientem benigne am pii Caravantia altera urbs exclusit et, cum agros eorum essus vastare aliquot palati milites agrestium concursu interfecti sun Iam et M. Claudium a sumtis ad eum exercitum, quem habebat Bullinorum, et Apolloniatium, et Dyrrhachinorum auxiliis, profectus ex hibernis, hirca Genusuum amnem castra habebat; audito foedere inter Persea et Gentium, et legatorinnviolatorum injuria accensus, hellum haud dubie adve sus eum gestur . Anicius praetor, eo tempore Apolitoniae aussitis, quae in Illyrico gererentur, praemiamamque ad Appium literia, ut se ad Genusuum opperir tur, triduo et ipse in castra venit et ad ea quaeri bebat auxilia, assumtis Parthinorum juventutis duobus

millibus peditum et equitibus ducentis, peditibus Diacadus, equitibus Algalaus praeerat parata ducere in Illyricum, maxime ut Bassanitas solveret obsidione et tenuit impetum ejus fama lemborum vastantium, ritimam oram. Octoginta erant lembi, auctore a taucho misti a Gentio ad Dyrrhachinorum et Apost viatium agros popuIindos Tum clamis ads oram haud procul Apollonia stabati Huc remnit Aniciua,

ac brevi assecutus Illyrios praedatores, congressusquae eum dis, et perlevi negotio victor, aliquot naves o

tium cepi caeteras repetere Imrem In in matre ad Genusuum regressus, ad maremtariam

286쪽

auxilium properavi Non sustinuit famam adventa tis praetoris Gentius solutaque obsidione, Scodramae contulit tam trepid fuga, ut ne totum quidem exercitum abducere Magna pars copiarum, quae, idux praesens confirmasset animos, morari Romanos Poterimi, amo--Jto eo, tradideriint se.

XXXI. Deinceps et urbes regionis mus idem faciebant; adjuvante inclinatibnem animorum clementia in omnes et justitia praetoris Romani. Ad Scodram inde ventum est, id quod belli caput fuerat; non eo solum, quod Gentius eam sibi ceperat vesin regni t tius arcem, sed etiam quod Labeatium gentis munitissima longe est, et dissicilis aditu. Duo cingunt eam flumina, Clausala, latere urbis quod in Orientem patet, praefluens, Barbana ab regione occidentis, ex Labeatide palude oriens. Hi duo amnes confluentes incidunt oriundi flumini; quod ortum ex monte Scodro, multis et aliis auctum aquis, mari Adriatico infertur Mons Scodrus, longe altissimus regionis ejus, ab Oriente Dardaniam subctam habet, a Meridie Macedoniam, ab occasu Illyricum. Quamquam munitum situ naturali oppidum erat, gensque id tota Illyriorum et rex ipse tuebatur, tamen praetor Romanus, quia prima successerant prospere, fortunam totius in principia secuturam esse ratus, et repentinum, liturum terrorem, instructo exercitu ad moenia sum dit. Quod si clausis portis muros portarumque turma, dispositis armatis, defendissent, vano cum incepto moenibus pepulissent Romanos nunc porta egressi, proelium loco aequo majore animo commiserunt, quam

sustinuerunti Pulsi enim et fuga conglobati, cum ducenti amplius in ipsis faucibus portae cecidissent, in

tum intulerunt terrorem, ut oratores extemplo ad praetorem mitteret Gentius Teuticum et Bellum, primcipes gentis, per quos inducias peteret, ut de erare de statu rerum suarum posse Triduo in hoc dato, cum castra Romana quingentos ferme passus ab urbe

287쪽

maena, inuem conmendit, e flumina minis vi, vigat in lacum Labeatum, Qui meretum laeum petens ad consultandum; sed, ut apparuit, Mia spe excitu Caravantium fratrem, multis millibus armatorum ae ex in regione, in quam missus erat, adventam. Qui postquam evanuit rumor, tertio pos die navem eam dem secundo amni Scodram demisit praemissisque nuntiis, ut saei appellandi praetoris potestas fieret, copia facta, in castra venit. Et principium orationis ab accusatione stultitiae orsus suae, postremo ad pro slacrymmque est us, genibus praetoris accidens, in s testatem eae dedi Prim' bonum animum habere jussus, ad coenam etiam invitatus, in urbem ad suos rediit et cum praetore eo die honorifice est epulat et deinde in custodiam C. Cassio tribuno militum tradiatus, vix gladiatorio accepto decem talentis ab rege rem

ut in eam fortunam recideret.

XXXII. Anicius, Scodra recepta, nihil Mumquam requisitos Petilliin Perpernamque legatos ad aeduci, jussit quibus splendore suo restituto, Perpem nam extempla mittit ad comprehendendos amicoa rognatosque regis: qui Medeonem Labeatium gentis urbem, profectus Etlevam uxorem cum filiis duobus, ascer&Isedo Pleuratoque, et Caravantium fratrem, Scodram in castra adduxit. Anicius, bello Illyrio intra triginta dies perfecto, nuntium victoriae e emnam Romam misit et post dies paucos Gentium mssem ipsum, cum parente, conjuge ac litaris, ac fratre,

aliisque principibus ulmorum. Hoc unum bellum

Prius perpetratum, quam coeptum, Romae auditum est. Quibus diebus haec agebantur, Perseus quoque in magno terrore erat, propter adventum a ut d illi novi consulis, quem cum ingentibus minis adventam audiebat, simul Octavii praetoris me ianua terroris a classe Romana et periculo maritimae ora habetat. Thessalonius Eumenes et Athenagoras praeerant eum parvo praeaedio duorum missium cetratorum. Eo et Androclem praesectum mittit, suasum subripaean- -

288쪽

uelam emim habere. Aniam mille equitearem Amtigono misit ad tutandam maritimam oram ut, quo cumque litore i licuisae naves hostium audissent, extemplo ferrent agrestibus opem. Quinque milliam donum missa a praesidium Pythii et Petrae, quia hus praepositi erant Histiaeus, e Theogenes, et Milo. His profectis, ripam munire Enipes fluminis aggressus

est, quia sicco iam tranai potem Huic ut omi multitudo vacaret, feminae, ex propinquis urbibus u aetae, cibaria in castra flerebant miles jussus ex

Propinquis silvis ' ligna petere. Inde structum valdilum, propugnacula excitata, lectis turribus divos, tiaque ubique tormentia, ita ripam defendetant, ut phnetrare iusis sine gravi certamine et periculo non posset. Si tutum se adversus omnin Romanorum impetum fore confidebat; sedendoque et segni mori inguescentes, tum sumtibus exhaustos hostes tandem

Mevium tam diffellis belli capturum. Paulus conmuquo diligentius et cautius omnia apud Macedona provisa et custodita emebat, eo acrius curam intendere, in omnes partes versare animum, si quo consilio seus, uari hostium spem, haud de nihilo sane conceptam. Posset. Caeterum praesens tum malam angebat, aquarum penuria. Exaruerat paene proximum flumen, nisi quod juxta ipsum mare exigua et corrupta ma-bat aqvula ' XXXII O' Consulti eum missi circa Propinqua

loca nullam aquam inveniri renuntiarent, 'JPostremo aequilae utrarios ad mare, quod minus trecentos pa

aus aberat, suasit, et in litore alios alibi modicis intem vallis fodere Montes ingeniis altitudinis spem facii

hant, eo magis quia nullos apertos evergerent rivos. Nevitas mutinere hitices, quorum venae ut mare manantes undae miscerentur. Unc deducta summa mana erat, eum scaturigines turbidas primo et tenues

mmcise dein quidam minamque tundere aquam,

289쪽

velat Deam dono, di mini AEquantum ea quoque res due famae et auctoritatis apud milites adjecit. Iussis deinde militibus expedire arma, ipse cum tria hunis primisque ordinibus vadit ad contemplandos

transitus qua descensus laestra armatis, qua in ult riorem ripam minime iniquus adscensus esset. His satis exploratis, illa quoque primum, ut ordine ac sine tumultu onmia in agmine, ad nutum imperiumque re eis fierent, provissi in omnibus simul pronuntiaretur, quod fieret, neque omnes emudirent incerto imperio accepto, alios, ab se adjicientes, plus eo quod imperatum sit, alios minus lacere clamores desiae dissonos oriri omnibus Ioeis, et prius hostes, quam ipsos, quid paretur, scire placere igitur, tribunum militum primo pilo legionis secretum edere imperium: illvin et dein singulos, proximo cuique in ordine eenturioni dicere, quid vovi facto sit; sive a primis signia ad novissimum agmen, sive ab extremis ad primos perferendum imperium siti Vigiles etiam novo more mutum in vigiliam ferre vetuit non enim in pugnam vigilem ire, ut armis utatur, sed ad vigilandum, ut,

cum senserit hostium adventum, recipiat se, excite que ad arma alios scuto prae se erecto stare gale

tos deinde, ubi fessi sint, invisos pilo, eapite super marginem Muti posito, solatos stare ut fulgentitas armis procul conspici ab hoste possint, ipsi nihil pr

videant. Stationum quoque morem mutavit ammi omnes, et frenatis equis equites, diem totum persi hant id cum aestivis diebus, urente assiduo sole, fieret, tot horarum aestu et languore ipsos equosque fessos integri saepe adorti hostes, vel pauci plures ex hant itaque ex matutina statione ad meridiem decessi, et in postmeridianam succedere alios jussit ita numquam fatigatos recens hostis aggredi poterat. XXXIV. Hare cum ita fieri placere, concione vi vocata, pronuntiasset, adjecit urbanae concioni convenientem orationem '' Unum imperatorem in eis en providere et consulare, quid agendum sit, daem

290쪽

nugae per se, nune eum us, quos advocaverit in ea

inlium qui non Mnt advocati, eos ne palam nee mineret, actare consilii sua. Militem hae tria eurare debere, corpus ut quam validissimum etsemicissimum habeat, arma apta, cibum paratum ad subita imperiat caetera scire de se Dii immortalium et imperatori suo

curae esse. In quo exercitu milites, consul, et u Perator rumoribus vulgi circumagatur, hi nihil inii tare esse. Se, quod sit ossicium imperatoris, provis rum, ut bene gerendae res occasionem eis praeheatrinos nihil, quod futurum sit, quaerere ubi datum athnum sit, tum militarem operam navare bis Ma ceptis concionem dimisit vulgo etiam veteraniari tentibus, se illo primum die, tamquam tirones, quid agendum esset in re militari, didicia in Non rem . nibus tantum his, cum quanto assensu audissent vecta consulis, ostenilerunt; sed rerum praesens est tua erat. Neminem totis mox castris quietum viderese

euere alii gladios alii galeas bucculasque scuta alii loricasque, tergere alii aptam corpori arma, experiarique sub his membrorum agilitatem et quatere alit pila, alii micare gladiis, mucronemque intueri ut faeila

quis cerneret, ubi primum conserendi manum cum hoste data erasio esset, aut victori egregia, aut

morte memorabili, inituros bellum. Perseus quoque cum adventu consulis simul et veris principio, stris per omnia moverique apud hostes, velut novo hinc eemeret, mota a Phila castra in adversa ripa posita, nunc ad contemplanda opera sua circumire duce haud dubie tranaetus speculantem. nunc ea omnia intentissima cura rumparare, quae ad vim faciendam oppugnandaque castra usui eam possent nihil omittare, quod sive adversus hostem, sive ad suorum adjuva da vires, magno duci conandum faciendumque esset: et ipse, tamquam in summae rei jam diserimen venti rus, acuere militum animos, firmare opera magis aemigia nunquam satis pro moram retia tutam mu