장음표시 사용
291쪽
tamque Apam eredere. Tamen, in acerrimo utrunque ardore, quieta per aliquantum temporis stativa fuere et me unquam tantos exercitus, tam in propinquum collatis castris, iam tranquillos consessima mem-riae proditum es Interim fama nuntiat, victum in Illyrico Gentium regem ab Anteio praetore, dinumque cum domo tota et universa ditione in pote
xxxv. Quae res Romanis auxit animos, me donibus regique eorum haud mediocrem attulit terr etem. Et primo supprimere in occulto famam duarei est conatus, missis, qui Pantauchum inde venie tem appropinquare castris vetarenti Sed jam et pueri quidam viri ab suis erant, inter obsides Illyrios dueti iis, quo quaeque adcuratius curantur, eo laenius I quacitate regiorum ministrorum emanant. Sub idem tempus Rhodii legati in castra venerunt cum Eadem de pace mandatis, quae Romae ingentem iram Patrem excitavere. Multo iniquioribus animis a matrem consilio auditi sunt. Itaque eum alii praeeipires sine responso agendos castris, pronuntiavit, post diem quintum rimum se responsum daturum. Interim, ut apparet quantur, pacificantium Rhodiorum in toritas valuisset, consultare de ratione helli gerendi eo it. Placebat quibusdam, et maxime malo uanatu, per Enipei ripam munitionesque vim faceret e fertis et vim facientibus resistere Macedona non posse ex tot castellis aliquanto avioribus ae muniatioribus, quae validis praesidiis insedissent, priore anno dejectos ' Aliis placebat, octavium cum classe me talantem petere, et populatione maritimae oras Matringere copia regias ut altero ab tergo se oste dente bello circumactus ad interiorem partem regni tuendam, nudare aliqua parte transitus Enipei cogeris. tur. Ipsi natura et operibus inexsuperstilis ripa vidis.hatur et, praeterquam quod tormenta ubique div -aitaement, missilibus etiam mesius et certiore ictu
292쪽
lutine uti audierati Alio vectabat mens tota daeis: dimissoquineo illa, Perrhaedos mercatores Sehoenum
et Menophilum, notae et fidei jam sibi et prudentiae
homines, arcesinos secreto Pereontatur, quales ad
Perrhaebiam transitus in Cum mca non iniqua esse dicerent, praesidiis autem regis obsideri, spem evit, si nocte improviso valida manu aggressus ne opinantes esset, dejici praesidia posse: Iacula enim et sagittas et caetera missilia in tenebris, ubi, quidi latur, procul provideri nequeat, inutilia esse gladioeomminua geri rem in permixta turbia quo miles Romanus vincat.' His ducibus usurus, praetorem oci vium arcessitum, exposito quid pararet, Heracleum eum insae petere jubet, et mille hominibus decem dierum e ta cibaria habere. Ipse P. Scipionem, aleam, Q. Fabium Maximum illium suum, cum qui que delectis millibus, Heracleum mittit, velut clamem eouscensuros ad maritimam oram interioris Macedo-mas quod in consilio agitatum erat vastandam S ereto indicatum, cibaria his praeparata ad Hassem esse,
ne quid eos morarctur. Inde justi duces itineris ita dividere viam, ut quarta vigilia tertio die Pythium
adoriri possent. Ipse postero die, ut distineret gem ab circumspectu rerum aliarum, prima luee medio in alveo eum stationibus hostium proelium commisit: pugnatumque utrimque est levi armatura nec in Moribus armis in tam inaequali alveo pugnari poterat. Demensus ripae utriusque in alveum trecentorum sermo passuum erat medium spatium torrentis, alibi aliter cavati, paulo plus quam mille passus pateri, Ibi in medio spectantibus utrimque ex vallo astrorum ne rege, hinc consule eum suis legionibus, pugnatum eati Missilibus procu regia auxilia melius pugnabant; eomminus stabilior et tutior, aut parma aut acuto Ligustino, Romanus erat Meridie fere receptui cani suis consul jussit ita eo si diremtum proelium est, haud paueis utrimque interfectis. Sole orto posterudis, irritatis certamne animis, etiam acrius concurrum
293쪽
eae hae Romant, non ab his tantum eum quihusem
traminia certanis erat, sed multo magis ab ea multia militia quae disposita in turribus stabat, omni gener missilium Morum, En saxis maxime, vulnera intur Ubi propius ripam hostium sudissent, tormentis missa etiam a d ultimos perv-bant. Multo pluribus eo die antistis, eonsul passio serius recepit suos. Tertio a proelio aritimiit, degressus ad imam partem mi trorum, vinii per devexum in mare brachium tran num tentatur Persem, quia in oculis erat,
tantum emum ad repellendum ea parte hostem omnem eurata iamn Me nihil aliud sollicitus. Interim
P missa, cum attributa sibi manu, versus mare H racleum prefectus, postquam eo pervenit, Jussis compora eurare militibus, noctem exspectavit. Tum verationavi, mandata prae in ducum exposuit ac priamis ea intendentibus tenebris, flexo ad montem itinere, ad Pythium, ut imperatum erat, ossa silentio dueit. Ula ventum ad summum cacumen est, quod decem amissius Massicit avitudinem assurgit, fatigatis militibus Q id requietis datum. Hoc jugum, ut antae tum est, Mila, et Histraeus, et Theogenes, a Perseo mimi eum quinque millibus Ma donum odii hantisad tanta negligentia regiis ducibus erat, ut nemo ac ventare Romanos senseri Bopitos aggressus meo da sago stella demit, si Polis fides ipse evim
ea in epistola, quemdam regum, longe aliter
rem narrat tem arduo adscensu fuisse, sed in--todit'm, ita ut istum meu remissio negotio m minast, mai tranam Cretentia ex iis, quos gemme erit, ad Peraeacueutrisset, eumque emisset, quid ageretur. Regum ipsum quidem mansisse in eastris, sol misisse duo Macedonum, decem auxillarium millia, Milone dum, ad occupandum aestum. Cum his aderrima pugna in summo jugo concursum esse atque, inter alia, arae a Thrae milite ferro appetitum,
quaea ipse, adacta per et hasta, tradimenti vh
294쪽
tos tandem Macedonas loco cessisse Milouemque Maum turpissima fuga, ad tis armis, saluti consuluisse. Romanis iugientes persequentibus lacilis et sine ullo pericula in plana descensus fuit. Hoc rerum statu Perseus ambigere, quid facto opus. Cum, aperta
jam per salium via, metueret, ne circumiretur at manis omnino Meesse erat, ut aut ad Pydnani reo dens hostem ibi exspectaret, sub muris munitae urbis mino, periculo certaturus aut copiis per urbes,
cedoniae ilispersis, convectisque in loca munitiora se gibus atque pecoribus, populatos a os et nudum hosti relinqueret solum. Anceps fluctuabat 'inter haec duoeonsilla regis animus Amici tutius quoque id, quod
honestius foret, rati, hortabantur, ut pugnae casum e periretur. Mium et numero praestare militum, et vero etiam virtuti credere debere, quam ingenitam animis accensura quoque essent illa validissima et san tissima apud homines ad fortiter pugnandum incit menta, arae, foci, sacra, inter quae et pro quibus dimia candum esset et parentes ac conjuges; rex denique ipse inspectans, seseque in partem discriminis os rem. ' His motus rex ad pugnam sese comparavit; et, cum retrocessisset ad Pydnam simul castra locat, simul instruit aciem suum cuique ductorum munus locumque assignat, tamquam statim ex itinere dimicaturus. Regio erat hujusmodi campus explicandae phalangi, cui aperta et aequabili planitie opus est, opportunus non ita tamen, ut facile promoveri posset: perpetui deinde miles, qui levi armaturae tum refugiendi, tum circumcursandi, copiam praeberent Amnes duo. Asonem alterum, alterum Leucum incolae appellant quamvis tenui tum fluerent aqua, aliquid tamen negotii facessere Romanis posse videbantur.
Emilius, junctis eum Nasica cutis, recta ad hostem
ire pergi verum ad conspectum exercitus et numero et rotare militum validissimi, et egregie instructi et parati ad pugnam, stupefactus substitit, multa a eum reputans. 'q
295쪽
anni post circumactum solstitium erat hora dies jam ad meridiem vergebat:
iter mulio pulvere et incalescente sole factum erat alastitudo et sitia jam senuebatur, et meridie instante. magis ac murum utrumque apparebat. Statuit sicii Dei amenti atque integro hosti non odicere. Sed tantus ardor in animis ad dimicandum utrimque erat, ut eonsuli non minore arte ad suos eludendos, quam hostes, opus esse Nondum omnibus instructu, instabat tribunis militum, ut maturarent instruere: circumibat ipse ordines, animos militum hortando impugivm accendeba ni pria alacre riguum pos e in deinde, quantum incresceret aestua, et vivi minua vigentes et voce se, ores erant, et quidam iuiscumbentes scutis, nitique pilis stabant. Tum jam aperte primis ordinibus imperat, metarentur hortam castrorum, et impedimenta constituerent. Quod uri-i milites sensere, alii gaudere palam, quod immavia labore flagrantissimo aestu non coegisset ym ae: egati cire imperatorem ducesque extemi erant, inter quo et Attalum omne approbantes, eum P naturum consulem credorant neque enim ne his cunctationem emerat suam tunc mutatione consilii subita cum a starent, Nasica unia ex omnibus ausus est mo me
mulam, Ne hostem pridem ludificatum priorea
imperatores, fugiendo certamen, manibus emitteratis Vereri, ne nocte abeat, sequendus maiam latam.
perimis in intima Macedoniae exercituaque ala prioritas ducibis per calles saltuaque Macedonisoriam
montium vagando circumagatur. Se magnopere a in
aere, dum in eampo patenu hostem habeat, aggredi
tur, nec inatam oecationem vincendi amittat commi nihil otiamus ubera admonitione iam clari ad iescentia, ' Et eg',' inquit, Aranaanimi latum habui, Nasica, quem tu nunc habes et, quam ego,
habeo, tu habebis. Minis belli maius dii iiii. Pugnandum, quando abstinendum ma Mn
296쪽
operis et stanti nune in aeteri aere, quam de emishoelle qui se melius ait rationes alias reposcito: nunc auetoriine veteris imperatoris mutentus eris. Contieuit adolemensa haud dubie videre aliqua impedimenta pugnae consulem, quae siti non aniat
xxxvII. Paulus, postquam metata castra imp dimentaque eo eat animadvertit, ex postrema a triarios primos subducit deinde principes, stantibus in prima aere hastatis, ri quid hostis moveret
eremo hastatos, ab dextro primum cornu singulorum paulatim tignorum milites subtrahens. Ita pedites, equitibus eum levi armatura ante aciem hosti opposiatis, sine tumultu abduelli nec ante, quam prima hom tam ne sessa perducta est, en statione equites reumati sunt. Rex quoque, cum sine detrectatione parat
pugnare eo diu fhimet, contentus, quod per hostem moram fuisse pugnae mirent, et ipsa in castra optas Murtiti Castris permunitis, C. Sulpicius Gallis, i inius militum serendae legionis, qui praetor sup Horis anno merui, eonsulis perimasu ad condionem militibus vocatis pronuntiavit, nocte promma, navis id pro portento ad erat ab hora semandi usque ad quartam horam noctis, iunam desectumn esse. Id, quia naturali ordine statis temporibus fiat, et sciri ante et praedici posse. Itaque quemadmodum, quia enim is lunaeque et ortus es occasus sint, nunc Plenomiae, nune senescente, exiguo cornu siluere lunam non mirarentur ita, ne obseurari quidem, eum eo ,
datur umbra terrae, trahere in prodigium debere. Nocte, quam pridie Nonas Septembres insecuta est dies, edita hora luna cum defeeisset, Romanis militi-hus Galli sapientia prope divina videri r Macedonas, ut triste prodigium, Measum re semiciemque gemus portendens, movit nee aliter vates Clamor ulu latusque in matris Medonum fuit, donec lana in suam lucem emersit. Postero die, tantus utrique a din exercitui ad eosidium um fuerat, ut et regem m
297쪽
consulem suorum quidini, quod sine melio discemim esset, accusarenti Regi promta defensio erat, non eo solum, quod hostis prior, aperte pugnam detrectan in castra copias reduxisset; sed etiam, quod eo loco signa constituisset, quo phalanx, quam inutilem vel mediocris iniquitas loci Aceret, promoveri non Po se Consul ad id, quod pri, praetermisisse pugna dis occasionem videbatur, et locum dedisse hosti, in te abire vellet, tunc quoque per speciem immolandi terere videbatur tempus, cum tum prima signum Propositum pugnae ad exeundum in aciem fuisset. Tertia demum hora, sacrificio rite perpetrato, ad coram silium vocavit atque ibi, quod rei gerendae tem aesset, loquendo et intempestive considiando videbatur quibusdam extrahere. Post sermones tamen consul
. XXXVIII. M. Publius Nasica, egregius adolescens, ex omnibus unus, qui tui hesterno die pugnari placuit, denudavit mihi mirum cynsilium idem postea, ita ut
transisse in sententiam meam videri posset, tacuit Quibusdam aliis absentem carpere aperatorem, quam Praesentem monere, melius visum es Et tibi, P. Nasica, et quicumque idem, quod tu, occultius sens runt, non gravabor reddere dilatae pugnae rationem. Nam tantum abest, ut me hestemae quietis poeniteat, ut servatum a me exercitum eo consilio credam in qua me opinione esse ne quis sine causa vestritimor dat, recognoscat, agedum, mecum, in videtur, quam multa pro hoste et adversus nos fuerin Iam omnium primum, quantum numero nos Praestent, neminem vestrum nec ante ignorasse, et hesterno die Oim plicatam intuentes aciem animadvertisse, certumn heo. Ex hac nostra paucitate quarta pars militum praesidio impedimentis relicta erat: nec ignavissimum quemque relinqui ad custodiam sarcinarum scitis. Sed
fuemnus omnes parvum hoc tandem esse credimus,
quod ex his castris, in quibus hac nocte mansimus, exituri in aciem hodierit aut summum crastino dis
298쪽
ia ita vadaiatur, Diis hene juvantibus sumus p u lina
interest, utrum militem, quem neque maenacior umnaque operis fatigaverit, requietum, integrum in tentorio suo ima vere jubeas, a pie in aciem planum virium, visentem et orpore et animo educaes arilam itinere tigatum, et onere fessum, madentem audore, ardentibus alti lancibus, ore atque oeulis r platia pulvere, torrentem meridiano sole, hostiis Misarmenti, quieto, qui nulla a Mite consumtas vires ad
proelium afferat Z Quis pro Deum fidem ita domis
paratus, vel iners atque imbellis, fortissimimi virum non viderit 3 Quid i quod hostes per summum otium
instruxerant aciem, reparaverant animos, stabant comis
positi suis quiaque m ibus nobis tunc repente mispidandum in aes matruenda erat, et incompoaetis eo
inam inordinatamque habuissemus castra munita, provisam aquationem, tutum ad eam iter praesidiis impositis, explarata eirca omnia an nihil nostri' hentes praeter nudum campum, in quo pugnaremus pu ros vestri castra remita portum ad omnes maus exercitus duoebant esse unde ad pugnam exirem quo Dotati tempestate pugnae receptum haberent rideo, cum minimantis ea sepissent, praesidio quoquo valido firmabant; quod, qui castris exutus erat, etiamin pugnando acie vicisset, pro victo haheretur. Castramne victori ereptaevium, victo per avium. nam multi exercitus, Fibus umma prospera pugnae fortuna fuit, intra vallum uompulsi, tempore sinu interdum momento post, eruptione facia, victorem hostem p pulerunt Patria altera est militaris hae sedes DLIamque pro moenibus, et tentorium suum euique mois domus ac mates sum Sine ulla sedo vagi L. micassemus, ut quo retores nos reciperemus ius
difflevitatibus et timessimentis pugnas illa opponisura dii hostianae inremosita nocte alassis 3 quantum raram, inaesiti essentem in ultimam Maeetanimae 2 s
299쪽
inam re pro diversis nationibus ammtu inhviviue ila his et Paeones fuere Suhihatam viamsi ad forum, taem LeucasIndem phQmgem appellabant;
Meet quotquot robore ac virtute praestahant, a gentes auratis annis sagisque puniceis. Ea media acies fixit nos sequebantur mios ab aereis lucidi
que cineis Chalcavidas dicebant, si Aglavidam
Haec phalanx Juxta alteram in dextro ore lamineat. Praeternis utramque phalangem, quod praecia um robur erat Macedonici exercitus, cetrati, me dones et ipsi, arissas gerentes, quemadmodum pli tingitae, metera levius armati, in cornua diviti erunt, ante reliquam aciem prHecti et eminentes Fulginiteampus armoriam splendorer clamoribus cohortanti tisas invicem vicinii es personabanti Harum omnium emarum prodeuntium in pugnam ea fuit mi ritas et audacia, ut, qui primi interfecti sunt, ad ducentos et quinquaginta passus a Romanis castris, derent. Progrediebatur interim milius utque a vertit eum reliquos Macedonas, tum eos, qui in m langem contributi erant, partim clypeia partim me ex humero detractis, inelinatisque uno signo aristi excipientes Romanorum impetum, admiratus et illam densatorum agminum firmitatem, et vallum p*otentis agis horrena, stupore simul ac terrore perculsus sat tamquam non aliis unquam tam te hilo speetam Seonspicatus ac postea id saeptus commemoram et prae se ferre solitus est. Tum vero sedulo insim lans perturbati animi motum, vultu sereno ae secura fronte, et rapite et corpore latere aciem instruebat. Iam pugnabant Peligni adversus oppositos sibi eis,tos, cumque diu maliumque eonnisi perrumpere eo
sertum agmen non possent, Salius, qui Nimios due bat, arreptum signum in hostes misi Hle mons accensum certamen est, dum hine Nigni ad reeipie dum almum, hinc Macedones ad retinendinn, summa spe nituntur. Illi praelangas Medonum hastas aut Meto incidere, aut umbone impellere, aut nudis etiam
300쪽
interdum manibus avertere. Hi ambabus firmiter comprehensas tanta vi adigere in temere ac furore caeco ruentes, ut transfossis scutis loricisque, transfix ethim homines super capita projicerent. Sic profligatis Pelignorum primis ordinibus, caeduntur quoque, qui post illos steterant atque, etsi nondum confessa fuga, pedem referebant tamen montem versus Ol Trum indigenae vocant. Hic vero exarsit Amilio dolor, ut etiam ex indignatione paludamentum sci deret. Nam et in caeteris locis videbat cunctari suos, timideque accedere ad illam velut ferream sepem, qua undique acies Macedonica inhorrebati Sed animad- .vertit peritus dux, non stare ubique confertam illam hostium velut compagem, eamque dehiscere identidem quibusdam intervallis, sive ob inaequalitatem soli, sive Ipsam porrectae in immensum frontis longitudinem, dum qui superiora occupare conantur ab inferiorari nentibus, vel tardiores a citatioribus, et progredientes a subsistentibus, instantes denique hosti ab impulsis, inviti licet, necessario divelluntur. Ergo ut omnino rumperet ordinem hostium, et inexpugnabilem illam universae phalangis vim in multa minutatim proelia carperet, imperat suis, ut intenti quacumque rimas agere hostilem aciem viderint, illuc quisque impetu inferantur, seque cuneatim in hiantia ves tantillum spatia insinuantes, strenue rem agant. Hoc edito imperio, et per totum cercitum circumlato, hae alteram
e legionibus in Jproelium ducit. XLI. Movebat imperii majestas, gloria viri, anta
omnia aetas, quod major sexaginta annis juvenum munia in parte praecipua laboris periculique capess bat. Intervallum, quod inter cetratos et phalanges erat, implevit legio, atque aciem hostium interrupit. tergo cetratis erat, frontem adversus clypeatos habebat: aglaapides appellabantur. Secundis,legionem L. Albinus consularis ducere adversus leueaspidem