Caroli Paschalij Regis in Sacro Consistorio consiliarij Legatio Rhætica

481쪽

negotio , nisi bona eius gratia tenta, . tum esset, hic quidem Veneta Respublica rem constabilisset, & r eo foederi derogatum esse nulla no- is querendi ioccasio praebita esset. Nec item vos factum velare , interpretando excusare, Vexare vos Molli,snunc necesse haberetis. Tum sua quies huic genti immota mansisset. Verum quo pacto ij qui hoc negotium conficiendum susceperant, in eo versatisimi, Gallicae, Venetae, Rhaeticae ra-HOnςs , quod huc Pertinet, toties ac

taris inemen ter conturbatae palam

faciunt. Et Rhaetos quidem vestrum hoc foedus apud Hispanos in tantam inuidiam adduxit, ut de foedere cum

ipsis non tantum minaciter, sed, arce condita, iniuriose , & Violenter egerint. Atque adeo quoties de ea arce diruenda actum est , nam rex amia eam, di foederatam gentem tam gra ui onere alleuari vehementer cupi bat i ac in eath rem incumbens vestros

482쪽

MDCXIV LEGA et Ioad praeclari operis societatem inuita

bat, tunc vero ipsi Italicae quietis non turbandae accersito praetextu, totam rem aspernati sunt. At etiam cum de Vallellina aduersus euidens periculum

praesidio firmanda ab consilio secreto actum est, non ante quicquam, quod ullius operae pretium esset, inde extu di potuit, quis vestris rex munificen tiuimus sua benignitate praeisset. Hinc illae populorum irae, & seditiones, quibus Rhaetica res quassata, & prope di

siecta est. Qins eam hoc tanto periculo ereptam .retraxit in tutum , nisi' unus rex λ Annon potius, tali Rhaeticarum rerum statu , ij qui hic rem Venetam curabant, seorsim a nobis omnia senserunt λ Annon sciri voluerunt , nobis, & sibi nullam esse eo rum consiliorum societatem, quae sola ad hortim foederatorum indemni tatem pr standam pertinerent Tu

ipse illorum vestigiis insistens huc ve- lxisti, ut paucula pecunia per multa: i

483쪽

speciem dispergenda , & speciosis,

promissis, & fingendis rumoribus hanc gentem nobis subtractam traheres ad Vestras partes, refl*e n

stras hic quidem qua posses , labefactares. Ecquas machinas non m iuisti , ut regiae maiestatis cultores ab antiquo cultu avocares 3 Rha ticam inhiltitudinem in regis beneficiarios immitteres uniuersos in

sui excidium impelleres Annon Rhaetis perstiadere voluisti , exstare 2xoffissum , quo se rex ad rogandam vestri deris 'ienouationem

adstrinxit 3 Exin id promissi deri uasti in personam legati regij, cum

tamen a neutro vobis quicquam promissum fuisse , tu ipse fateri necesse habueris. Hoc cum Rh tis , Ut rex calumniae eriperetur , aperiri necesse fuerit , repente exclamare occoepiastis, indignam rem esse, sic a nobis Venetς Reipublicet rationibus obsisti. Eadem is , qui aduersario scu-

484쪽

UDCXIV LEGATIO tum opponit, iniurius dicatur, quod ei 'iugulum non pigbuit. Annon propalam dixisti , Si eius regij pro-- mim effectus non appareat, 1ibi Venetos personam detracturos 3 Quid, ea detracta, peius facere potestis, quain ea quς facitis 3 Annon ape tae malignitatis illud est quod tui dinspant , Studia Rhaetorum nequaquam vobis deesse , atque adeo regem hoc vestrum foedus renouari cupere. Sed me unum esse vobis

obstaculurn oppositum. Hoc pacto aut regem animo imbecillo fingitis, qui me. ad sua iussa redigere non possit. Aut me prauissimo hominem ingenio dicitis , qui voluntati, iussisque regis domini mei obniti audeam. At tute tibi ad haec omnia e postremo , & recente huius gentis decreto responsiam sume. Nisi mauis sciscitari famam , & inde caetera coniicere. Tiguri , in aliis Helvetiae locis de nobis, α

485쪽

rebus Rhaeticis quicquid sbi collibi tum fuit , disseminarunt , omnia contra fidem. In primis illud instagne beneficium', quod tibi nomine regis obtuli , silentio tramis. . sum. Id quod Helvetiis permirum accidisse , ij memorant, qui inde

huc veniunt. Hic , hic tuos oportuit esse dicaces , tantique regis be nignitatem palis praedicantes e rum , per quos transirent, aures im-llere laudibus eius, non ubicunque eLient, malignis, & mendacibus se

mollibus meliores violatum ire. II

lud quoque dicere non dubitarunt, Eam transitus facultatem a mo tibi oblatam fuisse , quod metuerem , ne sine ulla ope nostra de foedere rem conficeres. Hic vero , quid ego tibi multa dicana 3 Rem tibi autbrem habe , & inde abunde cognos- ce quid absque ope nostra conficere

pustis. Si lubet, perge qua coepi sti Qim magis procedes , hoc tibi

Ff iiij

486쪽

, liquidius constabit, mihi tunc nullam fuisse, ac ne nunc quidem Hlam causam esse metuendi is ab vestra nora maῆis quis metuenda. Mi

rum certe fuit, illum haec omnia a ditu tam aspera tamdiu attentum, ac tacitum auscultasse , nec ad v, iam earum rerum respondisse , ad

quas , si verae non essent , exarsisse debuit. Verum ita est , Cui conscientia defensionem denegat , lentium imperat. -Tant,n dixit, fieri posse, ut mista mihi dicta siletarint , quae non sint Vera. . Qin est re

ceptus illorum , qui e laqueis verita tis excusate elabi student. Dixit quoque, se nondum Rhaetos rogasse se dus , hoc innuens, si petiisset, obtineri potuisse, & adhuc posse. Senatus Ue- nexus, inquit, lenta, & cauta consilia. subitis aqtehabet. Nihil quidem acturus est, quod rςgi displiciturum sit, cui suam singularem obseruantiam cupit esse perspectam. Iamrempus, inqu o

487쪽

R H IE Τ I C A. 229 esset , veterem istam, ac tritam orationem Uutatione mentis , ω consilij

comprobari. Postridie Curia disce dens sitas aedes ita instructas reliquit,ut cito redeundi animum hinc proderet.

Transactis paucis diebus, iussiis sum

petere a Rhstis eam delectias partem, quam ea pens Helveticis militibus adiungere solet, quoties regi ex foedere scribuntur sex millia militum. Eum delectaim Rhaeti impigre habuerunt.

Eodem anno noua de causa iuxta seditionem ventum. Sane maiori metu Rnaeliani conterritam , quam motu concussam constitit.Eius nouitatis initium fuit inpago Cicereio. Inde tram sit in Trimontanum. Protestantes in utroque pago ecclesias ritibus catholi cis antiquitus destinatas sibi concedi licentius flagitabant.Catholici respondebant, ea templa a maioriblis idcirco fuisse condita, ut in iis catholici ritus celebrentur. Anteactis quidem tem

poribus usque ad eum diem nullum

488쪽

MDCXIV LEGATIO alium Dei cultum eo inductum fuisse, extra eum, qui apud catholicos in usii

est. Hoc ius vetustate corroboratum

sibi adimi non pasturos. Si sibi vis fiat,

se vero iusta iniustam repressuroS.CO-tra,protestantes dicere, Virisque communes esse maiores, qui sibi, &post ris illa templa aedificaverin ad vota nuncupanda, non distincto , quo ritu. Sibi quidem non esse eata mentem, ut iis templis catholicos arceant. V erum nec aequum esse,se,eorumdem maiorum posteros inde excludi. Om nes pariter, sicut eiusdem iuris consox

res iisdem templis uti oportere, haud. minus quam eodem foro, aliisque lo- cis, quae ibi sunt publici iuris. Vicitibus tamen, ac temporibus discriminatis, ne alij aliis impedimento sint. Eo η dem iure nixi partem reddituum ec-- - . clesiae aequum censent cedere pro me

cede ministris debita, qui sibi sint id ipsum quod presbyteri catholicis. Sane ecclesiasticis hominibus ea bona le-

489쪽

gata fuisse dicunt, qui sibi non sint presbyteri , sed ministri. Catholici

neutrum fieri posse firmant. Nam quibus maiores dicant esse eosdem , his hodierno die esse diuersa sacra, quae priscum illud ius mutent. Caeterum si huic nouitati locus sit, & fraudem, re

vim fieri sis, quae testatores iusserint. Hos enim constat, non alios ibi ritus, quam usitatos,&catholicos induci voluisse. Qui ergo, veteribus damnatis, nouos accersant at noua sibi templa, Ρηoritolaiae Ininistrorum alimentis redaim natu it. Catholicis templis, ac redditibus abstineant.Cum hςc tu gia in dies gliscerent, occasone Tri- montanae ecclesiae prope Ventum ad manus est. Sed cum protestantes, illuc adducto secum, &induisto,catho licis nec opinantibus, ministro, paratiores venissent, haec in pago Trimomuo catholicis paganis quiescendi causa fuit. Qui interim , ut qui numero

superctur,sibi vim fieri apud suos gra-

490쪽

uiter queruntur. Et Vero protestantes

tunc quidem catholicos ut sibi viribus impares, magis, magisque despectabant. Iam seditio, iam omnis pestis erumpebat, cum,quibusdam viris bo

nis adhibitis, cogitare coepi, qua ratione nascens hoc malum proteri posset. Et iam ad hos rumores nonnulli Curiam conuenerant, Hos consecuti sunt alij, qui in utraque parte antesignani dicerentur. V t adfuerunt, aegre ab eis impetraui, ut concordiam iitibus an- lteponerent, & pacem laam turbas mallent Pactionibus rem transigi pos se dixi,s,ut inter consanguineos popinios fieri par est, ires tractationi mandetatur. Hanc rationem si sequantur, mul- sto sanguini parcitum iri. Verum ea tunc erat in exibilis quadam utrius. que partis, & pervicax indignatio, ut irae, minae, questus acerrimi tractatio ni, & quietis colloquiis intercederent. Catholici audentius agebant, Vt iure superiores. Protestantes serocius ut Vu