Caroli Paschalij Regis in Sacro Consistorio consiliarij Legatio Rhætica

451쪽

esset id quod nulli Veneto persuasum esse posset, i haericam gentem de eo singulares Deo gratias agere, quod se

iugo Veneti foederis exuisset. In omni laus communitatibus laua murmura aduersus ipsum oriebantur, cui cum in Rhania nihil negotij esse dicerent, tamen Curiae diutinam mansionem meditatus multis turbellis excitandis occuparetur. Alij atrociora loquebantur. Et inibi propemodum res erat, Vt sub vexillis cohortes ducerentur in eOS, si qui reperirentur , quibus vel leuis

Veneti foederis instaurandi mentio excideret. Agnoscinat, quis contemptim cum tota S nte agatur, de

quot modis sibi inde illusum fuerit.

Binas , inquibant, a Venetis theras accepimus, quibus nos scire voluerunt, quanquam foedere finito, ant, quae tamen amicitiae iura, quae ipsis,& nobis communia sunt, mansura. Hoccine est, se amicum profiteri '

cie longinqui legationis hac transire,

452쪽

MDCXIII LEGA ΤΙ Ο ac diutius, ne magistratu quidem vn quam salutatu, hic haerere,vi indignis modis nos ad discordiam impellere

dc inter nos vix pristinis ereptos tumultus nouos excitare Anne id dolent,

quod iis malis subtracti sumus, in quae nos ipsi praecipites dederunt, nisi insuper huc mittant qui nos agitet, pro- . pemodum ut si simus Veneta manci pia Et nos ista diutius feremus t Non si viri sumus, & quidem nostrae libe

ratiS memores. Vix aliud tunc quidem per uniuersam Rhaetiam sermonibus assiduis vulgatum.

Tandem mihi ipse Barbadigus

nuntiariit reditum eius tabellarij, quem initio V enetias misisset. Dixit, Senatum Venetuni censere, ut is ex currat in Galliam, Mantuani, scilicet, negotij gratia λ & uti ad me perferat literas regis, quibus iubear omni ope praestare, ut Venetum foedus in Rhae-tia renovetur. Ibi ego , Id quod tibi, & Venere: Reipublicae nomine

453쪽

regis obtuli , nequaquam eo pertunet, ut Venetum foedus instaure, tur ; sed ut vobis per Alpes Rha ticas vestras militares copias trad cere liceat. Nempe haec est summa voti vestri , & eius siue ossicij, siue beneficii , quo nunc rex asscere Venetam Rempublicam potest Transitum dico , cuius & ius & pο- testatem, nec praeterea quicquam, opinor , foedus a vobis tantopere e petitum spectat. Ad haec is ita res. pondit, Cum omne, inquit, foederis momentum , ut tute ais , posse tum sit in transitu ,. idque nunc aga

tur , ut is Venetae Reipublicς quaer tur, & hoc ius ita solidetur , Ut conuelli non possit , certe haud minor res agitur , quam ipsum foedus , siquidem omnem propemodum vim deris transitus habet. Idcirco quill0bis transitum , ille ipse foedus eadem impetrare potest. Quae verba mihi argumento fuerunt, id quod ei

454쪽

nomine regis obtulissem,non satis camdide ad eius aures,& animu peruenisse, cui tantum beneficium ideo euiluisset,

quod fuisset obuiu & expositum quis quis,inquam, id quod in sua manu est, amico praestaturum se pollicetur, non

obligat se ad id pr standum quod non potest. Rex id quod dixi, suo iure potest. Quod vos petitis non potest.Trasitum,inquam,vobis concedi regis rationes ferre possunt. Foedus vobiscum ea ratione fieri, qua factu est, quin eadem Gallicu destruatur,non fieri posse constat. Nunc videte,an vobis id prς- stari honeste postuletis,quod amico, &adiutori vestro aperte nocet.Q netia si vestro foederi, ut aequum est, adh-ciantur ea, quibus expressis, & exceptis, regio foederi abunde cautum sit, tunc demum intellecturi estis, vobis istud foedus futurum esse nulli usui,cedite non foedus , sed simulachrum foederis. At vestra, & harum Alpium

xransitus ea ratio est,ut eo sine euiden i

455쪽

R H AE T I C A. ΣΗti rerum vestrarum discrimine carere non possitis Ergo aequissimum esset,id Vos regem rogare, quo Vestra commoda sine eius incommodo continem tur, reliquo abstinere, ne, scilicet, magno conatu id solum assequamini, ut

intelligatis,quid sit id, quod consequi,

ut essicere non est in manu vestra. Id prςcipue cognituri estis,quam parum, aut etiam nutal compendit ex eo C pturi sitis, quod non tam vobis concedi, quam extorquere velle videmiunt. Vt ad pauca redeam, ea censetis a quum esse regem V obis petere, quae si impetrauerit, sua ipse commoda re moretur. Id quod si faciat, tum vero non vobis beneupiens, sed rei suae in- , diligens, & suis utilitatibus inimicus merito pr dicetur. Etiam atque etiam Videte, ne tanti, tamque ossiciosi ambci modestiam nimis urgendo, Vos ipsos criminoso importunitatis nomine

inquinetis. His ninil respondit, sed ad ea flexit, e quibus perspexi, huic peri

456쪽

tioni Venetos tam pertinaciter ad has iere, quas sibi hanc regis Operam retribui aequum censerent pro illa,quam ipsi tunc quidem Mantuano pr staret

Cum tamen res Veneta, & Mantu na, propter Viciniam, ita connectantur, Ut alterius pericula propemodum ad utrumque pertineant. Vter horum vicino opitulatur non alium , quam se&illum hoc beneficio demeretur. Hoc ergo , inquam , quod memoras de

Mantuano, vobis unis imputandum, non nobis est. C terum ti Rex Veneti foederis redinte randi autor. fiat, annonie onerat eadem inuidia, qua

nunc V eneti in Rh tia sunt 3 Atilion

quantum malorum ea res progignet,

id merito regi Rh tica gens adscribetὶ Verum si ne regi quidem petenti mos gestus fuerit, quo loci eius autoritas delicitur 3 Ipse quidem quantum eff-cacitatis regiς maiestatis rogatum habiturum puto, si transitus petatur tam inessicacem eum fore video, si eae pre-

457쪽

R H AE T I C A. 2I ces totum foedus complectantur. At regiae maiestatis autoritatem in his licis vigere etiam atq; etiam Videte, ne, si cuiusquam alterius, vestra maxime

intersit. Et adhuc sic loquor, ut si de transitu transactum sit. Eam rem vos arbitramini esse impetratu facilem 3Me vide, huic genti nunquam persiavderi poterit, ut trasitum cuiquam per mittat , quamlibet obligata, nisi ad id bellum, quod omnes fateantur esse nocessarium, &ideo iustum. Cum, scit,

Cet, communitates edocebuntur,tram situm idcirco peti, ne Veneta Respublica ab Turca, aut ab alio quolibet, id quod Deus prohibeat, euersa, iter ei ad alios proterendos pandat. Hac, inquam, tam iusta,&necessaria peti tione huic genti persiaderi poterit, Vt regi ex foedere, & quamuis nullum foedus esset, iure veteris amicitiae, atque adeo pro tutela nominis Christiani c5- muniribus amicis transitum petentimos geratur. Hinc vide,quis grandi

458쪽

MDCXIII LEGATIO

beneficio sibi rex Venetam Rempublicam deuiiiciat, si hos ei transitus impetratos reddat. Certe tali, quod nonnis in magnam gratiam tanti petitoris, & ad submouendum ab ea parte Christia, itatis inges periculum concedi potest. H celsi is praeclare, Opinor , intelligebat, tamen serio dis mulare ipsi inter artes fuit. Nec extumuit id, quod facile existimatu fuit, illis precibus, quae nulla nec valida ratione, nec pudore commendarentur,

inditum iri nomen odios, efflagitationis. His utrinque dictis, ita discessit a

me, ut cui certum esset non mutare' consilium. Interea in Rhaetia audacter tentauit ea, quae cur me referre

pigeat, cum ipsum illa admittere non puditum sit 3 Vt enim ad rem redeam, iste, paulo post petiit a cosule Curiens, vi aedes ipsius concessu mercede c5- duceret. Responsum ei fuit, sibi siquid esset in Rhaetia negotij, id uti profiteretur. Quippe vocatum iri

459쪽

R H bE T I c Α' os Triumuiros, a quibus audientiam impetraturus esset. Respondit, Nihil sibi esse cum Rhettica Republicaret , sed quod agat cum legato regis Galliae. consido ista lac loqueretur , sequentia demonstrabunt. Ac tunc quudem nihil propalam agendum suscepit, sed omnia clam, & iis artibus,qub Dus eludi, ac ductari multitudo pollet. Denique,respectu mei, Curiae ut habitaret,ei permissiim. Hac re impetrata, dimittit per communipies qui diffeminent,Gallico legato& Veneto bene

Conuenire. Venetum quicquid agit, illo volente agere. Prςterea diuulgat, qua humanitate a me exceptus fuerit.

Hinc se ex inuidioso putat fauorabiblem fore. Rumor interim tota Rhaetia crebrescit, a Barba ligo iis omnibus, qui sint virilis sexus, viritim datum iri cechinum. At patribus familias duos, dummodo Venetum foedus continu tur. Tum eos, qui ab rege sunt indonati , quae est pleraque multitudo Ve-

460쪽

MDCXIII LEGATIO

netae munificentiae magnitudine inductos in partes Venetas turmatim traὶ turos.ld quoq, fama loquebatur,eum, quem Venetus legatus in Galliammi serit, in singulas noras expectari. Ab hoc regis literas regio legato redditum iri, quious nouationi Veneti foederis omni animi contentione fauere iube

tur. Id quidem, inquiunt isti; si est, vi

Veneta Respublica a rege impetrauerit, enimuero cum legato diligenter

agetur, Ut ea regis mandata quampri mum conficiat. Sin aliter rex sit animatus, tunc sibi legatum Venetum personam esse detracturum. .nppe quomodocunque res casura sit, hoc tibi foedus Venetam Rempub. reddi velle. Haec tunc oratio in ore illorum frequens fuit, qui nobis incumbetibus id Ioedus finitum esse credi vellent. Nimirum, ut, si regis impenso rogatu id Rhaeti redintegrarent, non idcirco Tex eo facto, ut recenti beneficio, sibi Venetos devinxisse, sed ipsis rem ere-