De illustrissimis viris pp. Petro martyre Sansio episcopo Mauricastrensi, et Francisco Serrano, electo episcopo Tipasitanorum, deque pp. Johanne Alcobero, Joachimo Royo, et Francisco Diazio ordinis Praedicatorum Fochei in Fokiena Sinarum provincia ma

61쪽

so DE MARTYR. SINENS.

singulis custodiendis , torquendisque de-. stinati erant. Dies amplius quinque in itinere consumserunt. Quod iter. cum ob vehementes aestus plenum molestiaru In esset. tum durius plane fuit propter victus tenuitatem , qui exigua oryzae coctae portione continebatur, & propter quietem, quae vinctis noctu negabatur . Namque ad palum, pilamve alligati, non alio locto Utebantur, quam satis humido solostorea

contecto , qua In storea magnus numerus.. turpium bestiolarum nidos fecerat, quae

culicibus junctae nullum eis requiescendi spatium relinquebant. In iis, qui humaniter nostros susceperint, duo Hing-Te-lO-yvenus , & Lin-Κi angus mandarini fuerunt, quorum sunt erga afflictos christianos ossicia a Tipasitano Episcopopo

- sterorum memoriae commendata . SeXta

post meridiem hora Vl. idus julias Fo

cheum Servatoris Christi famuli venerunt , horaque post in judicium Pro-Regis jussu adducti sunt, qui cum ex eis plura ad saltidium usque pro judiciorum consuetudine quaesisset , omnes ad judi cem reorum misit, qui eosdem in quῖtuor Metropoleos illius carceres distribui cum.

Christianis in XXIV. Fo-cheum, sive Fu-cheu sum

62쪽

ΟRDINIS PRAEDIC. si

tuburbia continet. Christiani, qui defessi stibi,ἡui

ambulando erant, cum horis duabus ad xμv

fores judicis reorum expectavissent, tum ita in carceribus distributi sunt . Episcopus Sansius, Dominicus Vuen chieus , &Ambrosius Hy-inus in Μin Hienum , Serranus Episcopus Tipasitanorum, Margentius Langus, & Dominicus Chieus in Praefecti urbi; Alcoberus , & Dia Zius in iudicis reorum , seu quaestoris provinciae; Royus denique , Thaddaeus GO chinus ,& Ι heresia Chuna in Heu ΚuOn-Hienos carceres contrusi sunt. In his tot doloribus , angoribusque, quos Propter incommoda , & labores itineris, ac diuturnam uaestionem c horis enim quatuor coram ro-Rege , flexis genibus interrogati suerant ) pertulerant: inque tanta rerum o nium inopia , cum catenis, manicisque se ire is, & squalore carceris inter innumerabiles , maximeque molestas besti las, Oppretii, ac pene confecti essent; Deus , cujus caussa pugnabant, suos mi lites non deserebat, immo vero novos eisdem spiritus addebat, & placidiorem con cedebat Bmnum , ut redintegratis viribuς, rursus pro religione in certamen descendere , strenueque confligere valerent. Interea mandarinis Heu Κuon-Hienensi.

63쪽

sa DE MARTYR. SINENS.

icendi dedit, a quibus ad d. XVII. kald

augusti, prima est quaestio instituta . A supervacaneum , plenumque fortasse molestiae opus esset, quae proposita , dictaque ultro citroque in quaestione quaque fuerunt, describere , quae eodem fere omnia recidebant; quamobrem iis productis, in quibus est quidpiam singulare, cetera in id judicium rejiciemus, in quo describenda omnia sunt quae ab Serrano diligentillime

litterarum mandata monumentis fuerunt.

stianos et . demonstratum est , venit, hominesque se-ορωρε,' 2 cum quatuordecim in carceres contruden-cit , idemque dos adduxit. In his Μaria-Hva, mulie-

pilis sum, resque aliae ex tertio S. Dominici institustitione du- to quatuor, Aloysia, Lucia, Iohanna , urbi metuit, & Rosa, ethnicus ille adolescens, quem Oxtr minui errore decepti milites in catenas conjece- εμφῆμ' ' rant, Agnesque puella fuerunt. Hanc tribu

nus hospitio recepit, ut eam sibi beneficio devinciret, faterique cogeret, quae ipse sibi falso ab sacerdotibus christianis flagitia perpetrari persuasisset . Idem , quum caput, duxque hostium est et, arcam , in qua ossa V. Francisci Capillae Martyris

asservabantur, a sportari, extraque urbis incenta collocari fecit, quod superstitione Sinensium teneretur, qui, si cadaver, os save cujusquam in oppida importentur, infortunium oppidanos laturos, luemque

64쪽

ORDINIS PRAEDIC. σ3

brevi suturam putant. Sed christiani diligenter de loco , in quo sunt eadem ora condita, cognoverunt, ut, cum divini numinis beneficio restituta Ecclesiae Sinarum pax fuerit , ea ipsa recuperare,& Μ nilam transferre possint.

XXVI. Atque haec sane occasio

fuerunt , quamobrem sacerdotes Europaei l. - du'

accusarentur . Namque a malevolis nun- sprimciatum Μandarinis fuerat, esse ea quidem stianos ad ve- unius alicuius infantis ossa , quae summia, nςεςiR . xi

religione ab Europaeis, veneticIi , allo tur, eaque derumque nefariorum scelerum caussa, asser ' , .c. varentur. Ergo XI. kal. augusti Serra- pho Chung-nus, & Iosephus Chung-Ηoeyus , cujus qμ aedes gratis, liberaliterque Serrano patuerant , in judicium adducti fuerunt, ut de iisdem ossibus interrogarentur . Uter que , id quod res erat, respondit i esse ea venerabilis viri Francisci Capi Ilae ossa , auem Capillam suisse Finsani capitis con-emnatum , cum Xun-Chy , ejus, qui nunc est, Imperatoris Κien-lungi proavus , apud Sinas imperium obtineret. Ad haec Μandarinus, qui praejudicata opini ne ducebatur, iratus , atque aegre ferens, Serranum intuens, abscede hinc cano capite serve, inquit, sunt enim haec infantis ossa, quae huc fascinandorum hominum caussa attulisti. Negavit Serranus;atque id esse , quod paullo ante assirmarat, Fo-ganensibus notum dixit. Esse namque ossa

65쪽

- DE MARTYR. SINENS.

illa viri cujusdam Europaei, cujus insignis erga Deum pietas fuisset, adeoque ta in diligenter in Sina servari consuevisse , quam caput in ejus patria, quo asportatum jam inde a multo tempore suerat, se

Ideni ex San- XXVII. His rebus gestis, Mandari-

:, nus finem inquirendi secit, seque jam di-

ct Dominieo xit de omnibus Pro- Regem certiorem fa-NIaritis pef. cturum. Vlu. idus augusti instituta rursum uni muri vi- de ostibus quaestio est . Vocati in judicium micae arti, Epitcopus Sansitus , Serranus , & senex,ulunt'. u. Dominicus Vuen chieus, ita judicibus rerum auctori- spondendo satisfecerunt , Ut eos verita- ζ 3ὸνἡji ieIn fateri , nihilque de nostris suspicari. cogerent. Nihilo secius id ut magis, ma- Regem tabu gisque constaret, gratumque Pro Regi fie- Ιηs mittunt, ret, datum a Mandarinis negotium quin-eemia chri. que , aut seX UIris anatomicae facultatis his . . '' peritis fuit , ut de ossibus , quam dili pentissime potuis ent, cognoscerent. Hi, quum accurate , quod jussi fuerant, fecillent, communi si mentia , esse ea viri, non infantis ossa dixerunt i Ea re judicata, referri omnia in acta . ex quibus sacerdotuin christianorum innocen)ia cognosceretur , Mandarini curarunt; ea deinque post, ut seri consuetudo , Pro Regi exhibuerunt. Pro. Rex, iu- XX Ulli. aegerrime Pro Rex capita '. v. 'ias Iis ΠOminis chrilliani in i micus, atque istituit, quos hostis tulit, cognosci ex actis innocentiam

66쪽

duos ipse reos esse stravissimorum crimi- tur. ΜuD-num volebat. Quare Mandarinis, Ut ne Episcopum ,

coeptam quaestione in habere pergerent, : :: '

imperavit. Inde, ut ingenio indulgeret, teras monue-' e Mandarinis Provinciae Chane Pu-hie- . . : ς' ς num , I len-Hln8-hlenumque homines

saevos , atque crudeles delegit, qui rem gererent, hisque Yen-Ping-fuae urbi Praesectum adjutorem dedit. lnventa jam inter chirograta Sansii epistola erat, qua mulieres e tertio S. Dominici ordine, quae Chang-cheu agebant, hominem hortatae fuerant, ne in id oppidum se conferret , propterea quod magnus ibi lictoru numerus esset, a quibus ea plus certe, transductus que Μacaum fuisset. Μandarinus Chang-loae vibis, antequam actis suprema imposita manus esset, Episcopum ad se evocavit , ex eoque mulierum , quae litteras misissent, nomina quaesiviti Cum caute Sansius seminarum, patrisque earum no mina tacuisset erat autem ipsarum pater Nien-Antonius, qui diu ante inultas perpessus pro religione christiana calamita tes fuerat, de cujus virtutibus agemus alio loco opportune ) Ρm-Rex implacabili ira inflammatus, Antonium, uxoremque

aliosque christianos duos comprehendi jussit. Sed perpaucis post diebus his postremis christiaois tribus abeundi potestatem

dedit. Antonium retinuit. Hune in carcere mensibus duobus asservari , colaphise

67쪽

s6 DE MARTYR. SINE NI.

que triginta caedi secit, cumque nihi I in judicio, quod reum hominem constitueret, reperisset, liberum domum mittere decrevit. Ly-Benedi. XXIX. Interea christiani reliqui pro j.. 'mihi' sua caritate nihil praetermittebant, quin quod vinctis iis, qui squalore carceris opprimebantur,d ehi, o h labsidia importarent. Erat Fochei clix, prehensi, in stianus nomine Ly-Benedictus , cujus gh,di . . . et si modicae sortunae erant , domus ta- . . u. ς''ii' men non sacerdotibus Europaeis modo,hnseu, uuast qui apud eum saepe diversabantur sed etiam ...ti, ' christianis Fo-ganensibus, & Chang-chero ad eoli ini ensibus Univerus Patebat. Is una cum

dimittuntur. cumbebat, Ut carcere conclutis 1ocus re

ligionis adesset, eosque , quibus rebus poterat , juvaret . Quamobrem Pro Rex , qui exploratoribus constitutis , ne quid in carceres auxilii christianis supportaretur , cavebat; ubi Alcoberum, & Dia Zium pisciculis aliquot, ejusque generis fructibus, quos Sinica terra producit, donatos Cognovit , continuo Ly-Benedictum , in 'quem ea suspicio cadebat, ad praesecti urbi carceres abduci imperavit, ubi extemplo cum Alcobero conferretur . Sed cum uterque in eam responsionem conveniret , sibi alterum ignotum esse quod plane ita sese habebat, neque enim umquam alter alterum viderat Ly-Benedictus liber dimissus est. Ex Fo-ganensibus etiam chri-

68쪽

christianis, quamvis perculsi omnes timore erant, tamen viri plus minus duodecim i venti sunt quos retinere non posset metus, quin Fo-cheum contenderent, iisque auxilium ferrent, qui vinculis detinebantur . Ea res ut est Pro-Regi enunciata, hos item . in carcerem contrudi jussit, eisque solum

evadendi facultas suit, qui sibi iuga salutem quaesierunt. Venerat una cum christianis ethnicus quidam Vuang-Meus a' pellatus, ut viduae Μariae Hy principi, ut dictum est, seminae praesto esset. Is, ut erat in judiciis versatus , & prudens , exempla sibi quaestionum, quae de christianis habitae fuerant, reliquorumque ch, rographorum , quae ad cautam pertinebant , paraverat ; sed cum iis rebus, ceterisque, quas habebat, omnibus tria, potestatem satellitum, a quibus est interceptus, Venit. Dies quindecim optimi, piique imprimis viri, Praefecti carceribus detenti, atque alii alapis, alii tormentis afllicti sunt. Ethnicus Uuang- Meus, non

solum tormento excruciatus, sed etiam vir Ris quadragies caesus, & ad tres menses majori ad collum clopo,tum minori ad annum damnatus fuit. Qua lata sententia , Omnes ad locu unde prosecti fuerant,reversi sunt.

Ita omnibus subsidiis interclusi, maximis molestiis christiani assiciebantur , atque ii imprimis, qui in carceribus Min-Hieni, &Heu Κuon- Hieni erant;nam quod nond um

69쪽

capitis damnati essent , ne tenuem quidem oryzae portionem , salis, lignorumve accipiebant, quae conclusis in Praefecti urbi, judicisque reorum carceribus distribuebantur .

Vir Praesem XXX. Interea dum judices designa, qui de christianorum caussa cognosce- libui '' o,na-rent, expectabantur, res, libri , sacraque supel lex , quae inventa Fo-gani fuerant,

dens se in- In urbem quotidie interebantur . Acci clitis post di se Rutem , cum eae res Omnes coram Praeserabilε inmo- cto urbi in tabulas referrentur , ut unusqμ ' aliquis ex ejus familiaribus, imposita sibi infula, indutusque chlamyde, quae pluvio te dicitur, cothurnisque episcopalibus

Sansii calceatus , quos sandalia vocant , cum irrisione incederet. Sed ultus continuo Deus injuriam est. Vix enim exue rat ille se sacris vestibus, quum repente ante omnium oculos phrenesi correptus est. cumque medici complures multam in resti tuenda viro valetudine operam consumsissent, post dies amplius sex , delirans, quin ars ei medicorum , qui ejus rei caussa vocati fuerant , subsidio esse posset, animam misere efflavit. Iudices se, XXXI. X. Ral delecti saevi crudelesque Ahia': judices christianorum Fo-cheum pervenia de usu e- nerunt. Josephus Chung Hoeyus, & Ser- οἱ opponunt ranus omnium primi adducti in judicium M g ntes fuerunt, atque ex priore quidem de ossi ouciant 'qui bus venerabilis viri Capillae , deque pedi epi-

70쪽

- episcopalis Sansii tubulis, seu cylindris , bus Iosephus quaesierunt. Sed ut interrogationes toties ab iniquis judicibus de pedo episcopali re- mat.

petitae intelligi facile deinceps possint,

animadvertendum est: Sanslum, quo ex- , peditior pro varietate locorum , ubi essent sacra celebranda , pedi usus soret, ita illud conficiendum curasse , ut quatuor cylindrulis contineretur instar cochleae elaboratis, quo facile necti possent , i iusque , ut seri consuetudo , ne pondus impediret , quo minus commode pedum gestaretur, cavis . Quos cylindrulos, seu tubulos ubi Sinenses viderunt, continuo calumniae occasione arrepta, sive ignoratione rerum , silve improbitate id facerent, Europaeos accusaverutat, quasi tubulis huiusmodi ad rem obscoenam , quam rem aperte dici prohibet pudor, abuterentur .Ejus criminationis quod nullum , praeter suam ipsorum nequitiam , argumentum haberent, innumeris, & molestissimis quae stionibus, perpetuisque tormentis, quin sexui, aetative parcerent, extorquere con

sestionem ethnici nitebantur. Sed Josephus etsi utrique percuntationi vere, aperteque respondit; judices tamen, qui obducere veritati tenebras studebant, torqueri eum ad talos praeceperunt, rorarientumque ad horam produxerunt . Ipse tormenti dolore

victus , promissisque judicum illectus, qui se torquendi finem facturos polliciebantur