Guilhelmi Fabricii Hildani ... De dysenteria liber unus in quo hujus morbi causae, signa, prognostica, & praeservatio continentur item, quomodo symptomata, quae morbo supervenire solent, sint removenda

51쪽

Dg DYsENTERIA LIBELLus. fit' eris & in diversis corporis partibus, in pe- istore nimirum sub axilla, in brachio sini-

stio , alusque in locis ortae fuerant, quarum nonnullae latitudinem palmae adaequabant, lividae erant, & cuticulam tantummodo e i levabant, in quibus nonnihil ichoris continebatur,protinus tamen exiccabantur.Septimo tandem morbi die , sudore frigido . rui correptus, placide animam expiravit.Si quis ex aliquo morbo acuto relevatus, Dysent ria corripitur, ut plurimum brevi moritur. Nonnulli ex iis, qui Dysenteria graviter laborant, ad tempus languent, exsiccantur,& isensim moriuntur: propterea quod maligna

ulcera circa visceta interna remanserunt. Id quod & Hippocrates testatur. Dystateria, inquit, sedata abscessum aut hamorem a' modisti 'liquem faciet, si non ad febres, aut sudores, culti. dc urinas crassas, dc albas, ac valde perspicuas, aut ad tertianas, aut ad varicem, aut adtcstem,aut ad crura,aut ad coxam dolor de-

cubuerit. Abi fiunt Hydropici, multi quoque lienteria ad tempus assiciuntur,&postea convalescunt.

Reverendus Dominus JOANNEs MERUL A,piς memoriae, Ecclesiς Paterniacensis Pastor fidelissimus,cu anno Ibo 7.pericum Iosia atque diuturna dysenteria, divina gratia, liberatus esset , inflammatione uvulae correptus fuit.Tandem&sequuta est angina, ut in tertia Centuria o servat. Obsei va-

52쪽

42 Gui L. FABRI cII H11n Aui tione 17. fusius declaravimus. Psaeterea re dyeteria, quae seperioribus annis hi gla sIata. pluribus in sine moibi materia aliqua aes coxas, & crura decubuit, ibique dolores Acu imbecillitate nervorum induxit, sicuti ego an pluribus observavi. Singultus si initio morbi acciderit, noriusque adeo est periculosus..Si vero sub finem , ut plurimum mortem praenunciat et quandoquidem singlestus ille ex inanitione di nimia evacu atione fit, propterest mortalis existit, ut Hippocrates recte annotavit. Sudor item Dioclus , & extremitatum friagiditas, mortem imminere significant,

furatio myenteriae , in qua primogetur de Nitae regimine tanquampr

ma curationIs intentione. DYsENTER a AE curatio in hoc praecipue consistit, ut acris & malignus evacuetur,& ulcus atque excoriatio in intesti no consolidetur. Interim quoque semper. ui Galenux monet, jecoris habenda est ratio. Rivd ut perficiatur, quatuor intentici-

53쪽

nes observandae veniunt. Ptima est,ut regiis men vitae instituatur: secunda, ut acres &maligni humorer expurgentur & evacuentur; tertia ut dolorea mitigentur: quarta ut profluvium restringatur,atque ulcus consolidetur. Regimen aurem vitae , cum primum cu- - .

rationism orbi hujus sit instrumentum,quo via. probὸ observato, multi facilime, &ἀbsque Plurimorum medicamentorum ustu sanari , possunt, ideo de eo paulo prolixius nobis agere visum est. Quod ad , erem,is in Dy sentetast remperate calidus esse debet: Cum e. lnim humo i um malignitas quaedam, & corruptio Dysenter iam semper comitetur, ne cesse est poros semper manere apertos, non secus ac in peste,ut corruptio illa,quae in venis est,exhalari possit. Certum autem est eos caloris beneficio apertos retineri, frigora vero condensari ac constitngi, & humorea vapore1que noxios, qui sunt in exterioribus venis, ad centru & partes nobiles pelli. Itaque hyberno aut frig: do tempore necesse est cubiculum aliquantulum tepefieri. Hac

quoque ob causam aeger stablinteaminibus& lodicibus calide sese continere debet, Ararius surgere, non solurn adeo ne membra frigefaciat, verum etiam ne ea fatiget: Motus enim & agitatio corporis imbecillitate reprcssi ivsu augent. Cotra quies &somnus, vires corroborant,&profluvium moderari.

54쪽

6 GuI L. FABRI eii Hir DAN ruetur,ut Hippoc.& experientia ipsa testantur, Db- 4. Quapropter necessitas requirit,ut pelvis ad yph Is3 id apta aegro supponatur, qua sin eo judicio . commodior milia inveniri potest, quam ea,

cujus delineationem hic quoque subjicere piacuit. '

A A. apacitas pel VII. B. Foramen est rotundum latitudinisspit hamae aut circiter. C. Margo, sive extremitas pelvis nonnihil depressa,ut aeger commodius ei insideat. F. Minubrium.

E. Futula trium digitorum, in latitudin*.

55쪽

DE DYsENTARIA LIBELLus. M positorum , per quam pelvis e. purgatur. D. Operculum est hujus fistulae.

Si ti bris vehemens, aut tempus calidissimum fuerit, necesse est aerem , quem aeger ad se attrahit,nonnihil esse frigidum:ideoq; astatis tempore ab aliquo adstantium, frigi- .dus aer circa aegri faciem flabello excitandus , praecipue ii propter nimium aestum, &Spirituu a dissipationem, lipothymia aut syncope assiciatur. Cubiculum aqua ros Cea aut aqua sontana irrorandum, herbisq;& floribus frigidioris naturae, ut rosis nym phoea,platagine,foliis vitis, salicis, quercus,&hujusmodi, singulis diebus in spergenduest; subucula quin etiam,&linteamina saepius erunt mutanda, ne vapor excremetito rum aegro damnum inferat. Domus & conia

clave quoque baccis juniperi, olibano, stoin tace, mastice,& similibus, perfumiganda

sunt. Poterit etiam aeger pomum odoriferum olfacere , ex iis simplicibus compositum, quae calorem contemperent, & coxipsum corroborent, temporis tamen ratio ne habita. Ideoque aestatis tempore, aere cam

Iidissimo existente, ad hunc modum prae- pomum parabitur. . santali utriusque boli armeni

d fersem pro astatis porri corallor. Iubia

56쪽

4c Gu Ix. FABIO cIIa ILBANI cornu cervi usu radita Ireos corticu citri exiccat.ana ει. lapidis Begoard. Θj. rosar. odoriferar. p. i.

styrac. calam, Jj. moschi Ps. confectionis aikermes Θῆ. camphorae Θ . Cum mucilagine gumini Tragacanthi exaq. rosian fiant poma magnitudine nucis, quae non solum agris, Veium eream sanis, cum Dysenteriae, tum Pestis tempore,prae servationis gratia . conveniunt. Hyemis vero t epote hoc modo coficiatuc styracis calam. Bel, ZOin IaaH. angelicae.

macis c

confict. AlΚermea gs. Cum mucilagine gummi tragacanth.ex aq4cinamomi; fiant poma, quae & sanis praeservationis gratia hyemia tempore conducuta Quod ad cibam & potum, quia in hoc inop bo ventriculus debilis, cococtrix quinetiam & retentrix ullas labefactita , intestina excoriata, neccsse est aegrum circa principium, & interim dum vehementea

57쪽

DE DYsENTERIA LIBELLus. 47 sint dolores si modo vires consentiant Parcius vivere. Iraque cibi sint, ficilis concoctionis, & euchymi, id est, qui optimὸ nutriant, cujusmodi sunt juscula carnium

tecentium, castratorum boum, caponom, gallinarum,hordei mundati, farinae ave n ceae, addito butyro recenti, non salio: butyrum enim hoc dolores mitigat & intestina defendit, quo minus ab humore acri Osis fendantur. Cum carne coquendae sunt radices tormentillae bistortae, eryngii marini, ite folia aceto is, borrhaginis, buglossae, fo- ille

Ita & flores calendulae, & similes herba. Hujusmodi quoque herbis aliisque adstringentibus carnes farcire expedit. Pinguedo castratorum liquefacta, & jusculis admixta, mirum in modum dolores lenit, &intestinorum ulcera consolidat. Lumbricos terreis Lumbris; stres,lotos, & concisos, eumque carne ca-

stratorum coctos, si aegro eorundem juscula exhibita fuerint, mirum in modum Dysentericis prodesse , lapissime expertus sum. Dolotes enim leniunt, & quae in intestinis sunt ulcera, aut vulnera, facultate quAdam specifica consolidant, quod& Clarissim D. Doctor Io H ANN E s NVIERus lib. de Scorbulo testatur. Sed quia urinas simul insigniter movent,ut Diosc. de experientia fidem faciunt, nonnisi prius expurgato cor pore hujusmodi juscula exhibendasbaidet paulo ante Pastu: diureticaenina reli

quia

58쪽

quis cibis minime sunt permiscenda, uti aliquoties monui. Lac quoque muliebre summopere convenit vel ejus loco vacci- lnum recens mulctum,& cum melle despumato tantisper coctum, donec media pars absumpta sit. Potest quoque in eo, mica panis albi di sicci, parumque butyri recentis non saliti, vel cochleare unum aut alterum olei amygdalarum dulcium coqui, postea in eo vitellum ovi distatui, sic enim non solii nutrit, veru etia mirum in modu dolores lenit.Si febris cotinua est, vino & omnibus, aromatibus,alliis, coepis,sinapi & similibus, prorsus abstineat: si vero febris certas periodos observaverit,iribus aut quatuor horis ante paroxismum nihil edat & bibat, iquo febris vacuum stomachum inveniens, eo felicius ac citius aegrum deserat. Dolore sedato, iis, quae cap. 9. reccniantur, media .camentis uti deber, videlicet quae abluunt, abstergunt,&intestina mundificant, qualia

sunt serum lactis, hydromet, & jusicula satis

liquida cocta ex aqua & pane triticeo, sed secundatio hoc est, cum suis farfuribus, furis fures intestina abstergunt & mundificant. Deinde paulatim rationem victus, quae desiccandi, & alvi proflavium restingitendi vim habeat,instituere expedit. Ad hoc nonnulli carnem leporinam assatam, item quae

ex ea praeparantur edulia, commendant, ted

ne ea cum aceto,alliis, sinapi,pipere, I bgi-

59쪽

DE DYsENTERIA Lin EL Las. bere, cardamomo, gallophyllis, di hujus modi speciebus acribus,& calidis praeparata sint,dulgenter prospiciendum est. Mala cy- donia,pyra item in clibano exiccata ad hanc

intentione aliquo modo conducunt dummodo singulis vicibus parum sumat aeger, quoniam stomachum onerant, &d Helledisseruntur. Lacam vodalatum inhoenici 'ς m

bo praestan tissimum ost, id autem,ut sequitur,praeparari debet. Amygdaliennandatae cum decocto agrimoniae, veronicae & radicum eryngii marini in mortario pistentur &per linteum colentur: potest & parum afluet rosaceae & plantaginis, parumque sacchari, ad saporis litavitatem admisceri. Origa, dc

milium ex corticatum, lacte coctum uon solum nutrit, verum etiam consolidat, poterit quoque addi vitellum ovi, parumque butyri recentis. Ego hujusmodi pultibus,ut efficaciores reddantur,nonnihil pulveris ra-dthum bistortae, tormentillae , cornu cerviusti & praeparati,corallorum praeparator. αgenitalTum cervi addo. Lentes, pisa, L bae cum aqua coctae ad hanc quoque intentionem utilia sunt, in primis iis, qui tali victu uti consueverunt. Si fortius constringendi profluvii nece ssitas urgeat, adjiciatur parum amyli. Caro vervecina assata,item coinlumbarum, turdorum, & hujus genetis avium , quae in arboribus vivunt, summopere laudatur, avium veIO aquatiliu nocet.

60쪽

so. GuI L. FABRI cII HI ID Aur Panis debet esse ex optimo tritico fer liuentatus,& bene coctus, parum queant ignem exiccimis: c0tibisti & crustula cum

ovis confecta etiam conveniunt .. Nonnulli panem ex siligine praeparant, cui nigra illa sambuci grana crim acinis in pulverem contusa admiscent&agro exhibent, sed panis ille optime ferme tatus &coctus e sse debet, alioquin nocet. Velum in his omnibus aeta tis ac virium aegroti,& temporis morbi ratio habenda est: si enim vires prostratae sint, aut si Lienteria, febris continua , & syncope

Dysenteriam comitentur, aut aegerjuveni & delicatiore victu uti consueverir, tunc cibum delicatiorem, facilioliaque concoctio n3s ut vires aegri conserVentur,exhibere ne cessberit. Itaque caro leporina, fabae . len.

que tes crustula, colitisci&huiusmodi cibi dis,ficilioris concoctionit admittendi no sunt in At contra lacte amygdalato, item jusculis carnium recentium, hordei & avenae mundatae, si ve sirinae avenaceae tostae, nobis bernuist dictae, utatur, praeterea jusculis exmica panis in aqua cum butyro & vitellis ovorum coctis, & similibus ferculis, quae facile digeruntur,ac multum nutriunt. Dy-GAg.e.8. sentericus enim,inquit Alexander Tralli nur,propter intestinorum & ventris imbe-c:llitatem, haud multum potest concoqueare, praesertim quum febricitat. Ideoque ejusmodi cibur eis osterendus , qui non so- Ium