Guilhelmi Fabricii Hildani ... De dysenteria liber unus in quo hujus morbi causae, signa, prognostica, & praeservatio continentur item, quomodo symptomata, quae morbo supervenire solent, sint removenda

61쪽

: Ys INTERIA Lia EL Lus. 1llum vim habeat nutriendi, venim etiam sil inui aliquo modo astringat, ventriculum- que ac intestina corroboret. Ideoqie cibis semper aliquantum pulveris radicum bis tortae, cornu cervi usti & praeparati, & simi- lium, ut antea quoque monui, miscere convcmt.In virium quoque lapsis sumtionere

conducunt, multumque nutriunt consummata & restaurantia, ex capone , carne vitulina & vervecina. Coquantur carnes in a- co m. qua, donec ab ossibus omnino separentur, re in particulas dissolvantur, postea per linteum exprimantur,auseraturque pinguedo. Inter coquendum soleo adjicere nonnihil radicum bistortae, & tormentillae, sic enim simul constringunt δc corroborant, interim tamen nullum insuavem acquirunt sapo rena. Consummatum hoc refrigeratum, in gelatinam congelatur, ideoque quum aegro de eo exh bere volumus, illud denuo in patina ad ignem lentum calefaciendum,aegio. que tria aut quatuor cochlearia exhibenda

erun i,& quidem singulis quatuor horis. Potest & admisceri parum pulveris corallorum praeparatorum, & cornu ceivi, ut anatea dixi. Restaurantia ex caponum, perdis cum, phasianorum ac similium , carnibus, minutim incisis, & per alembicum destillatis, a nonnullis praeparantur, quibus flores & pulveres cordiales addunt. Hos tan .enc merito reprehendit Dominus Ru :rceta

b. .

62쪽

nus. Nam njhit,inquit,praeter phlegma inde destillatur : Siquid om gluten illud alimentosum, in quo recondita manet omnis ni triendi vis, per alembicum non transcendit, adeo ut ii, qui restaurantia ex carnibus destillatia parant, in vanum potius laborent, quam ut momenti aliquid conferant, ad sanitatem hominis conservandam. Omnium vero optimum modum praeparandoru Restaurantium, describit idem Quercetanusando hisce verbis. Vmο--Caponem duorum aut trium annorum deplumatum, & exenteratum, quem

collo, alis & pedibus resectis, in frusta minuta discinde: porro accipe unam aut duas

perdices, coxam vervecinam,aut vitulinam. Hae carnes omnes in inutim incisae,&invicem commixtae, macerentur per Iz. horas in

vino albo: in dantur postea in phialam vi-

tream, addendo cinamomi semunciam,&unam aut alteram nucem muscatam, crasso modo contusim , corallorum, margarit

sum praeparataru an a giij. florum borrhag, nis,&buglossaeana p. i. omnibus ritὸ mixti & invicem agitatis, vasisque orificio Opti me clauso, ut nihil exhalare queat, ac in heno aqua repleto, collocati1, coquantur, idque sine ebullitionis intermissione , per septem octo vehoras. Quo tempore carnes perfecte dc susticienter coquantur, &iuri1- lentae fiant. Tepefactum vas aperiatur, Jus

63쪽

DE DusENTERIA LIBELLu . 13 inde separetur, exprimendo residuam Carnium partem per linteum: omnibus re- fi igeratis , ping tedo si quae restat, cochleario; genteo separanda est: si quae forte crudita. tatas appareat vestigia,jus inter duas patinas recoquendum est, donec albedinem,&d coctionem perse istam assequatur. H ujus g latuiae accipe tria vel quatuor cochlearia, quae in patina super carbones eliquata, sorbenda des aegro,ad vires instaurandaMidque continuandam singulis tribus horiε, ex qu brevi resti tutum iri, illum videbis Pauperes, Quibus ob facultatum penuriam hujusmodi pretiosa iuicula praeparare vetitum, pos

sunt caponem exenteratum, coxamque ver

Vecinam, parumque cinamomi in phiala vitrea, ut dixi, decoquere, indeque succum extrahere. Ex capone prae erea praeparatur aliud eduliu ad vires restaurandas, non mi nusessi caa,hoc modo; Coquatur capo inam qua,usque dum caro ab ossibus separetur,&jusculu fere c5'umptu si . Inter coquendam admisce radice una aut alteia tormentithe &b istortae minutim concisae. Hujus caponis recipe pulpam integram amygdalarum decorticatarum Ms. terantur optime inmortario , deinde per linteum trajiciantur, adde postea parum sacchati miscellanei. cornu item cervi usti,&optime p aeparati, corallorum rubrorum & praeparatotumana .lj, buccuἷ quoque coxae vervecinae aia

64쪽

satae optimus est, praecipue si parum pDucis muscatat addaturi conveniunt &latinae in Dysenteria ad vires restau luxumque constingendum, fiuntque hoc

mm prapa- C PO aut caro Vitu ima, vel vervecina, u-Fandarum na cum pedibus vitialmis, patumque radi--ε ς cum histortae, tormentillae, & eryngii mari. ni , in aqua coquontur, donec caro ab ossibus separetur,postea per linteum exprimari. tur, auferaturque tota pinguedo. Tandem admisce parum sacchari, & cornu cervi usti praeparati.Quod si valde debilis fuerit aeger, Operae pretium erit aliqvisi aquae cinamomi destillatae absque vino, vel eμra loco pulve- iam in Q rem Cinana Omi admiscere.Si fluctibus delectetur , cydoniis, pyris & pomis uti poterit, qui tamen sint cocti, vel tosti. Possunt ex huis jusmodi fructibus varia edulia praeparari. Prosunt & mespila, sorba, corna. Cydomnia parum excaVata, foramine ce Ia nova

impleto, postea assata, & calidὸ comesta, praesentaneo sunt remedio. Castaneae etiam rostae uti & avellanarum nuclei,& amygdalae, eis qui stomacho valido praediti sunt, concedi possunt. In principio pastus aeger semper astringens aliquid & corroborans, veluti conservam rosarMm antiquam,dia cydonium simplex aui Electuarium aliquod appropria tum sumat, sic enim constringitur di clanditur pylorus, corroboratu, que

65쪽

Quod ad potum, in pUmis Iac occurrit: PMMDν-Don enim mediocrem uium habet in Dy- semericι- , senteria, adeo ut maximus inde fructus ex. ectandus, si modo iecte exhibitum fuerit. onnulli tamen usum ejus ante tertium

Massici dem. Quina enim lac omnium facili meat de curatio teretur. veni I culum quantum quidem fie. ne i em raporest purum requiti t. Statim itaque ab . - i L L L ε . o Gia des inuio corpur rhχbat baro, myrobalani s Oc/ue media. huj viil odi. a pravis & acrior bua humori facult. lib. bus, excrementitque exonerare convenit. IO. cap. do

Postea ii do oraegium valde excruciat, lac tμα Ma bimopere prodest. praecipue illud ,quod . crassarum exikit partium, 'qu/le uti l qtivi Ohisi

vaccinum, quod eam ob causam non im . e t . merito prae aliis in Dysenteria a = Galeno i, tibia laudatur. Constat autem lac secundum . Therum ad Galenum, ex tribus substantiis qualitate di- . versis, & in hoc morbo n cessariis. Prima ma V euis. crassii est, ex qua caseus conficitur, ob quam lib. 4 e. is substantiam nut Ut,&quae in intestinis ulcera sunt, sanat: Caleum enim recentem dc βμ bm ct mollem ulcera sanare idem Galenus auserit. Secunda substantia piri g Us & butyro- lib. . sa existit, cuius beneficio dig rit, dolorem dDasi L

lenit, intestina quin etiam undique humectat & illinit, ut eo minus ab humore acri laedantur. Tertia substantia serosa est, cujus

66쪽

u i i Anni cra HILDANI. beneficio abstergit, mundificat, Sabii, Sed quia propter serum hoc,alvum quoquct

duriti l o percocturam illa serosita,

DAsth, lib. I Qx':Rut ex p/rte absumi debet. Quando , cap. jue. 'u'qein sui Dioscoridis, & Aetii verbi, v. Aseum T tar) si quis, praecocto lacte, serum consum' pserit, omnino ventrem non subducit. Ex-erm 2. v habent autem hoc ipsum iis, quibus venter intestina ab acribus supe fluitatibus ηmordicantur , eisque qui jejunum intestinum biliosis fluxionibus infestatum habent ,&Dysemeracis, omniburque in uni Lib. Acr. Versium internio exulcerationibus auxiliatur. Alexander Trallianus lac coquit ad iconsumptionem tertiae partis. Vult priete ea, ut quarta pars aquae lacti admi ceatur, posteaque ad dimidias coquatur, sic enim minus in ventre, ut Aetius testatur, casei Daturam accipit. Galenus&alii hujus quodue sunt sententiae Hanc quoque ob causam monet Galen ut, loco jam allegato, ut inter I .i e , s. ςQqRςddum nonnihil mell:s parumque sa-Vin shhra lis adjiciatur. Sit autem mel prius probe do Hriae D=. 0 Gmatum, & ab omni sorditie expuret

Ient . 8. Ium; Sic enim minus in bilem convertetur,

Mi. miriir, aut ulicibus candentibus injectis, MI Abia. ta Tt diu iteratis, donec serum absumatur.

67쪽

iicitur: ex ignitis enim lapidibus, cinis lacti Commiscetur, vitiosusque evadit. Coctura fit ad ignem assidue agitando,ne dirimatur, si

& si quid ollae labro adhaeserit, etiam id di

spongia munda auferre oportet: nam siepius hoc ipsum lacti admixtum, totum corrupit. ducari Porro in exhibitione lact:s, ver ba illa Hipp. Lac dare caput dolentibus malum: malum Lib. μή vero & febricitantibus, & quibus hypo- chondria suspensa murmurant ,& siticuloisi sis, malum autem, & quibus in febribus biliosae sunt dejectionea: expendenda sunt. Quum enim lac natura sit vaporosum , facile ad caput mittit suos vapores,praecipue si ventriculus iam antea propter febris vehe- mentiam aestuat, multuq te eruditatibus &humoribus putridis oneratus fixerit: tunc enim calor febrilis, vaporibus la ctis, ut ad caput ascendant, instar vehiculi est.Iis vero, quibus propter morbos frigidos, obstruct iis Ones viscerum, & statuum copia ilia suspenduntur ac murmurant, similiter nocet, quia figidum est, fatulentum, & obstructiones auget. Denique in biliosis dejectionibus minime convenit, quia bilem auget, & fluxum movet; Id quod Trallianus quoque confirmat loco praeallegato. Quibus , inquit,venter saepe profluere solet, his lac merum plus nocere, quam auxiliari solet. Verum haec praecipue de lacte crudo intelligen- , da sunt: Coctum enim, quia magis est cras

68쪽

Tum auget, cum in coctura pars illa ventrem laxat, nimirum terum, absu sit. Moderatus tamen ejus usus e sse Consuetudinis quin etiam habenda est ratio, & ec tempore, quo dolores aegrum ma excruciant, ad habere conveDIt, tum enim leviori malo connivendum,& graviori D, tim,r lacumbendum eritaDebet autem lac esse urane faetili. Galenus moner, ex animali fano.& optimo lib.ao. p. pabulo pasto. Qibus vero in locis,inquit Glacte. Diosc. lib. 2. cap. 7s. scammonium , Veratrum, mercurialis, clematis,& hujusmodherbae sunt pro pabulo, lac omne ventrem, stomachumque subvertit; gumi sit suave, bono odore praeditum, aut odoris expers, vel certe exiguum odorem re fer es, recen q; emulctu. Vaccinum,ut antea dixi, a Galeno in Dysenteria,praeserrur, mulieris tamen bene hsibitae.&bonam victus rationem obser Vantis, hirmano corpori, ut idem Galenus loco jam ci ato, testatur, longe est famili 1issim v, si uti ex sequenti exemplo apparet. Anno Isio 7. puellum troum circiter anno. rum aeram Dolii. Jacobi de Tribus, Senatoris Paterniaci ex longo, & de sperato flaore alvi, modo dysenterico, modo lIenterico, curandum habui, cui multa tam interna, quam externa adhibui medicamenta, sed scii stra. Taudem cum de recupetanda sani

tate parum spei superesset,di mater de

observa

69쪽

tisan rDA DYsa NTERIA Li BEL Lus. I 'peperisset, suasi ut puellam recens natam nutrici alicui committeret. & puellum tri-Cnnem , jam a diuturno moibo,viribus plane exhaustum,denuo lactaret. Paruit consilio, rescrie tam feliciter flaccessit, ut paul tim constricta sit alvus, viresque ita recupe- Tatae, ut nunc vividus & robustus omnino

puer iste existat. Qui lacte uti non possunt, iis sequens praeparetur ptisana. Accipe hordei mundati Mj. malorum cydoaior. in frustula

concisor.

Et in clibano exiccatorum radita eryngii marini, liqui ritiae

uvarum passular.ana δι . sem. papav. albi agrimonis Ma. Cum vj. aquet, Et parum mellis despumati s abstergit eis nim & mundificat intestina Coquantur

haec omnia ad consumptionem tertiae partis. Postea sume j j s. cinamomi contusi, quod in lagena, vel in alio vase apto ponatur,& decoctum adhuc bulliens seper in fundatur : Mox vase bene cooperto relin quatur, donec per se ref ige Lctum fuerit; sic virtus & proprietas cluamomi decoctum ingreditur, fitque giatum. De hoc decocto bibat aeger qia otietcunq; sitiet: partes enim nobiles roborat ; dolorem lenit; & sitim re

70쪽

tormentillae ana τῆ a Coquantur in m. viiij.aqus,ad consumptio. De tertiae partis, dein colaturae adde parum strupi de rosis siccis , &de cottoneis ad saporis suavitatem. Utatur quoque aeger ad sitim depellendam insculis hordeaceis, aut lacte amygdalar. ductum, aut emulsione seminum frigidorum majorum, parumque seminis papa. veris albi,ad dolores sedandos,& humores

acres contemperandos.

aqvUAE' Aqua destillata fragorum, radicum tor--.is, ta mentivae , N plantaginis cum sacco cydo planta'. niorum parumque sacclivi, summopere convenit. Cum velo necesse est , alvi profluvium sortias constringere,prunorum s vestrium