장음표시 사용
171쪽
cendique metas Sathanae constituit. neque enim a rvltra costitutum praescriptumque terminum pro- Eredi fas est, nec patitur Deus quenquam supra VHrs, & quam imbecillitas humanae naturae fert,affligi. Quo antidoto dirum us Paulus Christi nominomnes in periculo, vitaeque discrimine in caldmitate, morbis, inediae constitutos solatur, ac fulcit
cum non sinat Deus ullos tentari supra vires, commonstrat cum tentatione euentum, Ut vel at-flictio viribu nostris respondeat, vel celeri effugio ab illa liberemur. Haec eo verbosius a me enarrata sunt, quo intelligat squiis lector id esse argumenti
caput, nostridi instituti rationem . Humoles p cI-puam esse causam morboxum: Genlos vero, aura, ambientis aeris qualitatem,aliaq; externa concomitari.ut accidetia. Cum enim omnes ammi Impetus ratione, mentisque iudicio sedari contingat, corporis velo morbos appositis remedi j S atque optimo medendi usu mitescere ac consopiri: quis alio referri velit origines causasque morborum, quam in humorum copiam acqualitatem i mo miso ersi cui insitos corpori humores excutere collubeat, atque in seipso explorare, qua vi ac facultare poL quos morerile i, experietur illos non modo corpori hdbitu, patiant sed animi etiam mores constituere, sic tamen, Vt moxum institutio, tum pietatis ac religionis cultus& obseruatio primas potioresque partes obtineat. Sanctuis si quidem , vel si qualitates spectes, calor& humor florido quidem corpore homines producit, at quod ad animum attinet,lasciuos, moribus Comicis, si1mplices minimeque fucatos, ac tantum non stolidos . Bilis flaua arido quidem corpore, ac subfusto profert, sed callidos, subdolos, ingeniosos, feruidi, ardentisque, ac concitati animi, prudentes, industrios, solertes, inconstantes, instabiles, frauctilentoi
172쪽
Acitiam se ruant ius pectore covoesm. Melancholicus succiis stabiles & constantes e Scita quique non facile a concepta persuasione resiliat, Damque opinionem deserant: Adeo ut si alicus stacta addictos esse contingat, mordicus illam tueantur, nec facile ab illa resiliant. qui a flectus in choleritas mirio resti quidem isti ob humores fluctuantes atque an stabiles, spiritusque tenues, leui momento alio transferuntur, & licet feruidi existant in clamoli placabiles tamen funt minusque pertianaces aut obstinati. Pituita ad formandos sin endosque mores inutilis est. Qim sit, ut hebetis risvllas sunctiones ac munia ap-
Neia echolicos, Mariacos, Phreneticos, quique ex alia causa iurore percii mi, nonnisi quam Ign-guam alienam personare, quam non didicerint, nec tamen esse Daemoniacos.
MIRA vis concitat humores, ardor i. vehemens mente exagitat, cti aegroti m aestuosis febribus lin guam quam non sunt edocti, modo diserte, modo obscure & confuse loquutur: Quod in hoc est, a Daemone obsessis feo , non magnopere miror: cum illi Omnia calleant, rerum q. Omnium scientiam obtineant Sunt autem humores tam violenti, atque atroces, ubi vel inflammati sint vel corrupti, ut eorum fuligo in cerebrum delata, quod re meracissimo quoq. vino affluenter hausto , Obseruariatas, peregrinam linguam extorqueat. Quod ira malas Geniis perficeretur , non consilescerent morbi purgantibus medicamelis, nec iis quae somnum conciliant, discuterentur. His enim & ple
173쪽
riaeque aliis. quibus abunde instructa est res medica, rite adhibitis, restitui illos videmus, atque ad consuetum loquendi usum, mentemque saniorem reduci. Cum itaque feruentiissima sit humorii ebullitio, vehemens quoq. sit spirituum agitatio, mentique humanae concitatis limus motus, de concussislo, quae voces quas da inauditas, linguamq; Sim se a
incognitam extundit monsecus quam ex contritu Dcis attrx
accollisione silicis, emicantesignitasque scintillas tu elici videmus. Est autem hoc menti humanae insi- Mens Arti tum, ut apposita aptaque sit ad percipiendam re bm imburum cognitionem , ipsaque imbuta est artibus an- ris ante do te illarum usum. Sic ut non sit absimile vero illud Stranam.
Platonis, Nostrum scire nihil aliud esse, quam reminisci. Mens si quidem hominis omnium rerum Phia scientia ac notionem in se ipsa complectitur, sed 'mole corporis, densisque humoribus oppressa notacile elucescit, eoque, ut ignis cineribus obductus, exuscitari fouetici; postulat, quo se proferant qingeniti nobis igniculi, naturaeque lumen resplenp 'deat. Si quando agitur diuina haec potiorq; hominis pars Anima concutitur moi bisque evagitatur. ea profert, quae in intimo recessu latitabant, in si ras di vires palam exerit. Vt enim stirpes quaedam nullum ex se odore diffundunt, nec aliquid suave
olentiae expirant, nisi subinde commoveas manu S mile noraque demulceas: Sic quoque non proserunt se inge ,ucoue innignitae facultates ac vires, nisi, ut aurum in cote lapi . herbar. deque Lydio, explorentur. Pari ratione Gagates, tragrario. succinum quod Amber vulgo dicitur, non conti Simige aianuo paleas, ac festucas, aliaque venti ludibria ad se pidum Aerapiunt, sed agitata, atque attritu concalefecta. Sic stirpitim cum pligiones acuis crebro, celerique motu, scin- essessitas.
tillas emicates exprimis. Ex herbis quoque S gem mis naturae vis percipi cognoscique potest. Peoni ahquidem, viscum, fli uti cuius, verbena, Corallium,
174쪽
Uude aemathites, uniones, smaragdi, aliaque amuleta. concitans hoc est, quae noxia quaeque amoliuntur ac de pel Piritibus. lunt, corpori applicata, colloque appensa, praesentanea vi vel morbos discutiunt, vel sanguinem sistunt, aliaque pro insita facultate praestanti sed lige. . . , omnia et Scacius ac praesentius intus exhibita, atque in corpus assumpta. Experimentum a generoso vino capere licet, quod natibus admotum odore quide cor reficit, mentem si excitat: verum,
ubi in corpus reconditum delatum est (si quidem in dolio nihil efficit, sed in venas dimanans tum
demum vires suas explicat, atque homines quamlibet stupidos disertos facit, ac mire loquaces . Acuit enim mentem vini calor, quaeque in cerebri latebris delitescunt, prodit, atque in apertum profert. Pari ratione ac modo humores homines assi ciunt, ubi tota vis atque impetus morbi cerebri sinus impleuit, mentemque ac spiritus cum vitales, tum animales concitare coeperint. Videmus enim nonnullos in aestuosi, febribus, quae fere aestate Vigent, copiosos promptosque fuisse in disserendo, vso sq: oratione culta atque elaborata, eoque idiomate, quod morbo defuncti nullo modo exprim re potuerunt, quos ego pronuncia ut non a malo infestoque Genio diuexari, nec daemonii instincta
impulsu is illos ista peragere, sed vi morbi, humorumque ferocia, qua tanquam face subdita mens hominis exardescit atque inflammatur . Illos siquidem, admotis capiti fometis, exhibitaque somnifica potione a morbo mentisque errore vindicaui: quo discusso omnium eo ium, quae ab his dicta factaque erant, profunda cepit obliuio. quorum nonnulla cum in memoriam illis reuocarem,sMP- pudescere coepertit, miratique sunt in tantum sibi pxcidisse mentem. Simili etiam ratione moribun-
quoi in hi: cxcitetur ardens animi vigor, illosse
175쪽
etue antequam emigrent, rapiat diuinus quidam afflatus, vaticinari solent, quaeque euentura sunt, certo praedicere, idque diserte atque oratione tam meditata, ut astates admiratione assiciatur. Quod autem anima utpote coelestis originis, ac diuinitatis parti eps, praescia siti futuri ac vaticinandi perita imminete potissimum morte, suo loco dicetur. '
De I pilet ia, quam cum vetere tum recentes ple-heb in certos Distos referunt, violentia acsuitia: qua denique ratione expugnari post. Obiter comitiali morbo, lethargo, apoplexia oppres
sos non confestim sepulchro inferendos.
V OS cffectus obtineant in corporibus humanis humores, quid ve essiciant,alias demonstra tum est . Velum, cum hi pro locorum latione ac discrimine varijs, diu ei sisque modis illa assiciant, de his quoque dicendum putaui, quae cerebro inhaerent illi si quidem qui in cellissima parte corporis consistunt morbi, non solum dolores infligunt, sed sensum motumque eripiunt, ac menti iactura in seiunt, quod in apoplexi a & lethargo, quaeq; in teneriorem aetatem & sexu muliebrem impotentius saeuit, Epilepsia spectare licet. Veteres, reclama a b linie Hippocrate, in peculiares diuos morbum comi eom. ,- italem referebant. Cum enim pro Aime adstant c3, .nque metam subito miseros conuelli prosternique videret, ren M. existimabant vel Diuos aliquos illis infestos, vel malos Genios hanc calamitatem clademque in ferre: quocirca vota illis nuncupabant, tabula S que Diuis votivaser excrunt. Hinc nostra aetas Epilepsiam in assetnanaei multas species discriminat, atque aliam D. Ioan- morborum
vi Christi praeconi, aliam Cornelio, Hubertoque cruciatum
176쪽
a signat. quorum simplicitati, ut neminem decetitis ultare: ita sensim illam persuasionem illoruma istinis eximendam censeo, quo in naturales caris is ista referenda intelligant. Pro habitu si quidem S c onstiturione corporis, pro Organorum ac meatu iam amplitudine vel angustia , proque humoris viscosi redundantia, varias diuersasq: disserentias percipiunt, ac mutationes subeunt : hinc alij vlulan i, canumque gore latrant, alijsibilant ac dentibus strident, nonnulli clamores edunt horrendos, atque intentius vocis elatur: non desunt, qui prorsu, obmutescant cerebro praesertim oppleto densis humoribus, oppressoque diaphlagmate, atque
occlusis respira di fistulis. QEo fit, ut spiritus inof
fense commeare nequeat, atque Vltro citroquc r
ciprocare, qui omnium acerbissime mihi torqueri videntur. Horunn autem symptomata grauius inualescunt, ac squiora esliciuntur, cum vel luna impleri vel inchoari incipit, aut ubi ea cor vel cerebruobsidet. Tunc enim humores maxime redund a ni praesertim ubi post Aquilone Austri spirare coeperint, venti ut turbulenti atq; insalubres : ita frigidi& humidi. Siquide humida corpora, cibo l. dc caelo utentes humido huic malo su iit magis Opportuni, morboque comitiali expositi : argumeto quod impuberes ac foeminc potissimum eo infestantur, quibus nisi circa annum quintum det vigesimum, augescete calore natiuo qui siccius temperamentum inducit, desinat, ultraque eam aetatem prod catur; ad mortem comitari solet, hoc est, non nisi mors finem morbo imponit, eoque vita termi natur. Cum igitur tam euides sit causa morbi Comitialis . persuadendum censeo imperitae plebi, non alio referendum, quam in naturales humoria motus, quo minus exhorrescant homines, ubi spectare cogantur os rabidum ac dis otium, genas infla-
177쪽
has, buccas humore spumaque turgidas: sed illos
adire ne metuant, atque aliquod lenimen doloris, ni edelamque adferre curent. Poc si quidem ei fi ciunt spectatores meticulosi ac trepidates, ut inuti ti se crudeliter dilacerent, caputque, postibus ac iolo illi dant, utque multi deplorati iudicentur eos sesterri cohtingat, ac sepulcro destinari, antequam ianima in auras prorsus euanuit. Compcrita in an habeo nostra&auorum memoria, nonnullos cffracto capulo te uixisse. hamCbrem lcgec utum esse conuenit, ne I ibitinarii ac Vespilloncs proe . propere quo S mortuos existimant extinctaeque animae speciem praebere vident, loculo includant, eos pretertim qui a poplexia aut in olbo comitiali, uterique strangulatione susto cantur: cum in illis nonnunquam delitescat anima, quaeria susc Pud inx Auspiritu vitaque imbuit in contagiosis au cm icb -bo estiae
bus, vel cum peste feriuntur homine S, VOV 'cini est, nec cos ultum arbitror tam anxie ista ob frua re, cum statim a morte serpat contagio, atquc as .ltibus labem inferat. Minus autem pericuti inarii in et ijs, qui vitias peste correptis adstant, infectisq; obsequi ursa praestant, quam ubi morientibus alii nunt: tunc enim sed istundit contagio, atque ad . . obuia quaeque dimanat . Simile enim quid da cci poribus recens extinctis euenit, quod cereit, lyci, nisque ac funalibus, quae accensa nullam graue olentiam naribus offundunt: at extincta, flamma j sopita tetro undique fumantique Odore coena culum complent. Ita plus periculi imminet, ubi ani mam exhalantabus praesto punt, quam ubi aliquid adhuc vitae superest, aut ubi horas aliquot eae tinctis rigent ac rigescunt. quod si paulo diutius, supraq; legitimia te pus huiusmodi corpora reserues an se pulta, olida e Sciuntur cadauera sensiim q. mephitim exhalant, ac sanie taboque diffluunt quod inas om
178쪽
a poplexia, frigidisq; cerebri morbis rar5cotingere solet, nisii vel status celi sit calidus, vel corpora obesa existant. itae si no impediant, ne tale quiddam obsistat, non nisi elapso triduo huiusmodi corpora inhumanda . Siquidem expleto duarum & seaptuaginta horarum curriculo ; humores sisti conctingit, mouerique desinunt, quod luna eo temporis spatio , vinum Z adiaci signum peregerit, cuius vi humorum decuistis in corporibus perficitur. Quae ratio effecisse dicitur, ut CH RIATVS captata occasione Lagarum quatriduanum, invitam po fili minio reuocarit, ne quis calumniari possit illum non fuisse mortuum, sed animi deliquio coria
reptum ex ementita morte reuixisse ipse quoque, cum negotium salutis humanae sua morte ac resurrectione peregit, eandem occasionem arripuit.
Siquidem praeter id quod lateri vulnus laetitiale es
set infli istum , totum triduum peregit in monumento, quo omnem ansam praecideret iis qui finistre parumque reuerenter, nec satis pro dignitate de illius morte & resurrectione sentire possient, omniaque illius dicta factaque rapere in calum
niam . In quo errore ac vesania Iudaei etiamnunt persis tit. Caeterum cum morbi qui mente homini eripiunt, tam sint formidandi, ut nemo nonas aettium horrore concutiatur ac contremiscat factu rus sum operae precium, si remedia, eaque praesenatanea , nec ex triuio petita adiecero, quo quisque etiam a re medica alienus se suosq; munire possit, atque ab iis immunem praestare. Et quoniam Omnes cerebri morbi praesertim qui ex frigido humo.te consistunt, inter se sunt assines, singulis indiscri minatim possunt accommodari, ne in pe memori S detrimento, vertigini, palpitationi, tremori, epise-psis, lethaigo, a poplexi, nocturnisque ludibriis, at
que incuborum suppressionibus , qui morbus ipi
179쪽
alietM Grice dicitur. In ter innumera quae his malis Te indere
obsistunt ac medentur, quatuor potissime essica cissima comperi, non tam experimento, quam ra- P mediatione comprobata , Semen Peoniae orbiculare ac nigricans, nam angulosum & coccineum rubore que perfusum, ad haec inessicax est. Scyllae radix turbinata ac bulbacea. Cranei humani ramenta. Fruticulus aut virgultum , quod Viscum vocant. Quorum effectus, & qua ratione illos perficiant, singulatim demonstrare pergam. Peonia Galeno non minus decantata, quam Brassica Catoni, non solii ira qualitate elementari, sed /'
totius substantiae vi ac proprietate specifica, hunei
morbum expugnat. Pueros autem, in quibus vis' morbi minus valida etia a collo gestata hoc morbo collapsos erigit. Discutit enim consumitq; humorem pituitosum , qui huius morbi est seminarium . Intus vero exhibitae huius baccae, etiam in adultis efficacius id prestant. Siquidem flatuosum imbutumque veneno humorem absorbet, ac corpus ad temperamentum calidius, sicciusque perducit. Hoc autem semen praestantissimum nonnulli asserunt, quod a Peoniae, quam masculi nomine designant, primas e tura emergit. Diu enim stolo nes, hoc est inutiles frutices culmosque est et os, ac semine destitutos proseri: Ubi vero perfecte ado leuit ili quis d. hiscentibus, hinc baccas atro colo
re politas, hinc acinos coccineo flagratique rubo re nitidos, ostendant, nigricans semen in usum reseruandum, non tamen ea vanitate ac superstitioAne, ut sequentis anni se me credatur inessicax,cum a decimo partu etiam qui emersit foetus, praesentaneam vim habeat, modo ne cariosus sit,& euanidus.
Scylla facultate & viribus P eonia superior mirifi
180쪽
oceat cana vim habet, non solum in epilepsia, sed omni in vilesia bus morbis qui ex lenta pituita, viscosissis humori bus contrahuntur, in quacunque corporis parte consistant. Est enim vi abstersoria , qua tenacia quaeque dissoluit. In quem usum ex eo confecta Oxi metitis a me exhiberi solet cochleari mensura, quae quoniam insigni est amarore , cum Serapiodes echade illam diluo, nucisque myristicae seu muscatae pauxillum admisceo, aceto quoque Scyl-eranium litico subinde os collui praecipio, sic, ut pauxillum eis luaque diglutiant. humaba. Porro Crani j humani scobes, aut ramenta praeseh-tanca quoque experior in exiccandis humoribus, qui huiusmodi morbos inferunt, si pars aliqua ex
masculi calua lima accurate contrito mari . mulie ris vero, muliebri sexui exhibeatur, idque ex vino, vel oxime lite Scyllitica, non sane occulta omnino proprietate, sed quod valenter exiccet: qua ratione
cogis hesma l potinus dissenterias, alia d emis, duc profluuia compescit. Sic usu atqueeκperientia compertum habeo, ossa humana dissent ericis ex ,Abbis xubio e bibita, fluxum sanguinolentum eo
hibere, astrictoria ratione, ac vi exiccante, quod efficaciter etiam praestat ni a istae Letoia factitium, hoc est, munia Arabica, praesertim si momentum suc- Viscuplan- cini marini, quod vulgo Spernia coeti dicitur,adris quo esse- mi iceas. Supradicti senectu proxima ne dicam suctu contra perior Viscum, eo opinor nomine insignitum, se pilepsiam. acinis seu baccis glutinosus humor subest, qui digi ii attritu lentescit. neque enim ea voce designatur visci lago venenata, muccussis glutinosus, quae Ixia
c. m,ut qud ljΠgudm inflammari omniaque in te . ranea cogi utinari contingit, sed planta fruticos a. qua nihil apud sacerdotes Galliae, quos Druidas
Caesar vocat, sacratius, nunquam in terra, sed perenai virore in Ilice de Quercu nascens, non ex semine;