장음표시 사용
31쪽
tion m. Sic enim tum aliis, tum huiusmodi elo. giis illia prosequitur : Celebrabo te Domine, quodam irifice sim formatus, opera tua mitalida sunt, eaque scrutatui S agnoscit anima mea . non fuit tibi occultum ullum os meum , quum forma rerin ab alto, & quum miro artificio fingerer in materni uteri latcbris . informem atque inelabora- Dauic extum foetum viderunt oculi tui, & omnia membra ciamatio mca vclut in libro peneste descripta erant, quaede. ra Dei assianceps non nisi multas diebus formata sunt, ad mi. m/VM ione. rationi mihi est scientia tua, in qua me formandovius es, cxcedit illa prorsus captum meum. Quum Cnim, inquit, me totum excutio, quum corporis structuram, atramae praestantiam, vim menti, scdu- o cxpendo, caque ratione, ac iudicio assequi nequeam di maiestatem tuam veneror,&lector munificentiam. Iam vero sinamus paululum interquiescere sormam illam spectatis limam , tum reliquas palles corporis visenda specie : intern rerum viscet uni situm . naturalium facultatum potentia S, neruorum a cercbro ortum , ductum arteriarum a corde, venarum ab hepate propaginem consideremus, tum animae facultates de potcntips, quibus ipsa suas funistiones profert ac perficit , his accedat spiritus ille aetherciis , caloris natu Tris. Hiaratis sedes, ac uchiculum , qui trifariam discrimi, minosii x
natiar, ac totidem locis discretus est; sic ut a ni mali S cercbro , vitalis cordi, hepati naturalis sit
ailcriptus , hic quum natatio calore , humo rc.que nutricio, utriusque fomite corpus alit, vegetat , atque in exercendis actionibus vires suppeditat quamobrem non inditastenter tria haec fouenda, instaurandaque sunt somno, vino, alimentis , exercitatione : quae tamen moderue adhiberi postulant , ne si vel immodicati ut, vcl intcmpestiua , hominem a sede mentis
32쪽
contingat dimoueri, multisque ac variis affectibus duci, Aeneid. 6. I neus eo equidem qigor, et caelo origo
Omm Gomini, quantum non noxia corpora tardant,
Terrenis has tarat arix , moribunda se membra. Hinc metu ut, cupiunti, dolent, gaM eti, nec ama Resitiunt, claus tenebras, dicarcere caco.
Quibus poeta quatuor animi perturbationes
coria plectitur, que ex intemperantia ortae meni cm hominis turbulentam e ciunt atque inquietam,
tyrann . mirisque modis exagitant. Postremo ad illa diri gamus oculos, quq istas omnibus speciem praebent,ior inseque praestantiam inducunt, hoc est formandi figurandique fortus artificium excutiamus, quod tale tantumque est, Vt quiuis etiam a re medica alienus in eo excutiendo viret ingenii qcriter
debeat intendere: huiusmodi enim res scire,& perscrutari cuiuspis interest, cum in se ipse versetur, Consent m atque in sui contemplatione quiescat. Siquidem
auim. quum horno ex corpore & anima constet, ct concorpor . satus sit, ipsumque corpus animae sit instrum e tum, per quod actiones suas perficit, cui non sum ma esse debet utriusque partis cura, & obseruatio: quis non utriusque incolumitati optime consultum cupiat praesertim qu'm alterum sine altero conustere nequeat, suasque functiones, de munia Horat. ira inoffense obire, namque alterius sic altera poscit Arte poe/L opem res, & coniurat amice. Est quidem corpus . pro tempore caducum,& mortale: ied quum sit animi vas, & receptaculum, illiusque ministerio v-tatur, Deus id quoque destinauit aeternitati, ac per resurrectionis mysterium eiusdem muneris voluit esse particepS, nempe immortalitatis.
33쪽
ITURALISSIMUM procreare fibi ble , eoi reuerenter uti debent h cmines tau
quam diuino munere, Dei, in ituto.
POsT V A M Deus coelum, ac sublunarem
hunc mundum condidisset, omniaque tam mirabili sapientia atque artificio construxisset, ut nihil ad necessarios usus, ad commoditatem, atque ornatum deesset, visus est illi desiderari aliquis, cui ista essent usui, quique se his oblectaret, ac frueretur. Itaque completo, persectoque omni naturae ornatu, hominem in imundum tanquam in suam possessionem produxit, illique, ne vitam inamoetanam degeret, in adiumentum, ac societatem muc Contagilierem adiunxit, insevitque utrique vim amoris, ac in trutjoprocreandae sobolis auiditatem, humore spiritu q. Deo. turgido, atque organis idoneis ad eum usum pr paratis: & ne alter alterius contactum exhorresce rei, addidit illecebras, ac mutui com plexus appetitionem, ut cum se inirent, suauiter illos assici, mirisque modis deliniri contingeret, is quidem nisi omnis generis animantibus ho(c esset natura in si tum, ut posteritati consulerent, ac propagationi in-ssisterent, concideret, dccollaberetur genus huma num , nec diu possent subsistere res mortalium. Omne adeo genm interris hominumi, ferarum Georis.
Elgenus aquore m, pecudes, o cressi furia isnemi ruunt:amor omnisi dem. Cuid iuuenis, magnum cui orsar in Unim ignem Saeuus amor 8 nempe abreptis turbaris procestis Nocte natat caca ferreae freta, quem nuper ingerax Porta tonat caeli, Acopuli Vsa reclamant equora, nec miseripossunt re ccare arentes.
34쪽
, stes, L m Quum itaque tam validus sitis affectus, tamqueneris har, indomitus, ut aegie possit coerceri (nec enim omnes suis cupiditatibus aeque norunt moderari indulsit homini Deus Genialem legitimumque thorum, ut saltem intra illius limites consi stes ent, nec vago se concubitu contaminarent, qui dono con-Dem cur tinentiae sunt destituti. Postquam igitur peractoe Om, iugium concubitu mulserem conceptu impleri contingit,
nstituit. smagna subsequitur naturae solertia in fovendo, ac coagulando fingendoque utriusque sexus semine, quo stato tempore, exactoque nouem mensiti de cursu emergat dominator ille, ac totius uniuersia talis de coi homo hanc spem dubiam, ac rudimen, tum naturae hominem effigia re condiscentis, ap-D'. io, posiitissima similitudine expressiti ob : Nonne si ut lac mulsisti me, & sicut caseum me coagulasti, pelle dc carne circu dedisti me, ossibus& neruis me compegisti, tuoque beneficio vita mea subsistit, ac tua virtus fulcit spiratum meum t Huic assinis est sapientis Hebraei sententia, qua vitae suae primor- Sapien. 8. in hunc modum describit: bum quidem & ego mortalis homo , similis reliquis terrigenae proto uom,essi plasti soboles, atque in utero matris figuratus suin primordia caro, decem mensium spatio coalescens insanoui quae. ne, ex semi ne hominis, ac delectamento, subsequente que somno. Idem quoque & ego genitus hausi communem aerem , ac simili modo prodii in lucem, omniumque hominum more ploratum edidi, atq; a lachlymis vitam sum auspicatus. Ex quibus intelligimus, cum in omnibus, tum in excitandis propagandisque liberis omnia naturae ordine, Moderate ae moderate instituenda, ut ex Hippocratis & Ga, omn/is .in- lerii sententia, motus seu exercitatio cibum praeces,tuendis. dat, cibum sequatur Tenus, somnus Venerem qua expleta facultates naturales in elaborando foetri
partes suas obeunt; ac lassitudo ex concubitu contracta,
35쪽
tracta, obdormienti statim remittitur, adiuuante simul somno concoctionem: somnus enim ad concoctionis celeritatem est adiumento . Caeteturn, quod ad generationis nostr Sprincipia attinet, magna solet agitari quaestio, Conferat ne semen ad foetus generationem mulier .' An conferat ad formae similitudinem, sexusque discrimen virile roburi De essigie formaeque similitudine primum mihi instituetur disputatio, postmodum de muliebri semine, & quantum ad foetus procreationem conferat adiumenti. id eo sum facturus accuratius, quod apud nostrates non desint lenae quae dam,quq persuadere conantur foeminis, quam mi. nimum conferre ad generationem foetus matres, sed tantum gestationas taedia obire, nouemq; mensium fastidia tolerare, quasi conductitium uterum offerrent viris, cui tanquam naui onerariae suas merces inferant, suamqj sentinam deponant. Qua persuasione essicitur, ut matribus erga sua pignora amor tepescat, omnisque humanitatis affectus, qui huic sexui peculiaris inesse solet, penitus exuatur.
Quas ego qua uis infamia dignas potius deputo,
quam patiar in ullo honestarum numero censeri. uod si exempla in has edenda sunt, calamidiari, Catami , hoc est, publicitus spectaculo esse merentur, accon iar, qui tumelia probrisque assici His enim imputandum, quod nonnullae in suos inhumanae sint, ac crude Jes, suos que foetus, vel exponant, vel desertos patiantur. Qus f ueriores sunt, ac magis feroces, quam tigrides, leo pardi, vi si, pantherar, aliaeque brut Syecudes, quae multum operae impendunt alendis, so- uendisque foetibus, quod etiam in alite domestica gallina commonstrauit Seruator, adeo ut animan tia quaeque pro catulis suis dimicent, ac se peri culo exponant vitaeque discrimina illorum causa animose adeant. vidimus autem hisce vernis mensi
36쪽
animae- mensibus trecentarum ouium gregem , quum baia,ibi , lantes foetus scaphae littore auccitos, matrumque is qispem uberibus auulsos, non deterritae maris saeuitia, inta
Ficuum credibili affectu prosequerentur, accedente Oceani aestu, ad una in omnes fluctibus oppressas. Quo exemplo commonitos velim,& documenta sume x,h, tisito ire improbOS, atque inhumanos progenitores, qui aut languide, &oscitanter erga, te ex Ani liberoi, erga chara sua pignora assiciuntur, quum-Aui,um inertia, mutaque pecora, mactationi, ac lanienae ctu. destinata, non vulgarem affecturn,ac propensiani mi testificationes erga suos proferant.
DE similitudine natorum cum progenitoribus. Et qua ratione, quae foris incidunt, infanti commi nicentur, multarum, rerum formas ex matruimaginatione concipiat.C A P. IIII CONSTA NS es apud medicos, multisque
rationibus co firinata opinio, si mulier semen conferata inuetius, matri infantem assimilari: sin viro profluat exuberantius, patri: quod si ex aequo pa-U riq; mensura. accollatis Viribus co tribuant,viri quo distiis ,is assimilem esse, vel parte una patre, altera matre reia militudi ferre, deniq; si in dextrum uteri sinu derivetur, at
rationes e dextro teste pro manet, caloris ratione maurem perferri: si vero e sinistro, atq: in leua partemri Ab, g loci frigiditatem, atque humiditatem.
foemellam procreari: nonnunquam, Lactantio te
ste, cum forte in leuam partem uteri viri semen inaLσctss tu ciderit,mas qui de gignitur : sed quia in parte, quT. foeminis procreandis destinata est, conceptus pera m ' - ficitur aliquid in semiuirile habet supra quam vixiae T ra Re decus patiatur,vel formam venustam, vel nimium easidota
37쪽
candorem, vel corporis laeuorem, ac mollitiem, vel vocem gracilem, atque exilem , vel mentum stlabrum, nullaque barba decoratum, animum denique manus viridem : rursus si in partem dextram Uiragor inmines sexus semen defluxerit, foeminam quide de Vomera procreari contingit: sed quoniam in aliena palconcepta sit, habet in se aliquid vitilitatis vltra
quam sexus ratio permittat, ut valida membra nimiam proceritatem, colorem fuscum, facie his pidam, vultum indecentem, Vocem robustam, a ni mumque Virilem, at a udaci . Qtio fit, ut istiusmodi constitutionis mulieres excusso iuvo im Mulier perium lia viros exerceant, tantumque sibi in ad quam inistrandis reb. assam antauctoritatis, ut viris ne imperi hiscere quidem aut mutire liceat. HS c aut de pleraque alia, quae dess militudinis ratione adferri pose tant, licet sint vero cossentanea, magna q. ex parte ita res euenire soleate precipua tame est ecibus huius caussa in tacita mulieris imaginatione conssistere mihi videtur. Siquid enim illa animo concipi aut in obuia quaeque in conuenienter defieat oculos mentaque imprimat, ea plerutaque infans in exti m a parte rc praesentat. Sic inter amplexus, & suauia, 1 mulier oculos, ac cogitationem in vita vul. um dirigat, aut quidem alium praesentem amamnetur, huius essigies infortu solet elucere. Ea si q idem est tui agin ariae s. cultatis vis, & potentia, ubi mulier fixius quid intuetur, ut simile quidda conspectis emoliatur adeo ut instanti Iarias reru for- indit et contingat ac naeuos , lentigines, litu ra Vertar a quet imprimi q uae non facile elui poscsunt, alite maculari. Sic nostrates matronae et cleporis obtutu infantes edunt, labello supremo bis L q- d ac b. urcatim dissὶcto. Simili ratione nonnulli si simis existunt repandisq; naribus, ore di storto labris indecor prominentibus, totoque corpor et ha
38쪽
bitu deformi, quod mulier conceptus, ac gestatis. ni Stempore, oculi S, totaque mente, ac cogit uione in monstiosas quas da in species fuerat defixa. Tale quiddam in reliquis animantibus elaborare solet naturae artifices obiectis sub ipso conceptus momento variarum rerum coloribus. o uraru-Zemate, astuque usus Iacobus, cui post modum Israel nomen inditum, passiim stratis obiectisque virgultis, quibus cortices ademerat,ma XImam grestis partem cuse inirent, maculoso tegmine, Va- oq. . ac versicolore vellere praestitit. bic picturatas alites, siccanes equosq; scutulatos, ac guttatos perficimus. Quod naturae artificium, omneSque similitudinis rationes ac caussas exactissime expressit his propemodum verbis Plinius: similitudo in animo, menteque, est reputatio, in qua multa creduntur fortuita pollere, visus, auditu S, memoria, comprehensae haustaeque sub ipso conceptu amara ines, tum subito oborta cuiusque rei coget latio effingere similitudinem, formasque miscere creditur hinc alios auorum, alios patrum, plerosque autem cognatorum cingiem ostentare. Ideoque plures in homine, quam in reliquis animantibus differentiae ac discrimina, quoniam cogitationum velocitas animique celeritas, at lae ingenti varietas multiformes notas imprimit,qud caeteris
animantibus animi fere sint immobiles, stabiles q. atque in suo cuique genere similes. Quo fit ut mulieris ini aginatio alienam formam , atque ascititiam efficilem infanti inducat, nullaque in parte vignenti imilem. Sic mulier quaedam quum extrale ei timum thorum se alteri prostituisset, metuens
ne inopinato,subitoque mariti interuentu oppri-mmetur, exactis nouem mensibus infantem enixa est non adulteri, cuius furtivo usa erat concu
bitu, sed absentis mariti prorsus
39쪽
MIR ACULIS LIB. Lextat per quam lepidum Epigramma disertissimi viri Thomae Mori , quod quum huic argumento
mite congruat, non grauabor adscribete.
arcs ousine prorunt , Mul tym ecce disimiles rut, Tu es nec ipse deputas. Sed quem tibi uel lum Enixa iam nuperrime es, Sotam tib is mi imum Pro quatuor compleZ eris, Adulterinos quatuor Vicis3, repecis, istae cis . Atqui graues tradunt Sophi Qiodcunque matres interam amantur fortiter, oram liberra datur opera, Eim laetenter noras Certis , CT inde liter
Modo inexplicatiosi semen ipsum conger .
uisus receptis in Ime Simuli conre centibus in mente matris insitam ius refert mugietem.
Clam tot abesses milibus, Dum g mi uxor quatraor, Cuodesset admodum tui
Securis,d imi sparit. Sesae unus omnium hicpuer Tui refert imaginem. Nod mater hune dum concipit, Socicyra de te plurimum, Te tota cogitauerat, Dum pertimescit anxia, Nes tu Sabine incommO
40쪽
Quo fit ut inessicax sit argumentum, ac prorsus inualida, par unaqs firma assciae ratio, quae in designa do parente ex similitudinis rationes urnitur. Neq; enim naturae lex, aut publicus orbis consensus, ob similem formam,atque effigiem cuiquam prolem Sim titudo addici patitur. Caeterum quod ad ingenia,ad mo- nemini pro res, ad studia, animique propensiones attinet, quo-lem asserit. tidiana exempla demonstrant, liberos, ut quibus omnis vis animi, ac vitalis spiritus ex facultate seminis est infusus, pari propemodum esse conditi one cum progenitoribus , candemque cum ijsna turam sortiri. Verum hac in re plurimi refert in tensius, aut remissus re Venerea affici, ilhq; incumbere Sunt enim pleriq; minus salaces, minusq; fer uidi.& qui non magnopere hanc monomachiam, hoc est, sisngulare certamen expetant, imo hoc luctamen detrectent potius hi quo uxoribus gratificentur, ea SC; pacatiores, magis', commodas expe-3. Cor. p. riantur,pcnsum concubitus, seu debitum, ut Pati
Sapientes ius vocat, persoluunt quide, sed languide & oscita
auurali. ter. Quo fit, vis et Usa parentum natura, ac morib.
quadosut insit aci generositate desciscat . atq; hinc sapientestos procre aliquando stupido S,atque inertes, parumque sanae mentis liberos procreant, quod huiusmodi volu .ptatib. non magnopere assiciantur. Quu vero progenitores in Venere incalescunt ardet ius, ac cumulate assatimq; conferunt, plerunq; euenit, ut liberi eosdem mores, ac studia motusq; animi ac gesticu lationes exprimant, parentumq; indole repraesen- Similo ab tent. Vt enim alites eandem cum parente naturam alii bu . sortiuntur, eundem in pennis colorem referunt: ata liberi progenitorum mores exacte exprimunt, eadem l . cum iis sunt naturae essentia. Sic quae paurenti signa genitiva impressa sunt, eadem filiis inesse consueverun t. Siquidem ex Horati j sentetia, Carminum libro quarto, Ode quarta, Fo