장음표시 사용
21쪽
Stylum multo acrius in eumdem eXercet Theophilus Rainaudus , sub Petri a valle clausa nomine delitescens, in diatribis contra Cyriacos , multa in Virum celeberrimum pro more suo convicia congerens, & Baronii observationes dumtaxat exscribens. Male habet , Cani librum , vel ob id solum non fuisse a Romanis censoribus aut prohibitures , aut scopa mundatum . De sanctis itaque Gregorio , o Brita , inquit , talia scriptis eommittere ausum Melabore in Canum , res est profecto dignissima admiratione . Nec minus stupendum est, talia scripsisse hominem religiosum , O impuκe tulisse : ita ut nullus judex publiens , de libro adeo petulans de Sanctis Scriptoribus judicium continente , praescribat, aut supprimendum esse aut corrigendum . Sic sane Melchioris
Age itaque , & quid tandem in Gregorii Magni Dialogos ,
in Bedar Historiam Canus scripserit, quotam acres in se reprehensiones excitavit , paulo distinctius videamus . Veteres excuso , inquit ille, libro II. de locis, cap. 6. oe Sanitos , oe erudisos viros , quorum
libros , o nomina volantem ascribere pudor me ac religio vetaret , nisi
contra vererer, ne mea haec Iaciturnitas plerisque causa esset, ut aut damnarent quae non intelligerem, aut errore vario circum Sanctorum omnium historiam
vagarentur. Atque Theologum etiam naemoneri operae pretium est , ne id Intim illi persuasum sit , omnia , qui e Magni nititores scripserim , unaique ef- se persedia . Nam S labuntur aliquando , ut ille ait , o oneri cedunt , es
indulgent ingeniorum suorum υoluptati , vulgoque , ut dixi , interdum etiam indulgent : Nec semper intendunt animum , b nonnunPam fatigantur ζ .-- eo , ut Ciceroni Demostbenes dormitare, Horatio vero Homerus quandoque ipse videatur . Summi enim sunt , homines tamen. suae ego eadem de B
da , atque Gregorio jure fortasse , ac vere dicere possimi. Quorum ille in bi- floria Anglorum , bis in Dialogis quaedam miracula scribunt vulgo jactara , credita, quae bfus praesertim sectili Aristarebi incerta esse censebunt . Equidem bisorias illas probarem magis , si earum auctores juxta praesinit normam, severitati judicii cream in eligendo majorem adjunxissent. Sed qM niam modeste , o circumspello judicio de tantis viris pronuntiandum est ,
ne in bis quidem duobus rejicienda sunt plurima . Pauca enim in eis possis a guere , quamvis historiam Ecclesiasticam resecare ad seυeriora judicia contendas. Ac si necesse est in alteram peccare partem , omnia eorum probari legentibus, quam reprobari mala . Haec ibi
Ita ne vero in Gregorium , & Bedam injurius Canus , quia &illos in historicis narrationibus oneri cessisse aliquando, & ingeni rum suorum voluptati , vulgoque indulsisse diYit 3 ita ne in Divos nimis audax , quod quaedam illos miracula vulgo jactata , & credita , quae hujus p elertim seculi Aristarchi incerta esse censeant , scriphsie notet ; eorumque historiam se multo magis probaturum profiteatur, si juxta praen nitam normam , severitati judicii curam in eligendo majorem adjunxissent λ Nemo sane est judicio velle iter accurato, qui non talia plerumque moneat, de miraculorum
22쪽
ae piarum historiarum scriptoribus , eX aliena praesertim fide , ge. sta narrantibus . idque prae caeteris aequiori jure monere debuit Mel chior Canus, qui pro sui operis instituto , non pium lectorem, pro componendis moribus , QVendaque pietate , ad religiosae historiae
lectionem informat, sed Theologum accuratum eruciit ad manus contra religionis hostes conserendas, ex historiae fide penitus inconcussa. Valeant ergo, per Canum licet, ad insormationem morum petita undecumque miracula , historiae narrationes a viris probis ac piis undevis acceptae; quales plerumque in eum finem eκ aliena fide Gregorius narrat in Dialogis : at eX pugnandis Ηςreticis valere omnia illa , sine criterio , sine discrimine , sine delectu nemo dicet, qui severiores illos seculi Aristarchos,& Haereseos ingenium
Egit ergo Gregorius in Dialogis pro suo instituto quod debuit .
laude, eaque plurima longe dignissimus : interim tamen asceticum Historicum egit , non Polemiliam . Verum personam aliam in locis Theologicis induit Canus noster, monetque ex ossicio, quid Theologis congruat , ut certa & indubitata habeant argumenta , refellendis hςreticis opportuna . Alius quippe es, inquit Hieronymus contra Iovinianum , nisiasticos Idros scribere , aliau dogmaticos; aliud
Ad haec, cum Gregorius ex amicorum fide, pleraq; gesta , ac miracula reserat, uti loquitur epist. quinquagesima; quid mirum , si, ut erat&adversa admodum valetudine, dum 1 criberet , & publicis Ecclesiae negotiis implicitus , atque districtus, satis illi non fuit otii, ut singula ad severioris criticae limam vocaret ;quς aliunde quod unum
illi studium erat hoc loco & piet ti favebant , & fidelium genio
arridebant pCaeterum tantum abest, ut grandia illa Gregorii, ac Bedae nomina contempserit Canus noster I ut suam potius in illos venerationem , hoc ipso in loco , qui a censoribus reprehenditur , egregie testatus sit. Veteres, inquit, excuso, S Sanctos et eruditos viros I quoiarum S libros, S nomina volentem ascribere , pudor me ac religio velaret , nisi contra vererer sed quoniam modeste , S circumspecto judicio derantis Viris pronuntiandum es , ne in iis quidem duobus reficienda sunt pla-
rima . Pauca enim in eis poss arguere .
Melchioris Cani de libris Dialogorum judicium probarunt Viri doctissimi . Petrus Gonzavillaeus, operum Sancti Gregorii diligenti sti mus editor , usque adeo Sanctum Dinstorem , plae amicorum fidei plus justo , in enarrandis historiis dedisse putat , ut piciatis errorem illum fuisse dicat, quam non decet in istiusmodi saetis adeo esse sollicitam. In ejusdem sententiam venit Natalis Alexander saeculo 6. historiae Ecclesiasticae , ubi Sanctissimi Pontificis dialogos a Dallaei cavillationibus vindicans , Melchioris Cani , seu viri Diali mi judi-h a cium
23쪽
cium probat, ac pene transcribit ex integro , facitque suum . Adstipulatur verbis etiam multo durioribus , a quibus Canus Ionge abest , EIlies Du Pin in Bibliotheca Ecclesialtica , Tomo quarto , saeculo sexto . Tametsi , insuit , is dubiam υerti nequeat , an i Sancti Gregorii nomen Dialogi praeferunt , illius rei a sint; quandoquiadem eos ipse suos adnoscit , S ab ejus discipulis , cineri que, qui paulo post
floruere , scriptoribus agnoscuntur; minus tamen Pontificis Sancti mi gramis rem , judiciumque referre videntur : adeo scilicet prodigiis prorsus inusitatis narrationibusque fidem αmnem superantibus , passim abundant . Equidem haec ille aliena fide narrat; υerum nec fidem illis ita de facili adjungere debait, nec ea mi certissima sentiare . Opus in quatuor libros distributum es , in Dialogi modum, quo Gregorius ipse , ac Petrus Diaconus colloquamur. St)tas plus aequo humilis serpis : Gesta rudi , re impolisa oratione narrantur 'elegantia nulla , lepore nullo condiuntur . Petri interlocutiones , fatuae sem-ser S inc ita , saepius etiam a proposito aberrant . Narrata historiae , δε-i saepe senum imperitorum stante fide , aut pravagato rumore 2 prodigia adeo frequentia , supendaque , ac levi interdum de causa perpetrata recisam rur , ut fidem uniuersis adjungere discissimum sit. Hsorias etiam non Ilas
vix cum eorum , de quibus narrantur, aetaIe conciliaveris: in Doluntariam Dia
vi Paulixi custodiam sub Vandalarum Rege . Visiones , ac somnia frequen-rius quam alibi Upiam recitantur. Unde re Gregorius ipse sub finem Di togorum promeris, plura aetate sua, quam retroadiis seculis, de altera cita fuisse retecta . Verum haud satis scis , an quis facta illa , dictaque omnia -- Iit in se recipere .
Quid si ea libertate de Gregorii Magni Dialogis pronuntiasset Canus7 Quam dura animadversione exciperetur λ At posuit ille censu
rς ὶς modum. Falli Gregorium potuine in enarrandis ex amicorum fide , ac vulgi fama nonnullis miraculis, observavit ; quia tametsi summus, homo tamen erat; multisq; negotiis, curisque districtus. animum totius orbis saluti intentum , ad minutiarum istarum examen adducere non poterat. Quid hic porro mali , cum id de se fateatur optimus Pontifex, iis ipsis in Dialogis, quos expendimusΘMiranti siquidem Petro , qui fieri potuerit , ut de sancto Abbate Equitio c quem Apostolici muneris indignum Gregorius a nonis nullis mulis circumventum judicaverat Pontifici tanto subreptum esset p . respondet, ad rem quam versamus admodum apposite: cuiae
miraris Petre , quia fallimur qui homines sumus e An mente excidit , quia Damia , qui propbeticum spiritum habere consueverat, contra innocentem δε- ibr filium 1ententiam dedit , cum verba pueri mentientis aud is e suota ιamen, quia per Dacia factum est, ει occulio Dei judicio justum cred res , S tamen humana ratione , qualiter justum fuerit , non videmus . Gid emgo mirum , A cire mentientium aliquando in aliud ducimur, qui Prophetae non sumus δ mltum vero est, quod uniuscujusq; praesulis mentem cinarum denseras stare eum; animus dicissitur a alia, sit minar ad singula; tantoq; et in unais qualibet re subripisur, quanto uirus multis occupatur. Lib. I. Dialos.cap 4.
24쪽
Neque vero secum ipse pugnare censendus est Canus , quema, modum opponit Cardinalis Baronius , dum is paulo supra Gregorii Dialogos iis Patrum , Scriptorumque probatissimorum libris annumerat , quibus fides omnino est adhibenda , nullumque in eis mendacium suspicari licet . Hoc etenim ejus est in Gregorium venerationis argumentum . quo eum a mendacio studiose conficto , & ad illudendum simplicibus de industria consarcinato alienum , pro sua sanctitate reputavit . Id siquidem magnis p clarisque virtutibus meruit Sanctissimus Pontifex ; etsi ut homo erat, cespitationi , atque obreptioni esset obnoxius . Valde quippe duo illa inter se distant , mendacium , ac cespitatior Primum peris
versae voluntatis, alterum humanae conditionis est vitium . Habent
viri Sancti, quia Sancti sunt, ut fallere nolint; sed habent, quia homines sunt , ut falli ab hominibus possint . Nec quia emuncti rem in Gregorio narem desideravit Canus, fidem illi negavit omnem.
Quod enim delusus aliquando fuerit, casu factum est ; quod vera
saepius dixerit, Voluntate . Baronium ipsum ea in re judicem volo, ac etiam appella. Is ceriste Tranni Imperatoris ex inseris liberationem Divi Gregorii precibus impetratam , tametsi a sancto Ioanne Damasceno in oratione de fidelibus defunctis magna pompa explicatam , narratamque , ad fabulas amandat totum Assopum Olentes , in annalibus ad annum 6o4. num. 6o. Sed quid tum, ne Damasceni sanctitati, ac doctrinae injurius habeatur , cujus historicam narrationem exsumat pAudi historici eminentissimi promptam, liberamque excusationem. Primum quidem, inquit, ab omni imposturae suspicione tarum sanctissimum
immanem reddimin , nihilque ab ipso commentitium esse factum isI excogita.
rum constanter asserimus : sed quod ipse vere factum accepit , ae credidit , hoc ipsum quomodo avdmit, scriptis suis bona fide mandavit. At in iis, quae
ad rerum gesimum veritatem spectam, quam frequenter accidat falli etiam prudentissimos , non in antiquis iantummodo , sed oe in iis quae dicuntur in eodem loco , quo ipsi sunt, ει quo υλκης re σre, cum usus doceat, pluriabus demonstrare super eaneum esse puramus. Ob idque nihil est at quam is
e sanctitatis, De Doctrinae cujuslibet praerogatria Viri, quia nox faetum fit inquam , ut factum asserentis , ipsi Wrisaii praejudicium possis ruferre , cym in his quae sunt facti, non dogmatis , potueris quisque sanctissimus , -- 1 Me doctissimus, fideique orthodoxae professor, atque defensor, aliquando fatis i. Recte id quidem, prudenterque annalium parens. At quid aliud sbi voluit Canus noster, ubi pauculas illas ex Divi Gregorii Dia- Iogis fabulas rejecit , ex alienorum fide , & narratione recitatas pMirum in Melchiore Cano damnasse Baronium, quod is pari fiducia , ac majori etiam libertate usurpavit.
25쪽
CAPUT ΙΙΙAltera Criminatio refellitum, de eodem Gregoi io laso in Epistola 3I.
Egimus apud Gregorium magnum lib. 6. epist. indictione I s. epist. 3I. In bi oria autem Soetomeni, de quodam Eudoxis , qui Constantinopolitanae Ecclesiae Episcoparum arripuisse dicitur . aliqua narrantur. Sed ipsam quoque historiam sedes Apostolica sim scipere recusat , quoniam multa mentitur, Theodorum Mopsuestiae nimium laudat , atque usque ad diem obitus sui magnum Do tomem Ecclesiae fuisse perbibet. Quem Gregorii locum ad trutinam revocans Μelchior Canus lib. II. de locis cap. 6. nihil tale apud Soromenum de Theodoro Mopsuesteno legi notat, bene vero apud Theodoretum lib. s. historiae cap. 27. ubi Theodorum istum prςclarum Doctorem fuisse scribit, &cap. 4o. ubi sic habet : Moritur Neodorus Episcopus Mopsuetias , cum
omnium Ecclesiaram Doetor , tum haereticς cobortis profligator . Quare nodum ut solvat Vir eruditus, ita pronunciat: Non video, quemadmodum responderi possit, nisi dicamus, aut Gregorium alios libros Soetomeni legisse, qui in manus nostras non venerunt; Aut memoria lapsum.
pro Theodoreio Meomenum scrip se. Quid aptius, rectiusque excogitari potuit: cum alias certo certius sit, quae de Theodoro Mopsue-steno a Gregorio recitantur, non apud Soromenum , sed apud Theodoretum hodie reperiri λ Et hoc tamen Cani responsum sugillat Baronius in Annotationibus ad diem 23. Novembris. Quodque mirandum magis, priorem responsionis partem dissimulans, quasi de intercisis Soetomeni Codicibus nihil Canus observasset; imo primam illam responsi partem, uti solvendae dissicultati opsortunam arripiens, ita ae Cani judicio pronunciat e Gregyius Metomeni locum citat de laude Theodori Mopsueseni Episcopi: suem quidem
cum Canus apud Soromenum non reperiri contendat, quasi oscitantiae Grais
gorium redarguens, locum illum dicit esse Theodoreti Iib. s. cap. 3 q. sta
non anima enit, nos non habere integram historiam Sodomeni, ac complu
res ejus libros excidisse. Lectorum fidem appello, an non id quoque , ac primo etiam Ioco animadverterit Canus 3 Aut Gregorius, inquit ille , alios libros
Sozomeni Iegit , qui in manus nostras non venerunt : avt Sc. Illius
uippe , ut vidimus, bimembre responsum est: hancque primam, e intercisis Sozomeni Codicibus, solvendi nodi intricatissimi viam aperuit, quam unam occurrere Baronius existimavit. Quare si quid in ea probabilitatis est, totum id Melchiori Cano , qui eam primus omnium aperuit, acceptum reserre debuit, non Oscitantiae, quasi minus adverterit, redarguere.
26쪽
Sed & In hoe multo magis falsus est Baronius, quod ita soluistioni huic standum velit, ut alteram ab eod riri Cano subjunctam despicetur ; Viroque erudito succenseat, quod Gregorium Magnum memoria forte lapsum dixerit, ut Sozomenum pro Theodoreto nominaret. Quandoquidem longe certius est, SoTomenum p o Theodoreto ex memoriae lapsu a Gregorio scriptum esse, quam aliquos Sozomeni libros, quod constanter Baronius asserit, excidisse. Et quidem Henricus Valesius in suis ad Socratem, & Soromenum , quos latine reddidit, observationibus, hanc Baronii res msionem improbat, ut alteram ex Cano petitam ineat. Haec, inquit , Baronii responsio, licet Mireo, ct Volsio , aliisque placuerit, nubitamen haudquaquam satisfacit . fuse enim credat Gregorii Magni aetate integriores fuisse Metomeni Codices, quam nunc sint λ Nam Casodori aetate , qui Gregoevum Magnum antecessit, nibilo auctiores erant Metomeni Coia
dices , iis quos rane tabemus : idque ex historia tripartita ejusdem Cassiodori facile est cognoscere. Decretorium profecto est contra Baronium Valesii argumentum, quod ex tripartita Cassiodori historia repetit . Cum enim is. e tribus Graecis Auctoribus Theodoreto, Socrate, ac Sozomeno, per Epiphanium Scholasticu in latine redditis, historiam sacram compendio redegerit, non ultra historiam ex Sozomeno defloratam producit , quam ubi hodierni Sozomeni Codices desinunt. Adeo verum est, Cassiodori aetate, atque adeo multo magis Gregorii Magni temporibus, Sozomeni codices nihilo auctiores suisse iis, quos nunc habemus. Falsum itaque, libros aliquos posteriores ejus historiae excidisse, e quibus illa de Theodoro Mopsuesteno lacinia a Gregorio Magno peti potuerit. Haec igitur, inquit Cassiodorus in prςiatione, bistoria Ecclesiastica, quae cunctis Christinis valde necessaria
comprobatur, a tribus Graecis auctoribus mirabiliter consat esse deseripta;
Uno scilicet Theodoreto venerabili Episcopo , duobus disertissimis viris ,
Sozomeno, S Socrate ' quos nos per Epiphanivm Scbolasticum latino condentes eloquio , necessanrium duximus ererum dista deflorata in Enius 'litra tum, Domino juvante, perducere, o de tribus auctaribus unam face e
Iis adde Soromenum, si pauca e suo penu interjecta excipias, nil nisi Socratem exscripsisse in historia concinnanda. Res legenti, &utrumque historicum conserenti perspicua est. At Socrates nistoriam ad ea dumtaxat tempora perduxit . quo eam hodierni SoZomeni Codices referunt. Non ergo pro arbitrio fingendum est, posteriores ejusdem historiae extitisse libros, quos & Gregorius legerit, & injuria temporum nobis abstulerit. Sed rena totam plane conficit, & Baronio prorsus occludit os Sozomeni praefatio ad Theodosium Imperatorem, cui suam nuncupavit historiam . Novem dumtaxat hujus historiae libros se scriptu
27쪽
rum ad promittit: Is novem libros eo de distribui posse judicata . Τ tidem porro referunt hodierni Codices, a quibus controversa lacinia procul abest. Quo itaque jure plures hujus historiae libros fingere liceat, qui a Gregorii aetate nobis exciderint pSatius igitur est, hodiernos Sozomeni codices integros fateri; αGregorium Magnum memoria Iapsum, SOZOmenum pro Theod reto nominasse . Nam & ea levis oscitantia est, mam viri ve maximi pati possunt, cujus & exempla non pauca Baronius ipso nobis subministrat in Annalibus ad annum 6 . atque illud maxime Diis Gregorii metianetent, Theologi antonomastice diecti, Sansiitaiare, atque Doctrina celeberrimi, qvi in ea taratione, quam de Sancto Curiano ad popuIum babuit, manifesto lapsus errare cognoscitur, cum duos in unum
Caprianos conflat, Antiochenum, atque Carabaginensem , quos eonstat fuisse diserses , inter seque dissis tos . Aliunde vero in Theodoretum , uti Canus notat, Optime cadunt quςcunque hoc ipso, quem expendimus loco refert Gregorius Pontifex . Theodoretus enim lib. s. cap. 27. & o. Theodorum Mopsuestenum commendat, ceu prae clarum Doctorem, & haereticae factionis debellatorem.' atque ob id ipsum a quinta Synodo generali damnatus est, actione quinta
Melcnioris Cani judicium probat Christianus Lupus in Notis ad
Collat. s. Synodi quintae: Gregorius, inquit, lapsus es memtaria, dicenί Hermiae Metomeni bis oriam finiri laudibus Neodari . Cardinalis Henricus de Noris in dissertatione historica de quinta Synodo cap. II. in Cani sententiam propendet magis. Sententia Cainni es probabilior: eumque idcirco acet mi judicii υiram υoeat; & Baro. nii in illum censuram minus probat. In eandem Cani sententiam concedit, & Henrici valesi in illius confirmationem prolata momenta mutuatur, ac probat Nata.
Iis Alexander in Synopsi historiae Ecclesiasticae quinti 1aeculi cap. 4.
t. I 8. Aus dicendam est, Gregoriam Magnum memoriae citis Iapsum fuisse , qui id, quod a Theodoreto di iam est, Metomeno tribuerit . sua in sententia
fuit noster Melabiis Canus lib. II. locorum Neologicorum: Aut certe cum Baronio in avnormionibus ad J Iara Mogium Romanum, dicendum est, maximam pariem libri noni Hermiae Metomeni hodie desiderari: His iam scialicer annorum circiteν decem , iato, a confutatu Agricolae Eustachii vj que ad consulatum decimum septimum Theodosii Augusti: in iis capitibus, qua bominum injuria periere , Soetomenum ea scripsisse de Geodoro Mopsue-
seno , quae a S. Gregario Magno reseruntur . Verum hanc Baronii responia honem Uale s nox probat, quia Gregorii Magni aeIme integrires nan erant Sodomeni Codices, quam nune sint. Nam Cassiodori aetate, qui S. Gregorium intecessit, nibilo auctiores erant iis, quos nunc habemus: suod ex bi-
floria tripartita ejusdem Crisiodori perspicuum est . At iis omnibus praestat Iustinianus Imperator in edicto contra tria capitula, ubi postquam Theodori lapsum recitavit, ita subdit: Pro
28쪽
sis testimoniam praebeat Soetomenus , o Hesiebius , ct Socrates , ct Theo. Gratus , qui multas pro Weo laudes fecit . Theodoreto itaque speciale fuit, ut Theodorum laudibus commendaret , non Sozomeno . Quod quidem argumentum pro Melchiore Cano adversus Baronium videtur invictum. Verum opponit Baronius: Spondet Sozomenus in praefactione ad Theodosium, se perducturum historiam suam usque ad II. conissulatum ipsius: Nempe ab anno 324. usque ad annum 439. Η dierni vero Codices desinunt in Consulatu Agricolae, &Euuachii; Terminantur enim nece, seu potius placida morte Constantii Imreratoris Collesae Honorii, qui sub Agricola, & Eustachio consuabus extinctus est anno ori. Desunt ergo anni circiter I 8. qui ab eo consulatu, ad 27. Τheodosii consulatum effluxere. Ouibus praeis sertim temporibus, oborta haeresi Nestoriana, quae a praedὶcto The doro Mop1uesteno ducit Originem, de eodem Theodoro prolixior erat absque dubio narratio.
Ita sane spondet Soetomenus. At qui historiam ad decimam septimum consulatum Theodosi se perducturum spondet, hanc quo
que novem dumtaxat libris se complexurum profitetur : Porro Maopus meum , inquit ille, a tertio consulatu Crispi U Confamisi Caesarum . ωsque ad septimum decimo Consulatum tuum progreditur . Idque in novem Iibros commode distrib, i posse existimisi: Nonum autem librum habemus. Quid ergo Prosecto si quidpiam hujus historiae intercidit.
Ubi decem, α octo annorum spatia concludantur, non libri integri, ut Baronius putat, sed capitula sorte aliqua interciderunt: quae post decimum septimum, quod in hodiernis codicibus ultumum est, lesebantur. Quidni etiam dicamus, SoZomenum alienis forte curis occupatum, non stetisse promissis p Divinationi enim hic loeus est.
Ut ut est , excitata illa a Baronio dissicultas nihil juvat Gr i gorii Μagni causam . Demus quippe historiam decem & octo anisi norum ex Sozomeni Codicibus intercidisse: eam certe ante Gregorium i intercidisse necesse est, cum in Cassiodori compendio, qui Gregorio, aetate superior est, desideretur. Atque adeo nihil ex ea, de Tne i dori laudibus exscribere potuit Sanctissimus Pontifex. Interea quod ad Canum attinet, is prosecto in tuto est. Nemo i Prudens re1ponsionem ejus improbaverit, in ea utrinque dissicul- ratum Obsidione. Alterutrum enim necessario respondendum est: Vel Gregorium alia in Sozomeno legisse, quae aci manus nostras
non Venere: Vel memoria lapsum, pro Theodoreto Sozomenum
29쪽
Tertia de laso Doctore Angelico accusetis
Ergo ad alteram quorumdam reprehensorum criminationem. Res sic se habet. Oraculum Euangelicum Lucae secundo, Iesus autem proficiebat sapientia , a state , S gratia apud Deum, o homines, exponens in catena aurea Doctor Angelicus, conia gestis pro more suo variorum Patrum interpretationibus, ita Gregorium Naaianzenum loquentem inducit. Grςcus NaZianzenus: diacitur autem sectindum humanitatem proficere, non quia ipsa suscipiat augmentum , sine sis initio fuit perfecta , sed ex eo quod paulatam maηifestabatur. In quae verba observat Melchior Canus lib. I 2. de locis cap. I4. Iectionem vitiosam esse, eumque locum immerito tribui Gregorici NazianZeno, apud quem, nihil hujusmodi legere est. Grς-cus, inquit ille, quem referri saepi sime Disus Nomas in catena squamia vis Me loco vitiosa sit tectio, re tribuatur Gregorio metianetexa ait, dicitur secundum humanitatem proficere, &c. Cani censuram , qua locum illum Gregorio Nazianzeno salso tribui monet, carpit Iacobus Billius in annotationibus ad orati nem 2o. S. Gregorii NazianZeni num. 6s. Vir doctissimus Melibi Canus Iib. I 2. de loris cap. 14. in hoo fallitur , quia ille, ubi Dr Ttaniae
cateram citat, vitiosam Iectionem esse ait, falsoque ea verba metiante nostro tribui . Vides enim Graecum illum, quem Divus Thomas profert, Graecum nostrum esse . suare periculosum est, negare aliquid is austare quopia- esse, nisi totus illa auctir memoria teneatur. NaZianzeni vero locus, quem
a Doctore Λngelico vere indigitatum Billius opinatur, sae babet, ea in oratione, quae est de Baulii laudibus: quod ego in Sal tore prospicio, atque etiam, ut opinor, sapientiorum quilibet, quo tempore πῶθcum extitit, id quia supra nos, ct nostrum erat frematus, hoc quoque bis contigisse animadverto. Proficiebat enim, inquit, ut aetate, ita etiam sapientia rnon quod bbee in illo incrementum caperem c quid enim in ea, quoa a principio persedium erat, perfectius esse possit δ 9 sed quia baec paulatim δε-
retereηtur, S elucerent. Eodem modo Basilii virautem eo rompo , non iam crementum, sed majorem operationem accepi se arbiIror, uberiorem ne o
mineriam suppeditante potestate. Billii animadversionem mutuatur Theophilas Raynandus in diatribis adversus Cyriacos, multaque in Canum probra jacit, atque dicteria. At perperam illi & injuria; Ac primo quidem, quod hiCcensura notat Melchior Canus, Divum Thomam non tangit, sectejus dumtaxat operis editorem. Siquidem Doctor Angelicus passirin in catena aurea graecum illum expositorem indicat, absque ulla
30쪽
peruliari nomenclatione vage tantum, atque ex solo nomIne matriae : Qui vero veteres editiones curarunt, vagum illud Graeci auctoris nomen speciali quadam nota determinarunt; prout in Getaeis eis auctoribus Teperisse sibi visi sunt , quae ex Graeco auctore Dructor Angelicus recitabat. Ea fiducia freti viri boni, Gregorium Naia etianzenum notarunt hoc loco, quasi ex eo petita esset recitata senistentia; quia non nihil simile apud eum legere est oratione xo. de laudibus S. Basilii. Quare non Divum Thomam, sed ejus veteres editores carpit hic Canus noster. Iure porro, an injuria carpat, ex
Certe, quantum capio, iure omnino id agit. Nam si sententiam ab Angelico Doctore ex graeco auctore relatam cum Nazianzeni loco conferamus, non verbis modo, sed &, quod notandum magis, sensu differunt. Sententia quippe a Divo Thoma laudata, de profectu humanitatis aperte differit, prout complectitur est malia homini, quatenus homo est: Nazianzeni autem oratio, de accidentibus, aetate 1cilicet, atque sapientia. Non ergo Graeci auctoris nomine NaTianzenus designatur. Hi neque effectum est, ut Ioannes Ni Iai Theologus Parisiensis novissimus, caeterisque omnibus diligenistior, & accuratior Catenae Angelicae editor, totam illam Graeci
ex fitoris indistincte laudati pericopen, non NazianZeno, sed CDrigo Alexandrino tribuerit, apud quem videlicet assertione 28 thesauri in legi potest, sin minus totidem verbis, at certe sensu. ac
Ego vero, ut fatear ipse quod sentio, nec Nariamenum, nee Cyrillum , nec alium ex notis auctoribus hoc loco aut aliis quia huisis , ubi Graecus simpliciter expositor notatur legi velim. Sentio quippe, nec forte mihi vana fides, Graecum illum certum tutorem esse, sed Anonymum; oui, ut aliis contigisse notum est .ua dumtaxat scripta sciri ad publicam utilitatem , sed se nesciri. ad privatam humilitatem voluit. Etsi, quoquo pacto se res habeat, stat prudens, nullique animadversioni obnoxia Cani censura.
De oppug nam Divo Hiero umo querela refutatur.
IN judicium a nonnullis traducitur Canus, tamquam in Divum
Hieronymum nimis injurius lib. II. de locis cap. s. ubi rec lens S Doctoris sententiam, de veterum Patrum traditione, qua Adamum in monte Calvariae sepultum ajunt, non debuissinquit, tamopere rivire Hieron-s, Adami is loco Cal riae sepulam Diqitiam py Corale