I. LipsI Monita et exempla politica. Libri duo, qui virtutes et vitia principum spectant

101쪽

G I. LIPSI MONITA quaedam Electionis videamus , bonae aut messe

mixtim.

I. AURUNCANI populi barbari sunt . in Peru-ano tractu. Ii a solis viribus corporis ductores reis gere soli tir experti eas in pravi aliquo ligno. quod qui diutissime humeris baiulae, nee mecumbit, putatur & regendi oneri par futurus. II. Melius qui ab animi viribus aut praestantia sumunt i quod Romani olim veteres in suis regiis

buῖ Romulo, Numa, semio. Uiκ alio aspectu secerunt.

Seeuti quam aliter λ Be stirps Augusti eunde eis.

set, casus aut corruptio Principes fere dedit. Priis mum in CLAVDIO. qui C. Caligula oceim,rumore eaedis exterritus, & sui quoque anxius, prorepsit

ad solarium, de inter ianuae praetenta vela delituit. Miles aliquis E Praetorio, disturrens ad praedam, hune repperit, protrahitque e re interrogato Quis eoit aeeeptoque, impetu aut instinctu, Prineipem salutavit. Quanta unius, & gregarii quidem , in re

tanta audacia i Produxit ad alios Praetorianos, fluctuantes adhue, nec aliud quam frementes: qui ut caelitus oblatum arripuerunt,& lectieae impositum in eastra sua,vicissim sueeollantes. tulerunt. Sena res se urbanae eohortes dissidebant. & Libertatem praefereban : inane nomen vicit militaris electio. di fatale Romanis servite. At Claudius iam imperii eompos . ut militem magis obstringeret, quinademas flarita singulis sunt nobis trecentis magintaquinque

Philippieit promisit. & dedit.

III. Idem casus sive error elarius in VITELLIO se aperuit, Ionge ab omni Imperatoria aut virtute, aut stirpe. Homo ventri Ze abdomini nismis erat, nulla vel specie virtutum, nisi quod ea dor aut simplicitas in eo placerent. Is Legatus in ferioris Germaniae a Galba electus,& quattuor te

pionibus praefectus t amabant autem hos ignavos, re altioris eogitationis non suspectos in praefectus, inquam,agebat Coloniae Agrippinae, cum nuntiumaeeipit, superioris Germaniae legiones desecis' Galba, de in S. P. Q R. nomina juIUB. Dum eo sultata

102쪽

sultat,quid facto opus,vis in defectores an eonsensus plaeeati mee Fabius Vatins e Legatis legionum, cum paucis equitibus, opidum intrat, ipsum vitelinitum Imperatorem salutat. Unius vox omnitimmiti seeutae legi es, alae, cohortes,cives,soeit,a dore magis quam iudicio e di invasit imperium at quearmis peperit, armis mox amisit. I III. Lubet etiam hos fortunae dudos videre,. di in theatrum producere PROBUM. Tantus Imperator absumptus erat, & -ν iamus frater ejus adis spirabat: sed dum electio pendet,Orientales exeretis tus eam oeeupare, di sui benefieii Principem habe. re voluerunti Conveniunt ad eligendum: & T ribu

i m. quasi per decorum, eos monent, fortem, elemen stem, probum Impreatorem requirendum esse. Arripiunt

vocem,& statim aeclamant, Probe Aritisse dii te sol mem. Inde purpura, tribunal, & legitimus Princeps.1 -V. Quid in REGILLIANO . quam eonsimile i Dux Illyriei erat, re milites male in Gastaenum antis, mari. res novas agitabanti Forte una plures caenital hant. fuitque Vatirianus Tribunus qui in ioco & vi i no dieeret, Regilliani nomen unde raredimus ductum , Subiecit statim alius, A regno:Ze milites communil ter, Ergo postea γα esse &, occasione sola temerariit dicti, fecerunt. U I. o ludos & lusum etiam adjungo,qui PRO CVLo tradidit Prineipatum. In Gallia milites allatrunmtos ludebant. item Convivantes. Forte decies Imperator Proeulus exivit: atque ibi quispiam

Iudens, Ave Ausonte e allataque Iana purpurea, hu-i meros eius velavito Timor mox eorum qui adfue rant r di ne aecularentur apud veterem Imperato 1 rem, novum hune faeiunt eonsensu.

v II Ridere in illis liceat. in istis indignari, ubii Corruptio suma a temperavit. Sicut in M. SAL-i V O OTHONE , qui elam & palam militibus pe- 'i cunia subornatis. ω in Gesiam armatis, eum sustu i Iit. se immisit, sed Prineipem non diuturnum. i VIII. Non item. simili foeditate, IVLIANVS i ροπω viti qui post eaedem Periinaris, cum Faenale I , G et in

103쪽

in eastris Prinorianis penderet imperium . - -- piri- licitaretur: iste. peeuniosus & amtiatiosus senex, eodem aspiravit. ει ast muros subiens , mi dum pecuniae certum promisit: cumque illi ad Sis sitis-- rettulissent, plus aliquid Maieientem , It rumque ad istum sprotius ut in solenni auctione tandem pervicit Iulianus e finisque fuit, ut aisas itinia Muntsorenti visimis. 11prxei viritim Praetorianis darentur. ImmanIs summa ἔQuam ille eo ussionibus & rapinis mox comite adiuue haee omnia,qui inter claros Iuristonsultos nomen vindieabat. adeo facilius inperitum esset aeum, quam servantem. Sed poena x tergo preMἶstatimque Severin superveniens Ita Be ImPeri ID Ium. Praetorianos Eona & militia exuit. IX. Sed haee foeda . exemplo uno aut altero eluantur laudabilis Elastionis.Quae autem laudati.

Iior illa, quam Deus inimit, de direxit CASIN DR VS fuit, filius unicus,qui ob teneram a statem regno minime aptus , sub cura di gubernatione matris Risra e quievit. Sed ea mulier avara, superba, exteris Germanasque addIcta . Pro Mavit odia Polonorum t quae ina denique vitavit. ablata

secum regni gara, & filio mox in Saxoniam Remio Qui in exsilio isto animum ad litterarum studia appulli, de Lutetiam Parisiorum devenit. Illine in Italiam porro: Se denique pietate impulsus,in tam

macensi eoenobio Benediαinum monactum proefessus, Deo totum se vovit & sacraUit. Interea turis hae & fluctus in Polonia, ut in navi rectore vacua, de oeuli atque animi requisierunt suum Casimi. eum: decretumque publice, ut missa legatione uti. ubi terrarum esses, requireretur. Ad Reginam primo ventum, ab ea Cluniaeum ridi inveniunt uniam Casmirum . sed Carolinn snam Ze nomen mutaverat γ eumdemque sacramenti religione, sed &Diaconatus vi mulo. obstrictum. Illi praeterita ex eusant . patriae discrimina re calamitates propo. nunt;& hune, ut unicum praesidium di subudium, Principem deposeunt. Ipse inrtiter recusive; aliena Potestati Diuitigod by Corale

104쪽

potestatis se iam ostendere,.nec quidquam cum mundanis rebus commercii esse. Tamen urgent; ad Abbatem rejieiuntur, ab illo ad Pontificem. atque iste indulget . laxat sacramenti atque sacerdotii

vincula, data etiam venia conjugii: cum lege, aiunt, ut Poloni caput deinceps in coronam tonderent ritu monachali, itemque nummum annuum in Iuminaria de eeteos Divi Petri Romam eonferrentia Hoe ejusce indulti monumentum esset. Ita in regnum dueitur, gaudio & consensu excipitur : prudentissime & fortissime administrat, domi pace parta , hostibus foris victis aut repulsis. Pie vixit. pie obiit.regno in posteros nam & uxorem duxit, re liberos ex ea tulit) propagato.Quis abnuet haec hDeo esse'profugo, monacho, Diacono , patriam, sceptrum . uVorem, eum gratia, laude, veni a.

X. Sea memorabilis illa quoque electio, sive Iudicium fuit, quo regnum Aragoniae , avorum aevo ad FERDINANDVM Hrairiri Castellae regis fratrem transivit. obierat Martinus rex . idque sine liberis e & inter agnatos vel cognatos varie eertabatur. Ius, favor, factio comparabantur:& jam ad εα- tus di arma res spectabat et quippe inter potenteScompetitores , Tudoleum Andegavensium Ducem πNeapolitanum regem , Iacobum Comitem Vrgelitatium, AIDnsium Marchaonem Villeua di Dueem Gandia, re

nostrum illum jam dictum. Sed visum contentu proceribus rarum in tali ambitu judices sive arbitros super hac re lesere , & quemeumque Regem

ii dixissedi, esse. Electi novem, sanctimonia vitae, M aoctrina aut prudentia, conspicui et terni ex ipsa Aragonia, totidem e Catalaunia , iterumque toti-ciem a Valentia : quae tria regna scilicet in unum corpus contributa. Dies igitur dicta electioni , t eus captus arx Casta in Aragonia. Magna exspectat iis , concursus, aperta & occuIta vota aut metus ederitque ipso iam die , tribunal pro foribus tempue rectum,aulaeis instratum di regifico ornatu. Consederunt judices, praesedit iis snam adessου voluit Summus ipχ Pontifex,etsi in schismate, Beneri

105쪽

tum surrexit Vincentius Horems Dominieam tardi aenis, magna sanctimoniae opinione . M insigni aefervida eloquentia, qui eo ione ad rem apposita, Proceres & populum consentire, obedire denique novo Regi hortatus est. Quis is erit suspendit alis quamdiu omnium animos. re grandi tandem voce. Protulit Hesmandum. Clamor coronae, M iubilus,

fausta precantium. nam plurium in hune di viri .tes ejus inclinatio e quorumdam tamen & maestitia , qui suoseandidatos decidisse tanta spe indignabantur. At ipse coronam mox Regni, sollenni ritu.accepit 2 pacem ubique repperit, aut peperit. &magnum illum Alphansium genuit, Aragoniae , Siciliae, Neapolis Regem. XI. Pulchra electio.& quam in manu Lusitan

rum erat nuper imitari. Nam plures regnum illud mortuo Sebastiana. competebant, suis quisque titu Iis. PHILIPPus rex Hi spaniarum; Alexandeν Paromae Dux liberorum loco ; Ioannes Duκ Bragantiae, ab uxore; Antonius nothus, sed qui legitimum credi se volebat. Concurrebat & regina Galliae, CH ira Medicaa, vetusto & ob isteta titulo k Comitibus Boiaciniensibus repetito. Rex senex Hortarari med ri futuris malis poterat, & velle videbatur: sed sortior animus deerat. ει cunctantem mors oecupavit. Sed & post eum quinque Gubernatores electi,&undent Iu es, rarditate aut frigore peccarunt: &quamquam proni in Philippum regem . non ausius ei adseribere, ob populi studia dissentientis. Quem suum sere Antonius fecerat, & plenis velit per plebeias illas undas ferebatur. Ita factiones,dissidia,& denique arma. Quae tamen Priusquam Philippus inferret s& parata habebat pro suo ingenio

leniter ac tarde agere . legationibus quam legionibus velle rem conficere: a vi quidem adeo alienui, ut cum Autonos ille . eaput turbarum , ejectus a Henrico rege, in Castella esset, & in coenobio quo

piam Divi Benedicti, gnaro rege Philippo, latitaret: ille nec extraxit, nec reppulit, cum in ilio velut

torre exstinguere ineendium surgens PinckSinui:

106쪽

ET EXEMPLA POLITICA. in altero competitore Duce Bragantiae r cujus filium raptum a Mauris, infelici illo praelio . redimi per Legatum suum curavit,& eumdem jam in Hispania, cum essent qui omni vi & via retinendum censerent, imo retinerent; ille firmus in quietis consiliis,& jure suo nixus, liberum dimisit. Sed neque sic, eum alii arma pararent aut caperent, invasit, aut ejecit. sed ante omnia jus suum disputari 1Τheologis, & Consultis ejus, fecit: jamque de eo certior, copiaS promovit. In limite erat Lusitaniae,& omnis mora noxia : tamen iterum moratur, it

Tiamque peritos convocat, & per Deum de Fidem obtestatur , liberis vocibus sensibusque edicerent, ecquid juris sui esset. Hoc non cupere se modo, sed jubere, omnes uno ore ius affirmant. Tum denique Ferdinandus Dux Albae invadit, & septuaginta dierum spatio Lusitaniam totam subjicit: uno praelio Antonio, qui regem se ferebat, pulso. Si tamen praelium dixerim, veterani exercitus, cum semie mi & urbana turba congressionem. Annos paullo minus quingentos avulsa Lusitania fuerat a reliquo suo corpore et rediit, ut retuli. sed cum admiratione aliqua eorum qui attendent, in re tam opportuna, utili, facili, cunctatore 'hilippum sic fuisse. Imi- Lentur reges, nec temer Ambitio ad arma impellat.

DE SUCCESSIONE.

Hanc praeferendam, etsi incommoda etiam habet. MEliorem eam Electione tutioremque esse su pra ostendimus e & duplex eerte causa evincit. Prior,quod nullum hic interregnum; atque itarim competitio. nec bellorum materies: pra tertim cum jura suecessionum legibus aut moribus ubique firmentur. Secunda, quod caritas utrimque major.

ει subditorum in genitum & sanguine Principem; α Prineipis in subditos. certo di veteri jure suos.

107쪽

Addam tertiam, astrictioris imperii. de reverentiae aut obedientiae promptioris r quia vitari aut differri vindicta aesre potest, eum patri filius suemdit, Agillius iniuriam suam putat. Non sie in exteris : qui tutius eontemnuntur. α si ostenderis, seeessu ali. quo vitas, donee illi abeant a vita. Duo tamen incommoda adhaerentire quid pure bonum in rebus humanis quod vel mali vel inutiles sie rapiendi interdum sint:vel pueri fle infantes,quos aetas arcet 1 regendo. Quod ad prius. stiamus idem Be in Elmctione evenire possie, atque adeo saepe eveniM. F rendum est. ει melior exspectandust ut post hi mem , aliqua aestas. Quod ad alterum , grande inineommodnm, fateor:& e re Deus sie disponit s ipsemet dieit ubi visum ei punire regna aut immutare. Quid ni feramus tamen, si h Deo Hane ei inam ea stigandi adime et aliam reperiet. fortasse tristiorem.

Leges viam suam teneane, itemque fata. Et tamen

in lita ipsa puerili Sueeessione remedium, si vivit

mater. Hane admoveri. ω viues pueri gerere, eum prudenti aliquo Senatu . o te fit i Be exemela δ eent, selieiter eveni M. Nam proeeres regni eligi, me s. si tinum, teros ostendis, ut spretosa de hie fortas' proprias opes eomtet: si plures. non evades factiones inter eos, de tui s. Μater igitur melior. Sed exempla aliquot. aut iura diversa Mecessionis videamus i in qua tonsensu gentium receptum, MON. I. Certes luem prasem: I. Sed. ut dixi, emtos legitimosque. Cui rei, ubi fraus timeri poterat, mutiones video adhibitas, e Iamniae aut suspieioni vitandae. Sicut in o GINA

Lucemburg a. quae paene quinquagenaria, in matris monio Ba ni Pul H barbi . mandriae Comitis,

gravida est factarde res ea suspecta multis, ne vanus aut farrus tumor. non a natura de puero eme. Isbtur ei rea dies jam partioni solletines, maritus mmedio Atrinatium foro tabernaculum tendi iussit,

laxum de pretiosi operia r edixitque omnibus faeminis,

108쪽

ΕΥ ΕxEMPLA POLITICA. Iost Beminis,fama fle loeo honestis, fas esse adsistendν, de oeulis arbitrandi verus an suppositieius ille partus inhi. Factum ita. viderunt plures,observarunt: re omnes ita rumustulos dissiparunt, qui de ster, Iitate ejus erant sparsi. i II. Plane idem in CONSTANTIA. , NeapoIita j na regina.quae nupta murio Imperatori, quinqua-j genaria etiam masor uterum ecepit serre, fraudem, aut meum suspectantibus multis. Quod utrumquei prudenter amolitus est Henricus. ae primum, eum s uxor ad eum in Germania agentem adspiraret: ve j euie, jussitque in regno subiistere, de adventumi suum exspectare. ram suis eum bono Deo here i dem regni parituram. Deinde, uxore etiam ipsa siei volente, in foro tentorium expansum, facta pote i state nobilibus faeminis veniendi, fle parientem aei Partum pariter oeulis usurpandi. Peperit igitur, ini tali, ut ne dicam, scaena Friiaritum, paterni avi n i mine appellatum. Hare saris mira, illla aetate. etsi rei fides aliqua iam-ante ab Abbate Daebima facta, s illo euius varieinia tune elara erant, re nunc quo

que tradita scriptis leguntur. Quippe pariturami praedurit,de quidem filium,iali vita, re sorte: quae

t que alia Friderio evenerunt. MO N. II. P erri arare ν-as, etsi in exem

I. Liberi igitur meeedunt: sed mares supra ismianas,quod lique inter autem mares.ii qui aetate a recedunt. Tamen hic interdum quaestio, an ex mussa, minore aliquis natu non praeseratur Causini Plures esse possunt. una, quae olim inter Dami libeat ros litem mc ie,Anemenem,& XERXΕΜ. Nam rei his Artemenes regnum iure de more gentium p i rebat,natu priore ae Xerxes eontroversiam non de

ordine, sed de nastendi felicitate faeiebat. Nam i Ium Darioprivato provenissu,sese regi. Ita privatast illi opes deberi,quas tune habuit, at sini regnum ini quos nuus.educatusque eo . Contentio, quam G quam

109쪽

quam de regno, inter arma stetit et & arbitrum p truum sumpserunt Artaphern . qui re pensiculata, Praeponendum Nemem putavit. sive ratione iam dicta, sive & indole utriusque motus. De Pare uoiudire, in Iustino seribiturran Herodoto pater ipse definit. qui idem Herodotus alterum fratrem non

Artem enem, sed Ariobarian- appellat.

II. Ipsum hoe in eodem Persarum regno , diu post movit Par satis, Daarii alterius uxor: movit, sed non eodem succesIu. Nam aegro marito persuadere

conata . ut CYRUM minorem filium Arsa, s qui postea Artaxerxes dictus) in jure sceptri praeferre ipsa illa dicta mussa, re quod in regno natus esstir non impetravit, di stabile priori jus suum fuit. Etsi callida mulier Tereis exemplum suggereret e sed quod paullo diversum inveniet, qui explorabit.

Nam Artemenes tunc natus Dario fuit, eum vere

privatus esset, nec in stirpe aut iure ullo regio quippe postea a Magis in malo electo: in at Ars em patri quidem nondum regi natus, sed nato e re gibus & in hanc spem sublato. Itaque discrimen apparet in utraque torte t et si nee id quidem alibi

odservatum , & quomodocumque Primogenitis sceptrum sere delatum. III. Exeipio, in eaussa etiam altera: si minor ali. 9uia virtutibus excellat;& contra, inopia sit in m iore.Tune enim praeponendus videtur,quem Deus honestavit r idque ex publico etiam hono. Tale

Tomines Comnenus praetextum habuit MAN v ELEM

filium praeferendi Isaaeis: idque moriens persuasit. Cepit igitur imperium , di tenuiti sed re vera non pro spe rexit, nee fratri fortasse , nisi ab assectu P.

tris, praeponendus.

III I. Et vero raro felix , nee nisi turbandis rebus , talis electio. ut in PTOLOM AEO LAGI F. qui eum minorem item, rupto gentium iure.regno imposuisset r ipsa naturae rura violata mox sunt. cum alter fratrem suum paricidio sustulisset.

V. In PTOLOΜA O Phystone. haud dispar eventus, sed purus , scelere. Blanditus incoris i li ctu

110쪽

m ExEMPLA POLITI A. Torctus iuniorem seniori antehabuit,& sceptrum ere didit e sed opuliis eo mortuo, huic reddidit, de illa

exsilium dedit. VI. Quid in LUDO VICO Pio, Caroli Magnoilio ille item Iudithae uxoris suada Carolum minorem Lumire in multis praetulit: cum eo fructu, ut bellum ipso vivo adhue motum sit,& arma adeo, junctis etiam aliis fratribus, in patrem sumpta VII. Ideo non nimis ridendi fortasse Pannonii, qui pervieaciter hoe jus sunt tutati in suo Co Lo-M ANNO . Uladisuus rex, liberis ipse orbus , Almum fratris sui filium adoptaverat, animo & corpore meliorem , aevo inferiorem. vi autem rata magis lectio esset. COAmannum fratrem sacris initiavit. ω procul a patria Lutetiam Parisiorum , speeie studiorum, ablegavit,dicam, an relegaviti Haec facta,& ipse obiit: sed statim proceres & populus Colo- mann κm revocant, & venia exsecrationis a Pontifice impetrata , regem simul& maritum fecerunt. Quem autem hominem ridebis Lector: statu pusillum lingua balbum, oculo Iustum, pede claudum, dorso gibberum. Non monstrum videst tamen hieplacuit. & ius hominum etiam in ambiguo , paenedicam, homine servarunt. VIII. In hae tota re tamen fateor morem Ain

BYSsINORVΜ in Africa late dominantur ) nori

improbandum videri, aut improbum. qui gentiles omnes agnatosque Regis in una quadam arce eduis cant, remotoS a populo: quia & arx in monte paene inaccessio est sAngam nominant &valido praesidio custoditur. Tenentur illi e igitur, ne turbas aut parte, faciant: & mortuo rege,eum qui maxime idoneus optimatibus di custodibus videtur, assumunt& substituunt. M O N. II I. Patruum, aut fratris filium.

Quid autem, si filius ma3or praemoritur, prole ex se relictat Rationes di exempla in diversum trahunt: